PROGRAM ZAJĘĆ REKREACYJNO-TURYSTYCZNYCH W ŚWIETLICY PROFILAKTYCZNO- WYCHOWAWCZEJ W ZESPOLE SZKOLNO-GIMNAZJALNYM SZKOŁA PODSTAWOWA IM. ZIEMI PIWNICZAŃSKIEJ W PIWNICZNEJ – ZDROJU ROK 2015 Adam Długosz 1. ZAŁOŻENIA PROGRAMU ZAJĘĆ TURYSTYCZNO – REKREACYJNYCH W ŚWIETLICY PROFILAKTYCZNO- WYCHOWAWCZEJ PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ W PIWNICZNEJ- ZDROJU: Każdy człowiek ma naturalną potrzebę ruchu, przejawiającą się już od dzieciństwa. U niektórych osób potrzeby te są większe niż u innych z powodu większego temperamentu, dla innych ruch staje się koniecznością, na przykład z powodu nadwagi, chorób cywilizacyjnych. Ruch towarzyszy człowiekowi od narodzin aż do śmierci. 70% komunikacji między ludźmi stanowi tak zwany język ciała. Człowiek wyraża swoją osobowość: myśli, uczucia, wszelkie treści życia za pomocą rytmu i ruchu. Dzieci żyją w silnym związku emocjonalnym ze swoim ciałem. Nieprawdopodobnie wrażliwymi zmysłami rejestrują one wszystko co dzieje się wokół nich, a to skłania je do poruszania się. Ruch jest wyrazem ich żywotności. Obecnie zwraca się szczególną uwagę na związki motoryki z psychiką, a głównie powiązanie ruchu z całokształtem procesów poznawczych i emocjonalnych. Program wychowania fizycznego realizowany jest w szkole przede wszystkim na lekcjach wychowania fizycznego, w których obowiązkowo uczestniczą wszyscy uczniowie. Na nich młodzież szkolna rozwija i podnosi na wyższy poziom swoje umiejętności ruchowe oraz kształtuje swój stosunek do aktywności fizycznej. Niebagatelną rolę w ogólnym rozwoju uczniów pełnią również pozalekcyjne zajęcia sportowo-turystyczno-rekreacyjne. Dają one uczniom możliwość spędzania czasu wolnego aktywnie i z pożytkiem dla ich zdrowia. Pozwalają odpocząć, zregenerować siły fizyczne i psychiczne po całodziennym pobycie w szkole, rozwijać i pogłębiać zainteresowania sportowe. Dokonując wyboru treści programowych dla uczniów brałem pod uwagę: - stan zdrowia dzieci, - poziom sprawności psychomotorycznej, - zasób umiejętności ruchowych, - zainteresowania i upodobania uczniów, - warunki środowiska i możliwości organizacyjne szkoły, - wymiar godzin przeznaczonych na zajęcia rekreacyjno-turystyczne. 2 2. CELE PROGRAMU: CELE GŁÓWNE: Wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju dzieci poprzez: 1. Pobudzanie procesów rozwojowych (stymulacja). 2. Przystosowanie organizmu dziecka do życia, do wysiłku fizycznego i zmiennych warunków otoczenia (adaptacja). 3. Przeciwdziałanie niepożądanym zjawiskom rozwojowym oraz likwidowanie tych zjawisk już zaistniałych (kompensacja i korektywa). 4. Pogłębienie więzi ze swoim środowiskiem, regionem, krajem. 5. Kształtowanie nawyków prawidłowego wykorzystania walorów środowiska. 6. Bezpieczne korzystanie z urządzeń technicznych i środków transportu. 7. Bezpieczne poruszanie się po drogach publicznych. 8. Rozpoznawanie zagrożeń wynikających z zachowań własnych i innych ludzi oraz szukanie pomocy. 