PROCESY MOTYWACJI Motywacja Podejścia do - E-SGH

advertisement
2014-04-23
Motywacja
PROCESY MOTYWACJI
• Jest procesem psychicznej regulacji, od którego zależy
kierunek ludzkich czynności oraz ilość energii, jaką na
realizację danego kierunku człowiek gotów jest
poświęcić. Tak więc, motywacja to proces
wewnętrzny, warunkujący dążenie ku określonym
celom
J. Reykowski „Z zagadnień psychologii motywacji”, WSiP, W-wa 1970, s.18
sem.letni 2014r
sem.letni 2014r
Teorie treści (co motywować)
Podejścia do motywacji
Co motywować ? (teorie treści)
Jak motywować ? (teorie
procesu)
Jak wcześniejsze doświadczenia
wpływają na zachowania jednostki ?
(teorie wzmocnienia)
sem.letni 2014r
• Opierają się na założeniu, że każdy człowiek ma swoje
potrzeby, do których zaspokojenia dąży. Ich celem jest
odpowiedź na pytania:
Jakie potrzeby ludzie chcą zaspokoić?
– Co jest siłą napędową działań człowieka?
–
Przykłady.: hierarchia potrzeb A.Maslowa, teorię dwu
czynnikowa F. Herzberga, teoria ERG C.P. Alderfera , teoria
potrzeb D. McClellanda……
sem.letni 2014r
Teoria oczekiwań
Teorie procesu (jak motywować)
• Skupiają się na tym, w jaki sposób działania
człowieka mogą być ukierunkowywane i
podtrzymywane
• Koncentrują się na motywacji, jako na procesie
ciągłej modyfikacji zachowań, w którym – obok
motywów zachowania i jego dotychczasowych
konsekwencji - dużą rolę odgrywają procesy
poznawcze człowieka, takie jak np.: spostrzeżenia i
oceny, porównania i przewidywania.
sem.letni 2014r
• Zakłada ona, że ludzie podejmując pracę, mają
różne oczekiwania dotyczące konsekwencji swoich
zachowań i w racjonalny sposób dokonują kalkulacji
ponoszonych nakładów i spodziewanych korzyści
• Jeśli są przekonani, że dobre wykonanie pracy
zapewni im zadowolenie, zarówno w kategoriach
wewnętrznych, jak i zewnętrznych wynagrodzeń,
oraz gdy praktyka potwierdza te założenia, należy
spodziewać się zaangażowania w pracę
sem.letni 2014r
1
2014-04-23
Teoria oczekiwań
• Zachowanie człowieka opiera się na trzech zasadach:
pewności, instrumentalności oraz równoważności.
Pewność dotyczy oceny prawdopodobieństwa, że
działanie przyniesie oczekiwane skutki;
Instrumentalność – prawdopodobieństwa, że
realizacja zadań zaspokoi określoną potrzebę;
Równoważność - określa ważność zaspokojenia tej
potrzeby w porównaniu z innymi, przy założeniu
ograniczenia zasobów energii.
sem.letni 2014r
Teorie wzmocnienia (rola
wczesniejszych doświadczeń)
• Zajmują się wpływem wcześniejszych doświadczeń
człowieka na jego zachowania w przyszłości w
cyklicznym procesie uczenia się określonych
zachowań
• Przykłady: teoria warunkowania instrumentalnego
B.F. Skinnera i opartą na niej teorię modyfikacji
zachowań człowieka oraz teorię słuszności J.S.
Adamsa.
sem.letni 2014r
Teoria modyfikacji zachowań
organizacyjnych
• Zachowanie człowieka jest determinowane
przez wynikające z niego konsekwencje
• Uczy się on zachowywać w taki sposób,
który prowadzi do uzyskania nagrody a
unika tych, które powodują albo brak
nagród, albo karę
sem.letni 2014r
Wnioski wynikające z teorii oczekiwań dla
motywowania pracowników
• Zachowanie człowieka opiera się na porównaniu
skutków takich samych działań na przestrzeni czasu,
dlatego istotne jest jasne i konsekwentne stosowanie
nagród;
• Człowiek ma do wyboru różne sposoby osiągnięcia
tego samego celu, jeśli więc uzna, że inna droga jest
bardziej skuteczna niż zwiększanie wydajności pracy
wybierze ją; oznacza to, że należy wyznaczać
jednoznaczne i wyraźne drogi do pożądanego
rezultatu;
sem.letni 2014r
Podstawowy proces motywacji
• Ten sam efekt działania ma różną wartość dla
poszczególnych pracowników, zatem system
motywacyjny musi być dostosowany do
indywidualnych wartości i oczekiwań, co do
prawdopodobieństwa osiągnięcia celu;
• Nagroda /kara musi być adekwatna do poniesionego
wysiłku i łatwa do powiązania z nim, nie może dzielić
ich duży odstęp czasu;
sem.letni 2014r
Niezaspokojona
potrzeba
Napięcie
Poszukiwanie
Popęd
Zaspokojona
potrzeba
Osłabnięcie
napięcia
sem.letni 2014r
2
2014-04-23
Tabela 1.
Tabela 2.
Zestawienie teorii motywacji
Teorie treści
Punktem wyjścia jest określenie głównych potrzeb człowieka
Przedstawiciel
Tezy
Motywacje określają potrzeby: fizjologiczne,
bezpieczeństwa, przynależności do grupy, uznania,
samorealizacji – w kolejności hierarchicznej
(piramida potrzeb Maslowa).
