Prezentacja - ORZ (sposób działania)

Ocena Ryzyka Zawodowego
Dział Bezpieczeństwa i Higieny Pracy oraz Ochrony Przeciwpożarowej
Witold Muszyński
www.umcs.lublin.pl
Cele
Oceny Ryzyka Zawodowego
www.umcs.lublin.pl
Podstawowym celem oceny ryzyka zawodowego jest
zapewnienie możliwie najlepszej, ochrony zdrowia i życia
pracowników.
Można to osiągnąć przez wyeliminowanie zagrożeń
związanych z pracą, a jeżeli to niemożliwe, przez
odpowiednie
ograniczenie
ryzyka
zawodowego
związanego z tymi zagrożeniami.
www.umcs.lublin.pl
Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadza się w taki
sposób, aby umożliwić:
o zidentyfikowanie zagrożeń związanych z pracą oraz
oszacowanie
i
związanego
z
wyznaczenie
nimi
ryzyka
dopuszczalności
zawodowego,
a w następstwie zastosowanie odpowiednich środków
ochrony,
o sprawdzenie, czy stosowane obecnie środki ochrony
przed zagrożeniami są odpowiednie,
www.umcs.lublin.pl
o ustalanie priorytetów w działaniach zmierzających do
eliminowania lub ograniczania ryzyka zawodowego,
o wykazanie, pracownikom, oraz organom nadzoru
i kontroli, że przeprowadzono identyfikację zagrożeń
i zastosowano właściwe środki ochrony, eliminujące
lub
ograniczające
ryzyko
zawodowe
związane
z zagrożeniami,
www.umcs.lublin.pl
o dokonanie
odpowiedniego
wyboru
wyposażenia
stanowisk pracy, materiałów oraz organizacji pracy
dostosowanych
do
możliwości
psychofizycznych
pracowników,
o zapewnienie, że stosowane środki ochrony zbiorowej
i indywidualnej, a także zmiany technologii oraz metod
i organizacji pracy, podejmowane w celu ograniczenia
ryzyka zawodowego, służą poprawie bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia pracowników.
www.umcs.lublin.pl
W
praktyce
ocena
ryzyka
zawodowego
oznacza
systematyczne identyfikowanie, monitorowanie i badanie
wszystkich aspektów pracy w celu określenia związanych
z nią zagrożeń, które mogą spowodować wypadek przy
pracy,
i
chorobę
stwierdzenia,
lub
czy
złe
samopoczucie
zagrożenia
te
pracownika
mogą
być
wyeliminowane, a jeżeli nie, to jakie środki ochrony
powinny
być
zastosowane
w
celu
odpowiedniego
ograniczenia wynikającego z nich ryzyka zawodowego.
www.umcs.lublin.pl
Ogólne zasady przygotowania oceny
ryzyka zawodowego
www.umcs.lublin.pl
Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadza się dla
wszystkich stanowisk pracy - zarówno stacjonarnych, jak
i niestacjonarnych oraz dla wszystkich prac - zarówno
tych wykonywanych na co dzień, jak i okazjonalnie.
www.umcs.lublin.pl
Dla
stacjonarnych
stanowisk
pracy,
na
których
realizowane są takie same zadania w tych samych
warunkach,
ocena
przeprowadzana
dla
ryzyka
zawodowego
normalnych
jest
warunków
ich
wykonywania i nie wymaga się jej powtarzania, jeśli
warunki te nie ulegają zmianie lub nie zidentyfikowano
nowych zagrożeń.
www.umcs.lublin.pl
Dla niestacjonarnych stanowisk pracy, na których miejsce
i warunki realizacji zadań ulegają ciągłym zmianom,
podejście
do
oceny
ryzyka
zawodowego
powinno
uwzględniać te zmiany i zapewniać, aby dla każdego
z
wykonywanych
zadań
zagrożenia
zostały
zidentyfikowane, a środki ochrony służące ograniczaniu
ryzyka zawodowego były stosowane bez względu na
zmianę miejsca.
www.umcs.lublin.pl
W celu usprawnienia przebiegu oceny można wyróżnić
grupy stanowisk, na których wykonywane są w tych
samych warunkach te same zadania i na których
występują te same zagrożenia. Nie jest wymagane
wówczas przeprowadzanie dla każdego z tych stanowisk
z osobna oceny ryzyka. Na ogół wystarczy wówczas
identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego
przeprowadzona dla jednego stanowiska z tej grupy
i sprawdzenie, czy na pozostałych stanowiskach z tej
grupy nie występują dodatkowe zagrożenia.
www.umcs.lublin.pl
Przy
ocenie
ryzyka
zawodowego
konieczne
jest
uwzględnienie czynników związanych z organizacją
pracy.
