Załącznik 2.3. „„Wypis z fiszki dotyczącej założeń merytorycznych

Załącznik 2.3. „„Wypis z fiszki
dotyczącej założeń merytorycznych
„Regionalnego Programu Polityki
Zdrowotnej ukierunkowanego na
profilaktykę zaburzeń nerwicowych
związanych ze stresem i pod postacią
somatyczną u osób pracujących na
terenie województwa podlaskiego”"
do zadania 2
1. Priorytet inwestycyjny:
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020, Oś
Priorytetowa 2, Działanie 2.5 Aktywne i zdrowe starzenie się, Priorytet Inwestycyjny 8vi
Aktywne i zdrowe starzenie się.
2. Numer i nazwa narzędzia – zgodnie z „Policy paper dla ochrony zdrowia na lata 20142020. Krajowe ramy strategiczne”:
Narzędzie 4: Wdrożenie programów ukierunkowanych na eliminowanie zdrowotnych
czynników ryzyka w miejscu pracy.
3. Uzasadnienie realizacji programu:
Przedmiotem realizacji programu będzie zapobieganie występowania oraz
ograniczenie negatywnych skutków występowania zaburzeń nerwicowych, związanych ze
stresem i pod postacią somatyczną, do których zaliczane są: zaburzenia lękowe w postaci
fobii, inne zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (nerwica natręctw),
reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne, zaburzenia dysocjacyjne, zaburzenia
występujące pod postacią somatyczną, oraz inne zaburzenia nerwicowe.
Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład
Higieny w Warszawie w 2010 roku najczęstszą grupą rozpoznań wśród osób leczonych
w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej w Polsce były zaburzenia nerwicowe związane
ze stresem i somatoformiczne, które występowały u 339 tys. leczonych ogółem - wsp.
chorobowości wynosił 889/105, oraz 108 tys. leczonych po raz pierwszy - wsp.
zapadalności wynosił 284/105. Wyniki badania „Epidemiologia zaburzeń psychicznych
a dostęp do opieki – EZOP Polska" przeprowadzonego pod auspicjami Światowej
Organizacji Zdrowia udowodniły, że najczęstszą grupą zaburzeń pod względem
rozpowszechnienia, po zaburzeniach związanych z przyjmowaniem substancji, są
zaburzenia nerwicowe.
Według danych Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie w województwie
podlaskim leczonych po raz pierwszy w 2011 r. z powodu zaburzeń nerwicowych
związanych ze stresem i somatoformiczne było 30,8/105. Zaburzenia te stanowiły drugi
główny problem w zakresie zdrowia psychicznego, występujący po problemie związanym
z zespołem uzależnienia (100,7/105). Według danych GUS w 2013 roku 55,2% osób
pracujących w województwie podlaskim jako największe zagrożenie w miejscu pracy
wskazało czynniki psychologiczne.
Ponadto, po przeprowadzeniu analizy danych udostępnionych przez Podlaski Oddział
NFZ (POW NFZ), dotyczących zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania
w województwie podlaskim, w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ) oraz
w lecznictwie szpitalnym (SZP) w latach 2009-2013, wynika, że zaburzenia nerwicowe,
1
związane ze stresem i pod postacią somatyczną stanowią główną przyczynę wizyt.
Współczynnik chorobowości w 2013 roku wynosił tam odpowiednio: 1155/105 i 32/105
(w zakresie chorób dotyczących zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania).
W sektorze ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS) problem ten stanowił trzecią
główną przyczynę wizyt w zakresie chorób dotyczących zaburzeń psychicznych
i zaburzeń zachowana. Współczynnik chorobowości wynosił w 2013 roku 49/105.
Na podstawie przeprowadzonej analizy średniorocznych współczynników
chorobowości POZ, AOS, SZP z powodu zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem
i pod postacią somatyczną w okresie lat 2009-2013, z podziałem na grupy wieku,
obserwuje się trend wzrostowy. W związku z tym można wyodrębnić dwie grupy ludności
w wieku aktywności zawodowej, do których zasadnym jest skierowanie profilaktyki
pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowej ze zróżnicowanym natężeniem:
I grupa w wieku 20-39 lat - do wymienionej grupy populacji skierowana zostanie
w głównej mierze profilaktyka pierwszorzędowa.
II grupa w wieku 40-64 lat - do wymienionej grupy populacji skierowana zostanie
w głównej mierze profilaktyka drugo- i trzeciorzędowa.
Należy podkreślić, że zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i pod postacią
somatyczną są przyczyną izolacji społecznej i rodzinnej, zmniejszenia aktywności
i wydajności w miejscu pracy i w życiu prywatnym, często również uzależnienia od
stosowania leków, a także nieefektywnego wykorzystywania zasobów sektora ochrony
zdrowia.
Program będzie zgodny z zapisami dokumentu o charakterze strategicznowdrożeniowym pn. „Policy Paper dla ochrony zdrowia na lata 2014-2020. Krajowe
Ramy Strategiczne", a także „Wytycznymi w zakresie realizacji przedsięwzięć
z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego w obszarze zdrowia na lata
2014-2020” Ministra Rozwoju, oraz „Szczegółowym Opisem Osi Priorytetowych
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020”.
Wskazane obszary interwencji wynikają z diagnozy stanu zdrowia mieszkańców
województwa podlaskiego „Stan zdrowia mieszkańców województwa podlaskiego”
w 2015 roku.
4. Cel Programu:
Wzmocnienie umiejętności radzenia sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami osób
pracujących zagrożonych wystąpieniem lub dotkniętych problemem zaburzeń
nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią somatyczną.
5. Cele szczegółowe:
1) Poprawa umiejętności zarządzania i wprowadzania rozwiązań organizacyjnych
zapobiegających rozwojowi czynników stresogennych w miejscu pracy.
2) Wzmocnienie wiedzy i umiejętności z zakresu radzenia sobie ze stresem i trudnymi
sytuacjami osób pracujących zagrożonych wystąpieniem lub dotkniętych problemem
zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią somatyczną.
3) Wzmocnienie potencjału personelu medycznego podstawowej opieki zdrowotnej
w zakresie standardów postępowania z osobami zagrożonymi wystąpieniem lub
dotkniętymi problemem zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią
somatyczną.
4) Podniesienie poziomu wiedzy o pomocy dostępnej dla osób zagrożonych
wystąpieniem lub dotkniętych problemem zaburzeń nerwicowych, związanych ze
stresem i pod postacią somatyczną.
2
6. Grupa docelowa:
Według danych GUS w 2014 roku w województwie podlaskim było 400090
pracujących. W 2013 roku 55,2% osób pracujących jako największe zagrożenie
w miejscu pracy wskazało czynniki psychologiczne, co stanowiło ok. 220849 osób.
Standardy prowadzenia programów profilaktycznych przyjmują, iż program będzie
efektywny klinicznie i ekonomicznie, gdy wartości wskaźnika objęcia programem
wyniesie 60% populacji możliwej do włączenia. W związku z powyższym planuje się,
aby grupę docelową programu stanowiło co najmniej 132509 osób pracujących
w województwie podlaskim.
7. Ogólny opis schematu programu wraz z opisem planowanych działań:
Program będzie realizowany wg następującego schematu:
I grupa docelowa:
 pracodawcy i osoby pracujące w województwie podlaskim.
II grupa docelowa:
 podmioty lecznicze POZ w województwie podlaskim (1 pielęgniarka i 1 lekarz
z podmiotu). Według danych POW NFZ w 2015 r. zarejestrowane są 292 podmioty
w sektorze POZ.
Zakłada się, że zostanie uwzględniona grupa co najmniej 132509 osób jako grupa
docelowa.
Opis planowanych działań:
1) Działania planowane w ramach celu: „Poprawa umiejętności zarządzania
i wprowadzania rozwiązań organizacyjnych zapobiegających rozwojowi czynników
stresogennych w miejscu pracy”:
 zorganizowanie warsztatów kształtowania umiejętności efektywnego zarządzania,
 przeprowadzenie analizy rozwiązań organizacyjnych pod kątem czynników
stresogennych i wypracowanie rozwiązań restrukturyzacyjnych, w tym doskonalenia
sposobów emocjonalnego wsparcia w pracy,
 oszacowanie poziomu stresu i wypalenia w instytucji poprzez badania
kwestionariuszowe pionu podstawowego i kierowniczego, badanie kondycji fizycznej
pracowników, poprawę komunikacji, umiejętne rozwiązywanie konfliktów
zawodowych, umożliwienie dostępu do specjalistów zajmujących się wsparciem
psychologicznym pracowników,
2) Działania planowane w ramach celu: „Wzmocnienie wiedzy i umiejętności z zakresu
radzenia sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami osób pracujących zagrożonych
wystąpieniem lub dotkniętych problemem zaburzeń nerwicowych, związanych ze
stresem i pod postacią somatyczną”:
 zorganizowanie warsztatów psychoedukacyjnych z zakresu:
 wiedzy dotyczącej objawów zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem
i pod postacią somatyczną,
 kształtowania świadomych wzorców radzenia sobie ze stresem,
 świadomości oraz kontroli własnych emocji,
 rozwijania umiejętności odpowiedzialnego podejmowania decyzji i rozwiązywania
problemów,
 kształtowania postawy asertywnej,
 kształtowania i rozwijania umiejętności interpersonalnych oraz komunikacyjnych,
3




