Dzi*cio* przyjacielem lasu
advertisement
Dzięcioł przyjacielem lasu i lekarzem drzew • • • • pozbywa się z drzew pasożytów np. korników, mrówek i innych szkodników, oczyszcza obszary leśne, niektóre gatunki zjadają padlinę, czyli szczątki umarłych zwierząt, które zupełnie zgniłyby bez pozbycia się ich, przenosi nasiona w dziobie (np. nasiona szyszek), w ten sposób pozwala im rozprzestrzeniać się. Dzięcioł jest to gatunek średniego ptaka z rodziny dzięciołowatych. Zamieszkuje lasy całej Europy, północnej i środkowej Azji oraz północnej Afryki. Młode ptaki w pierwszym roku życia mogą koczować w poszukiwaniu nowych terenów lęgowych. W Polsce rozpowszechniony, średnio liczny ptak lęgowy. Przysmakiem dzięciołów są larwy dobrze nam znanych korników. Prócz groźnych korników zwinne dzięcioły potrafią szukać w koronach drzew gąsienic, poczwarek motyli i mszyc. W okresie wiosny i lata (lęgowym) jego pożywienie stanowią głównie owady i ich larwy wydobywane z drewna (np.: gąsienice motyli, mrówki, chrząszcze). Zimą i jesienią, przy ograniczonej dostępności pokarmu żywego, jego dieta wzbogaca się o nasiona drzew sosnowych oraz świerkowych a także owoce. Zimą chętnie pojawia się w karmnikach ze słoniną. Może żywić się także padliną. Pewną osobliwością tych dość dużych ptaków jest to, że najchętniej zjadają mszyce. Wiosną dzięcioły mogą nakłuwać korę brzóz i pić wyciekający sok roślinny. Czasem zjadają też ptasie jaja i pisklęta. Jego dieta jest zatem mniej wyspecjalizowana. o Ptaki te zaliczamy do dziuplaków pierwotnych a więc takich gatunków, które same dziuple budują i jako pierwsze w nich mieszkają. o Ludzie nazywają je chirurgami drzew, ponieważ wypatrują chore drzewa i zwalczają w nich owady. o Dzięcioły są ptakami dobrze przystosowanymi do życia na drzewach doskonale wspinają się i utrzymują w miejscu żerowania. Pomaga im w tym odpowiednie ustawienie palców oraz ogon, którego zaostrzone i sztywne sterówki ułatwiają się podpieranie na korze drzewa. Wydają dźwięki inne niż ptaki wróblowe. Śpiew zastąpiło bębnienie o korę drzewa, które służy oznajmianiu innym samcom o zajętym terytorium i gotowości do jego obrony oraz ma przywabiać samicę. Słychać go jako krótką serię szybko powtarzanych mocnych uderzeń dziobem. Bębni w spróchniałą korę drzewa pod którą znajduję się pusta przestrzeń. Usłyszeć go można w lasach i parkach od marca do czerwca. Jaja są składane w pierwszej dekadzie maja, w ilości 5–7, gdy wykuwanie dziupli jest już zakończone. Mają białą, grubą skorupkę z połyskiem i średnie wymiary 26 x 19 mm. Dzięcioł wyprowadza jeden lęg w ciągu roku. Gniazduje od kwietnia do czerwca. Jaja wysiadywane są przez okres 12 do 14 dni przez obydwoje rodziców. Po wykluciu młodych, karmi je zarówno ojciec, jak i matka. Pisklęta opuszczają gniazdo po 23–28 dniach, lecz jeszcze przez jakiś czas rodzice je dokarmiają. Dzięcioły żyją maksymalnie ok. 14 lat, jednak często giną szybciej, co jest spowodowane między innymi atakami ptaków drapieżnych jak np. sokołów, jastrzębi, czy puchaczy. Sokół przed posiłkiem Jastrzębie na polowaniu Język dzięcioła zielonego jest bardzo długi – może wysuwać się nawet dziesięć centymetrów poza koniec dzioba. Ten ruchomy narząd zaopatrzony jest w przedniej części w zadziorki. Jego wielkość powoduje rozrost aparatu gnykowego, który swymi rogami zachodzi i zawija się wokół mózgoczaszki i przez nozdrza ciągnie się do górnej nasady szczęk. Wyciągnięty kleisty język z haczykami sięga nawet na 10 cm poza koniec dzioba, natomiast w spoczynku jest owinięty wokół czaszki i dochodzi aż do jamy nosowej. Na końcu jest spłaszczony. W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą. Wymaga ochrony czynnej. Najważniejsze polskie ostoje znajdują się w Białowieskim Parku Narodowym, Żerkowsko-Czeszewskim Parku Krajobrazowym i w OChK Dąbrowy Krotoszyńskie. Populacjom dzięciołów zagraża utrata naturalnych siedlisk przez: o coraz większe izolowanie lasów liściastych, o usuwanie z ekosystemów leśnych martwych i obumierających drzew ze starymi dziuplami i infekcjami grzybami, o zanikanie drzewostanów z dominacją dębów starszych niż 80 lat.