Powinny
być
one
przedmiotem
analizy
przed
przystąpieniem do identyfikacji zagrożeń związanych
z czynnikami szkodliwymi, niebezpiecznymi i uciążliwymi
w środowisku pracy.
www.umcs.lublin.pl
Dotyczy to w szczególności zapewnienia:
o potrzebnych
do
wykonywania
pracy
kwalifikacji
i badań lekarskich,
o szkolenia i informowania w sprawach dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym przygotowania
instrukcji bezpiecznego wykonywania pracy,
o wymaganych
przeglądów
i
konserwacji
maszyn
i innych urządzeń technicznych,
www.umcs.lublin.pl
o odpowiedniej organizacji czasu pracy,
o odpowiedniej współpracy z podwykonawcami i/lub
pracownikami innego pracodawcy, którzy wykonują
pracę w tym samym miejscu,
o informowania o zagrożeniach osób odwiedzających
uczelnię itp.
www.umcs.lublin.pl
Podstawowe etapy
oceny ryzyka zawodowego
www.umcs.lublin.pl
www.umcs.lublin.pl
Zbieranie informacji potrzebnych do
oceny ryzyka zawodowego
www.umcs.lublin.pl
Do oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy są
wykorzystywane informacje dotyczące:
o lokalizacji stanowiska pracy i realizowanych na nim
zadań,
o osób, pracujących na stanowisku, ze szczególnym
uwzględnieniem osób szczególnie podatnych na
oddziaływanie zagrożeń, takich jak np. kobiety w
ciąży,
młodociani,
pracownicy
starsi,
osoby
niepełnosprawne,
www.umcs.lublin.pl
środków
o stosowanych
materiałów
pracy,
i wykonywanych operacji technologicznych,
o wykonywanych
i
czasu
ich
stanowisku
zadań,
czynności
wykonywania
osoby
(z
przez
oraz
sposobu
pracujące
uwzględnieniem
na
zadań
nieprodukcyjnych, jak np. konserwacja maszyn lub
sprzątanie stanowiska pracy),
o wymagań przepisów prawnych i norm, odnoszących
się do analizowanego stanowiska,
www.umcs.lublin.pl
o zagrożeń, które już zostały zidentyfikowane, i ich
źródeł,
o zagrożeń
zewnętrznych
mogących
negatywnie
wpłynąć na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników,
o możliwych skutków występujących zagrożeń,
o stosowanych środków ochrony,
o wypadków przy pracy oraz zdarzeń potencjalnie
wypadkowych,
www.umcs.lublin.pl
o chorób
zawodowych
zdrowotnych
oraz
występujących
dolegliwości
innych
na
analizowanych
i podobnych stanowiskach pracy,
o działań
osób
niezatrudnionych
na
ocenianym
stanowisku pracy, które mogą powodować dodatkowe
zagrożenia,
o psychospołecznego środowiska pracy,
o zmian, w tym zmian przejściowych i ich wpływ na
procesy, materiały, środowisko pracy.
www.umcs.lublin.pl
Identyfikacja zagrożeń
www.umcs.lublin.pl
o Do identyfikacji zagrożeń na stanowiskach pracy
zaleca się stosować metody jak najprostsze.
o Do metod powszechnie stosowanych należą przede
wszystkim listy kontrolne.
o Nie należy ograniczać identyfikacji do zagrożeń
wymienionych na liście kontrolnej, która jest jedynie
narzędziem wspomagającym.
www.umcs.lublin.pl
o W każdym przypadku celowe jest sprawdzenie, czy
wszystkie zagrożenia zostały zidentyfikowane i czy
dostępne na ich temat informacje są wystarczające do
oceny ryzyka zawodowego.
o Należy wskazać zagrożenia związane z organizacją
pracy, które w każdym przypadku powinny zostać
wyeliminowane w celu zapewnienia bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia na stanowisku pracy.
www.umcs.lublin.pl
Oszacowanie ryzyka zawodowego
www.umcs.lublin.pl
Polska Norma PN-N-18002:2011
R=PxS
R – wielkość ryzyka
P – prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka
S – ciężkość następstw (skutki wystąpienia ryzyka)
www.umcs.lublin.pl
Prawdopodobieństwo:
Mało prawdopodobne – następstwo zagrożeń, które nie
powinno wystąpić podczas całego okresu aktywności
zawodowej pracownika,
Prawdopodobne – następstwo zagrożeń, które może
wystąpić nie więcej niż kilka razy w całym okresie
aktywności zawodowej pracownika,
Wysoce prawdopodobne – następstwo zagrożeń, które
może
wystąpić
wielokrotnie
w
okresie
aktywności
zawodowej pracownika.
