PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁA PODSTAWOWA NR 15 IM. MARII SKŁODOWSKIEJ – CURIE W BIAŁYMSTOKU ROK SZKOLNY 2016/2017 Opracowanie: Elżbieta Babicz-doradca metodyczny wychowania, profilaktyki i wychowania do życia w rodzinie Urszula Anna Głowacka- Maciejuk– pedagog szkolny Katarzyna Kozak – nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej Katarzyna Matuk – wicedyrektor SP 15 – przedstawiciel rodziców - Katarzyna Sułkowska 1 PODSTAWA PRAWNA PROGRAMU 1. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Oz.U. z 1993 r. Nr 61 poz. 284 ze zm.), 2. Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych (Dz. U. z 1991 r. Nr 120 poz. 526), 3. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (t.j. OZ.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.), 4. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. OZ.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.), 5. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. OZ.U. z 2014 r. poz. 191), 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Oz.U. z 2002 r. Nr 61 poz. 624 ze zm.), 7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Oz.U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.), 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Oz.U. z 2009 r. Nr 168 poz. 1324 ze zm.). 9. Ramowy Program Wychowawczy Miasta Białegostoku. 2 Program Wychowawczy Szkoły stanowi załącznik Statutu Szkoły i jest zgodny z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania i Szkolnym Programem Profilaktyki. ZAŁOŻENIA PROGRAMU Program wychowawczy oparty jest na rozumieniu człowieka jako osoby –istoty rozumnej i wolnej, zdolnej do miłości, powołanej do odkrywania prawdy i kierowania się ku dobru. Zakłada podmiotowe traktowanie ucznia, poszanowanie godności osobistej, stwarzanie sytuacji wyzwalającej aktywność dzieci. Program: uznaje prawo każdego ucznia do prawdy szczególny nacisk kładzie na kształcenie sfer poznawczych człowieka, aby uzyskał nie tylko wiedzę, nie tylko umiejętność jej stosowania, ale aby umiał stosować ją dla dobra swojego i dobra innych uwrażliwia młodego człowieka na dobro i wykształcenie w nim sprzeciwu wobec krzywdy, zła, nieodpowiedzialności przygotowuje wychowanka do przyjęcia kierownictwa nad procesem własnego rozwoju jako najwyższego celu wychowania. Program zawiera wytyczne do pracy wychowawczej dla dyrektora szkoły, wychowawców klas, wychowawców oddziałów przedszkolnych, nauczycieli przedmiotów, pedagoga szkolnego, samorządu uczniowskiego, pracowników niepedagogicznych oraz instytucji wspierających szkołę. Wychowanie wymaga czynnego uczestnictwa w procesie wychowanka i jego odpowiedzialności za własny rozwój osobisty. 3 ZADANIA SZKOŁY JAKO ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO 1. Umożliwienie uczniom wszechstronnego rozwoju ich osobowości w zgodzie z ich potrzebami i możliwościami psychofizycznymi w warunkach poszanowania godności osobistej, światopoglądu oraz wyznania. 2. Ujawnienie uzdolnień i zainteresowań ucznia, wszechstronna pomoc w ich rozwijaniu, kształtowanie pozytywnego wizerunku siebie oraz poczucia własnej wartości. 3. Przygotowanie wychowanka do życia w rodzinie i społeczeństwie, do odpowiedzialnego współtworzenia świata i odnajdywania w nim własnego miejsca (identyfikacja narodowa i kulturowa). 4. Kształtowanie pożądanych zachowań prospołecznych ( w tym patriotycznych i ekologicznych). 5. Wprowadzenie wychowanków w świat relacji osobowych poprzez pomoc w odkrywaniu wartości i promowanie przykładnych relacji osobowych 6. Skoordynowanie oddziaływań wychowawczych domu, szkoły i środowiska lokalnego. 7. Przygotowanie do świadomego kontaktu z kulturą i sztuką ( film, teatr, muzeum, galeria, opera), ze szczególnym uwzględnieniem edukacji regionalnej. 4 TWÓRCY I ODBIORCY PROGRAMU: 1. Wychowanek jako istota rozumna i wolna, zdolna do miłości, powołana do odkrywania prawdy i kierowaniu się ku dobru. 2. Wychowawca jako mądry, kochający i odpowiedzialny nauczyciel, towarzyszący wychowankowi w jego rozwoju. 3. Rodzice- pierwsi wychowawcy. OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ TREŚCI ZAWARTYCH W PROGRAMIE Dyrektor szkoły, pedagog, wychowawcy klas, wychowawców oddziałów przedszkolnych, nauczyciele, pracownicy niepedagogiczni, rodzice, uczniowie. SPOSÓB REALIZACJI: W programie została zaplanowana tematyka, która powinna zostać ujęta w planie pracy wychowawczej każdej klasy, oddziału przedszkolnego i zrealizowana w danym cyklu edukacyjnym. Omówienie wskazanych treści powinno zostać potwierdzone zapisami w dziennikach lekcyjnych. Nauczyciel może realizować każde z zagadnień w wybranej przez siebie formie. Wychowawca klasy/ oddziału przedszkolnego może uzupełniać plan pracy wychowawczej innymi treściami, zgodnie z diagnozą klasy. Treści programu mogą być inspiracją do spotkań pozalekcyjnych, konkursów, imprez klasowych lub szkolnych. Realizacja programu wymaga systematycznej ewaluacji. 