Ośrodek elitarnego materiału szkółkarskiego w Prusach
advertisement
INSTYTUT OGRODNICTWA ZAKŁAD DOŚWIADCZALNY OŚRODEK ELITARNEGO MATERIAŁU SZKÓŁKARSKIEGO PRUSY 96-130 GŁUCHÓW tel. (0-46) 815-78-52, (0-46) 815-70-65, 0-608-101-871; fax (0-46) 8157713, e-mail: [email protected] OEMS powstał w 1995 roku z inicjatywy Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa oraz Polskich szkółkarzy i sadowników celem powołania ośrodka było stworzenie dogodnych warunków do produkcji wyjściowego i elitarnego materiału szkółkarskiego • Całość gospodarstwa ….. 62 ha • Grunty orne ……………… 45 ha Plantacje elitarne roślin sadowniczych =15 ha: • Sad zraźnikowy ……………………..…………..5,87 ha • Sad nasienny …………………...……………….1,50 ha • Mateczniki podkładek …………………………..5,27 ha plantacje elitarne roślin jagodowych • Truskawki ………………………………………..1,20 ha • Agrest …………………………………………….0,36 ha • Porzeczki ………………………………………...0,80 ha • Szklarnie …………….. 286 m2 • Karkas ……………….2500 m2 • Laboratorium testów serologicznych • Laboratorium in vitro • Utrzymywana aktualnie kolekcja 185 odmian różnych gatunków roślin sadowniczych jest jedynym krajowym źródłem materiału szkółkarskiego wolnego od chorób wirusowych i wirozopodobnych • Ośrodek jest głównym producentem krajowym drzewek zraźnikowych i nasiennych, podkładek wegetatywnych do zakładania mateczników. • Posiadamy również mateczniki truskawek, porzeczek, agrestu podstawa prawna dla produkcji szkółkarskiej w Polsce Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 lutego 2007 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących wytwarzania i jakości materiału siewnego (Dz.U. z 21 lutego 2007 r. nr 29 poz. 189 z późniejszymi zmianami), załącznik Nr 9 „Szczegółowe wymagania dotyczące wytwarzania i jakości materiału szkółkarskiego roślin sadowniczych i winorośli”. Dział II tego rozporządzenia mówi między innymi: „.......... sprawdzenie zdrowotności dla materiału przedbazowego wytwarzanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinno być przeprowadzone w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Ośrodku Elitarnego Materiału Szkółkarskiego w Prusach. .... „ Lista patogenów, od których powinny być wolne drzewka aby uznane zostały za „wolne od wirusów”, znajduje się w dziale VIII załacznika nr 9 do Ustawy o Nasiennictwie Podstawowe zadania Ośrodka i etapy ich realizacji : uzyskiwanie roślin sadowniczych wolnych od chorób wirusowych, fitoplazmatycznych i itp. 1. – – – – selekcja termoterapia import wymiana utrzymywanie i reprodukcja roślin w warunkach uniemożliwiających reinfekcję chorobami 2. – – – karkasy odkażanie gleby izolacja Podstawowe zadania Ośrodka i etapy ich realizacji : kontrola zdrowotności roślin 3. – – – – testy biologiczne testy serologiczne metod biologii molekularnej: PCR i RT-PCR. lustracje 4. ocena OWT (odrębność, wyrównanie, trwałość) wyjściowego materiału roślinnego 5. produkcja wyjściowego materiału do sadów zraźnikowych i mateczników • Materiał szkółkarski wolny od chorób wirusowych jest uzyskiwany, utrzymywany i rozmnażany w Ośrodku zgodnie z metodami i zaleceniami opracowanymi przez: – Europejską Organizację Ochrony Roślin (EPPO) oraz wymaganiami krajowymi. – W pracach tych współuczestniczą specjaliści z Pracowni Wirusologii oraz Zakładu Oceny Odmian i Szkółkarstwa IO. Etapy przygotowania materiału szkółkarskiego roślin sadowniczych „ wolnego od wirusów” w OEMS Prusy SELEKCJA ROŚLIN KANDYDACKICH ROŚLINY KANDYDACKIE ROŚLINY ELITARNE: - ROŚLINY PRZEDBAZOWE - ROŚLINY BAZOWE ROŚLINY KWALIFIKOWANE DRZEWKA I SADZONKI DO ZAKŁADANIA SADÓW I PLANTACJI rośliny kandydackie - testy biologiczne • I ROK wiosna • II ROK wiosna • III ROK maj / lipiec – roślina zdrowa (-) koniec lipca połowa