Rozdział I: Początki cywilizacji

Rozdział I: Początki cywilizacji
Temat 1: Określamy co to jest historia?
1. znam terminy: historia, źródło historyczne, archeologia, epoki historyczne, chronologia, nasza era,
przed naszą erą, wiek, prahistoria
2. wymieniam nazwy epok historycznych w kolejności chronologicznej: starożytność, średniowiecze,
nowożytność, współczesność. Podaję daty graniczne epok.
3. określam wiek danego wydarzenia i umiejscawiam je w odpowiedniej epoce historycznej.
Temat 2: Poznajemy prahistorię człowieka.
1. znam terminy: ewolucja, australopitek, homo habilis, homo erectus, homo neandertalensis, homo
sapiens, paleolit, koczowniczy tryb życia
2. wymieniam w kolejności etapy ewolucji człowieka i wskazuję na mapie kolebkę ludzkości
3. opisuję warunki życia ludzi w czasach prahistorycznych i podaję nazwy najważniejszych
wynalazków człowieka z czasów prahistorycznych
Temat 3: Przedstawiamy czas wielkich przemian człowieka w okresie neolitu.
1. wymieniam sposoby krzesania ognia stosowane przez człowieka pierwotnego
2. znam terminy: neolit, rewolucja neolityczna, osiadły tryb życia, osada, megalit, dolmen, epoka
brązu, epoka żelaza
3. opisuję życie codzienne ludzi przed rewolucją neolityczną i przedstawiam zmiany, które zaszły w
życiu człowieka w okresie neolitu, określam ramy chronologiczne rewolucji neolitycznej
4. podaję nazwy metali wykorzystywanych przez praludzi do wytopu broni, narzędzi, ozdób
Temat 4: Charakteryzujemy osiągnięcia cywilizacji sumeryjskiej.
1. znam ramy chronologiczne istnienia cywilizacji sumeryjskiej i lokalizuję na mapie Mezopotamię
2. znam terminy: cywilizacja, Żyzny Półksiężyc, Mezopotamia, system irygacyjny, Sumerowie,
miasto-państwo, król-kapłan, zikkurat
3. określam rolę rzek w starożytnej Mezopotamii
4. wymieniam osiągnięcia Sumerów
Temat 5: Poznajemy historię starożytnej Babilonii.
1. znam wydarzenia związane z datami: ok. 2 tys. lat p.n.e., XVIII w. p.n.e., VI w. p.n.e.
2. znam terminy: Babilon, Kodeks Hammurabiego, politeizm, wiszące ogrody, Brama Isztar
3. znam najważniejsze fakty z historii Babilonii i lokalizuję na mapie państwo babilońskie
4. przedstawiam dokonania postaci: Hammurabiego, Nabuchodonozora II
Temat 6: Poznajemy historię starożytnej Asyrii.
1. znam wydarzenia związane z datami: VII w. p.n.e., 612 r. p.n.e..
2. znam terminy: Aszur, Niniwa, rydwan
3. znam najważniejsze fakty z historii Asyrii i lokalizuję na mapie państwo asyryjskie
4. przedstawiam dokonania postaci: Sargona II Wielkiego, Asurbanipala
Temat 7: Opisujemy życie w Egipcie faraonów.
1. znam wydarzenia związane z datami: ok. 3 tys. lat p.n.e., XIII w. p.n.e., 31 r. p.n.e.
2. znam terminy: Egipt Górny, Egipt Dolny, faraon
3. przedstawiam najważniejsze dokonania Ramzesa II
4. lokalizuję na mapie Egipt i omawiam położenie geograficzne oraz warunki naturalne panujące w
Egipcie
5. charakteryzuję strukturę społeczeństwa egipskiego
Temat 8: Zapoznajemy się z religijnością starożytnych Egipcjan.
