Funkcje trygonometryczne kąta rozwartego. Umiemy już definiować funkcje trygonometryczne w trójkącie prostokątnym (dla kątów ostrych). Teraz zobaczymy jak można uogólnić tę definicję także dla kąta rozwartego. Zaznaczmy w układzie współrzędnych kąt α. Końcowe ramię kąta α wyznacza punkt M = (x, y), a początkowe pokrywa się z osią OY. Teraz możemy podać ogóle definicje funkcji trygonometrycznych (patrz tablice maturalne): Definicja funkcji trygonometrycznych niezależnie od wielkości kąta jest taka sama. Przykład 1. (α. Załóżmy, że na ramieniu kąta α zaznaczono punkt M =(3,4). Jakie będą wówczas wartości funkcji trygonometrycznych tego kąta? Rozwiązanie: Wykonujemy rysunek do zadania: Obliczamy długość r: 1 Obliczamy wartości funkcji trygonometrycznych: Przykład 2. (α. Załóżmy, że na ramieniu kąta α zaznaczono punkt M =( 3,4). Jakie będą wówczas wartości funkcji trygonometrycznych tego kąta? Rozwiązanie: Wykonujemy rysunek do zadania: Obliczamy długość r: Obliczamy wartości funkcji trygonometrycznych: 2 Jak widać na powyższych przykładach funkcje trygonometryczne mogą przyjmować również wartości ujemne. W zależności od ćwiartki układu współrzędnych można przypisać każdej funkcji trygonometrycznej konkretny znak. W pierwszej ćwiartce wszystkie są dodatnie, w drugiej tylko sinus. Pamiętając powyższe od razu możemy ustalić znak dowolnej funkcji trygonometrycznej. Przykładowo: 1. sin jest dodatni, ponieważ kąt 2. wartości funkcji cos i tg leży w drugiej ćwiartce. są ujemne, ponieważ kąt leży w drugiej ćwiartce. Zadanie 3 Rozwiązanie: P = (- 4; 5) zatem x = - 4, a y = 5 | | Odp. D. Wzory redukcyjne (wyznaczanie wartości funkcji trygonometrycznych kąta rozwartego, przez sprowadzenie do przypadku kąta ostrego) Wzory redukcyjne służą do redukowania kąta rozwartego w funkcjach trygonometrycznych do I ćwiartki (kąta ostrego). Co należy zrobić, aby zredukować kąt rozwarty do kąta ostrego? Przedstawić kąt rozwarty w postaci czerwono). i zastosować wzór z tablic (podkreślone na Przykład 1: Oblicz: tg 120° Rozwiązanie: Stosujemy trzeci wzór: ( √ Przykład 2: Oblicz: sin 150° Rozwiązanie: 4 ( Zadanie1 Rozwiązanie: (tabelka w tablicach) sin1200 = sin(1800 – 600) = sin 600 = zatem: sin1200 – cos 300 = √ √ cos300 = √ √ Z tabelki odczytujemy, że sin00 = 0 Odp. C Zadanie 2. Rozwiązanie: Zapamiętaj! Jeżeli znamy długości dwóch boków dowolnego trójkąta i miarę kąta między tymi bokami to pole trójkąta liczymy ze wzoru: 5 Zatem: Liczymy sin1200: sin1200 =sin(1800 – 600) = sin 600 = √ √ √ √ Odp. C Zadanie 3. W układzie współrzędnych zaznaczono kąt α. Jedno z ramion kąta α przechodzi przez punkt P = (−4,3). Wtedy: A. cosα = 0,8 B. cosα = 0,8 C. cosα = D. cosα = Rozwiązanie: P = (-4; 3) zatem x = - 4 y=3 Liczymy z tw. Pitagorasa r : Odp. B. 6 Zadanie 4. Oblicz: a) cos 900 – 3 sin 900 b) 2 sin 00 – cos2 1800 c) cos200 – tg21800 Zadanie 5. Oblicz wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych kąta a) cos b) sin c) sin Zadanie 6. Oblicz: a) sin2 1200 – cos2 1350 b) e) 6 tg 1350 – 8 sin 1200 c) 4 cos 1200 cos 1350 d) f) Zadanie 7. Które z podanych niżej wyrażeń ma wartość równą 0? A. cos 1370 – cos 430 B. sin 1370 – cos 430 C. cos 1370 + sin 430 D. cos 1370 + cos 430 Zadanie 8. Liczba A. (- 2; - 1) należy do przedziału: B. (- 1; 0) C. (0; 1) D. (1; 2) Zadanie 9. Oblicz, odczytaj z tablic wartości funkcji trygonometrycznych dla kątów: a) 120o b) 150o c) 135o d) 100o e) 130o Zadanie 10. Oblicz: a) sin260o + tg45o = b) tg2150o -2 sin2120o = c) cos120o – 3tg135o = d) 3cos2135o -2tg2120o 7 8