9. Zachowanie bezpieczeństwa w czasie wycieczek pieszych. CELE SZCZEGÓŁOWE: Celem zajęć organizowanych przeze mnie w czasie wolnym od zajęć lekcyjnych jest: 1. Oddziaływanie wychowawcze poprzez: wdrożenie uczniów do przestrzegania zasad współżycia zespołowego, kształtowanie samodyscypliny, rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie i bezpieczeństwo swoje oraz kolegów, kształtowanie potrzeby podporządkowania się uczniów określonym regułom gier i zabaw poprzez ukazywanie negatywnych skutków nieprzestrzegania ustalonych zasad, propagowanie zasad „czystej gry” (fair play), przeciwdziałanie zjawiskom patologicznym, rozwijanie wiary we własne siły, przełamywanie lęków i obaw, rozbudzanie zainteresowań aktywnością ruchową, motywowanie do aktywności ruchowej w wybranej (ulubionej) dziedzinie. 2. Zapewnienie harmonijnego rozwoju biopsychospołecznego. 3. Kształtowanie nawyku aktywnego wypoczynku. 4. Kształtowanie sprawności kondycyjnej, zwłaszcza szybkości lokomocyjnej oraz pojedynczego ruchu. 7. Kształtowanie właściwości koordynacyjnych ze szczególnym naciskiem na precyzję, rytmiczność, ekonomikę i celowość ruchu. 8. Tworzenie sytuacji umożliwiających wspólne przeżycie wysiłku fizycznego – rozładowanie napięcia i emocji. 9. Kształtowanie umiejętności ruchowych przydatnych w mini-grach sportowych. 10. Rozwijanie i utrwalanie zainteresowań sportowych uczniów poprzez wpajanie zasad i techniki wykonywania ruchu. 11. Zapoznanie uczniów z nowymi formami aktywności ruchowej. 12. Wdrażanie uczniów do regularnego uprawiania ćwiczeń fizycznych. 3 13. Kształtowanie osobowości poprzez ukazywanie wartości wynikających z przebywania w świecie przyrody i kultury 14. Tworzenie postaw do przyjęcia określonego stylu życia, wynikającego z potrzeby uprawiania turystyki i krajoznawstwa 15. Zaspokajanie potrzeb kulturalnych, budowanie wrażliwości i poczucia piękna, dążenie do rozwoju życia emocjonalnego i estetycznego 16. Kształtowanie emocjonalnych postaw przywiązania do kraju ojczystego, do dziedzictwa kulturowego własnego regionu 17. Zaangażowanie do poszczególnych zadań wybranych uczniów, wyrabianie w nich odpowiedzialności za przyjęte zobowiązania, wyrabianie konieczności działania na rzecz innych. wzmacniane są w ten sposób więzi koleżeńskie. Uczniowie nieśmiali mają możność nauczyć się nawiązywać kontakty z rówieśnikami i dorosłymi oraz widzą potrzebę niesienia pomocy innym. 3. SPOSÓB, CZAS I MIEJSCE REALIZACJI: Zajęcia odbywają się w zależności od warunków pogodowych na boisku szkolnym lub w sali gimnastycznej, na terenie miasta Piwniczna- Zdrój. Plan pracy obejmuje 8 godzin w miesiącu - 2 godziny tygodniowo. W związku z tym, że dzieci klas niższych odznaczają się coraz większą pobudliwością, ciągłą gotowością ruchu, ale nie potrafią koncentrować się przez dłuższy czas na jednej czynności muszę pamiętać prowadząc w/w zajęcia o tym, aby ćwiczenia nie były zbyt nudne i długo trwające. 4. ZADANIA: Opracowanie i zaznajomienie podopiecznych świetlicy profilaktyczno- wychowawczej z regulaminem obowiązującym uczestników zajęć turystyczno-rekreacyjnych. 5. METODY REALIZACJI: 1. Metody odtwórcze - Zabawy naśladowcze. - Metoda zabawowo-naśladowcza. - Metoda bezpośredniej celowości ruchu (zadaniowa). - Metoda ścisła. - Metoda programowanego nauczania oraz małych obwodów. 2. Metody twórcze - Metoda opowieści ruchowej - Metoda problemowa. 3. Metody i formy intensyfikujące zajęcia ruchowe Metody - Metoda stacyjna. - Metoda zadań dodatkowych. - Tor przeszkód i ścieżka zdrowia. 4 Formy - Współzawodnictwo jako doping do intensywnego wysiłku. - Praca w małych grupach. 4. Metody nauczania ruchu - Metoda syntetyczna. - Metoda analityczna. - Metoda kombinowana (złożona). 