176 1. Nazwa przedmiotu: Farmakologia kliniczna 2. Przedmiot obowiązkowy 3. Kierunek, na którym przedmiot jest realizowany: Lekarsko-dentystyczny 4. Rok studiów, na którym przedmiot jest realizowany: IV rok 5. Wymiar godzinowy przedmiotu (na 1- go studenta): Wykłady: 10 Seminaria: Ćwiczenia: 20 6. Nazwa jednostki realizującej przedmiot: Zakład Farmakologii Klinicznej Adres jednostki: Szpital Kliniczny im. Przemienienia Pańskiego, ul. Długa ½, 61–848 Poznań Numer telefonu: 061 853 31 61, 061 854 91 71 Numer faxu: 061 853 31 61 Adres e-mail: [email protected] Strona www: www.zfk.amp.edu.pl 7. Kierownik jednostki: dr hab. med. mgr farm. Anna Jabłecka 8. Osoby odpowiedzialne za dydaktykę: dr med. Jadwiga Kowal Kontakt: Zakład Farmakologii Klinicznej, SK im. Przemienienia Pańskiego, ul. Długa ½, Numer telefonu: 061 8533161, 061 8549171 Adres e-mail: [email protected] 9. Organizacja zajęć (regulamin zajęć): Ćwiczenia odbywają się w tygodniowych cyklach (od poniedziałku do piątku włącznie) w godz. od 8.30 do 12.15. Każda nieobecność na ćwiczeniach musi być usprawiedliwiona. W razie jednej nieobecności student zdaje sprawdzian z tematu obowiązującego w danym dniu u asystenta prowadzącego ćwiczenia. Opuszczenie więcej niż jednego dnia zajęć zobowiązuje do odrobienia całości ćwiczeń z inną grupą studencką. Warunkiem zaliczenia zajęć jest obowiązkowe uczestnictwo w 1tygodniowym cyklu ćwiczeń i pozytywne zaliczenie kolokwium końcowego. Testy poprawkowe odbywają się w trzech późniejszych terminach, po uzgodnieniu ze studentami. 10. Cele kształcenia: Celem kształcenia jest powiązanie wyborów farmakologicznych z praktyczną stomatologiczną dlatego student stomatologii po zakończeniu zajęć powinien: 1. Umieć konsultować z klinicystą farmakoterapię epidemiologicznie istotnych jednostek chorobowych i zespołów klinicznych 2. Znać odrębności farmakoterapii pediatrycznej, geriatrycznej oraz u kobiet w ciąży 3. Zapobiegać występowaniu działań niepożądanych u chorych stomatologicznych, przewidywać ryzyko ich wystąpienia oraz znać zasady ich monitorowania 177 4. Posiadać wiedzę z zakresu farmakoekonomii, farmakogenetyki, chronofarmakologii oraz farmakokinetyki i farmakodynamiki leków w celu wybrania optymalnej farmakoterapii w każdym indywidualnym przypadku. 11. Opis przedmiotu: Farmakologia kliniczna jest integralną częścią farmakologii, zajmującą się wszystkimi klinicznymi aspektami leczenia farmakologicznego. Do zadań farmakologii klinicznej należy: 1. Poprawa opieki nad chorym przez zalecanie i popieranie stosowania bezpieczniejszych i skuteczniejszych środków farmakologicznych 2. Prowadzenie badań naukowych w celu zwiększenia wiedzy o działaniu leków i właściwym ich stosowaniu u chorych 3. Przekazywanie wiedzy o klinicznym stosowaniu leków 4. Świadczenie usług w oddziałach klinicznych poprzez wykonywanie analiz z zakresu farmakokinetyki i farmakodynamiki leków, usług związanych z dostarczeniem pełnej informacji o lekach, planowaniu badań klinicznych nad lekiem oraz poradnictwo w zakresie farmakoterapii. Głównym celem nauczania farmakologii klinicznej studentów stomatologii jest zwiększenie bezpieczeństwa i skuteczności leczenia farmakologicznego. Cel ten jest realizowany przez lekarzy tej specjalności w pracy badawczej, usługowej oraz