STAROŻYTNE IGRZYSKA OLIMPIJSKIE

STAROŻYTNE IGRZYSKA
OLIMPIJSKIE
Przygotowała: Iwona Kowalik
W starożytnej Grecji każde większe miasto miało własne boiska,
stadiony, na których odbywały się lokalne zawody sportowe. Pierwszy zapis
dotyczący igrzysk olimpijskich pochodzi z 776 roku p.n.e., ale igrzyska sięgają
jeszcze wcześniejszych czasów.
Według mitologów igrzyska miał ustanowić sam Zeus dla uczczenia
swego zwycięstwa nad Kronosem.
Inne
wersje
wiążą
początki
igrzysk
z
mitem
o Heraklesie. Heros pod wpływem szału zabił swą żonę i potomstwo, a za karę
musiał wykonać 12 prac. Gdy je ukończył dla upamiętnienia swych wyczynów,
a także dla pokuty, zainaugurował w Olimpii pierwsze igrzyska (miało to miejsce
około 1253 r. p.n.e.). Zebrani widzowie nie mogli podziwiać walki bo nikt nie
śmiał stanąć do walki z siłaczem. Sytuację uratował Zeus, który zstąpił z góry
Olimp i stoczył wspaniała walkę ze swym synem zakończoną remisem. To
Herakles zarządził, że igrzyska będą odbywały się co 4 lata na cześć boga
bogów Zeusa, a jedyną nagrodę dla zwycięzców w nich miał być wieniec.
Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywały się
w Olimpii - mieście na Półwyspie Peloponeskim
w Grecji i były rozgrywane co cztery lata. Na czas
trwania igrzysk olimpijskich zaprzestawano wojen.
Wstrzymywano walki na 2 miesiące i ogłaszano tzw.
„święty rozejm”. Zawieszano także wykonywanie
kary śmierci i tok procesów sądowych. W ten
sposób dawano czas zawodnikom i widzom
na bezpieczne dotarcie na igrzyska i powrót
do domu.
W
igrzyskach
mogli
uczestniczyć
tylko
mężczyźni;
występowali oni nago (z wyjątkiem
wyścigów rydwanów). W zawodach
nie mogły uczestniczyć kobiety, zaś
mężatki opuszczały Olimp na czas
zawodów. Kobiecie przyłapanej na
podglądaniu zawodów groziła kara
śmierci.
Igrzyska trwały początkowo tylko 5 dni, potem - w miarę dodawania
konkurencji - przedłużano je. Rozgrywano konkurencje: biegi, zapasy, skoki,
wyścigi konne, pentatlon, boks, pankration, wyścigi rydwanów, czy też
wyścigi hoplitów.
pankration
bieg
hoplita
zapasy
Oficjalnie jedyną nagrodą, którą otrzymywał tylko
zwycięzca, był wieniec laurowy. Zawodnik, który wygrał igrzyska,
stawał się sławny i otrzymywał tytuł olimpionika. W rodzinnym
mieście stawiano pomniki na jego cześć i pisano wiersze.
W murze jego miasta robiono dziurę, przez którą wchodził
zwycięzca witany przez mieszkańców. Oznaczało to, że miasto
nikogo już się nie obawia, ponieważ ma takiego obrońcę.
Zwycięzca otrzymywał również nagrody materialne, ale nie były
wręczane oficjalnie. Z czasem, oprócz wieńca z liści laurowych,
otrzymywano pieniądze i przedmioty wartościowe. Sławę
zdobywało całe miasto, a nie tylko wygrany.
laur
W pierwszym dniu igrzysk,
przed
rozpoczęciem
zawodów,
uczestnicy składali przysięgę przed
posągiem Zeusa. Mięso dzika cięto
na kawałki, rozsypywano albo
rozkładano przed posągiem i każdy
z uczestników, wraz z ojcem i swymi
braćmi, składał przysięgę, że nie
dopuści się żadnego oszustwa
na zawodach, co potwierdzali drugą
przysięgą, w której mówili, że ściśle
przykładali się do ćwiczeń przez
poprzednie 46 miesięcy.
Posąg Zeusa w Olimpii
Kary olimpijskie były bardzo surowe. Zawodnik, który dopuścił się
oszustwa, zmuszony był postawić pomnik Zeusowi, na którym wyryto jego imię
i nazwisko oraz występek, którego się dopuścił.
Drugiego dnia odbywały się konkurencje, w których brali udział
chłopcy (bieg, mocowanie się, walka na pięści), trzeciego dnia startowali
w zawodach dorośli mężczyźni (bieg, skok, mocowanie się, walka
na pięści oraz ofiary ku czci Apolla i Pelopsa, który wg niektórych mitów
był inicjatorem igrzysk). Czwartego i piątego dnia odbywały się zawody
hipiczne, pentatlon, bieg hoplitów (bieg lub marszobieg w pełnym
rynsztunku bojowym). Szóstego dnia świętowano zakończenie igrzysk,
dekorowano zwycięzców i ucztowano.
wyścigi rydwanów
wyścigi konne
Podstawowymi konkurencjami olimpijskimi były:
- bieg na 1 stadion (analogiczny do dzisiejszego bieg na 200 m; od VI igrzysk
dystans ustalono na 600 stóp, to jest 192,67 m ) – zawodnicy na tym dystansie
uzyskiwali najwyższą szybkość; do XV olimpiady biegali w luźnych strojach,
później nago; start ułatwiały im kamienne progi.
