Propozycje zagadnień do egzaminu licencjackiego na specjalności

Zagadnienia do egzaminu magisterskiego dla specjalności bliskowschodniej
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
Czasy dżahilijji na Półwyspie arabskim i powstanie islamu. Muhammad jako prorok
i przywódca państwa, rozprzestrzenianie się islamu – arabizacja i islamizacja.
Charakterystyka nowej religii: filary i dogmaty, Koran i komentarze, tradycja, prawo i jego
interpretacja, filozofia, mistycyzm.
Instytucja kalifatu. Najważniejsze dynastie. Sunnici i szyici. Rozwój sektarianizmu w islamie.
Islam i chrześcijaństwo. Zakres i dynamizm akulturacji muzułmańsko-chrześcijańskiej.
Współczesny dialog muzułmańsko-chrześcijański.
Rodzina muzułmańska: tradycja i współczesność. Zwyczaje islamskie: wesele, obrzezanie,
pogrzeb, obchody świąt muzułmańskich i ludowych.
Rola Arabów, Persów, Turków i innych narodów w rozwoju cywilizacji muzułmańskiej. Wkład
cywilizacji muzułmańskiej w rozwój kultury światowej.
Skutki polityczne i kulturowe wypraw krzyżowych (krucjat, 1095-1291).
Jakie skutki dla Europy i Bliskiego Wschodu miała egipska ekspedycja Napoleona?
Reformy Muhammada Alego w Egipcie - geneza, istota, skutki.
Arabskie odrodzenie literackie i kulturalne: przejawy i konsekwencje.
Modernizm egipski: Muhammad Abduh i jego uczniowie. Rozwój współczesnego idztihadu.
Sati al-Husri, Gamal Abd al.-Nasir i rozwój arabskiego nacjonalizmu.
Reformy tanzimat, rozpad Imperium Osmańskiego i powstanie świeckiej Turcji.
I wojna światowa i jej przebieg na Bliskim Wschodzie.
System mandatowy na Bliskim Wschodzie i jego polityczne konsekwencje.
Islam, nacjonalizm i demokracja w dobie globalizacji.
Powstanie i rozwój współczesnego fundamentalizmu islamskiego i jego różnorodne
manifestacje.
Thomasa Edwarda Lawrence i „Siedem filarów mądrości”.
Ruch syjonistyczny w Palestynie (1918-1948). Izrael w regionie. Geneza i istota konfliktu
palestyńsko-izraelskiego.
Tendencje w rozwoju krajów Bliskiego Wschodu po II wojnie światowej (kraje arabskie i
Izrael).
Uwarunkowania zwycięstwa rewolucji Chomeiniego w Iranie.
Wojna domowa w Libanie (1975-1990) i jej regionalne uwarunkowania.
„Orientalizm” Edwarda Saida i historia naukowego poznawania Orientu przez Zachód
Myśl arabska po 1967 roku.
Powstanie, rozwój i rola arabskiego teatru politycznego. Obrazy współczesnych problemów
politycznych, społecznych i kulturalnych świata arabskiego w dramaturgii Tawfika al.-Hakima i
Yusufa Idrisa.
Muzułmanie w Europie. Różnorodność manifestacji islamu we współczesnym świecie.
Zdefiniowanie pojęć: terroryzm, strategia, „trzy fale” Alvina Tofflera.
Wojny w Zatoce Perskiej z lat 1990/91 i 2003: przyczyny i skutki.
Przyczyny i skutki interwencji Stanów Zjednoczonych w Afganistanie i Iraku.
Charakterystyka militarnego udziału Polski w interwencjach wojskowych na Bliskim
Wschodzie: operacji irackiej rozpoczętej w 2003 r. oraz w koalicyjnej operacji w Afganistanie.
1
LITERATURA
 Bensimon D., Errera E. Żydzi i Arabowie. Historia współczesnego Izraela, Warszawa 2000.
 Chojnowski A., Tomaszewski J., Izrael, Warszawa 2000.
 Danecki, J. Podstawowe wiadomości o islamie, t. 2, Warszawa 1997.
 Holt P. M., Bliski Wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku, Warszawa 1986.
 Hourani A., Historia Arabów, Gdańsk, 1995.
 Keddie Nikki R., Współczesny Iran. Źródła i konsekwencje rewolucji Kraków 2007.
 Kościelniak K., Sunna, hadisy i tradycjoniści, Kraków 2006.
 Lewis B., Muzułmański Bliski Wschód, Gdańsk 2003.
 Lewis B., Muzułmański Bliski Wschód, Gdańsk 2003.
 Mrozek-Dumanowska A. i Zdanowski J., Islam a globalizacja, Warszawa 2005.
 Nasr Sayyed Hossein, Istota islamu, Warszawa 2002.
 Parzymies A., Muzułmanie w Europie, Warszawa 2003.
 Rudnicka-Kassem D., Egyptian Drama and Social Change: A Study of Thematic and Artistic
Development in Yusuf Idris’s Plays, Kraków-Montreal 1993.
 Said E., Orientalizm, Warszawa 1991.
 Thoraval Y. i Ulubeyan G., Świat muzułmański: jedna religia − wiele społeczeństw, Wrocław
2003.
 Zdanowski J., Historia Bliskiego Wschodu w XX w., Wrocław 2010.
2