Ogólna charakterystyka nicieni

ĆWICZENIE V
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA NICIENI
GLISTNICE CZŁOWIEKA ,ŚWIŃ ,KONI ,
PTAKÓW
Rodzina Ascarididae
-Ascaris lumbricoides –Ascaris suum -Parascaris
equorum – -Ascaridia galli, -Ascaridia columbae
Rodzina Ascarididae
rodzaj : Ascaris
Ascaris lumbricoides – glistnica człowieka
Ascaris suum – glistnica świń
rodzaj : Parascaris
Parascaris equorum – glistnica koni
rodzaj : Ascaridia
Ascaridia galli, Ascaridia columbae – glistnica
ptaków
Rodzina Ascarididae - glistowate
• Nicienie duże o białawej barwie
• Zwężone oba końce ciała
• Gruby poprzecznie prążkowany
oskórek
• Otwór gębowy otoczony trzema
wargami
• Zazwyczaj cylindryczna gardziel
• Jaja z grubą trójwarstwową skorupką,
niebruzdkowany zarodek – zygota
Rodzina Ascarididae - glistowate
• Dymorfizm płciowy zaznaczony :
wielkość i kształt
• Brak torebki kopulacyjnej u samców
• Szpara sromowa samic w przedniej
części ciała
• Rozwój bez udziału żywiciela
pośredniego – geohelminty
• Choroby wywoływane przez glisty to –
askariozy, glistnice, łac. ascariosis
Parascaris equorum – glista końska
• Parascaris equorum - nicienie duże (15-37 cm
długości)
• Pospolite, głównie u zwierząt młodych
• Umiejscowienie – jelito cienkie
Parascaris equorum – glista końska
•
•
•
•
Ciemnożółte
Prawie kuliste
80-100 um
Okryte grubą
skorupką o
pofałdowanej
powierzchni
Parascaris equorum - biologia
• W środowisku : forma
inwazyjna – jajo z larwą
III stadium (10 – 15 dni)
• Droga zarażenia : per os
• W żywicielu rozwój z
wędrówką
• Okres prepatentny :
10 – 15 tygodni
• Okres patentny :
kilka lat
glistnica ptaków
• Ascaridia galli –
5-7.5 cm samiec 6-12 cm samica
(największy nicień pasożytujący u
kur)
Otwór gębowy otoczony 3 wargami
U samców 5 par brodawek
okołostekowych, dwie równe
szczecinki kopulacyjne
Jaja owalne 43-55 x77-94 um
grubościenne nierozwinięte
RODZINA Ascaridiidae
Ascaridia columbae (gołębie) –
2-4 cm samiec, 2-7 cm samica
Ascaridia compar (bażant)
Ascaridia dissimilis (indyki)
glistnica ptaków
• Występowanie – kosmopolityczne w Polsce
powszechne
• Żywiciele: Ascaridia galli- ptaki grzebiące także
kaczki i gęsi
• Umiejscowienie j. cienkie czasem można
stwierdzić w jajowodzie
glistnica ptaków
cykl rozwojowy
Inkubacja jaj do form inwazyjnej
(jajo z L3 ) 10-20 dni w
zależności od temperatury
Okres prepatentny5-6 tygodni młode ptaki
8 tygodni starsze ptaki
Okres patentny 9-14 miesięcy
• ĆWICZENIE VI
GLISTNICA ZWIERZĄT
MIĘSOŻERNYCH
Rodzina Anisakidae
-Toxocara canis -Toxocara cati
Rodzina Ascarididae
-Toxascaris leonina
Rodzina Anisakidae
- Ascaridae, Ascarididae lub Toxocaridae
Psy, lisy
koty
• Toxocara canis
samiec dł. 99-127 mm
samica dł. 126-198 mm
• Toxocara cati
samiec dł. 30-70 mm
samica dł. 40-100 mm
Rodzina Ascarididae
Psy, lisy, • Toxascaris leonina
koty
samiec dł. 40-60 mm
samica dł. 65-100 mm
Toxocara canis
żywiciel
Lokalizacja
Forma inwazyjna
i drogi inwazji
Pies, lis
Jelito cienkie
1. Per os – jajo z larwą L3
2. Per os – larwami L3 z mlekiem
3. Per os - zjedzenie żywiciela paratenicznego z
L3
4. Per os – larwami wydalanymi z kałem
szczeniąt
5. Śródmaciczna
Wędrówka Przez wątrobę, serca, płuca do:
w organizmie Jelita ( u zwierząt nieodpornych)
Tkanek ( u zwierząt odpornych)
Okres prepatentny 21-30 dni
Toxocara cati
Żywiciel Kot
Lokalizacja Jelito cienkie
Forma inwazyjna 1. Per os – jajo z larwą L3
i drogi inwazji 2. Per os – larwa L3 z mlekiem
3. Per os – L3 z żywicielem paratenicznym
Wędrówka Przez wątrobę, serce, płuca do :
w organizmie 1.