A. Maslow
Motywację określają potrzeby:
- egzystencji,
- związku (z innymi, z grupą, z zespołem),
- rozwoju.
C. Alderfer
sem.letni 2014r
Zestawienie teorii motywacji cd. tabeli 1.
Teorie treści
Punktem wyjścia jest określenie głównych potrzeb człowieka
Przedstawiciel
D.C. McCelland
Tezy
Motywację określają potrzeby:
- osiągnięć,
- przynależności do grupy,
- poczucia siły
Motywację określają potrzeby: osiągnięć,
odpowiedzialności, uznania, rozwoju itp., określane
przez czynniki wewnętrzne – tzw. motywatory
Motywację określają potrzeby: związane z
płacą, warunkami pracy itp., określone przez
czynniki zewnętrzne – tzw. czynniki higieny.
F. Herzberg
sem.letni 2014r
sem.letni 2010r
Tabela 3.
sem.letni 2010r
Tabela 4.
Zestawienie teorii motywacji
Teorie poznawcze (procesowe)
Punktem wyjścia są przyczyny, przebieg i skutki ludzkich działań.
Przedstawiciel
V.Vroom
J.S.Adams
sem.letni 2014r
Tezy
Motywacja to wynik trzech zmiennych:
1. stopnia satysfakcji z z wyników pracy
2. znajomości wartości wyników pracy
3. wpływu wyników pracy na inne działania
Motywacja do działań wynika z potrzeby
utrzymania równowagi pomiędzy własnym
wkładem pracy i jej efektami w porównaniu do
wkładu pracy i efektów innych (teoria równowagi)
Zestawienie teorii motywacji cd. tabeli 3
Teorie poznawcze (procesowe)
Punktem wyjścia są przyczyny, przebieg i skutki ludzkich działań.
Przedstawiciel
Tezy
E. Locke
Motywacja odbywa się przez wyznaczanie
celów, które są akceptowane przez pracownika
i osiągalne.
P. Drucker
Motywowanie wynika ze wspólnego ustalania
celów i wspólnej oceny osiągnięć (poprzez
porównanie założeń i faktycznych osiągnięć).
sem.letni 2014r
sem.letni 2010r
sem.letni 2010r
MODELE MOTYWACJI
Tabela 5
Zestawienie teorii motywacji
• TEORIE POTRZEB
Teorie wzmocnień
Opierają się na założeniu, że ludzkie zachowania są motywowane przez pozytywne
wydarzenia w ich otoczeniu (czasami teorie wzmocnień zaliczane są do teorii poznawczych)
Przedstawiciel
B.F.Skinner
Tezy
Pozytywne zachowania mogą być stymulowane przez
zastosowanie wzmocnień, takich jak np.: premia czy
szczery uścisk dłoni zwierzchnika; ma to wpływać na
powtarzanie się pozytywnych zachowań pracownika
– MASLOW,
– McCLELLAND,
– ATKINSON
• TEORIE UCZENIA
– SKINNER
sem.letni 2014r
sem.letni 2010r
sem.letni 2014r
sem.letni 2010r
3
2014-04-23
Teoria Herzberga
Czynniki higieniczne
wpływające na niezadowolenie
Czynniki motywacyjne
wpływające na zadowolenie
•
Jakość nadzoru
Płaca
• Polityka firmy
• Fizyczne warunki pracy
• Stosunki z innymi
• Bezpieczeństwo pracy
•
•
•
Możliwości awansu
Możliwości rozwoju osobistego
• Uznanie
• Odpowiedzialność
• Osiągnięcia
Czynniki zmniejszające niezadowolenie
sem.letni 2014r
Czynniki zwiększające satysfakcję
sem.letni 2014r
sem.letni 2010r
TEORIA OCZEKIWAŃ
– EXPECTANCY (skuteczności, osiągania celów,
równości)
– INSTRUMENTALITY ( uczenia się)
– VALLENCE (Maslow, Mc Clelland)
sem.letni 2014r
sem.letni 2010r
Teoria oczekiwań
Siła tendencji do działania w
określony sposób zależy od siły
oczekiwania, iż działanie to
przyniesie określony efekt i od
jego atrakcyjności dla działającej
jednostki
sem.letni 2014r
sem.letni 2014r
sem.letni 2010r
Podstawowe zmienne w teorii
oczekiwań
• Atrakcyjność nagrody
• Prawdopodobieństwo jej uzyskania
• Związek pomiędzy wysiłkiem a efektem
uzyskanym z pracy
sem.letni 2014r
4
2014-04-23
Teoria Oczekiwań D.Nadlera I
E.Lawlera
M = [ E- P] x [(E-O) (V)]
M = motywacja
E = oczekiwania
O = zyski/przychody ze zmiany
P = zmiana
V = wartość związana ze zmianą
sem.letni 2014r
sem.letni 2010r
sem.letni 2014r
sem.letni 2010r
Zarządzanie przez cele (MBO)
Management By Objectives
•
•
•
•
Konkretność celów
Wspólne podejmowanie decyzji
Ustalone ramy czasowe
Informacja zwrotna o osiągnięciach
sem.letni 2014r
sem.letni 2014r
• Efektywne jest połączenie karania
niepożądanych zachowań ze
wzmacnianiem zachowań
pożądanych. W takich warunkach
kara nie musi spełniać w/w
warunków; nawet łagodne i rzadkie
kary mogą być skuteczne.
sem.letni 2014r
sem.letni 2014r
sem.letni 2010r
5
2014-04-23
sem.letni 2014r
6
Download