sierpnia wstępne obserwacje roślina chora (+) Indykatory dla pestkowych: • shirofugen, • Sam, • Kwanzan, • Canindex, • GF305. indykatory dla odmian drzew i podkładek ziarnkowych: Jabłoń: • Virginia Crab, • Spy 227, • R127407A, • Malus platycarpa, • Malus radiant, • Lord Lambourne, • Golden Delicious, • Grafsztynek, • Pyronia veitchii Grusza: • Bera Hardy, • Pyronia veitchii, • Lukasówka, • Pyrus communis, • Virginia Crab, • Bera Bosca Pełne wyniki tych testów uzyskujemy po kilku latach indykatory dla jagodowych: Fragaria vesca: UC-4, UC-5, UC-6, UC-10, UC-11, EMC i Alpina. Rubus ideaus „Norfolg Giant” Termoterapia: 6 – 8 tygodni, + 36 do + 38C. Rozmnożenia po termoterapii Rozmnożenia po termoterapii Uzyskiwanie roślin wolnych od wirusów metodą termoterapii. 1 - termoterapia 2 - rozmnożenie 4 – rozmnożenie i wysadzenie: 3 - testy w szkółce, sadzie testowych i laboratorium karkas () () obserwacja trzykrotnych plonów (4-5 lat) Sad OWT Utrzymywanie i reprodukcja roślin przedbazowych i bazowych (ww) w warunkach uniemożliwiających reinfekcję chorobami: • rośliny przedbazowe pochodzą z tożsamych odmianowo roślin kandydackich • rosną w pojemnikach bez kontaktu korzeni z glebą w osiatkowanych pomieszczeniach (karkasach), • Każda roślina znajdująca się w karkasie oznaczona jest niepowtarzalnym numerem. • Tożsamość tych odmian bada się indywidualnie w tzw. nasadzeniach OWT (odrębność, wyrównanie, trwałość). • Rośliny te są testowane indywidualnie na obecność chorób wirusowych, zgodnie z przyjętymi metodykami Kontrola zdrowotności na każdym etapie mnożenia. • W karkasie rośliny testowane są indywidualnie na obecność chorób wirusowych, zgodnie z przyjętymi metodykami. – Wykonywane są testy serologiczne ELISA, – testy biologiczne polowe z użyciem roślin wskaźnikowych – testy PCR. • W nasadzeniach elitarnych gatunków pestkowych, wykonane są (corocznie) testy na wykrywanie chorób groźnych gospodarczo dla 1/6 nasadzenia. • W szkółkach okulantów testujemy odmiany indywidualnie lub kontrolnie w zależności o kategorii i stopnia rozmnożenia. • Ponadto w okresie wegetacji drzewa w sadzie są wielokrotnie lustrowane. Dla zapewnienia kontroli pomologicznej, każda roślina/odmiana przedelitarna posiada dwie-trzy owocujące rośliny będące duplikatami roślin przedelitarnych. ocena OWT (odrębność, wyrównanie, trwałość) Kontrolę pomologiczną wykonuje się corocznie sprawdzając cechy odmianowe Przygotowanie wyjściowego materiału do sadów zraźnikowych i mateczników • Równolegle do szczegółowych badań na obecność chorób, przygotowujemy materiał wyjściowy. – Karkas zrazy = materiał elitarny szkółka okulantów drzewka zraźnikowe – Karkas podkładki, jagodowe =materiał elitarny laboratorium in vitro matecznik = bazowa plantacja mateczna. – Szkółki i mateczniki podkładek i roślin jagodowych OEMS: • drzewka zraźnikowe, • podkładki, • sadzonki szkółkarze i sadownicy = materiał kwalifikowany. • Testy wykonujemy we własnym, akredytowanym, laboratorium oraz w szkółkach, sadach testowych zlokalizowanych na terenie OEMS w Prusach oraz laboratorium pracowni wirusologii IO. • Na każdym etapie produkcji, – całość nasadzeń (zdrowotność roślin i gleby) – labolatorium, – dokumentacja nasadzeń i sprzedaży, podlega corocznej kontroli inspektorów PIORiN. • Na podstawie kontroli i badań prowadzonych przez PIORiN materiał może być dopuszczony do obrotu. zima 2010/2011 - przebieg temperatur 30,0 20,0 -20,0 -30,0 1 sty 11 1 mar 11 -10,0 1 gru 10 1 lis 10 0,0 1 lut 11 10,0 Tmax Tmin Tmin-gr przemarznięcia podkładek w szkółce OEMS po zimie 2010/2011 70% 60% 50% 40% przed poprawkami 30% po poprawkach 20% 10% Pigwa S1 Brzoskwinia W.Wangenheima Ałycza Antypka F12/1 Colt 0% Dziękuję za uwagę
