Microsoft Word

Jeżyna, ożyna
(Rubus L.) - rodzaj roślin z rodziny różowatych. Część przedstawicieli określana jest zwyczajowo w języku polskim malinami (gatunki o różnej
przynależności w obrębie podrodzajów, które łączy czerwona barwa owoców i i odpadanie ich od dna kwiatowego po dojrzeniu).
Z wyjątkiem nielicznych w naszej florze przedstawicieli rozmnażających się płciowo (np. malina moroszka i malina właściwa), pozostałe gatunki
reprezentują podrodzaj Rubus reprezentowany w Europie Środkowej wyłącznie przez apomikty pochodzenia mieszańcowego. Z powodu apomiksji,
hybrydyzacji i rozszczepiania cech mieszańców powstaje wielka różnorodność form jeżyn. Utrudnia to ogromnie ich klasyfikację. W przypadku
apomiktów kryterium wyodrębniania gatunku jest sztuczne i związane jest z rozległością zasięgu (krańcowe stanowiska powinny być oddalone o
minimum 20 km). Wyodrębniające się morfologiznie jeżyny zajmujące mniejszy areał uważane są za biotypy lokalne.
Liczba gatunków jest różna w zależności od ujęcia systematycznego. Niektórzy autorzy podają 300-400 gatunków diploidalnych.[1] Index Kewensis
podaje 72 gatunki. Z Polski podano od 50 do 90 gatunków (w zależności od ujęcia systematycznego). Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski[2] z
2002 roku zawiera wykaz 89 gatunków.
Opieńka miodowa
(Armillaria mellea) - gatunek grzyba jadalnego. Występuje na znacznym obszarze Europy, na terenie całej Polski w lasach, rzadziej w
ogrodach.
Buk
(Fagus L.) - rodzaj drzew z rodziny bukowatych obejmujący 40 gatunków. Występuje głównie w strefie umiarkowanej na półkuli północnej, w
Polsce na Pomorzu i na południu kraju (powiązanie z większą wilgotnością powietrza tych rejonów). W Polsce występuje w stanie naturalnym tylko
buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.). Uprawianych jest kilka gatunków obcych i liczne odmiany ozdobne buka zwyczajnego.
Systematyka wg Reveala
Domena
jądro wce
Królestwo
rośliny
Podgromada
Magnoliophytina
Klasa Rosopsida Rząd bukowce Rodzina bukowate Rodzaj buk
Świerk (Picea A. Dietr.) - rodzaj wiecznie zielonych drzew z rodziny sosnowatych (Pinaceae), który obejmuje około 35 gatunków.
Występuje na obszarach chłodnych i umiarkowanych półkuli północnej.
Pokrój Drzewa są wysokie i przeważnie mają regularną, stożkową koronę.
Liście Świerk posiada spiralnie osadzone, kłujące szpilki.
Szyszki Cylindryczne, zwisające do dołu.
W Polsce występuje świerk pospolity (Picea abies), głównie w górach na południu kraju oraz w północno-wschodniej części kraju. W górach
bory świerkowe tworzą piętro regla górnego (piętro górskie wyższe). Świerk silnie zacienia dno lasu. Ma tendencję do zakwaszania gleb, na
m.in. rozległy systemem korzeniowym, wskutek czego jest podatny na wiatrołomy.
Paprotka (Polypodium) – rodzaj roślin należący do rodziny paprotkowatych. W florze Polski występuje tylko
jeden gatunek.
Systematyka
Pozycja rodzaju w systemie Reveala
Gromada okrytonasienne
podgromada Polypodiophytina
klasa paprocie
podklasa paprocie cienkozarodniowe (Polypodiidae)
rząd paprotnikowce
koźlarz, kozak,
Leccinum, jadalny grzyb kapeluszowy z klasy podstawczaków; rośnie w lasach liściastych i mieszanych; w Polsce 12 gat., m.in. k. czerwony
(osak, L. aurantiacum) o pomarańczowym kapeluszu i k. babka (babka, L. scabrum) o brązowym kapeluszu.
Wiechlinowate, trawy
(Poaceae (R. Br.) Barnh., Gramineae Juss.) - rodzina roślin zielnych (częściej bylin niż roślin jednorocznych) należąca do rzędu wiechlinowców. Liczy ok. 11 tys.
gatunków. Stanowi ona główny komponent roślinności stepowej, łąkowej i pastwiskowej. Należą do niej również rośliny uprawne, w tym zboża. W Polsce występuje
ponad 150 gatunków traw.
Łodyga
Nazywana źdźbłem, obła, pusta w międzywęźlach, a przegrodzona w węzłach. Tkanka twórcza znajduje się w dolnej części każdego międzywęźla, dzięki
czemu pasące się zwierzęta nie przerywają wzrostu. W plemieniu bambusowych łodygi są zdrewniałe (u innych zielne). W plemieniu palczatkowych i
kukurydzowych łodygi są pełne.
Liście
Dwurzędowo ustawione, naprzemianległe, pochwiaste, równowąskie, żyłkowanie równoległe. W miejscu złączenia blaszki liściowej z pochwą najczęściej
występuje języczek, a czasami także uszka obejmujące łodygę. Niektóre gatunki utwardzone są krzemionką, co ma zniechęcić pasące się zwierzęta.