www.umcs.lublin.pl
Ciężkość następstw:
Mała – urazy i choroby niepowodujące długotrwałych
dolegliwości
i absencji w pracy; są to czasowe
pogorszenia stanu zdrowia, takie jak niewielkie stłuczenia
i zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego
zatrucia, bóle głowy, itp.
www.umcs.lublin.pl
Średnia – urazy i choroby powodujące niewielkie, ale
długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości
powodujące okresową absencję w pracy; są to np.
zranienia, oparzenia II stopnia na niewielkiej powierzchni
ciała,
alergie
skórne,
nieskomplikowane
złamania,
zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo-szkieletowego
(np. zapalenia ścięgna), itp.
.
www.umcs.lublin.pl
Duża – urazy i choroby powodujące ciężkie i stałe
dolegliwości, a nawet śmierć; są to np. oparzenia III
stopnia, oparzenia II stopnia dużej powierzchni ciała,
amputacje,
skomplikowane
dysfunkcją,
choroby
uszkodzenia
narządów
złamania
z
następową
nowotworowe,
wewnętrznych
toksyczne
i
układu
nerwowego, zespół wibracyjny, zawodowe uszkodzenia
słuchu, astma, zaćma, itp.
www.umcs.lublin.pl
Matryca ryzyka zawodowego – Polska Norma PN-N-18002:2011.
Ciężkość następstw
Prawdopodobieństwo
Mała (M)
Średnia (S)
Duża (D)
Mało
prawdopodobne
(MP)
Bardzo małe (BM)
(dopuszczalne)
Małe (M)
(dopuszczalne)
Średnie (S)
(dopuszczalne)
Prawdopodobne
(P)
Małe (M)
(dopuszczalne)
Średnie (S)
(dopuszczalne)
Duże (D)
(niedopuszczalne)
Wysoce
prawdopodobne
(WP)
Średnie (S)
(dopuszczalne)
Duże (D)
(niedopuszczalne)
Bardzo duże (BD)
(niedopuszczalne)
www.umcs.lublin.pl
Metoda Risc Score.
R=S·E·P
R – wielkość ryzyka
S – potencjalne skutki zagrożenia
E – ekspozycja na zagrożenie
P – prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia
www.umcs.lublin.pl
Potencjalne skutki zagrożenia „S”
Wartość wskaźnika
Szacowanie straty
„S”
1
100
40
2
Poważna katastrofa
Katastrofa
15
Bardzo duża
7
Duża
3
1
Średnia
Mała
Straty ludzkie
Straty materialne
3
4
Wiele ofiar
śmiertelnych
Kilka ofiar
śmiertelnych
Jedna ofiara
śmiertelna
Ciężkie uszkodzenia
ciała
Absencja
Udzielenie pierwszej
pomocy
> 30 mln zł
10 – 30 mln zł
0,3 – 1 mln zł
30 – 300 tyś. zł
3 – 30 tyś. zł
< 3 tyś. zl
www.umcs.lublin.pl
Ekspozycja na zagrożenie „E”
Wartość wskaźnika „E”
Opis ekspozycji
1
2
10
6
3
2
1
0,5
Stała
Częsta ( codziennie)
Sporadycznie ( raz na tydzień)
Okazyjnie ( raz w miesiącu)
Minimalna ( kilka razy w roku)
Znikoma ( raz w roku)
www.umcs.lublin.pl
Prawdopodobieństwo wystąpienia/zaistnienia zdarzenia „P”
Wartość wskaźnika „P”
Opis
Szansa wystąpienia w %
1
2
3
10
6
3
1
Bardzo prawdopodobne
Całkiem możliwe
Praktycznie możliwe
Mało prawdopodobne,
możliwe
Tylko sporadycznie
możliwe
Możliwe do pomyślenia
Teoretycznie możliwe
50
10
1
0,5
0,2
0,1
10 - 3
10 - 4
10 - 5
10 - 6
www.umcs.lublin.pl
Ocena/wartościowanie ryzyka „R”
Wartość wskaźnika „R”
Kategoria ryzyka
1
2
R < 20
20 < R < 70
70 < R < 200
200 < R < 400
R > 400
Bardzo małe (BM)
Małe (M)
Średnie (S)
Duże (D)
Bardzo duże (BD)
www.umcs.lublin.pl
Wyznaczenie dopuszczalności
ryzyka zawodowego
www.umcs.lublin.pl
Tabela 2. Metodyka określania dopuszczalności ryzyka oraz niezbędnych działań korygujących.