5 SPODZIEWANE EFEKTY Uczeń kończący szkołę podstawową okazuje: tolerancję, szacunek, wrażliwość na drugiego człowieka odpowiedzialnie funkcjonuje w otaczającej rzeczywistości samodzielnie podejmuje decyzje w sytuacjach trudnych rozwija swój talent i swoje uzdolnienia ma świadomość swojej przynależności narodowej podtrzymuje więzi z „małą ojczyzną”- jej tradycjami i wielokulturowością sumiennie i uczciwie realizuje codzienne zadania i obowiązki jest otwarty na europejskie i światowe wartości kultury, zna kulturę swojego regionu postępuje zgodnie z uniwersalnymi zasadami etyki- wartościuje zachowania złe i dobre, przewiduje skutki swoich działań oraz ponosi konsekwencje swoich zachowań. EWALUACJA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO Realizacja Szkolnego Programu Wychowawczego wymaga doskonalenia w oparciu o przeprowadzaną systematycznie ewaluację pracy, tak, aby stwarzać jak najlepsze warunki, sprzyjające skutecznemu wychowaniu poprzez dzielenie się współodpowiedzialnością za efekty rozwoju wychowanka. Pracownicy szkoły i Rodzice są odpowiedzialni za tworzenie warunków, wychowanek- za realizację zadań rozwojowych. 1. Ewaluacji podlega użyteczność programu (czy pomaga uczniom funkcjonować w otaczającej rzeczywistości) i stopień realizacji celów zawartych w programie. 2. Ewaluację przeprowadza się każdorazowo po roku pracy. 3. Ewaluację przeprowadza się przy użyciu różnych narzędzi (np. ankiety skierowane do uczniów lub/i rodziców, wywiady, obserwacje) 4. Za ewaluację odpowiadają dyrektor, wychowawcy klas, pedagog szkoły, przedstawiciele Rady Rodziców. 5. Ewaluacja jest przeprowadzana raz w roku, a wyniki są omawiane na posiedzeniu rady pedagogicznej. 6 TREŚCI PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO ODDZIAŁY PRZEDSZKOLNE (3, 4-latki) Cele wychowawcze Tematyka 1. Moje przedszkole. 2. Poznaję samego siebie. Zagadnienia Spodziewane efekty Poznanie przedszkola - ułatwienie adaptacji. oglądanie sali przedszkolnej i wyposażenia, wzajemne poznawanie się, gry i zabawy grupowe organizowane przez nauczycielki, rozmowy z rodzicami. integracja dzieci, nauczycieli i rodziców. Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć. Dbanie o zdrowie. poznawanie własnych uczuć i stanów emocjonalnych troska o higienę osobistą. zachęcanie do jedzenia posiłków w przedszkolu. Ćwiczenia korekcyjne. Ćwiczenia logopedyczne. Codzienne przebywanie na świeżym powietrzu. dzieci bez płaczu rozstają się z rodzicami i chętnie zostają w przedszkolu dzieci umieją mówić o swoich uczuciach, wyrażają je w sposób bezpieczny dla nich i otoczenia. dzieci potrafią prawidłowo myć zęby, wiedzą, że przed każdym posiłkiem należy myć ręce i zasłaniają usta przy kichaniu i kasłaniu. dzieci wiedzą jak należy zachowywać się przy stole podczas posiłków, próbują nowe potrawy. dzieci chętnie uczestniczą w atrakcyjnych zabawach ruchowych. dzieci mówią poprawniej. dzieci umieją bezpiecznie bawić się na świeżym powietrzu, znają zasady panujące podczas spacerów poza teren przedszkola. dzieci potrafią określić, co „dobre”, a co „złe”, znajdują przyjemność w czynieniu dobra, szanują innych. dzieci potrafią bawić się w grupie, potrafią szanować pomysły rówieśników, dzielić się zabawkami oraz umieją rozwiązywać konflikty bez agresji. dzieci rozumieją potrzebę poszanowania cudzej własności. dzieci są samodzielne i odpowiedzialne w ramach powierzonych zadań. 3. Jestem przedszkolakiem. Dziecko jako członek zbiorowości przedszkolnej: Poznanie i przestrzeganie norm zgodnego współżycia w grupie. Rozwiązywanie konfliktów, dochodzenie do kompromisów. Szanowanie prac oraz własności kolegów. Umiejętne i odpowiedzialne wykonywanie powierzonych zadań. Poznawanie praw i obowiązków dzieci. Organizowanie wspólnej pracy i zabawy. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych 7 Rozwijanie więzi rodzinnych podawanie informacji na temat swojej rodziny, poprawne nazywanie członków najbliższej rodziny dzielenie się z rodzicami wrażeniami z wydarzeń 4. Moja rodzina. zaistniałych w przedszkolu obchody świąt o charakterze rodzinnym, np. Dzień Rodziny zwyczaje i tradycje dotyczące świąt Bożego Narodzenia, Wielkanocy Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań: Rozwijanie postawy współgospodarza sali i przedszkola 5. Moje najbliższe Nabywanie umiejętności wykonywania prostych prac otoczenie. porządkowych. Szanowanie zabawek jako wspólnej własności. Nabywanie poczucia przynależności narodowej rozwijanie poczucia przynależności narodowej zainteresowanie dzieci własną miejscowością, krajem, w którym mieszkają 6. Ja i społeczeństwo. poznawanie świata zainteresowanie innymi ludźmi, akceptacja osób różniących się wyglądem, narodowością, niepełnosprawnością Budowanie własnego systemu wartości poznawanie wartości moralnych (prawda jako wartość, dobro jako wartość, piękno jako wartość) wyrabianie nawyku mówienia „dzień dobry”, „do 7. Poznaję system wartości. widzenia”, „dziękuję”, „proszę”, „przepraszam”. utrwalanie nawyków kulturalnego zachowania się w miejscach publicznych. 