Dlaczego etyka jest dzisiaj medycynie szczególnie potrzebna

advertisement
Kraków, 22.11.2011
Szpital Uniwersytecki
Dr Zbigniew Zalewski
Dlaczego etyka jest dzisiaj
medycynie szczególnie potrzebna

O potrzebę etyki w medycynie nie pytamy
Pytamy raczej o to, dlaczego „dzisiaj” i
dlaczego „szczególnie”
Co się stało z medycyną albo w medycynie,
że o to pytamy
Dr Zbigniew Zalewski, Zakład Filozofii i Bioetyki UJ CM
2
Dlaczego etyka jest dzisiaj
medycynie szczególnie potrzebna

Kiedy byłem młodym lekarzem i przywożono
do szpitala świadków Jehowy z jakimś
wewnętrznym krwotokiem, mój szef mówił:
„Poczekajcie, aż zemdleje i pompujcie mu
krew”. I myśmy tak robili. Dziś nie do
pomyślenia.
Andrzej Szczeklik
Dr Zbigniew Zalewski, Zakład Filozofii i Bioetyki UJ CM
3
Dlaczego etyka jest dzisiaj
medycynie szczególnie potrzebna

Wcale nie tak dawno temu etyka lekarska
zawierała jedynie dwa niezwykle istotne
przykazania. Były to: zakaz reklamy i nakaz
unikania kontaktów seksualnych z pacjentami.
W tym samym czasie, gdy lekarze czynili
wszystko, co w ich mocy, by przestrzegać tych
przykazań, etycy skupiali swoją uwagę na
sensie słów raczej, niż na sensie życia.
Dr Zbigniew Zalewski, Zakład Filozofii i Bioetyki UJ CM
4
Dlaczego etyka jest dzisiaj
medycynie szczególnie potrzebna

Dzisiaj nie tylko lekarze, ale cały personel
medyczny zainteresowany jest problemami
etycznymi wynikającymi z praktyki
medycznej, zaś etycy znowu zwrócili się ku
fundamentalnym i istotnym pytaniom
moralnym i próbują znaleźć odpowiedzi na
nie, nie zadawalając się jedynie wyjaśnianiem
ich sensu i analizą samych tych pytań.
(John Harris, The value of life)
Dr Zbigniew Zalewski, Zakład Filozofii i Bioetyki UJ CM
5
Dlaczego etyka jest dzisiaj
medycynie szczególnie potrzebna

Medycyna w szponach nauki i technologii
Inwazja obcych
Odkrycie osoby
Bariery i ograniczenia
Dr Zbigniew Zalewski, Zakład Filozofii i Bioetyki UJ CM
6
Dlaczego etyka jest dzisiaj
medycynie szczególnie potrzebna

Postęp naukowo-techniczny i jego skutki
uboczne
 Aparatura podtrzymująca życie
 Hormonalna pigułka antykoncepcyjna
 Dializy
 Wymiana narządów
 Dziecko z probówki
Dr Zbigniew Zalewski, Zakład Filozofii i Bioetyki UJ CM
7
Dlaczego etyka jest dzisiaj
medycynie szczególnie potrzebna

Obcy w królestwie medycyny
 Apel do autorytetów
 Potrzeba regulacji i legislacji
 Odwołanie się do szarego
człowieka
 Wpływ opinii publicznej
 Media zaglądające przez
ramię
Dr Zbigniew Zalewski, Zakład Filozofii i Bioetyki UJ CM
8
Dlaczego etyka jest dzisiaj
medycynie szczególnie potrzebna

Apel do autorytetów
 Bruno Haid pyta Piusa XII (1957)
 Czy respiratora należy używać w każdym przypadku,
nawet jeśli w ocenie lekarzy jest to przypadek
beznadziejny?
 Czy można odłączyć respirator, jeżeli po kilkunastu
dniach, jeśli stan głębokiej nieświadomości nie uległ
poprawie?
 Czy pacjent w trwałym stanie głębokiej
nieświadomości może zostać uznany za zmarłego?
Dr Zbigniew Zalewski, Zakład Filozofii i Bioetyki UJ CM
9
Dlaczego etyka jest dzisiaj
medycynie szczególnie potrzebna

Odwołanie się do szarego człowieka
The most critical feature for our purposes is that a
group of physicians, in unprecedented fashion,
turned over to a lay committee (…) A prerogative
that had once been the exclusive preserve of the
doctor was delegated to community
representatives. Why did the physicians make this
extraordinary grant of power?
Rothman, Strangers at the Bedside, 150-151
Dr Zbigniew Zalewski, Zakład Filozofii i Bioetyki UJ CM
10
Dlaczego etyka jest dzisiaj
medycynie szczególnie potrzebna

Odkrycie pacjenta
Paul Ramsey, The Patient as
Person, Yale University
Press, 1970
Dr Zbigniew Zalewski, Zakład Filozofii i Bioetyki UJ CM
11
Dlaczego etyka jest dzisiaj
medycynie szczególnie potrzebna

Bariery i ograniczenia
 Im więcej wiemy, tym więcej wiemy, że nie
wiemy
 Nie na wszystko nas stać
 Nie wszystko, co da się zrobić, powinno być
dokonane
Dr Zbigniew Zalewski, Zakład Filozofii i Bioetyki UJ CM
12
Download