charakterystyka baz danych

Charakterystyka baz danych.Baza danych to kolekcja danych umieszczanych w
określony sposób w strukturach odpowiadająca złożonemu modelowi danych. W
potocznym ujęciu obejmuje dane oraz program komputerowy wyspecjalizowany do
gromadzenia i przetwarzania tych danych.Tworzenie bazy danych składa się z
dwóch podstawowych etapów: opracowanie pustego formularza do, którego wstępnie
będą wprowadzane dane oraz z samego wprowadzenia danych, czyli tworzenie
kolejnych rekordów. Rekordem nazywamy zespół danych dotyczących pojedynczego
zagadnienia. Rekordem może być na przykład zestaw danych o konkretnym kliencie
składający się z imienia i nazwiska oraz adresu klienta. Odpowiednio liczny zestaw
rekordów składa się z kolei na bazę danych. Żeby uniknąć dublowania danych (a
także dla innych celów związanych przeszukiwaniem bazy), każda baza posiada co
najmniej jedno pole którego wartość jednoznacznie identyfikuje rekord. Takie pole
nazywa się polem kluczowym lub ściślej, polem klucza podstawowego. W osobowej
bazie danych może to być na przykład numer PESEL (nie może to być imię i
nazwisko, bo te bywają jednakowe u różnych osób). W przypadku braku naturalnego
klucza, tworzy się specjalny numer identyfikacyjny dla obiektów, na temat których
gromadzimy dane. Rekordy zwane w bazie danych są zwykle prezentowane w
postaci karty, na której uwidocznione są nazwy pól i wprowadzone dane. Karta taka
nosi nazwę formularza i służy nie tylko do zapoznania się z danymi zawartymi w
rekordzie, ale także do wprowadzenia i modyfikacji tych danych.Jeśli rekord ma
niewiele pól, formularz mieści się w całości na ekranie i przypomina zwykle okienko
dialogowe z polami edycyjnymi do wypełnienia. Pola objęte są kontrolą poprawności
– pozwalają wprowadzić jedynie takie dane i w takiej formie, jakie przewidziane są
dla danego pola. Pola pewnego typu zamiast uaktywnienia edycji mogą rozwijać
ograniczoną listę możliwości wyboru. W przypadku pola tekstowego uaktywnienie
pola może otwierać odrębne okno edycyjne umożliwiające wprowadzenie lub
odczytanie wprowadzonego tekstu. Zwykle są dwa rodzaje pól tekstowych: pierwsze,
dopuszczające tekst długości do 255 znaków (taki tekst może być w całości widoczny
w formularzu) i drugie, dopuszczające dłuższe teksty – takie pola zwane są też
„Notami”. Jeśli rekord zawiera więcej pól, niż może pomieścić ekran, formularz
wyposażony jest w mechanizmy przewijania lub wywoływanie „podformularzy”,
podobnie jak w kaskadowym menu.Formularze są podstawowym narzędziem
wyszukiwania informacji w popularnych bazach danych , stosowanych w
bibliotekach, księgarniach. Formularz może zawierać również pole wyszukiwania
poprzez słowa kluczowe. Alternatywną, naturalną formą prezentacji zawartości bazy
danych jest tabela (szczególnie w przypadku gdy rekordy są niewielkie). Rekordom
odpowiadają wówczas wiersze, tabele a polom – kolejne kolumny. Taką formę
wstępnej prezentacji danych stosuje się nawet w przypadku, gdy baza ma pola z
dłuższym tekstem. W poszczególnych komórkach widoczny jest wtedy tylko początek
tekstu; pełną zawartość komórki można zobaczyć w osobnym okienku po wskazaniu
(uaktywnieniu) danej komórki.Przeglądanie tabeli lub kolejnych formularzy w
poszukiwaniu danych zawartych w bazie jest możliwe tylko wtedy, gdy ilość rekordów
jest niewielka. W przypadku większych baz zawierających tysiące lub dziesiątki
tysięcy rekordów taka forma przeszukiwania jest wykluczona. W istocie, to co