8 dzieci postępują zgodnie z ustalonym kodeksem, znają swoje prawa i obowiązki. dzieci mają poczucie przynależności do grupy, potrafią współdziałać w małych zespołach. dzieci potrafią ubrać się i rozebrać w ramach swoich możliwości rozwojowych. Wycierają buty przed wejściem, wieszają w szatni wierzchnie okrycie. dziecko rozumie pojęcie rodziny prezentuje rodzicom własne umiejętności: plastyczne, wokalne, recytatorskie dziecko poznaje tradycje związane ze świętami Dzieci sprzątają salę, zabawki, czują się współgospodarzami przedszkola dbają o wyposażenie dbają o ład i porządek wokół siebie zna nazwę własnej miejscowości, herb, najważniejsze zabytki wie, jak wyglądają symbole narodowe zna niektóre legendy polskie akceptuje odmienność dzieci innych krajów poznaje różne wartości, którymi ludzie kierują się w życiu zna negatywne skutki kłamstwa, rozumie wyrażenie „dobre uczynki” ocenia postępowanie bohaterów literackich zna dobre maniery i stosuje je w życiu codziennym. posiada umiejętność współżycia w społeczeństwie, zgodnie z przyjętymi normami. KLASA „O” (oddział rocznego przygotowania przedszkolnego) Cele wychowawcze Tematyka 1. Moja szkoła. 2. Poznaję samego siebie. 3. Moja rodzina. 4. Moje najbliższe otoczenie. Zagadnienia Spodziewane efekty Integracja zespołu klasowego współtworzenie przyjaznej atmosfery w grupie rozwijanie relacji pomiędzy dziećmi, opartych na wzajemnym szacunku i akceptacji aktywne uczestniczenie w dbaniu o porządek i wystrój sali zajęć Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań podawanie informacji o sobie poznawanie swojego ciała poprzez zabawy samodzielne wykonywanie czynności samoobsługowych rozpoznawanie i określanie swoich i innych stanów emocjonalnych w czasie zabaw i różnych działań pozwalających na poznanie swoich możliwości uczestniczenie w działaniach kontakt ze sztuką: muzyką, teatrem, filmem Rozwijanie więzi rodzinnych podawanie informacji na temat swojej rodziny poprawne nazywanie członków najbliższej rodziny dzielenie się z rodzicami wrażeniami z wydarzeń zaistniałych w szkole obchody świąt o charakterze rodzinnym, np. Dzień Rodziny zwyczaje i tradycje dotyczące świąt Bożego Narodzenia, Wielkanocy praca zawodowa rodziców Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań praca różnych ludzi w szkole oraz najbliższym otoczeniu (np. pracowników sklepu, apteki, poczty) piękno i estetyka najbliższego środowiska właściwe nawyki dotyczące ochrony środowiska naturalnego 9 zna ustalone zasady dotyczące zgodnego współżycia w grupie i przestrzega ich zwraca się z prośbą o pomoc porównuje siebie i innych uznaje wszelkie odrębności za zjawisko naturalne oceniania siebie i gromadzi informacje o sobie rozwiązuje problemy rozumie pojęcie rodziny prezentuje rodzicom własne umiejętności: plastyczne, wokalne, recytatorskie poznaje tradycje związane ze świętami zna zawody rodziców, opowiada o nich zachowuje się odpowiednio w miejscu publicznym wie, na czym polega praca pracowników instytucji użyteczności społecznej dba o ład i porządek wokół siebie 5. Ja i społeczeństwo. 6. Konstruuję swój system wartości. Nabywanie poczucia przynależności narodowej rozwijanie poczucia przynależności narodowej zainteresowanie dzieci własną miejscowością, krajem, w którym mieszkają poznawanie świata zainteresowanie innymi ludźmi, akceptacja osób różniących się wyglądem, narodowością, niepełnosprawnością Budowanie własnego systemu wartości poznawanie wartości moralnych (prawda jako wartość, dobro jako wartość, piękno jako wartość) inne wartości: zdrowie, tolerancja, uczciwość, lojalność, dostatek itp.( interpretowanie ich na miarę możliwości dziecka) budowanie dziecięcych systemów wartości w toku indywidualnych i zbiorowych rozmów. 10 zna nazwę własnej miejscowości, herb, najważniejsze zabytki wie, jak wyglądają symbole narodowe zna niektóre legendy polskie akceptuje odmienność dzieci innych krajów poznaje różne wartości, którymi ludzie kierują się w życiu buduje własny system wartości zna negatywne skutki kłamstwa, rozumie wyrażenie „dobre uczynki” ocenia postępowanie bohaterów literackich I ETAP KSZTAŁCENIA KLASA I Tematyka Zagadnienia Spodziewane efekty Integracja zespołu klasowego 1. Witaj w szkole; zwroty grzecznościowe szkoła to mój drugi poznanie kolegów i koleżanek oraz osób pracujących w szkole dom. współpraca w grupie dbałość o uczniowski strój codzienny i galowy Dbałość o bezpieczeństwo 2. Bądź rozważny na bezpieczna droga do szkoły drodze. zasady bezpiecznego poruszania się po drodze Kształtowanie postaw wychowawczych regulamin klasowy 3. Jakie są obowiązki i obowiązki i prawa ucznia prawa ucznia. 4. 5. 6. 