3)


4)


kształtowania postawy pozytywnego myślenia o sobie,
metod relaksacji służącej wyeliminowaniu fizjologicznych reakcji organizmu na
stres,
 radzenia sobie z wypaleniem zawodowym,
 promowania zdrowego stylu życia,
prowadzenie działań interwencyjnych dla osób zagrożonych wystąpieniem lub
dotkniętych problemem zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią
somatyczną (porada, konsultacja, wsparcie – dyżury specjalisty w miejscu pracy),
dystrybucja informatora dotyczącego sposobów radzenia sobie z problemem zaburzeń
nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią somatyczną.
Działania planowane w ramach celu: „Wzmocnienie potencjału personelu
medycznego podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie standardów postępowania
z osobami zagrożonymi wystąpieniem lub dotkniętych problemem zaburzeń
nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią somatyczną”:
przeprowadzenie szkoleń skierowanych do lekarzy i pielęgniarek POZ z zakresu
wiedzy i umiejętności mających na celu zwiększenie kompetencji w zakresie
identyfikacji osób z grup ryzyka lub wymagających leczenia oraz udzielania porad
i konsultacji (utworzenie zespołu edukatorów),
prowadzenie działań edukacyjnych skierowanych do pacjentów przez lekarzy
i pielęgniarki POZ połączone z dystrybucją informatora dotyczącego sposobów
radzenia sobie z problemem zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem
i pod postacią somatyczną.
Działania planowane w ramach celu: „Podniesienie poziomu wiedzy o pomocy
dostępnej dla osób zagrożonych wystąpieniem lub dotkniętych problemem zaburzeń
nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią somatyczną”:
opracowanie i wydanie informatora dotyczącego sposobów radzenia sobie
z problemem zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią
somatyczną,
dystrybucja w/w informatora za pośrednictwem podmiotów leczniczych podstawowej
opieki zdrowotnej.
4