1. znam terminy: politeizm, mumia, mumifikacja, sarkofag, piramida, sfinks, hieroglify, Dolina Królów
2. wymieniam imiona najważniejszych bogów egipskich
3. podaję nazwy najsłynniejszych piramid egipskich
4. przedstawiam największe osiągnięcia cywilizacji egipskiej
Temat 9: Omawiamy historię Starożytnego Izraela.
1. określam ramy chronologiczne istnienia państwa żydowskiego
2. znam terminy: Hebrajczycy, Kanaan, Palestyna, Jahwe, Juda, Izrael, niewola babilońska, prorok,
Mesjasz, monoteizm, judaizm, dekalog, menora, Biblia, Tora, Arka Przymierza
1
3. przedstawiam dokonania postaci: Abrahama, Mojżesza, Dawida, Salomona, Cyrusa II Wielkiego
4. lokalizuję na mapie Izrael i omawiam położenie geograficzne oraz warunki naturalne Palestyny
5. określam różnice między religią Żydów a wierzeniami pozostałych cywilizacji starożytnych
Temat 10: Poznajemy osiągnięcia starożytnych Fenicjan.
1. omawiam położenie geograficzne oraz warunki naturalne państwa fenickiego
2. znam terminy: alfabet, Fenicjanie
3. opisuję znaczenie alfabetu stworzonego przez Fenicjan
Temat 11: Poznajemy historię pisma od rysunków naskalnych do alfabetu.
1. znam terminy: piktogram, pismo klinowe, hieroglif, pismo demotyczne, papirus
2. wymieniam rodzaje pisma, którymi posługiwały się ludy starożytne wraz z datami ich powstania
3. podaję nazwy materiałów piśmienniczych stosowanych w starożytności
4. określam rolę pisma w starożytności
Rozdział II: Antyczna Grecja
Temat 1: Poznajemy świat Hellenów.
1. wskazuję na mapie Grecję, Kretę, Mykeny, Knossos, Troję.
2. omawiam położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji
3. wyjaśniam terminy: Hellada, Hellenowie, polis, agora.
4. potrafię wyjaśnić jak żyli i czym się zajmowali mieszkańcy Grecji?
Temat 2: Omawiamy kulturę minojską i mykeńską.
1. określam ramy chronologiczne kultury minojskiej i mykeńskiej
2. poprawnie posługuję się terminami: kultura minojska, kultura mykeńska
3. omawiam kolonizację grecką, wyjaśniając pojęcia: kolonia, kolonizacja, metropolia.
4. wymieniam czynniki jednoczące Greków.
Temat 3: Charakteryzujemy demokratyczne Ateny.
1. znam wydarzenia związane z datą 508 r. p.n.e.
2. przedstawiam dokonania Peryklesa i charakteryzuję społeczeństwo Aten
3. poprawnie posługuję się terminami: Ateny, Attyka, demokracja, zgromadzenie ludowe (eklezja),
demagog, strateg, ostracyzm, Akropol, agora, stoa
4. opisuję życie codzienne i zajęcia Ateńczyków
Temat 4: Omawiamy życie w starożytnej Sparcie.
1. przedstawiam dokonania Likurga i omawiam ustrój Sparty oraz zadania organów władzy w polis
2. poprawnie posługuję się terminami: Sparta, Lakonia, heloci, periojkowie, geruzja (rada starszych),
eforzy, zgromadzenie ludowe, wyjaśniam znaczenie powiedzeń: „z tarczą lub na tarczy”, „mówić
lakonicznie”, „spartański”
3. charakteryzuję społeczeństwo spartańskie opisując życie i zajęcia Spartan
Temat 5: Poznajemy przebieg wojen perskich.
1. znam wydarzenia związane z datami: VI w. p.n.e., 490 r. p.n.e., 480 r. p.n.e., 479 r. p.n.e.