Jelita (zwierzęta nieodporne)
2.
Tkanek (zwierzęta odporne)
Okres prepatentny 6-8 tygodni
Toksokaroza
łac. toxocarosis
1. Inwazja glist, nicieni z rodzaju
Toxocara u ssaków
mięsożernych, np. T. canis u
psów, wilków, lisów; T. cati u
kotów.
2. Inwazja larw nicieni z rodzaju
Toxocara, głównie T. canis u
człowieka.
Toksokaroza u zwierząt
•
•
•
•
•
•
•
wypływ z nosa
biegunka
wzdęcie brzucha
wychudzenie
zahamowanie wzrostu
niedokrwistość
zaczopowanie światła
przewodu
pokarmowego
TOKSOKAROZA LUDZI
Przeciwciała przeciwko glistom z
rodzaju Toxocara stwierdza się u ok.
25 % ludzi. Glisty powszechnie
występują u zwierząt mięsożernych,
szczególnie młodych. Zarażenie ludzi i
zwierząt następuje przez zjedzenie
inwazyjnych jaj glist, które zawierają
larwę III stadium.
Toxascaris leonina
Żywiciel Pies, lis, kot
Lokalizacja Jelito cienkie
Forma inwazyjna i 1. Per os – jajo z larwą L3
drogi inwazji 2. Per os – zjedzenie żywiciela
paratenicznego z L3
Wędrówka w Bez wędrówek rozwój w ścianie
organizmie przewodu pokarmowego
Okres prepatentny 7-10 tygodni
ĆWICZENIEVII
INWAZJE SŁUKOWCÓW I OWSIKÓW
Rodzina Strongylidae
- Strongylus edentatus
-Strongylus equinus Strongylus vulgaris
Rodzaj Triodontophorus -Bidentostomum Craterostomum-Oesophagodontus Rodzaj Cyatostomum - Cylicocyclus Cylicostephanus- Poteriostomum Gyalocephalus
Rodzina Strongylidae
• Podrodzina Strongylinae (słupkowce duże)
Rodzaj Strongylus (3 gatunki)
Strongylus edentatus
Strongylus equinus
Strongylus vulgaris
Rodzaj Triodontophorus (7 gatunków)
Triodontophorus serratus
Rodzaj Bidentostomum (1 gatunek)
Rodzaj Craterostomum (2 gatunki)
Rodzaj Oesophagodontus (1 gatunek)
Rodzina Strongylidae
• Podrodzina Cyathostominae (słupkowce małe)
13 rodzajów – w tym : Cyathostomum,
Coronocyclus, Cylicodontophorus,
Cylicocyclus, Cylicostephanus, Petriostomum,
gyalocephalus
52 gatunki !!!