5. Metody wychowawcze - Metody oparte na osobistym wpływie nauczyciela. - Metody wpływu sytuacyjnego. - Metody wpływu społecznego. 6. OCZEKIWANE REZULTATY: Uczniowie doskonalą podstawowe formy ruchu, uczą się nowych form ruchu oraz uczą się tworzyć różne ich kombinacje np. łączyć bieg ze skokiem, bieg z rzutem, wiązać rzuty i chwyty z dodatkowymi ruchami (przysiadem, obrotami). Pomaga im w tym ich ruchliwość spowodowana potrzebą zaspokojenia tzw. „głodu ruchu”, a także: - zainteresowanie wycieczkami krajoznawczo – turystycznymi, - pogłębienie wiedzy odnośnie historii naszej miejscowości i okolicy, - wdrożenie do aktywnego spędzania wolnego czasu, - potrafią zachować bezpieczeństwo w czasie poruszania się po drogach. 7. SZCZEGÓŁOWA TEMATYKA ZAJĘĆ: 1. Zapoznanie uczniów z regulaminem zajęć rekreacyjno-turystycznych w świetlicy profilaktyczno- wychowawczej. Integracja grupy poprzez masowe zabawy bieżne, skoczne i rzutne. 2. Nauka przyjmowania różnych pozycji ustawień indywidualnie i grupowo. 3. Kształtowanie zręczności, zwinności, skoczności i gibkości – ćwiczenia z piłką i skakanką. 4. Zmiany pozycji ciała w ruchu. Czynności ruchowe kształtujące szybkość działania. Zabawowe formy ćwiczeń: czworaki przodem, tyłem, skok zajęczy, bieg tyłem, przetaczanie się wzdłuż długiej osi ciała itp. 5. Przewrót w przód z miejsca i z marszu. Koordynacja i zwinność – łączenie ćwiczeń rąk, nóg, tułowia, wyścig z przetaczaniem, obieganiem, pełzaniem i przewrotem. 6. Skoki wolne z odbicia jednonóż i obunóż w miejscu, marszu i biegu. 7. Ćwiczenia równoważne na przyrządach i na podłodze. Moc, wytrzymałość, koordynacja – wieloskoki, skoki przez różne przybory, serie różnych skoków z zastosowanie zabaw i toru przeszkód. 8. Ćwiczenia równoważne na przyrządach i na podłodze. Kształtowanie poczucia równowagi i zwinności – przejście po listwie ławki z utrudnieniem, np. przekraczaniem przeszkód, rzutem i chwytem woreczka, odbiciem piłki od podłoża itp. zabawy równoważne. 5 9. Przeskoki zawrotne wzdłuż ławeczki. Zwis dosiężny tyłem z dodatkową pracą nóg. Kształtowanie skoczności, siły i wytrzymałości, ćwiczenia kształtujące, wzmacniające mięśnie grzbietu. 10. Chód na czworakach po skośnie ustawionym przyrządzie. Podciąganie się na ławeczce. Kształtowanie zwinności i siły. Ćwiczenia z współćwiczącym. 11. Kształcenie szybkości wytrzymałości, orientacji i spostrzegawczości w zabawach bieżnych z pościgiem. Tor przeszkód skocznościowo- zwinnościowy. 12. Zabawy i gry przygotowujące do mini-gier: „Podaj dalej”, „Piłka graniczna”. Wyrabianie spostrzegawczości, orientacji i zwinności. 13. Wyścigi z różnych pozycji startowych - gra zespołowa w dwa ognie na punkty. Unikanie kontaktu z przyborem – zwinność, spostrzegawczość, orientacja. 14. Pokonywanie przeszkód wąskich, szerokich, wysokich i niskich biegiem, skokiem, pełzaniem, - moc, szybkość, zwinność, wytrzymałość. Tor przeszkód zwinnościowo szybkościowy. 15. Kształtowanie ogólnej sprawności z zastosowaniem obwodu stacyjnego. 16. Bieg szybki na krótkich odcinkach (30-40m). Kształtowanie szybkości: zabawy bieżne, starty z różnych pozycji, wyścigi w parach. 17. Biegi z dodatkowymi czynnościami jako przygotowanie do biegów sztafetowych – gry – wyścigi z przenoszeniem, toczeniem, przekładaniem przyborów itp. Kształtowanie szybkości, zwinności. Rzuty różnymi przyborami na odległość i do celu w dowolny sposób (oburącz i jednorącz). 