- bieg na 2 stadiony (współczesne 400 m) – bieg ten odbywał się wzdłuż stadionu
i z powrotem, wymagał od zawodnika poza szybkością także zwrotności.
- bieg długi – dystans tego biegu mógł być równy od 7 do 24 długości stadionu;
powstanie tych biegów związane było z szybkimi posłańcami, których zadaniem
było przenoszenie ważnych wiadomości (najsłynniejszy z nich był ten, który
przyniósł do Aten wiadomość o zwycięstwie pod Maratonem w 490 r. p.n.e.
nad Persami)
- pięciobój (pentatlon) składał się z biegu, skoku w dal, rzutu dyskiem, rzutu
oszczepem i zapasów, wymagał od zawodnika wysokiej wszechstronnej
sprawności, dlatego był bardzo ceniony
-zapasy - walki w tej dyscyplinie były bardziej zbliżone formą do współczesnego
wrestlingu niż znanych nam zapasów w stylu wolnym czy klasycznym,
dozwolone było podstawianie nogi, wyłamywanie palców a nawet szarpanie
za nos czy wargi.
-pięściarstwo – zawodnicy używali specjalnych pasków skórzanych chroniących
ręce, walki odbywały się na otwartej przestrzeni, bez przerw, aż do
rozstrzygnięcia
-wyścigi rydwanów – wyścigowe rydwany były dwukołowe, miały po obu
stronach zabezpieczenia, nagrodę otrzymywał nie woźnica lecz właściciel
rydwanu
-bieg hoplitów – bieg w uzbrojeniu, początkowo biegi te odbywały się w pełnym
uzbrojeniu, później zrezygnowano kolejno z nagolenników, włóczni i hełmu,
więc zawodnik biegł już tylko z tarczą
- pankration – połączenie zapasów z pięściarstwem, jedna z najcięższych
konkurencji olimpijskich
Igrzyska olimpijskie trwały do roku 393 roku n.e., kiedy to
ze względu na pogański charakter zostały zniesione przez cesarza
Teodozjusza I Wielkiego.
Starożytne
greckie
igrzyska
olimpijskie
stanowiły wzór dla Pierre'a de Coubertaina, z którego
inicjatywy powołano w 1894 roku w Paryżu
Międzynarodowy Kongres dla Wskrzeszenia Igrzysk
Olimpijskich. Pierwsza olimpiada odbyła się roku 1896
Atenach. Nowożytne igrzyska olimpijskie nawiązują
do tradycji starożytnych olimpiad greckich. Przez
większość
sportowców
igrzyska
olimpijskie
są
traktowane, jako najważniejsze zawody sportowe, a złoty
medal olimpijski, jako najcenniejsze trofeum.
Stadion olimpijski w Atenach,
wykonany z białego marmuru,
na którym odbywały się
pierwsze nowożytne igrzyska
CIEKAWOSTKI
Wśród zwycięzców Igrzysk kroniki podają także Filipa II
Macedońskiego, ojca Aleksandra Wielkiego. Odniósł on zwycięstwo w 106
Olimpiadzie, w 356 r. p.n.e., w wyścigach konnych.
Najbardziej znany ze wszystkich symboli olimpijskich, flaga
olimpijska odzwierciedla ideały barona Pierre de Coubertin – twórcy
nowożytnych igrzysk. Pięć różnokolorowych przecinających się kół
symbolizuje zarazem różnorodność, jak i jedność ludzi zamieszkujących
Ziemię. Poszczególne kolory symbolizują kontynenty: niebieski – Europę,
czarny – Afrykę, czerwony – Amerykę, żółty – Azję i zielony – Australię.
Dodatkowo kolory te zostały dobrane tak, by każdy z nich pojawiał się
przynajmniej raz na jakiejś fladze państwowej.
Ogień olimpijski wzniecany jest za pomocą
skupionych promieni słonecznych w ruinach świątyni
Olimpii. Stamtąd sztafeta olimpijska przekazuje
pochodnię olimpijską kolejnym biegaczom. Sztafeta
olimpijska została po raz pierwszy zorganizowana
w związku z igrzyskami w Berlinie w 1936 roku.
Po raz pierwszy znicz olimpijski pojawił się
na igrzyskach w Amsterdamie w 1928 roku.
Promocji olimpiad służą też maskotki. Oto przykłady:
Schuss – pierwsza
maskotka olimpijska,
Grenoble 1968 r.
Misza z olimpiady
w Moskwie, 1980 r.
Schnemalnd, Innsbruck,
1976 r.
Hodori, Seul,
1988 r.
Atena i Fevos,
Roni, Lake Placid,
1980 r.
Ateny, 2004 r.
Maskotki z igrzysk w Pekinie, 2008 r.
ZADANIA