Rodzina Oxyuridae
• Rodzaj Oxyuris
Oxyuris equi – owsica koni
• Rodzaj Enterobius
Enterobius vermicularis – owsica człowieka
Rodzina Heterakidae
• Rodzaj Heterakis – Heterakis gallinarum
• Rodzaj Ganguleterakis – Ganguleterakis dispar
heterakioza drobiu
Słupkowce małe i duże różnią
się między sobą:
• cyklami rozwojowymi ,
• patogennością form
larwalnych i dojrzałych
• lekoopornością
Słupkowce duże
• Rozwój larwalny z
wędrówkami
somatycznymi
• Duża patogennośc
w okresie
prepatentnym i
patentnym inwazji
Strongylinoza
Inwazje słupkowców dużych
• Strongylus edentatus
– ♂ 22-26 mm, ♀ 32-43 mm
długości,
– Torebka gębowa pozbawiona
zębów
• Strongylus equinus
– ♂ 25-35 mm, ♀ 39-45 mm
długości,
– Torebka gębowa – na dnie
dwie pary stożkowatych
zębów
• Strongylus vulgaris
– ♂ 14-16 mm, ♀ 20-21 mm
długości,
– Torebka gębowa – na dnie
dwa płatowate zęby
Strongylinoza
• Triodontophorus spp.
(T. serratus)
• Gyalocephalus spp.
(G. capitatus)
Strongylinoza
• Umiejscowienie – jelito
grube
• Droga zarażenia : per os,
najczęściej na pastwisku –
inwazyjne larwy III stopnia
z wylinką
• Rozwój w środowisku
około tygodnia
• Larwy oporne na warunki
środowiska zewn.
Cjatostominoza
Inwazje słupkowców małych
Cyatyhostomum spp.
(C. catinatum)
• Cylicocyclus spp.
(C. nassatus)
• Coronocyclus spp.
(C. coronatus)
• Cylicostephanus spp.
(C. calicatus,
C. longibursatus, C. goldi)
•
•
i inne
Łącznie w Polsce 25 gatunków należących do kilku rodzajów
Cjatostominoza
• Słupkowce małe - ♂ do
20 mm, ♀ do 30 mm
długości, torebki gębowe
o różnym kształcie,
zaopatrzone w zęby lub
listewki
• Pospolita
• Umiejscowienie – jelito
grube
Owsica koni
Oksjuroza (syn. owsica, łac. oxyuriosis)
Oxyuris equi
15-137 mm długości, o
charakterystycznej
budowie
• Pospolita
• Umiejscowienie –
jelito grube
Oxyuris equi - biologia
•
W środowisku : forma
inwazyjna – jajo z larwą
III stadium (2 – 7 dni)
•
Droga zarażenia : per os
•
W żywicielu rozwój bez
wędrówki, samica składa jaja w
okolicy okołoodbytowej
•
Okres prepatentny :
5 miesięcy
Okres patentny :
10 – 14 dni
•
Owsica ludzi
(syn. Enterobiosis, oxyurosis)
• Najczęstsza robaczyca w krajach
zurbanizowanych
W Polsce badania masowe
wykazały zakażenie owsikiem u:
•17 % dorosłych
•38 % dzieci w wieku 7 – 14 lat
Enterobius vermicularis
• samice mają od 9 – 12 mm
i 3 – 5 mm grubości tylna
część zaostrzona i
przejrzysta
• samce długości około 3 –
5 mm przy 0,1 – 0,2 mm
grubości - trudno
dostrzegalny
Enterobius vermicularis
drogi zakażenia
1)retroinwazja
2)per os
a)z pożywieniem
b)przez autoinwazję
3)inhalacyjna
Heterakioza (łac. heterakiosis)
• Otwór gębowy otoczony trzema wargami
Heterakis gallinarum
• Samiec długości 7-13 mm
• Samica długości 10-15 mm
Ganguleterakis (Heterakis) dispar
• Samiec 10-15 mm
• Samica 15-17 mm
Heterakioza (łac. heterakiosis)
Heterakis gallinarum
• Jaja owalne, gładkie, z grubą
skorupką, zawierają zygotę i
materiał zapasowy, o
wymiarach 50-75x30-48 µm.
Heterakis dispar
•Jaja o wymiarach 62-70x41-46
µm, owalne, gładkie, z grubą
skorupką, zawierają zygotę i
materiał zapasowy.
Heterakioza (łac. heterakiosis)
Cykl rozwojowy
Umiejscowienie
j.ślepe