7. Rozbudzanie indywidualnych zainteresowań ulubione zajęcia i zainteresowania Sami o sobie. moje mocne i słabe strony Znaczenie rodziny w życiu dziecka pojęcie domu rodzinnego Ja i moja rodzina. członkowie rodziny znajomość tradycji i zwyczajów związanych ze świętami Boże Narodzenie Tradycje i zwyczaje Wielkanoc świąteczne. Dzień Rodziny Kształtowanie postaw patriotycznych symbole narodowe Warszawa – stolica Polski Polska to moja moja miejscowość Polska jako kraj, w którym żyją ludzie różnych ojczyzna. narodowości patron szkoły, jako postać godna naśladowania 11 zna i stosuje poznane zwroty grzecznościowe zna imiona kolegów i koleżanek z klasy współpracuje w grupie dba o swój codzienny i galowy strój ucznia bezpiecznie dociera do i ze szkoły zna i stosuje w życiu poznane zasady ruchu drogowego jest samodzielny jest punktualny przestrzega zasad przyjętych przez grupę przestrzega zasad kultury słowa i zachowania sumiennie wywiązuje się ze swoich codziennych obowiązków jest koleżeński umacnia wiarę we własne siły i osiągnięcie sukcesu wypowiada się o sobie i o swojej rodzinie okazuje szacunek i miłość członkom swojej rodziny zna zwyczaje bożonarodzeniowe i wielkanocne potrafi uczcić Dzień Matki zna nazwę swojego kraju, jego stolicę wie, jakie są symbole narodowe i z szacunkiem się do nich odnosi wypowiada się z szacunkiem o osobach innych narodowości wie, kto jest patronem szkoły TREŚCI PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO KLASA II Tematyka 1. Ja i moja klasa. 2. Uczę się żyć wśród rówieśników. 3. Moi bliscy. 4. Co powinieneś wiedzieć o swoim kraju? 5. Jakie są tradycje związane ze świętami Bożego Narodzenia oraz Wielkanocy w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej. 6. Zdobywam wiedzę o państwach Unii Europejskiej. Zagadnienia Spodziewane efekty Integracja zespołu klasowego aktywne uczestnictwo w zajęciach współpraca z rówieśnikami szacunek do dorosłych i dzieci bezpieczna zabawa Kształtowanie postaw wychowawczych współpraca z kolegami pokojowe rozwiązywanie konfliktów wybaczanie własne zdanie Znaczenie rodziny w życiu dziecka rodzice i rodzeństwo babcie i dziadkowie wzajemna pomoc Kształtowanie postaw patriotycznych stolice Polski, legendy zabytki Warszawy i Krakowa polskie symbole narodowe Znajomość tradycji i zwyczajów związanych ze świętami symbolika świąt Bożego Narodzenia zwyczaje regionalne tradycje świąteczne w krajach Unii Europejskiej zwyczaje kolegów innych narodowości, innej religii, innego wyznania aktywnie uczestniczy w zajęciach podejmuje współpracę z rówieśnikami pokojowo rozwiązuje konflikty z rówieśnikami z szacunkiem odnosi się do dorosłych i dzieci bezpiecznie bawi się na przerwach zgodnie współpracuje z kolegami i koleżankami w pokojowy sposób rozwiązuje konflikty z rówieśnikami wybacza kolegom i koleżankom drobne przewinienia broni swojego zdania w trakcie dyskusji okazuje miłość członkom rodziny z szacunkiem wypowiada się o swoich bliskich pomaga potrzebującym zna legendy związane z przeszłością państwa polskiego wymienia stolice Polski zna zabytki Warszawy i Krakowa jest dumny, że jest Polakiem zna polskie symbole narodowe zna symbolikę świąt zna regionalne zwyczaje związane ze świętami Bożego Narodzenia opowiada o zwyczajach związanych ze świętami Bożego Narodzenia w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej dostrzega wokół siebie innych ludzi i ich odmienne zwyczaje, jest tolerancyjny Znajomość krajów Unii Europejskiej kraje Unii Europejskiej sąsiedzi Polski 12 poznaje wybrane kraje Unii Europejskiej poprzez wyszukiwanie informacji w różnych źródłach zna sąsiadów Polski TREŚCI PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO KLASA III Tematyka 1. Ja i moja klasa. 2. Nasze talenty i uzdolnienia 3. Pamiętaj – nie jesteś sam. 4. Czym dla dziecka jest rodzina. 5. Uczestniczę w wydarzeniach kulturalnych. 6. Tradycje i zwyczaje świąteczne. 7. Ekologia i odpowiedzialność za świat na co dzień.. Zagadnienia Spodziewane efekty Integracja zespołu klasowego pozytywny stosunek do szkoły regulamin szkolny zasady savoir- vivre kultura słowa, poszanowanie miejsca nauki Rozbudzanie indywidualnych zainteresowań prezentacja zainteresowań rozwijanie talentów Kształtowanie postaw wychowawczych agresja i dręczenie ocenianie siebie i innych otwartość na innych, gotowość niesienia pomocy umiejętność radzenia sobie w sytuacjach trudnych tolerancja, szacunek i wrażliwość na drugiego człowieka Znaczenie rodziny w życiu dziecka rozwój dziecka i jego płeć relacje w życiu rodziny Świadomy odbiór kultury wyjścia do kina, teatru, opery świat wartości kultura zachowania w miejscach publicznych Znajomość tradycji i zwyczajów związanych ze świętami i kształtowanie postaw patriotycznych Narodowe Święto Niepodległości Boże Narodzenie; Wielkanoc Dzień Matki fakty historyczne symbole narodowe Kształtowanie postaw ekologia segregacja odpadów działania lokalne w kontekście globalnych problemów 13 jest pozytywnie nastawiony do szkoły przestrzega regulaminu szkolnego stosuje podstawowe zasady savoir- vivre dba o wizerunek szkoły kulturalnie wypowiada się posiada hobby i opowiada o swoich zainteresowaniach rozwija swoje talenty- uczestniczy w kołach zainteresowań radzi sobie z agresją innych zgodnie współpracuje z rówieśnikami podczas