Wersja formularza F/BIP/01/1/08 strona / stron Biuletyn Informacji Publicznej WNIOSEK NR 1/2015 o wprowadzenie / usunięcie* informacji do BIP PSSE w Olsztynie SEKCJA EPIDEMIOLOGII 1/1 Skrócone ozn. Sekcja / Dział Olsztyn, dnia 19.06..2015 Wprowadzenie / Usunięcie*(* niepotrzebne skreślić) Temat: MERS-CoV Treść: Informacja dla lekarzy dotycząca postepowania w przypadku zakażenia układu oddechowego wywołanego przez MERS-CoV. W związku z rosnącą liczbą zakażeń układu oddechowego wywołanych przez MERS-CoV na terenie państw Bliskiego Wschodu m.in. Arabii Saudyjskiej, Egiptu, Jordanii, Kuwejtu, Jemenu, Libanu, oraz w Korei Południowej oraz częstymi wyjazdami mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego do państw, w których występują zachorowania Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Olsztynie zwraca się z prośbą o zapoznanie się „Definicją i klasyfikacją przypadków zakażenia koronawirusem – Midle East Respiratory Syndrome Coronavirus ( MERS)” oraz „Wymaganiami dotyczącymi pobrania i transportu materiału do badan metodą RT-PCR w kierunku zakażeń układu oddechowego wirusem MERS-CoV”. Informacje na temat bieżącej sytuacji w sprawie ww. dostępne są na stronie internetowej Państwowego Zakładu Higieny w zakładce „MERS” . Zgodnie z informacjami podanymi przez WHO MERS-CoV wystąpił w ponad 25 krajach (m.in. Wielkiej Brytanii, Francji, Włoszech, Niemczech, Grecji, Holandii, Austrii, Tunezji, Algierii, Malezji, Filipinach i USA), zarejestrowano 1271 potwierdzonych laboratoryjnie przypadków, w tym odnotowano 453 zgony (w Korei Południowej 162 przypadki, 19 zgonów16.06.2015r), 6 czerwca w Niemczech zmarł 65 letni mężczyzna zakażony wirusem MERS. Najczęstszymi objawami zakażenia wirusem MERS jest gorączka, kaszel, duszności, większość zakażonych chorowała na ciężkie zapalenie płuc wymagające hospitalizacji. U chorych pojawiały się również objawy ze strony układu pokarmowego jak ból brzucha, wymioty, biegunka, u części chorych wystąpiła niewydolność nerek. Okres wylęgania -14 dni. Zasady postępowania p/epidemicznego w przypadku podejrzenia /stwierdzenia zachorowania na ciężką infekcję dróg oddechowych wywołaną koronawirusem MERS jest identyczne jak w przypadku podejrzenia/stwierdzenia zachorowania na gorączki krwotoczne (EBOLA). UWAGA! Lekarz pierwszego kontaktu, podczas przeprowadzania wywiadu z chorymi z objawami ciężkiej infekcji dróg oddechowych powinien zwrócić uwagę czy w okresie ostatnich dwóch tygodni osoby te nie przebywały na terenie państw wymienionych powyżej i czy nie miały kontaktu z osobami powracającymi z tych krajów. DEFINICJE I KLASYFIKACJA PRZYPADKÓW ZAKAŻENIA KORONAWIRUSEM - Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus (MERS-CoV) Pacjent objęty dochodzeniem – osoba spełniająca poniższe kryteria: wskazującymi na chorobę śródmiąższową płuc (np. zapalenie płuc lub zespół ostrej niewydolności oddechowej) w obrazie klinicznym lub radiologicznym ORAZ wymagająca przyjęcia do szpitala ORAZ bez potwierdzenia innego czynnika etiologicznego ORAZ co najmniej jedno z poniższych: - która w okresie 14 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów przebywała/podróżowała na teren Bliskiego Wschodu, w szczególności na tereny gdzie odnotowano przypadki zakażenia MERS-CoV lub do krajów gdzie udokumentowano* krążenie wirusa wśród wielbłądów jednogarbnych (dromaderów). - miała w okresie 14 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów bliski kontakt z przypadkiem potwierdzonym lub prawdopodobnym