Kwiaty
Zebrane w kłoski, u nasady kłoska są przysadki zwane plewami. Kwiaty są trójkrotne, przeważnie obupłciowe, ze zredukowanym okwiatem, zazwyczaj 3
pręcikami o długich nitkach i słupkiem z dwoma znamionami.
Owoce
Ziarniaki zawierające bielmowe nasienie.
Korzeń
Dwa rodzaje: wyrastające z ziarniaka delikatne korzenie zarodkowe i wyrastające z węzłów trwałe korzenie przybyszowe (wiązkowy system korzeniowy).
Muchomor czerwony
(Amanita muscaria), to rozpowszechniony w Polsce grzyb kapeluszowy z rodziny drobnołuszczakowatych (Pluteaceae).Grzyb trujący: Grzyb silnie trujący. Nie
powoduje śmierci. Ze względu na charakterystyczny wygląd, do przypadkowych zatruć dochodzi rzadko, najczęściej u dzieci. Bywają zatrucia samobójcze i u osób
spożywających ten gatunek grzyba w celach odurzających. Bywa mylony z jadalnym muchomorem czerwieniejącym.
Trujące alkaloidy zawarte w muchomorze czerwonym to pochodne 3-hydroksyizoksazolu: kwas ibotenowy, muscymol (panteryna) wykazujące działanie
parasympatykomimetyczne oraz muskaryna, o działaniu parasympatykolitycznym. Wieland i Motzel w 1953 zidentyfikowali bufoteninę jako substancję
halucynogenną, żadne późniejsze badania jednak nie potwierdziły jej obecności w muchomorach; współcześnie uważa się, że jej nie zawierają (za Erowidem).
Zawartość muskaryny jest stosunkowo nieduża 0,0002-0,0003%, przy zawartości kwasu ibotenowego 0,03-0,1%. Kwas ibotenowy jest nietrwały i przechodzi w
muscymol. Dlatego właśnie, świeże osobniki są znacznie bardziej trujące niż suche. Ze względu na przeciwstawne działanie składników toksycznych objawy
zatrucia są mniej wyrażone. Są to: uczucie osłabienia i dezorientacji, szum w uszach, halucynacje głównie wzrokowe typowe dla większości środków
halucynogennych pojawiają się po 0,5-1,5 godziny od spożycia, lecz pierwsze objawy pod postacią zaburzeń żołądkowo-jelitowych (wymioty, biegunka, bóle
brzucha) mogą wystąpić już po 15 minutach. Przy cięższych zatruciach objawami są: pobudzenie psychoruchowe, narastające aż do szału, wzrost napięcia
mięśniowego, drgawki, zaczerwienienie skóry, wzrost temperatury nawet do 40°. W skrajnie ciężkich zatruciach może dojść do śpiączki. W przebiegu śpiączki
może dojść do zgonu, na tle niewydolności krążeniowo-oddechowej
Mrowisko - gniazdo budowane przez owady z rodziny mrówkowatych.
Funkcją mrowiska jest stworzenie schronu dla stadiów larwalnych mrówek oraz królowej, czasami w mrowiskach gromadzone są zapasy
żywności lub hodowane są mszyce czy grzyby. Dla różnych stadiów rozwojowych mrówek mrowiska muszą zapewniać odpowiednią
wilgotność i temperaturę dlatego też niektóre gatunki mrówek do wygrzewania larw w kokonach wykorzystują nagrzewające się w słońcu
kamienie, pod którymi budują komory lub wznoszą ziemne kopce, tak aby słońce mocno nagrzewało górną ich część zapewniając
odpowiednią temperaturę dla larw.
U rudych mrówek leśnych gniazdo posiada część nadziemną zbudowaną z igliwia, gałęzi lub suchych liści otoczoną wałem ziemi wyniesionej
z korytarzy i komór wybudowanych pod kopułą z igliwia.
Wiele gatunków mrówek gniazduje jedynie w mrowiskach podziemnych.
U mrówki rudnicy (Formica rufa) i mrówki ćmawej (Formica polyctena) występują gniazda letnie i zimowe. W czasie aktywności
wykorzystywane są wszystkie mrowiska jednak na okres zimy mrówki zbierają się w gniazdach posiadających głębiej położone korytarze w
glebie.
Brzoza
(Betula L., 1754) - rodzaj drzew i krzewów należący do rodziny brzozowatych. Obejmuje około 35-60 gatunków - różnica w ocenie liczby
gatunków jest m. in. wynikiem łatwego tworzenia mieszańców międzygatunkowych o trudnym do ustalenia statusie taksonomicznym.
Występuje w stanie dzikim w strefach umiarkowanej, borealnej i arktycznej Europy, Azji i Ameryce Północnej. Centrum różnorodności
gatunkowej i prawdopodobne miejsce powstania rodzaju znajduje się w północnej Eurazji. W Polsce najpospolitszym gatunkiem jest
brzoza brodawkowata (Betula pendula Ehrh.) występująca w lasach zarówno na niżu jak i w górach.
Chrząstnica kędzierzawa, mech irlandzki
(Chondrus crispus) - gatunek glonu należacego do typu (gromady) krasnorostów. Można go spotkać w północnej części Oceanu
Atlantyckiego. Jego irlandzka nazwa to Caaragaheen, co oznacza "mech skały".
Autorzy
Paweł Budka
Radosław Możdżeń
Piotr Pociecha