wykonywania zadań obiektywnie ocenia siebie i innych przestrzega ustalonych zasad podczas zajęć chętnie pomaga osobom innych narodowości odnaleźć się w środowisku klasy i szkoły wypowiada się o sobie i swojej rodzinie rozumie znaczenie więzi rodzinnych okazuje szacunek i miłość członkom swojej rodziny kulturalnie uczestniczy w seansach filmowych, koncertach i spektaklach teatralnych wypowiada się na temat wydarzeń kulturalnych, w których uczestniczył, wartościuje je zna ogólnopolskie i regionalne zwyczaje bożonarodzeniowe i wielkanocne potrafi uczcić Święto Matki zna wybrane fakty historyczne z przeszłości Polski z szacunkiem odnosi się do symboli narodowych i miejsc związanych z historią Polski jest patriotą uczestniczy w akcjach ekologicznych w szkole w codziennym życiu segreguje odpady II ETAP KSZTAŁCENIA KLASY IV - VI Tematyka Zagadnienia Spodziewane efekty Integracja zespołu klasowego ulubione zajęcia i przedmioty 1. Ja i moja klasa zainteresowania uczniów poznajmy się. wady i zalety marzenia, itp. Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań 2. Jestem uczniem klas system nauczania i oceniania na poziomie klas IV-VI IV-VI; moje nazwy przedmiotów i nazwiska nauczycieli nadzieje i obawy. wychowawca, pedagog, rzecznik praw ucznia - czyli, kto może pomóc w szkole Rozwijanie więzi rodzinnych pojęcie rodziny cechy dobrego syna, córki, rodzica, brata i siostry rodzaje uczuć w stosunku do domowników sposoby okazywania uczuć prawa i obowiązki członków rodziny 3. Ja i moja rodzina. odpowiedzialność za atmosferę w domu 4. Ja i moja klasa – wybór samorządu klasowego. 5. Prawa i obowiązki ucznia. Integracja zespołu klasowego wybór samorządu klasowego odpowiedzialność za kolegów i koleżanki w klasie ustalenie zasad, np. troska o wystrój sali, prowadzenie kroniki klasowej wspólne inicjatywy (dyskoteki, wycieczki, wyjścia) – plan roczny Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań pojęcie prawa i obowiązku 14 zna kolegów i tworzy więzi koleżeńskie zna swoje mocne i słabe strony dostrzega różnorodność osobowości szanuje i akceptuje odmienność wyglądu i przekonań kolegów samodzielnie porusza się po szkole, zna wszystkie pomieszczenia wie, do kogo może się zwrócić o pomoc wie, za co otrzymuje oceny zna przedmioty i nauczycieli rozumie pojęcie rodziny wymienia członków swojej najbliższej rodziny i opisuje ich role wskazuje cechy dobrego dziecka, rodzica i rodzeństwa nazywa uczucia, jakimi obdarza najbliższych podaje przykłady odpowiedniego zachowania w różnych sytuacjach domowych dostrzega potrzeby własne i innych domowników wymienia własne prawa i obowiązki w rodzinie rozumie, że istnieją trudności w wywiązywaniu się z obowiązków członków rodziny dostrzega wpływ atmosfery życia rodzinnego na samopoczucie i rozwój dziecka zna zasady głosowania uzasadnia wybór kandydata jest życzliwy wobec swoich koleżanek i kolegów dostosowuje swoje zachowanie do przyjętych norm w klasie i szkole włącza się aktywnie w pracę klasy i szkoły (nie jest biernym obserwatorem ) zna prawa i obowiązki uczniów w samorządzie klasowym 6. Nasze hobby, pasje, zainteresowania. podstawowe prawa i obowiązki ucznia opracowanie regulaminu dyżurnego w klasie zapoznanie z obowiązkami gospodarza, skarbnika, łącznika z biblioteką rola rzecznika praw ucznia Rozbudzanie i rozwój indywidualnych zainteresowań zajęcia pozalekcyjne i koła zainteresowań działające na terenie szkoły terminy konkursów, quizów, turniejów wiedzy, itp. odbywających się na terenie szkoły dba o mienie klasowe i szkolne włącza się w pracę Samorządu Uczniowskiego zna rolę rzecznika praw ucznia i wie, kto nim jest wypełnia sumiennie swoje obowiązki wymienia zajęcia pozalekcyjne i koła zainteresowań działające na terenie szkoły wie, kiedy odbywają się zajęcia rozwijające jego zainteresowania zna nazwiska nauczycieli prowadzących zajęcia pozalekcyjne i koła zainteresowań zna terminy konkursów odbywających się na terenie szkoły uczestniczy w wybranych zajęciach pozalekcyjnych i konkursach stosuje zasady prawidłowego odrabiania lekcji planuje swoje codzienne zajęcia właściwie dzieli swój czas na naukę i aktywny wypoczynek nazywa czynniki ułatwiające i utrudniające osiągnięcie zamierzonego celu nabywa cechy dobrego ucznia wyznacza sobie cele w nauce, który chce osiągnąć planuje swoje działania utrwala wiadomości, wykorzystując poznane formy i metody pomaga słabszym kolegom w nauce 7. Jak się uczyć, by dużo umieć? 