dydaktycznej. Praca badawcza farmakologa klinicznego obejmuje: zagadnienia procesów farmakokinetyki, farmakodynamiki i niepożądanych działań leków, badania klinicznej oceny nowych leków, identyfikację czynników wpływających na działanie i losy leków w organizmie (np. proces chorobowy, genotyp, czynniki środowiskowe, interakcje lekowe) oraz społeczne aspekty farmakoterapii (np. zjawisko nadużywania leków, zagadnienia farmakoekonomii). Praca usługowa farmakologa klinicznego polega na praktycznym (przy łóżku chorego) wykorzystaniu i zastosowaniu wiedzy zdobytej w pracy badawczej. 12. Tematy wykładów, seminariów i ćwiczeń: Wykłady – 10 godz.: 1) Podstawowe zagadnienia farmakologii klinicznej: podstawy farmakokinetyki metody monitorowania farmakoterapii (terapia monitorowana, niepożądane działania leków w obrębie jamy ustnej) 2) Podstawowe zagadnienia farmakologii klinicznej: farmakoekonomiczne aspekty terapii podstawy farmakogenetyki klinicznej najważniejsze interakcje leków w praktyce stomatologicznej 3) Leki oryginalne i generyczne w farmakoterapii stomatologicznej. 4) Odrębności farmakoterapii w wieku rozwojowym i w wieku podeszłym oraz u kobiet w ciąży i w czasie laktacji. 5) Istotne problemy farmakoterapii – działania niepożądane leków, efekt klasy. Ćwiczenia – 20 godz.: 1) Farmakokinetyka leków stosowanych w stomatologii. 2) Metody monitorowania leków w stomatologii. 178 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) Antybiotykoterapia w stomatologii. Leczenie bólu w stomatologii – różne sytuacje kliniczne. Znieczulenie miejscowe i ogólne w stomatologii. Postępowanie w stanach nagłych i w stanach zagrożenia życia w gabinecie stomatologicznym (NZK, zawał serca, ostre zaburzenia rytmu serca, obrzęk płuc, przełom nadciśnieniowy, udar mózgu, padaczka, wstrząs anafilaktyczny, stan astmatyczny, śpiączka hiper- i hipoglikemiczna). Farmakoterapia wybranych stanów chorobowych (AIDS, WZW, grzybice, zaburzenia wydzielania śliny). Interakcje leków w praktyce stomatologicznej. Leki przeciwkrzepliwe (heparyny, doustne antykoagulanty, leki przeciwpłytkowe). Farmakoterapia krwawień. Zabiegi stomatologiczne u chorych na hemofilię. Dodatkowo dla studentów zainteresowanych zagadnieniami farmakogenetyki możliwość ćwiczeń praktycznych w Pracowni Farmakogenetyki Zakładu (poza godzinami dydaktycznymi). 13. Zasady i forma zaliczenia przedmiotu: Obowiązkowe uczestnictwo w 1-tygodniowym cyklu ćwiczeń i pozytywne zaliczenie kolokwium w formie testu po zakończeniu zajęć. 14. Literatura obowiązująca i uzupełniająca: 1). Podstawy farmakologii klinicznej, alergie, interakcje leków oraz wybrane problemy w stomatologii. Praca zbiorowa pod red. Naukową Anny Jabłeckiej i Tadeusza F. Krzemińskiego. Wydawnictwo Czelej 2005 2). Farmakologia i farmakoterapia w stomatologii. Pod red. Tadeusza F. Krzemińskiego. Wydawnictwo Śląskiej Akademii Medycznej, 1999 3). Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Pod red. Wojciecha Kostowskiego. PZWL, 2001. 4). Kompendium farmakoterapii. Pod red. Z. Jańczuka 15. Studenckie koło naukowe: Opiekun Koła: dr hab. med. mgr farm. Anna Jabłecka dr n. med. Katarzyna Korzeniowska Kontakt: Zakład Farmakologii Klinicznej, SPSK 1, ul. Długa ½, Poznań Numer telefonu: 061 8533161, 061 8549171 Adres e-mail: [email protected]