Nerwica

Nerwica
Dlaczego zatem objawy nerwicowe są tak różnorodne?
Nie znamy jednoznacznej odpowiedzi. Zakłada się, że w dużym stopniu zależy
to od cech osobowości oraz związanych z nimi mechanizmów obronnych i
sposobów radzenia sobie z trudnościami. Kształtuje to bowiem sposoby
reagowania i przeżywania. Ponadto zaburzenia nerwicowe "atakują" ten narząd
czy układ, który z jakiegoś powodu u danej osoby jest słabszy od pozostałych.
Może to być spowodowane czynnikami wrodzonymi, chorobą lub czynnikami
psychologicznymi (np. jeżeli najbliższe otoczenie zwraca szczególną uwagę na
dolegliwości ze strony układu krążenia czy serca, właśnie tę część swojego
ciała możemy objąć specjalną troską, a więc właśnie serce zareaguje, gdy
wystąpi "nerwicogenna" sytuacja).
Co wiemy na temat przyczyn i mechanizmów zaburzeń nerwicowych?
Zaburzenia nerwicowe dotykają przede wszystkim sfery emocjonalnej
człowieka i polegają na wewnętrznym konflikcie między świadomymi i
nieświadomymi tendencjami. Konflikty te mogą być wyrazem wcześnie
doznanego urazu psychicznego, zwłaszcza w okresie dzieciństwa.
Nieświadome konflikty wewnętrzne sprowadzają się najczęściej do:
zderzenia dążeń osoby z możliwościami ich realizacji, sprzeczności między
powinnościami i potrzebami, rozdarcia pomiędzy pragnieniami i normami
etycznymi.
Występowanie zaburzeń nerwicowych tłumaczy się najczęściej indywidualną,
konstytucjonalną wrażliwością na działanie stresu, mniejszą odpornością na
sytuacje trudne, wczesnodziecięcymi doświadczeniami oraz warunkami,
w jakich osoba dojrzewała.
Za główne sytuacje wyzwalające objawy zaburzeń nerwicowych uważa się:
wymagania otoczenia,
obciążenia życiowe,
trudności w rozwiązywaniu konfliktów wewnętrznych osoby, które okazują się
przewyższać jej możliwości przystosowawcze.
Uznaje się, że dla wystąpienia zaburzeń nerwicowych potrzebne jest wzajemne
oddziaływanie trzech grup czynników:
predystynujące (czynniki biologiczne, błędne metody wychowawcze, wadliwe
wzorce, zaburzone relacje),
wyzwalające (traumatyczne przeżycia, a więc zarówno urazy psychiczne, jak i
przewlekły stres, np. choroby, porażki, straty, niepowodzenia w pełnieniu ról
społecznych, presja),
podtrzymujące (wtórne korzyści z objawów, jatrogenizacja).
Wśród cech często charakteryzujących osoby z nerwicą wymienia się:
podwyższony poziom niepokoju, doświadczanie lęku,
obniżony próg frustracji,
nadmierne oczekiwania wobec siebie,
koncentrację na sobie,
poczucie mniejszej wartości,
brak samoakceptacji,
poczucie krzywdy,
lęk przed oceną,
trudności w relacjach interpersonalnych.
Co zatem nie jest zaburzeniem nerwicowym?
Nie jest nim lęk czy napięcie, jakiego większość z nas doświadcza w
sytuacjach trudnych. Na zaburzenia nerwicowe nie cierpi osoba przechodząca
chwilowy kryzys. Nie są nimi również zjawiska okresu żałoby (o ile proces
żałoby nie ulegnie zaburzeniu). "Nerwicowego" charakteru nie ma również lęk
będący objawem chorób somatycznych, np. chorób krążenia, nadczynności
tarczycy i innych chorób endokrynologicznych, gwałtownych reakcji
uczuleniowych, niedotlenienia, odwodnienia, zespołu abstynencyjnego, zatruć,
przeciążenia pracą fizyczną czy umysłową etc.
Dlaczego warto podejmować się leczenia zaburzeń nerwicowych?
Obok cierpienia wynikającego z wymienionych wyżej przykrych dolegliwości,
zaburzenia nerwicowe powodują również wypadami z ról społecznych,
rodzinnych, nadużywanie systemu medycznego, zbędne podejmowanie
diagnostyki, uzależniające stosowanie farmakoterapii, spadek aktywności i
wydolności zawodowej, a co za tym idzie - ogólny brak satysfakcji z życia.
Cierpi nie tylko osoba chorująca, ale również jej najbliższe otoczenie.
Przyjmuje się, że leczenie zaburzeń nerwicowych powinno przebiegać
dwutorowo. Podstawą leczenia w wielu przypadkach może być psychoterapia,
która poprzez zmianę zachowań i interpretacji własnych objawów
i lękotwórczych bodźców pozwala przerwać mechanizmy błędnego koła
(terapia poznawczo - behawioralna), a także rozwiązać konflikty
intrapsychiczne, leżące u podstaw wielu zaburzeń z tej grupy (psychoterapia
psychodynamiczna). Często stosowaną metodą jest również farmakoterapia stosowana jako leczenie objawowe, doraźne, rzadziej jako przyczynowe.
Wychodzenie z zaburzeń nerwicowych wymaga pracy nad sobą, którą
warto jednak podjąć by dać sobie szansę na powrót do równowagi
psychicznej, odzyskania spokoju, wiary w siebie i ludzi, poczucia
większych możliwości życiowych oraz czerpania z życia radości.