18. Skok w dal z miejsca – mierzenie skoku stopami. Kształtowanie skoczności, szybkości i zręczności – sztafety. 19. Mini-koszykówka. Podania piłki i chwyty w dwójkach. Kształtowanie zręczności, reakcja na zmienność sytuacji – zabawy rzutne, prowadzenie piłki w dwójkach, rzuty na odległość. 20. Rzuty piłkami jednorącz i oburącz do celu (do kosza). Kształtowanie siły, zręczności, wyczucia odległości i dokładności rzutu – zabawy i gry z elementem celowania. 21. Kozłowanie piłki w miejscu i w ruchu oraz z omijaniem przeszkód. Kształtowanie zwinności, zręczności oraz orientacji przestrzennej – różne formy zabaw i wyścigów z kozłowaniem (berek z kozłowaniem piłki, wyścig rzędów itp.). 22. Gry i zabawy przygotowujące do mini-koszykówki. Żywy kosz. Piłka do kapitana. Kształtowanie szybkości, zręczności, zwinności oraz orientacji przestrzennej. Poznanie i przestrzeganie przepisów gry. 23. Jak gramy w mini-piłkę siatkową – zasady gry, ułożenia rąk i palców w odbiciach górnych. Odbicie lekkiej piłki sposobem oburącz górnym. Wyskoki dosiężne do przyborów zawieszonych na różnych wysokościach. Kształtowanie zręczności, zwinności oraz reakcja na zmieniające się sytuacje. Zabawy i gry skocznościowe oraz z podbijaniem piłki – utrzymać piłkę jak najdłużej w górze odbijając ją jednorącz i oburącz. 24. Odbicie piłki jak przy zagrywce dolnej. Rzuty piłką na odległość i do celu. 25. Doskonalenie odbijania piłki w grach i zabawach „siatkówka w siadzie”. Kształtowanie szybkiej reakcji w sytuacji uczeń- przybór- uczeń. 26. Oswajanie z wodą, gry i zabawy w wodzie, nauka pływania. 27. Unihokej- gra rekreacyjna. 28. Bieg indywidualny i grupowy w szybkim tempie na wyznaczonym dystansie. Jak mierzymy czas biegu, komendy startowe. Pomiar szybkości biegu stoperem. 29. Gry i zabawy przygotowujące do mini-piłki nożnej. Kształtowanie szybkości, zręczności, zwinności oraz orientacji przestrzennej. Poznanie i przestrzeganie przepisów gry. 6 30. Badminton - gra rekreacyjna. 31. Wykonywanie ćwiczeń muzyczno- ruchowych i tańców. 32. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach (drogowych i innych).Sposoby udzielania pierwszej pomocy przy zranieniach, stłuczeniach, skręceniach. 33. Oswajanie z wodą, gry i zabawy w wodzie, nauka pływania. 34. Zabawy i gry w terenie utrwalające zasady ruchu drogowego. Pokonywanie naturalnych przeszkód - biegi, skoki - szybkość, moc, orientacja w terenie. 35. Zapoznanie się z historią Piwnicznej-Zdrój i okolicznych miejscowości. 36. Wyszukanie w najbliższej okolicy ciekawych miejsc do zwiedzania. 37. Zapoznanie się z roślinnością i zwierzyną występującą w najbliższej okolicy. 38. Zapoznanie się z roślinami i zwierzętami chronionymi występującymi w naszym środowisku. 39. Zapoznanie się z zasadami bezpieczeństwa poruszania się po drogach publicznych. 40. Pogłębianie wiadomości historycznych przez zapoznanie się z przeszłością i zabytkami poznanych miejsc. 41. Poznawanie własnego regionu pod względem historycznym, geograficznym i etnograficznym. 8. WYCIECZKI ORGANIZOWANE PODCZAS ZAJĘĆ: 1. Udział w pieszych wędrówkach po rodzinnym mieście i okolicy połączone z ogniskiem. 2. Gry i zabawy terenowe połączone ze zwiedzaniem najbliższej okolicy. 3. Udział w wycieczkach regionalnych o znaczeniu szkoleniowym, krajoznawczym, rekreacyjnym. 4. Wyjście na basen. 7