w czasie gdy wspomniany przypadek miał objawy kliniczne. - chory jest częścią klastra dwóch lub więcej przypadków choroby układu oddechowego o ciężkim przebiegu, które wystąpiły w okresie 14 dni, i u których jest rozważane zakażenie MERS-CoV. - pracownik opieki medycznej, zajmujący się pacjentami z ostrymi zakażeniami układu oddechowego, w szczególności wymagającymi intensywnej opieki medycznej, niezależnie od miejsca zamieszkania i historii podróży. * Zgodnie z opracowaniami WHO (http://www.who.int/csr/disease/coronavirus_infections/mers-5-february-2015.pdf; http://www.who.int/mediacentre/factsheets/mers-cov/en/) przygotowanymi na podstawie dostępnych publikacji krążenie wirusa wśród wielbłądów udokumentowano w Arabii Saudyjskiej, Egipcie, Omanie, Katarze, Sudanie i Somalii. LUB początkiem objawów spełniała co najmniej jedno z poniższych kryteriów: - miała bliski kontakt z przypadkiem potwierdzonym lub prawdopodobnym w czasie gdy wspomniany przypadek miał objawy kliniczne. - była pracownikiem opieki medycznej w kraju gdzie odnotowano transmisję zakażenia MERS-CoV w jednostkach ochrony zdrowia. - miała bliski kontakt z wielbłądami jednogarbnymi lub była narażona np. poprzez spożycie na produkty pochodzące od wielbłąda (w tym surowe mięso, niepasteryzowane mleko lub mocz) w krajach gdzie stwierdzono krążenie wirusa wśród wielbłądów jednogarbnych (dromaderów) lub w krajach gdzie odnotowano przypadki zakażenia MERS-CoV wśród ludzi. Ostatnie uaktualnienie 09.06.2015 Przypadek prawdopodobny • Osoba z radiologicznym lub histopatologicznym potwierdzeniem choroby płuc (np. śródmiąższowego zapalenia płuc) lub zespołem ostrej niewydolności oddechowej; bez potwierdzenia laboratoryjnego ORAZ która miała bliski kontakt z przypadkiem potwierdzonym laboratoryjnie ORAZ przyczyna choroby nie została wcześniej określona jako spowodowana innym czynnikiem etiologicznym. Przypadek potwierdzony • Osoba z laboratoryjnym potwierdzeniem zakażenia MERS-CoV. Formularz nr PO-02/F06 Obowiązuje od dnia: 2015.03.25 ZLECENIE nr ........................../......................... w NIZP - PZH rok Klient: A. Zleceniodawca: |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| Adres: |__|__|-|__|__|__| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| /kod pocztowy/ /miejscowość/ |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| /ulica, numer domu, numer mieszkania/ Oddział:..|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| B. Płatnik : |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| NIP:|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| Adres: |__|__|-|__|__|__| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| /kod pocztowy/ /miejscowość/ |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| /ulica, numer domu, numer mieszkania/ C. Dane Pacjenta Imię: |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| Nazwisko: |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| PESEL: |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| nr telefonu |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| Adres zamieszkania: |__|__|-|__|__|__| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| /kod pocztowy/ /miejscowość/ |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| /ulica, numer domu, numer mieszkania/ Data urodzenia. |__|__|-|__|__|-|__|__|__|__| płeć: K M /dd-mm-rrrr/ D. Dane lekarza zlecającego badanie: Imię i Nazwisko:: |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| nr telefonu: |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| E. Dane osoby pobierającej materiał do badania: Imię i Nazwisko: |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| 1. Wskazanie do wykonania badania (istotne kliniczne dane pacjenta).................................................................. 