2. przedstawiam dokonania postaci: Dariusza, Kserksesa, Miltiadesa, Leonidasa i Temistoklesa
3. poprawnie posługuję się terminami: hoplita, hoplon, falanga, Persja, Nieśmiertelni, Maraton,
Termopile, Salamina, Plateje, triera
4. wymieniam przyczyny wojen grecko-perskich
Temat 6: Zapoznajemy się z wierzeniami starożytnych Greków
1. poprawnie posługuję się terminami: tytani, Olimp, wyrocznia, Pytia, Akropol, mit, heros
2. lokalizuję na mapie Olimp i Delfy
3. omawiam rolę religii jako czynnika jednoczącego Greków
4. podaję imiona głównych bogów i bogiń greckich oraz dziedziny życia, którym patronowali,
wskazuję atrybuty poszczególnych bóstw
Temat 7: Poznajemy starożytne igrzyska olimpijskie.
1. znam wydarzenia związane z datami: 776 r. p.n.e., 393 r. n.e., 1896 r.
2. poprawnie posługuję się terminami: gimnazjon, agon, hipodrom, igrzyska, olimpiada, Olimpia,
pięciobój olimpijski
3. lokalizuję na mapie Olimpię
2
4. wymieniam dyscypliny sportowe znane starożytnym Grekom i opisuję przebieg starożytnych igrzysk
olimpijskich
Temat 8: Omawiamy kulturę starożytnej Grecji.
1. znam wydarzenia związane z datami: ok. 750 r. p.n.e., ok. 534 r. p.n.e.
2. przedstawiam dokonania postaci: Sofoklesa, Arystofanesa, Homera, Fidiasza i Myrona
3. poprawnie posługuję się terminami: Wielkie Dionizje, koturny, dramat, tragedia, komedia, skene,
proskenion, orchestra, theatron, „Iliada”, „Odyseja”, meandry, malarstwo czarnofigurowe i
czerwonofigurowe, porządek dorycki, joński, koryncki
4. przedstawiam okoliczności narodzin teatru greckiego
Temat 9: Przedstawiamy filozofów starożytnej Grecji.
1. znam wydarzenia związane z datami: VII–VI w. p.n.e., V w. p.n.e., IV w. p.n.e., III w. p.n.e., II w.
n.e.
2. przedstawiam dokonania postaci: Sokratesa, Platona, Arystotelesa, Heraklita z Efezu, Demokryta z
Abdery, Talesa z Miletu, Pitagorasa,
3. poprawnie posługuję się terminami: filozofia, logika, Akademia Platońska, Liceum,
Temat 10: Przedstawiamy wynalazców starożytnej Grecji.
1. znam wydarzenia związane z datami: VII–VI w. p.n.e., V w. p.n.e., IV w. p.n.e., III w. p.n.e., II w.
n.e.
2. przedstawiam dokonania postaci: Talesa z Miletu, Pitagorasa, Euklidesa, Herodota, Tukidydesa,
Klaudiusza Ptolemeusza, Archimedesa
3. poprawnie posługuję się terminami: klepsydra, twierdzenie Talesa, Twierdzenie Pitagorasa
4. opisuję dokonania przedstawicieli nauki greckiej
Temat 11: Zapoznajemy się z podbojami Aleksandra Macedońskiego.
1. znam wydarzenia związane z datami: 338 r. p.n.e., 334 r. p.n.e., 333 r. p.n.e., 331 r. p.n.e., 323 r.
p.n.e.
2. przedstawiam dokonania postaci: Filipa II, Aleksandra Wielkiego, Dariusza III
3. poprawnie posługuję się terminami: Związek Morski, wojna peloponeska, Cheronea, Issos,
Gaugamela, węzeł gordyjski
4. omawiam przyczyny i skutki wojny peloponeskiej, podaję przyczyny podboju Persji przez
Aleksandra Wielkiego
Temat 12: Charakteryzujemy kulturę hellenistyczną
1. znasz wydarzenia związane z datami: 323 r. p.n.e.
2. poprawnie posługujesz się terminem: kultura hellenistyczna
3. lokalizujesz na mapie Macedonię
4. omawiasz skutki powstania imperium Aleksandra Macedońskiego
3