SERCE SPORTOWCA CZY KARDIOMIOPATIA PRZEROSTOWA – RÓŻNICOWANIE FIZJOLOGII OD PATOLOGII Renata Główczyńska I Katedra i Klinika Kardiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Serce sportowca określa szereg zmian adaptacyjnych w sercu w odpowiedzi na wysiłek fizyczny. Pomimo że odkrycie zjawiska „serca sportowca” dokonał Henschen już pod koniec XIX w. podczas badania przedmiotowego za pomocą opukiwania klatki piersiowej narciarzy biegowych, to nadal problemy w diagnostyce różnicowej pomiędzy sercem sportowca a kardiomiopatią przerostową są wyzwaniem klinicznym. W literaturze możemy spotkać się z innymi określeniami tożsamymi z “sercem sportowca”, takimi jak “przerost fizjologiczny”, „sportowa przebudowa serca”, „fizjologiczna przebudowa serca” czy „zespół serca sportowca”. Zaobserwowano związek pomiędzy intensywnością i rodzajem wysiłku fizycznego a rozwojem serca sportowca, które wyraża się nie tylko zmianami strukturalnymi (np. powiększenie sylwetki serca, pogrubienie ścian serca) ale również zmianami elektrycznymi (np. bradykardia spoczynkowa) i funkcjonalnymi (zwiększenie objętości wyrzutowej serca). Na wspomnianą przebudowę ma wpływ szereg czynników, tj. typ dyscypliny sportowej, czas trwania kariery sportowej, wiek, płeć, rasa, powierzchnia ciała a także czynniki genetyczne. Wyróżnia się obecnie dwie formy sportowej przebudowy serca ekscentryczną i koncentryczną. U sportowców uprawiających dyscypliny sportowe tj. podnoszenie ciężarów, sporty walki, pchnięcie kulą przebudowa serca ma charakter koncentryczny, a u sportowców uprawiających dynamiczne dyscypliny sportowe tj. tenis ziemny, kolarstwo przebudowa ma charakter bardziej ekscentryczny. Najbardziej nasilona przebudowa serca u sportowców uprawiających dyscypliny takie jak wioślarstwo czy kajakarstwo, w których obie komponenty wysiłku statyczna i dynamiczną są mocno wyrażone. Różnicowanie przebudowy fizjologicznej w sercu sportowca jest konieczne z kardiomiopatią przerostową, która to choroba stanowi główną przyczynę nagłych zgonów wśród sportowców, w tym w trakcie zawodów na arenach sportowych. W diagnostyce różnicowej obok badania podmiotowego i przedmiotowego znaczenie ma przede wszystkim badanie EKG i badanie echokardiograficzne. Czasami tę diagnostykę należy rozszerzyć o Holter EKG, rezonans serca i sercowo-płucny test wysiłkowy.