stanowi o specyfice baz danych, jako programów, to różne możliwości
efektywniejszego wyszukiwania informacji, które ogólnie określa się mianem
stawiania bazie zapytań. W wielkich bazach stosowany jest do tego celu specjalny
język (związany z językiem programowania bazy), który pozwala na formułowanie w
miarę dowolnych pytań i uzyskiwanie na nie ścisłych odpowiedzi.Excel jest
przystosowany do współpracy z językiem SQL i wymaga to oczywiście znajomości
tego języka, co należy do umiejętności o charakterze zaawansowanym. Podstawowe
mechanizmy wyszukiwania informacji są jednak dostępne zarówno w Excelu, jak i
innych bazach danych w formie typowych poleceń. Należą do nich sortowanie i
filtrowanie.Polecenie sortowania w najprostszej formie polega na wskazaniu pola i
wydaniu polecenia Sortuj . Wówczas wszystkie rekordy ustawione zostaną w
domyślnej dla pola danego typu kolejności. Prostą formą filtrowania jest wskazanie
poszukiwanej zawartości pewnych pól. Wówczas polecenie filtrowania wyświetli na
ekranie tylko te rekordy, które mają odpowiednie wartości we wskazanych polach.
Poszczególne bazy danych różnią się zarówno pod względem swej struktury
jak i możliwości, jakie oferują. W dodatku nie jest sprawą prostą stwierdzenie, która z
nich jest lepsza od pozostałych. Należy natomiast wiedzieć, która nadaje się najlepiej
do zadań, jakie chcemy z jej pomocą zrealizować. Wszystkie bazy danych możemy
podzielić na trzy podstawowe grupy: o dowolnej strukturze, z rekordem o stałej
strukturze i relacyjne.Bazy danych o dowolnej strukturze przypomina ją nieco
nieuporządkowany zbiór notatek porozrzucanych po całym biurku. Kiedy chcemy
odszukać pewną informację, program przeszukuje nie określone pola, lecz całą bazę
danych. Najpopularniejsze bazy danych o dowolnej strukturze to MemoryMate i Info
Selekt.Bazy danych z rekordami o stałej strukturze przypominają tradycyjne biurowe
kartoteki. Każdy zawarty w pliku rekord zawiera informacje tego samego typu
umieszczone w standardowych polach, takich jak na przykład imiona i nazwisko,
adresy, czy numery telefonów. Najpopularniejsze bazy danych z rekordami o stałej
strukturze to Q&A, FileMaker Pro, PC – File i Reflex. Największymi możliwościami
dysponują relacyjne bazy danych – w programach takich dwa lub więcej plików baz
danych można połączyć w jeden oddzielny plik. Możemy na przykład utworzyć jedną
bazę danych odzwierciedlającą stan zaopatrzenia magazynu i drugą bazę
zawierającą napływające zamówienia. W momencie pojawienia się zamówienia
automatycznie uaktualniana jest informacja o stanie magazynu. Najpopularniejsze
relacyjne bazy danych to Dbase iv, fOXpRO, Oracle, Paradox i Fourth Dimension.
Języki, które stosuje się do zarządzania bazami danych można podzielić na
cztery zasadnicze grupy:1.
Język definiowania danych (Data Definition
Language –DDL) – który umożliwia definiowanie struktury danych zawartych w
bazie.2.
Język manipulowania danych (Data Manipulation Language – DML) –
który umożliwia wypełnienie, modyfikowanie i usuwanie danych z bazy.3. Język
sterowania danych (Data Control Language) – który umożliwia sterowanie
transakcjami tj. akceptacja lub wycofanie.4. Język zapytań (Query Language) –
który umożliwia pobieranie informacji z bazy za pośrednictwem określonych zapytań,
warunków.BIBLIOGRAFIA:1.
J. Kraynak „Pecet nie tylko dla orłów” Warszawa
19942.
A. Kisielewicz „Wprowadzenie do informatyki” Helion 20023.
Excel w praktyce – Wydawnictwo „Wiedza i Praktyka” Warszawa
2005_______________________________________________