Oszacowane ryzyko
Dopuszczalność
Niezbędne działania korygujące
zawodowe
ryzyka
Praca nie może być rozpoczęta ani kontynuowana do czasu
Bardzo duże (BD)
zmniejszenia
ryzyka
zawodowego
do
poziomu
dopuszczalnego.
Jeżeli ryzyko zawodowe związane jest z pracą już
Niedopuszczalne
wykonywaną, działania w celu jego zmniejszenia trzeba
Duże (D)
podjąć natychmiast.
Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu
zmniejszenia ryzyka do poziomu dopuszczalnego.
Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem
Średnie (S)
jest zmniejszenie ryzyka.
Zaleca się rozważenie możliwości dalszego zmniejszania
Male (M)
poziomu ryzyka zawodowego lub zapewnienie, że ryzyko
Dopuszczalne
pozostanie najwyżej na tym samym poziomie.
Nie jest konieczne prowadzenie żadnych działań
Bardzo małe (BM)
korygujących.
Należy
monitorować
stan
ryzyka
zawodowego, aby nie nastąpił jego wzrost.
www.umcs.lublin.pl
Działania wynikające z
oceny ryzyka zawodowego
www.umcs.lublin.pl
Wyniki
oceny
ryzyka
zawodowego
umożliwiają
stwierdzenie:
o czy ryzyko zawodowe związane z występującymi
zagrożeniami zostało właściwie ograniczone;
o jakie działania (korygujące lub zapobiegawcze) należy
podjąć w celu wyeliminowania lub odpowiedniego
ograniczenia tego ryzyka,
www.umcs.lublin.pl
o ustalenie
środków
kontroli
i
nadzoru
ryzyka
zawodowego w organizacji,
o czy można poprawić bezpieczeństwo i ochronę
zdrowia pracowników w pracy.
www.umcs.lublin.pl
Zaleca się, aby zastosowane w następstwie oceny
ryzyka
zawodowego
działania
zapobiegawcze
i korygujące:
o zapewniały zwiększenie poziomu bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia pracowników,
o były zintegrowane z działalnością prowadzoną przez
pracodawcę
na
wszystkich
poziomach
struktury
organizacyjnej zakładu pracy.
www.umcs.lublin.pl
Przy
planowaniu
korygujących
działań
zaleca
się
zapobiegawczych
uwzględniać
lub
konieczność
eliminowania lub ograniczania ryzyka zawodowego
w szczególności przez:
o likwidowanie zagrożeń u źródeł ich powstawania,
www.umcs.lublin.pl
o dostosowanie
możliwości
warunków
pracownika,
i
w
procesów
pracy
szczególności
do
przez
odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk
pracy, dobór maszyn i innych urządzeń technicznych
oraz narzędzi pracy, a także metod produkcji i pracy z uwzględnieniem zmniejszenia uciążliwości pracy,
zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym
z góry tempie, oraz ograniczenia negatywnego wpływu
takiej pracy na zdrowie pracowników,
www.umcs.lublin.pl
o stosowanie nowych rozwiązań technicznych,
o zastępowanie
technologicznych,
niebezpiecznych
procesów
urządzeń,
i
substancji
innych
materiałów - bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi,
o nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej
przed środkami ochrony indywidualnej,
o instruowanie pracowników w zakresie bezpieczeństwa
i higieny pracy.
www.umcs.lublin.pl
Dokumentowanie wyników
oceny ryzyka zawodowego
www.umcs.lublin.pl
Ocena
ryzyka
zawodowego
być
powinna
udokumentowana. Dokument potwierdzający dokonanie
oceny
ryzyka
zawodowego
powinien
zawierać
w
szczególności informacje takie jak:
o opis ocenianego stanowiska pracy, w tym informacje
dotyczące:
 stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów,
 wykonywanych zadań,
www.umcs.lublin.pl
 występujących na stanowisku niebezpiecznych,
szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska
pracy,
 stosowanych
środków
ochrony
zbiorowej
i indywidualnej,
 osób
pracujących
na
tym
stanowisku,
ze
szczególnym uwzględnieniem osób szczególnie
podatnych na zagrożenia,
www.umcs.lublin.pl
o wyniki oceny ryzyka zawodowego dla każdego
z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki
profilaktyczne zmniejszające ryzyko,
o datę przeprowadzonej oceny ryzyka,
o osoby dokonujące oceny ryzyka.
www.umcs.lublin.pl