8. Jak być dobrym kolegą? Szkoła tolerancji. Rozwijanie własnej osobowości dobra organizacja i planowanie swoich codziennych zajęć cele i efekty nauki - czynniki ułatwiające i utrudniające osiągnięcie zamierzonego celu techniki uczenia się, mnemotechniki cechy dobrego ucznia pomoc koleżeńska umiejętność uczenia się inteligencje wielorakie i systemy WAK ( wzrokowiec, słuchowiec, kinestetyk) odkrywania swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji Integracja zespołu klasowego cechy dobrego kolegi cechy dobrego przyjaciela grupy formalne i nieformalne (imponowanie dobrem lub złem) mój kolega cudzoziemiec 15 jest dobrym kolegą jest przyjacielem odróżnia koleżeństwo od przyjaźni nawiązuje dobre kontakty z rówieśnikami jest otwarty na innych, nie tworzy zamkniętych grup szanuje wszystkich uczniów szkoły, także tych, z którymi nie ma bliższych relacji okazuje szacunek, jest tolerancyjny wobec kolegów innych narodowości 9. Jak ciekawie wypoczywać? Rozwijanie własnej osobowości sposoby spędzania czasu wolnego w domu, sposoby spędzania czasu wolnego w najbliższej okolicy, mieście wpływ wypoczynku na samopoczucie domowników i atmosferę rodzinną zaplanowanie własnego wypoczynku Budzenie szacunku dla tradycji symbolika świąt Bożego Narodzenia: opłatek, choinka, kolęda, itd. kuchnia świąteczna świąteczne ozdoby charakterystyczne dla mojego domu nakrywanie do świątecznego stołu podział obowiązków Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań typy komunikacji międzyludzkiej ( werbalna i pozawerbalna) 11. Jak porozumiewamy zasady komunikowania się się ze sobą w domu i zachowania ułatwiające i utrudniające współpracę w klasie? (umiejętność słuchania, panowanie nad emocjami) współpraca przy osiąganiu wyznaczonego celu 10. Tradycje Bożego Narodzenia w moim domu i w innych wyznaniach. Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań w szkole wielokulturowej 12. Czy mam wpływ na swoich kolegów, czy na siebie? 13. Prawo w szkole. Regulaminy procedury, nagrody i kary. emocje przeżywane w różnych sytuacjach wpływ emocji na zachowania ludzi emocje pozytywne i ich wpływ na tworzenie się i utrwalanie więzi uczuciowych w grupie cechy zachowania asertywnego skutki zachowań asertywnych różnice kulturowe i religijne Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań wewnątrzszkolny system oceniania przedmiotowe systemy oceniania kontrakty zawierane z wychowawcą oceny z zachowania 16 odróżnia wypoczynek czynny od biernego wykorzystuje czas wolny w sposób zorganizowany i przemyślany rozumie wpływ wypoczynku na samopoczucie domowników i atmosferę rodzinną. prezentuje własny sposób na zdrowy wypoczynek uczestniczy w różnych formach aktywnego wypoczynku zna symbolikę świąt wykonuje świąteczną ozdobę wymienia potrawy wigilijne -świadomie i aktywnie uczestniczy w przygotowaniach do klasowej Wigilii: dekoracja choinki, śpiewanie kolęd, dzielenie się opłatkiem, itd. stosuje zasady komunikacji międzyludzkiej (panuje nad własnymi gestami i mimiką twarzy, szczególnie w sytuacjach konfliktowych) stosuje podstawowe zasady aktywnego słuchania nazywa zachowania przeszkadzające i ułatwiające porozumienie dostrzega zalety pracy w grupie i współpracuje w grupie rozpoznaje i nazywa podstawowe emocje przeżywane przez siebie i innych rozumie wpływ emocji pozytywnych na utrwalanie więzi uczuciowych w grupie odpowiednio reaguje na uczucia innych zachowuje się asertywnie dba o doby kontakt z kolegami wie, za co jest oceniany z poszczególnych przedmiotów i z zachowania sumiennie wywiązuje się ze swoich obowiązków, korzysta ze swoich praw przestrzega zawieranych kontraktów i regulaminów 14. Co się dzieje w szkole? Jestem tu potrzebny. procedury szkolne Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań aktywizowanie uczniów. rozwój, motywacja rozbudzanie indywidualnych zainteresowań zajęcia pozalekcyjne i koła zainteresowań działające na terenie szkoły terminy konkursów, quizów, turniejów wiedzy, itp. odbywających się na terenie szkoły tworzenie strony internetowej szkoły Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań sposoby spędzania czasu wolnego w mieście 15. Białystok-moje świetlice terapeutyczne, ośrodki pomocy dzieciom, ośrodki miasto. Gdzie można sportu i rekreacji, kina, muzea, domy kultury, ścieżki tu ciekawie spędzić rowerowe, itp. czas? wykonanie informatora „ Jak można wypoczywać w Białymstoku” 16. Szkoła jako miejsce, gdzie promuje się zdrowie i zdrowy styl życia. Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań; integracja zespołu klasowego zdrowy styl życia radzenie sobie ze strasem np. przed sprawdzianem szóstoklasisty zakupy w sklepiku szkolnym, drugie śniadanie dbanie o porządek i czystość szkodliwe działanie tytoniu, alkoholu, narkotyków, dopalaczy dobra atmosfera 17 ponosi konsekwencje nieprzestrzegania zasad uczestniczy w wybranych zajęciach pozalekcyjnych i kołach zainteresowań na terenie szkoły wie, kiedy odbywają się zajęcia rozwijające jego zainteresowania zna nazwiska nauczycieli prowadzących zajęcia pozalekcyjne i koła zainteresowań zna terminy interesujących go konkursów odbywających się na terenie szkoły uczestniczy w wybranych konkursach rozumie potrzebę wypoczynku w sposób zorganizowany i zaplanowany wymienia kilka sposobów spędzenia czasu wolnego w Białymstoku stosuje w praktyce zasady aktywnego wypoczynku wykonuje prawidłowo informator o sposobach wypoczynku w swoim mieście korzysta z różnych źródeł wiedzy radzi sobie w sytuacjach stresowych i trudnych zna produkty, których