2. Opis materiału i zakres badania: Lp. Rodzaj materiału Data i godzina Uwagi Oczekiwany pobrania próbki kierunek badania w NIZP PZH Data i godzina przyjęcia próbki (wypełnia PPM w NIZP - PZH) Wymagania dotyczące pobrania i transportu materiału do badań metodą RT-PCR w kierunku zakażeń układu oddechowego wirusem MERS-CoV (hCoV-EMC/2012). Badania diagnostyczne techniką Real-Time RT-PCR w kierunku zakażeń układu oddechowego wirusem MERS-CoV (hCoV-EMC/2012) wykonywane są w laboratorium Zakładu Wirusologii NIZP-PZH - zgodnie z rekomendacjami WHO (http://www.who.int/csr/disease/coronavirus_infections/LaboratoryTestingNovelCoronavirus_21Dec12.pdf) . Formularz zlecenia badań ogólnie dostępny na stronie: http://www.pzh.gov.pl/page/index.php?id=35 Sekretariat Zakładu Wirusologii NIZP-PZH Tel. 22 54 21 230 Faks: 22 54 21 385 Materiałem do badań w kierunku MERS-CoV są z wyboru: 1.próbki pobrane z dolnych dróg oddechowych takie jak aspiraty przeztchwicze (TTA), ewentualnie popłuczyny oskrzelikowo-pęcherzykowe (BAL). 2.plwocina nieindukowana, 3.wymazy z nosogardła* lub aspiraty z nosogardła* 4.Światowa Organizacja Zdrowia zaleca ponadto pobranie do badań retrospektywnych 2 próbek surowicy/plazmy (pobrane na początku zachorowania oraz po ok. 1-2 tyg.) – do ewentualnych badań w serologicznych. * ujemny wynik poszukiwania wirusa MERS-CoV w materiałach z górnych dróg oddechowych (np. w wymazie) nie wyklucza zakażenia. Wskazane jest badanie materiałów z dolnych dróg oddechowych. Sposób pobrania, przechowywania i transportu materiału do badań w kierunku hCoV-EMC/2012: 1.Aspiraty przeztchawicze (TTA) - Pobranie zgodnie z procedurami medycznymi. Do laboratorium należy dostarczyć w ilości 2 – 4 ml w jałowej próbówce - najszybciej jak to możliwe po pobraniu (badanie do 24 godzin), najlepiej w temperaturze chłodni (5 ± 3oC) (transport na lodzie). Jeżeli próbka będzie przechowywana/transportowana dłużej niż 24 godziny, należy ją zamrozić i dostarczyć do laboratorium w warunkach uniemożliwiających rozmrożenie (transport na suchym lodzie). 2.Popłuczyny oskrzelowo – pęcherzykowe (BAL) – jak powyżej; możliwość niższego stężenia wirusa w próbce w stosunku do TTA, ale materiał nadal polecany; 3.Plwocina nieindukowana – przechowywanie i transport jak powyżej; konieczność upewnienia się, że jest to materiał z dolnych dróg oddechowych (badanie mikroskopowe). a. Nie zaleca się indukowania plwociny ze względu na ryzyko zakażenia personelu. 4.Aspiraty z nosogardła* – transport i przechowywanie jak powyżej, • Wymaz* należy pobrać używając zestawów transportowych przewidzianych specjalnie do pobierania materiału klinicznego w kierunku zakażeń wirusowych (wymazówka + podłoże w próbówce). Jałowa wymazówka powinna być wykonana w całości ze sztucznego tworzywa, tzn. patyczek plastikowy oraz wacik wykonany z materiału innego niż wata (dakron, czysta wiskoza, poliester lub sztuczny jedwab), ponieważ stosowanie innych wymazówek powoduje inhibicję reakcji PCR. Jałowe podłoże (buforowany roztwór soli fizjologicznej – PBS lub płyn Hanks’a albo fizjologiczny roztwór soli) powinno być umieszczone w próbówce wolnej od DNA-az i RNA-az. • Uwaga: Stosowanie innych podłoży