Efektywna komunikacja Formułowanie komunikatów Opracowanie: Tomasz Garstka Gdy zwracasz się do ucznia/uczennicy… [1] Zwracaj się do osoby, której masz coś do powiedzenia. Nie „plotkuj” o nim/niej w jego/jej obecności. Zamiast mówić w klasie głośno: Jurek się już drugi raz spóźnia, powiedz to wprost do niego: Zauważyłem, że już drugi raz się spóźniłeś, Jurku. Zamiast powiedzieć: Lubię, gdy Justyna odpowiada, bo jest przygotowana, powiedz wprost: Justyna, lubię słuchać Twoich odpowiedzi, bo jesteś przygotowana. Gdy zwracasz się do ucznia/uczennicy… [2] Mów o sobie i za siebie, mów o swoich uczuciach, stosunku emocjonalnym do zdarzeń i zachowań innych osób. Komunikat „Ja” , to wypowiedź mówiąca, jak JA czuję się w jakiejś konkretnej sytuacji lub w kontakcie z jakąś konkretną osobą (np.: Obawiam się, że nie starczy nam na to czasu; Cieszę się, że tu jestem; Lubię z wami rozmawiać; Złości mnie, gdy się spóźniasz na lekcję; itp.) Komunikat JA (Ja) czuję …………(uczucie), kiedy Ty………….(opis konkretnego zachowania drugiej osoby, które wywołuje wspomniane wcześniej uczucie lub sytuacji wywołującej emocję), ponieważ ……….(informacja co się ze mną dzieje, jak to na mnie wpływa, w jakiej sytuacji mnie stawia) i oczekuję, że……(sformułowanie oczekiwania dotyczącego zmiany zachowania lub uzyskania wsparcia) Gdy zwracasz się do ucznia/uczennicy… [3] Bierz odpowiedzialność za to, co mówisz Gdy wyrażasz przed uczniami/uczennicami swoje zdanie, sąd, opinię, twierdzenie, przypuszczenie, fantazję czy wyobrażenie o czymś/kimś – zaznacz, że to Twoje zdanie, sąd, itd. Stosuj zwroty typu: Według mnie...; Moim zdaniem...; W mojej opinii...; Moja fantazja/wyobrażenie/ przypuszczenie na ten temat, jest następująca..., itp. Mów za siebie – używaj pierwszej osoby liczby pojedynczej, zamiast form bezosobowych (np.: Cieszy mnie to, zamiast – To wesołe; Uważam, że..., zamiast Uważa się, że...) Gdy zwracasz się do ucznia/uczennicy… [4] Powołuj się na źródła Gdy przedstawiasz uczniom „twardą” wiedzę lub opinie innych osób – powołuj się na źródła. Stosuj zwroty, typu: Według...; Jak twierdzi...; Badania… wykazały, że; Twórca koncepcji… mówi, że..., itp. Wskazuj, co jest stanem ustalonej wiedzy naukowej na dziś, a co jest dorobkiem refleksji i różnorodnych interpretacji. Pokazuj wiele możliwych interpretacji. Zachęcaj uczniów/uczennice, by popierali swe wypowiedzi argumentami z odwoływaniem się do źródeł i/lub uzasadniali je (np. Na czym opiera się Twoja opinia?) Dziękuję za uwagę