spożywanie jest ważne dla prawidłowego rozwoju organizmu zna skutki nieprawidłowego odżywiania się dba o porządek i czystość swojego otoczenia zna zagrożenia dla zdrowia, życia i uczenia się, wynikające z palenia papierosów, picia alkoholu, zażywania narkotyków i unika ich dba o dobrą atmosferę w klasie i szkole 17. Podlasie – moja mała ojczyzna. Gdzie warto pojechać? Budzenie szacunku dla tradycji i historii regionu oraz kształtowanie pożądanych postaw i zachowań ważne wydarzenia i postacie związane z Podlasiem: pisarze, poeci, politycy i postacie historyczne tradycje i zwyczaje panujące na Podlasiu projektowanie trasy wycieczki „Szlakiem pięknych zabytków przyrodniczych, historycznych i kulturowych Podlasia” wymienia ważne wydarzenia mające miejsce na Podlasiu wymienia sławnych ludzi swojego regionu zna tradycje i zwyczaje Podlasia (przynajmniej niektóre wprowadza jako własne zwyczaje) korzysta z różnych źródeł wiedzy projektuje trasę wycieczki po Podlasiu umieszczając w niej zabytki przyrodnicze, historyczne i kulturowe zgodnie i aktywnie współpracuje w grupie 18. Ekolog w domu i w szkole. Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań sposoby oszczędnego gospodarowania wodą w kuchni i łazience sposoby oszczędzania prądu elektrycznego 19. Edukacja globalnawspółodpowiedzialność za świat. 20. Gdy ktoś do mnie mówi. 21. Co mnie martwi? 22. Jestem mistrzem dobrych manier. segregacja śmieci inicjatywność i przedsiębiorczość celowość zbierania makulatury i elektrośmieci Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań zasada 3R współzależności na świecie- kulturowe, środowiskowe zmiany współczesnego świata- migracje, uchodźcy Rozwijanie własnej osobowości komunikacja umiejętność słuchania, mechanizm powstawania plotki asertywność Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów i podejmowania decyzji skrzynka problemów empatia Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań pozytywne wzorce zachowania dobre maniery - podstawowe zasady kultura osobista człowieka i jej znaczenie w kontaktach międzyludzkich dobre maniery i zwyczaje w kontekście kulturowym 18 wymienia czynności przyczyniające się do zanieczyszczenia wody oszczędza wodę w domu i w szkole stosuje prawidłowe nawyki użytkownika prądu oszczędza energię w domu i w szkole aktywnie włącza się do działań ekologicznych odbywających się na terenie szkoły segreguje surowce wtórne ogranicza, segreguje i ponownie wykorzystuje przedmioty codziennego użytku zgodnie funkcjonuje w środowisku wielokulturowym włącza się w akcje charytatywne aktywnie słucha nauczycieli i kolegów unika nieporozumień potrafi powiedzieć „nie”, gdy się nie zgadza broni własnego zdania za pomocą argumentów a nie siły okazuje empatię nazywa problemy i szuka rozwiązań jest wyrozumiały wobec innych dostrzega potrzeby i uczucia otaczających ludzi stosuje dobre maniery wobec pracowników szkoły i kolegów zna zasady właściwego zachowania w różnych typowych sytuacjach ( przy stole, w środkach komunikacji, itp.) korzysta z różnych źródeł wiedzy wie, że w różnych kulturach inne zachowania są 23. Bezpieczne ferie i wakacje. Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań niebezpieczeństwa czyhające na zdrowie i życie ludzi podczas ferii i wakacji właściwe i niewłaściwe zachowania się w stosunku do otaczającej przyrody Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań prawa i obowiązki ucznia pojęcia : praworządność, samorządność 24. Jestem praworządny szkoła jako dobro wspólne i samorządny; zasady w szkole SU. wspólne gry i zabawy kompetencje społeczne i obywatelskie postawy warunkujące sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań stosunek ludzi zdrowych do niepełnosprawnych problemy osób niepełnosprawnych w życiu codziennym 25. Niepełnosprawni prawa osób niepełnosprawnych w społeczeństwie żyją wśród nas. pomoc niepełnosprawnym kolegom i koleżankom szkoły integracyjne solidarność społeczna Budzenie szacunku dla tradycji i historii państwa oraz kształtowanie pożądanych postaw i zachowań święta państwowe i narodowe: 3 Maja, 11 Listopada, 15 Sierpnia 26. Kalendarz polskich znaczenie tych świąt dla Polaków obchody świąt narodowych i państwowych świąt i tradycji. polskie tradycje: święta kościelne, karnawał, zapusty, Ceremoniał. kolędowanie, sobótka, itp. sposoby świętowania więź z regionem, patriotyzm 19 uznawane za właściwe dostosowuje swoje zachowanie do sytuacji, dąży do kompromisu jest taktowny rozpoznaje zagrożenia i reaguje na nie wskazuje negatywne aspekty ingerencji człowieka w środowisko wypoczywa aktywnie i bezpiecznie szanuje przyrodę przestrzega znaków drogowych i regulaminów jest odpowiedzialny za szkołę szanuje i rozumie przepisy szkolne traktuje ściąganie jako oszustwo i nieuczciwość stosuje zasady koleżeństwa w stosunku do młodszych kolegów aktywnie pracuje w Samorządzie Uczniowskim, kole wolontariatu bierze udział w akcjach charytatywnych rozumie, że ludzie mniej sprawni fizycznie, w większości przypadków są sprawni pod względem psychicznym wskazuje możliwości pomocy niepełnosprawnym odpowiednio (życzliwie) zachowuje się wobec osób niepełnosprawnych szanuje osoby niepełnosprawne fizycznie i umysłowo wymienia święta państwowe i narodowe godnie zachowuje się podczas uroczystości ubiera się stosownie do sytuacji świętuje w sposób aktywny (uczestniczy w różnych uroczystościach, marszach, wystawach, itp.) wymienia polskie tradycje i zna ich pochodzenie 27. Cyberprzemoc, blogi, portale społecznościowemaniery w sieci. Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań rola komputera i internetu w życiu czas spędzany przed komputerem i Internetem dobre maniery przy klawiaturze, poprawna pisownia przyczyny współczesnych uzależnień od mediów symptomy uzależnień pomoc w przypadku uzależnienia Rozbudzanie indywidualnych zainteresowań oraz kształtowanie pożądanych postaw i zachowań rodzaje gromadzonych zbiorów rola książki w nauce i poszukiwaniu wiadomości miejsce książki w domu w jaki sposób i gdzie czerpać informacje o ciekawych 28. Czytam, więc książkach jestem… poszanowanie książek czasopisma dla dzieci i młodzieży ogólnopolskie akcje i kampanie promujące czytelnictwo czytanie jako zdobywanie, wiedzy, rozwój emocjonalny, intelektualny i moralny oraz uczestnictwo w życiu społeczeństwa Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań sytuacje wywołujące stres techniki radzenia sobie ze stresem 29. Mój sposób na stres. uczucia pozytywne i negatywne towarzyszące stresowi (motywacja do większego wysiłku i paraliżujący przed działaniem strach) techniki relaksacji Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań sposoby postępowania w sytuacjach konfliktowych 30. Rozwiązywanie (negocjacja, ustępowanie, obrona własnego zdania) konfliktów– techniki sytuacje wywołujące konflikty w grupie negocjacji, sztuka zachowania ułatwiające i utrudniające współpracę podejmowania współpraca w osiąganiu wyznaczonego celu decyzji. konflikty wynikające z różnic kulturowych, wyznaniowych, językowych 20 wybiera portale edukacyjne przeznacza odpowiednią ilość czasu na zabawę i pracę z komputerem stosuje zasady ortografii i interpunkcji porozumiewając się przez internet zna pozytywne i negatywne skutki korzystania z internetu i komputera zwraca się o pomoc do dorosłych w sytuacjach budzących niepokój systematycznie czyta książki i rozwija się intelektualnie oraz emocjonalnie tworzy własny księgozbiór wie, skąd czerpać wiadomości na temat ciekawych książek ( prezentuje własne zainteresowania czytelnicze) szanuje książkę i umie ją naprawić wybiera czasopisma, które prezentują i kształtują pozytywne wartości zbiera makulaturę rozpoznaje swoje reakcje w sytuacji stresującej nazywa swoje uczucia rozładowuje napięcie i negatywne uczucia bez stosowania agresji ( sport, działania artystyczne, itp.) przezwycięża lęk i tremę, mobilizuje się do pracy właściwie postępuje w sytuacjach konfliktowych wymienia najczęstsze przyczyny konfliktów w grupie wskazuje zachowania przeszkadzające i ułatwiające działanie współpracuje w zespole klasowym, potrafi wysłuchać i uszanować pomysły innych osób podejmuje przemyślane decyzje dokonując bilansu zysków i strat 31. Historia i tradycje mojej szkoły. rozwiązywania problemów w twórczy sposób sztuka podejmowanie decyzji Budzenie szacunku dla tradycji i historii szkoły kształtowanie pożądanych postaw i zachowań historia i tradycje szkoły patron szkoły wartości cenione w mojej szkole plakat/ folder reklamujący szkołę 32. Patronka szkoły jako wzór dla ucznia. 33. Uczestniczę w wydarzeniach kulturalnych. Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań świadomość i ekspresja kulturalna edukacja medialna kino, teatr, opera, muzeum, galeria sztuki, itd. zna ważniejsze wydarzenia z życia patrona bierze udział w konkursach, turniejach wiedzy, quizach dotyczących patronki szkoły naśladuje stosunek patronki do pracy i nauki kulturalnie uczestniczy w seansach filmowych, koncertach i spektaklach teatralnych wypowiada się na temat wydarzeń kulturalnych, w których uczestniczył, wartościuje je buduje swój światopogląd i świat wartości poprzez kontakt ze sztuką Załączniki ( do opracowania w roku szkolnym 2016/2017): 1. Ceremoniał szkoły. 2. Kalendarz imprez i uroczystości szkolnych. 3. Ramowe plany pracy wychowawczej każdego wychowawcy na dany rok szkolny. 4. Regulamin i plan pracy SU. 21 wymienia najważniejsze wydarzenia w życiu szkoły wykonuje plakat reklamujący szkołę podsumowuje swoje lata nauki i zaangażowanie w życie szkoły okazuje wdzięczność uczestniczy aktywnie w ważnych wydarzeniach szkolnych . umiejętność pracy zespołowej ważne dni w mojej szkole – uroczystości, apele Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań życiorys patronki – ważne dni i wydarzenia z jej życia M. Skłodowska - Curie jako wzór osobowy rozwiązuje problemy bez stosowania agresji werbalnej i pozawerbalnej poszukuje płaszczyzny porozumienia, akceptuje uczucia i poglądy innych