transportowych, np. bakteriologicznych uniemożliwia izolację wirusa z próbki. Przesyłanie próbki w nieodpowiedniej próbówce może spowodować uzyskanie fałszywie ujemnego wyniku. • Jałową wymazówką należy pobrać głęboki wymaz z gardła i umieścić w probówce z podłożem (patrz opis powyżej). Próbówkę należy szczelnie zamknąć (w razie potrzeby uciąć patyczek wymazówki), jednoznacznie opisać (data pobrania, imię i nazwisko chorego) i przechowywać w temperaturze chłodni (5 ± 3oC). • Próbkę należy przesłać do Laboratorium jak najszybciej, próbka powinna być umieszczona na lodzie w celu zapewnienia temperatury chłodni (5 ± 3oC). Jeżeli próbka będzie przechowywana/transportowana dłużej niż 24 godziny, należy ją zamrozić i dostarczyć do laboratorium w warunkach uniemożliwiających rozmrożenie (na suchym lodzie). 5.Surowica lub plazma w ilości około 1 ml; bez hemolizy, pobrana jałowo do szczelnie zamykanej probówki. Próbkę należy zamrozić i transportować w warunkach uniemożliwiających rozmrożenie lub przesłać na lodzie w czasie 24 godzin od pobrania. a. Pierwsza próbka surowicy – w fazie ostrej choroby – w trakcie 1 tygodnia od wystąpienia objawów b. Druga próbka surowicy – w fazie ozdrowieńczej – najlepiej 3 lub 4 tygodnie później 6. Pełna krew – po pobraniu d pojemnika z EDTA transportowana na lodzie (bez zamrożenia) – maksymalnie do 24 godzin od pobrania. a. Zalecane jedynie w pierwszym tygodniu zachorowania Zalecenia dotyczące pakowania materiałów klinicznych znajdują się na stronie: http://www.pzh.gov.pl/page/fileadmin/user_upload/zaklady/wirusologia/instrukcja.pdf (poniżej w załączeniu). Ze względu na potencjalnie zakaźny charakter próbek materiału klinicznego obowiązują następujące zasady pakowania próbek (poziom BSL2): Pojemniki z materiałem do analizy powinny być zapakowane zgodnie z ogólną zasadą pakowania wymaganą dla czynników biologicznych wywołujących choroby ludzi. Obowiązuje zasada potrójnego opakowaniaA. 1. naczynie zasadnicze zawierające materiał kliniczny, Naczynie to powinno być: jednorazowe, z nietłukącego tworzywa sztucznego, odporne na zgniecenie; zamykane nakrętką z dodatkową uszczelką zapobiegającą wyciekowi materiału; otwierane i zamykane w nieskomplikowany sposób; 2. wtórne opakowanie Wykonane z odpornych na zgniecenie materiałów i hermetycznie zamknięte. Dopuszcza się możliwość umieszczenia w jednym opakowaniu wtórnym kilku naczyń zasadniczych z materiałem klinicznym pod warunkiem ich jednoznacznego oznakowania. Opakowanie wtórne musi mieć wymiary umożliwiające otwarcie go w boksie laminarnym (wymaganie BHP). Przed umieszczeniem w opakowaniu transportowym powierzchnia opakowania wtórnego powinna być wyjałowiona. Dokumentacja dołączona do próbek nie może być umieszczana w opakowaniu wtórnym. 3. opakowanie zewnętrzne = opakowanie transportowe- w przypadku transportu materiałów w warunkach specjalnych (suchy lód, lód) powinno być odporne na dany czynnik. Musi być oznakowane i opisane w sposób identyfikujący klienta i umożliwiający nawiązanie z nim szybkiego kontaktu w przypadkach uszkodzenia próbek czy innych zdarzeń losowych. Dokumentacje dołączoną do badań należy umieścić oddzielnie w zamkniętych kopertach i przytwierdzonych do opakowania zewnętrznego. 1 – probówka z materiałem do badania 2 – opakownie zbiorcze szczelne 3 – opakowanie zewnętrzne termoizolacyjne Załączniki: TAK / NIE * ………………………………………………………………………………………………………………..…… Przyjął (data, podpis) 19.06.2015r. Dorota Sypko Zlecił (data, podpis) Zatwierdził (data, podpis)