KONSPEKT LEKCJI OTWARTEJ nauczyciel prowadzący: nauczyciel obserwujący: ...................................... ....................................... klasa .................... data ..................... Temat: Promieniotwórczość cz. I Cele lekcji: cel ogólny: -Uczniowie poznają przyczyny i skutki samorzutnych przemian jądrowych cele szczegółowe: Uczniowie: - poznają nowe pojęcia: promieniotwórczość ( radioaktywność ), rozpad α, rozpad β, pierwiastek promieniotwórczy - poznają podstawowe wiadomości na temat trwałości jąder - dowiadują się na czym polegają rozpady promieniotwórcze α i β - dowiadują się co to jest promieniowanie jądrowe i poznają jego właściwości - poznają sylwetki twórców nauki o promieniotwórczości Metody pracy: - podająca, pokaz filmu. Formy pracy: - praca samodzielna Środki dydaktyczne: - plansze, film, ćwiczenia Przebieg lekcji: I. Faza wstępna: - sprawy organizacyjne - przypomnienie wiadomości: budowa jądra ( protony, neutrony, nukleony ), liczba atomowa, liczba masowa, co to są izotopy II. Faza realizacyjna: Wykład na temat trwałości jąder. Najważniejsze elementy które powinien zawierać wykład: Jądro to układ stosunkowo niedużej liczby elementów. Ma od 1 (atom wodoru) do około 280 (jądra najcięższych atomów) nukleonów. Nukleony w jądrze znajdują się w ruchu. Dzięki czemu istnieje jądro- ( dzięki silnemu oddziaływaniu między nukleonami, ale w jądrze działają też bardzo silne siły odpychania między naładowanymi dodatnio protonami). Siły odpychania działają destrukcyjnie dla jądra, starają się je rozerwać tym silniej, im jest cięższe jądro ( im ma więcej protonów). Trwałość jąder to kwestia relacji między oddziaływaniami silnymi wiążącymi nukleony, a destrukcyjnymi- odpychającymi, Trwałe są wszystkie jądra z wyjątkiem technetu i prometu, a także z wyjątkiem pierwiastków znajdujących się w układzie okresowym powyżej ołowiu. Trzeba dodać, że trwałe jądra mają tylko określone izotopy pierwiastków ( każdy pierwiastek ma też wiele nietrwałych izotopów) W trakcie wykładu można zwrócić uwagę na kilka ciekawych liczb: - w przyrodzie istnieją 92 pierwiastki (na Ziemi nie występują w sposób naturalny technet i promet) - trwałych pierwiastków jest na Ziemi 80 - 25 pierwiastków człowiek otrzymuje sztucznie - obecnie wszystkich poznanych izotopów, w większości wytworzonych przez człowieka jest około 3 tysiące. Po wysłuchaniu wykładu uczniowie wykorzystując zdobyte wiadomości - utrwalają je, wykonują ćwiczenie 8.7.4 Jak mogą samoistnie rozpadać się jądra? - omówienie rozpadu α ( atom rozszczepia się, tworząc nowy atom – położony w układzie okresowym 2 miejsca wstecz i emitując cząstkę α – jądro helu złożone z 2 protonów i 2 neutronów) - omówienie rozpadu β ( atom rozszczepia się, tworząc nowy atom- położony w układzie okresowym 1 miejsce dalej i emitując cząstkę β- elektron ). Należy w tym punkcie wyjaśnić skąd w jądrze bierze się elektron. Przedstawienie rozpadów jądrowych za pomocą równań – ćwiczenie 8.7.3 –pierwsze przykłady Podkreślenie, że rozpady promieniotwórcze to zjawiska fizyczne, ale wszechstronnie powiązane z chemią. Właściwości promieniowania jądrowego α, β i γ Dwie uczennice wcześniej wyznaczone przedstawiają postacie twórców nauki o promieniotwórczości: M. Skłodowska – Curie, A. Becquerel. Nauczyciel poleca uczniom dodatkową literaturę: - Ewa Curie - „Maria Curie” - Józef Hurwic - „ Twórcy nauki o promieniotwórczości” - artykuł na gazetce szkolnej - „Stwórcy materii”- rozmowa z profesorem A. Sobiczewskim III. Podsumowanie lekcji: Uczniowie oglądają krótki film: „Promieniotwórczość naturalna” Ocena uczennic prezentujących postacie uczonych. Zadanie domowe: ćwiczenie 8.7.1, 8.7.2, dokończyć ćwiczenia 8.7.3, 8.7.4 , oraz przygotować krótko ( np. w punktach ) argumenty za i przeciw rozwojowi energetyki jądrowej.