Wykład III- 30.10.2009 Pojęcie, cechy, systematyka wewnętrzna
advertisement
Wykład III- 30.10.2009 Pojęcie, cechy, systematyka wewnętrzna prawa administracyjnego Prawo administracyjne należy obok prawa cywilnego i karnego do triady trzech podstawowych gałęzi prawa. Wiąże się również z podziałem prawa na prawo: 1. prawo prywatne (cywilne) 2. prawo publiczne ( administracyjne i karne) Granice między gałęziami prawa nie są ścisłe, nie pozwalają zaliczyć do określonej gałęzi tylko określonych ustaw, bo normy należące do jednej gałęzi znajdujemy też w innych ustawach. Granice miedzy gałęziami nie są precyzyjne i odróżnienie, która norma gdzie należy budzi trudności. Sytuacja, w której mamy do czynienia z wykształcaniem się w miarę odrębnych nowych gałęzi prawa. Są spory w doktrynie na temat czy: prawo podatkowe to jest prawo finansowe czy autonomiczna gałąź prawa prawo ochrony środowiska to część prawa administracyjnego, prawo urzędnicze to odrębna gałąź prawa czy skład prawa pracy, prawo publiczne gospodarcze jest teraz również wyodrębnione. prawo rolne bardzo długo nie miało statusu gałęzi prawa. To jest proces nieuchronny, pojawiają się nowe regulacje prawne, które zaczynają mieć własne części ogólne, własne pojęcia i to prowadzi do wyodrębniania pewnej grupy norm. Dosyć krytycznie doktryna odnosi się do tworzenia nowych gałęzi, bo jej zdaniem nie ma potrzeby wyodrębniania gałęzi, wystarczy, że w ramach gałęzi są pewne nowe części. Skąd się wzięło prawo administracyjne? Jest to stosunkowo młoda gałąź prawa. Początki współczesnego prawa administracyjnego to wiek XIX, prawo administracyjne jako takie ma swoje początki także w prawie rzymskie, a może i we wcześniej regulacjach dotyczących statusów poszczególnych miast. Cytat z edyktu cesarza Walentyniana – edyktu skierowanego do administracji rzymskiej: „ Student powinien się prowadzić przyzwoicie, a jeśli się nie prowadzi przyzwoicie to należy go wychłostać i z Rzymu wygnać” Prof. Kunderewicz –„ Administracyjne prawo rzymskie” , tam jest mowa o prawie budowlanym, które regulowało sposób poruszanie się po Rzymie, sposób korzystania ze świadczeń publicznych. W XIX wieku na wykształcenie się prawa administracyjnego miały wpływ zmiany polityczne i społeczne, upodmiotowienie jednostki. To upodmiotowienie sprawia, że prawo administracyjne powstało jako prawo dla administrowania, jako prawo dla jednostek służące jednostce w jej kontaktach z administracja, Wcześniej w ramach tzw. państwa policyjnego trzon prawa administracyjnego stanowiło wewnętrzne prawo administracyjne regulujące stosunki w administracji państwowej a i to w sytuacji gdy władca mógł wszystkie te struktury zmieniać dowolnie, to prawo nie miało większego znaczenia, chociaż w Rosji Carskiej bardzo rozbudowane były systemy szczebli urzędniczych. Prawo współczesne, które stworzono po to, żeby ograniczyć administrację, żeby miała podstawy prawne działania, tak ograniczone żeby nie wpływało to negatywnie na sytuacje prawną jednostki. Związanie administracji prawem to dopiero XIX wiek. Administracja bardzo długo broniła się przed związaniem prawem powszechnie obowiązującym. Sprawy były załatwiane w trybie tzw. gabinetowym, jednostka nie miała żadnego wpływu na to jak będzie jej sprawa rozstrzygnięta, według jakich reguł. W XIX wieku tworzy się też sądownictwo administracyjne związane z ochroną praw jednostki. Prawo administracyjne określane było jako prawo stworzone dla jednostki, które pozwala jej kontrolować administrację. Kiedy istnieje sąd administracyjny, który jest powołany do tego żeby kontrolować administracje, a działanie tego sądu zostaje uruchomione przez jednostkę, której prawa zostały naruszone, to ta kontrola służy jednostce w jej relacjach z władzą publiczną. Geneza prawo administracyjne ma piękną ,bo jest to prawo, które związało administrację, stwarzało podstawy prawne, których naruszyć administracji już nie było wolno. Administracja musiała zacząć działać na podstawach prawa i być związana tym prawem. XIX wiek to walka ze stwierdzeniem, że administracji wszystko wolno. „ Można robić wszystko to co nie jest prawem zabronione”. Władza publiczna w tym władza administracyjna nie może się na tą paremię powołać, tylko jednostka może, bo władza musi działać na podstawie i w granicach prawa, musi mieć podstawę ustawową, jeśli jej nie ma to nie może działać w danej sferze. Przykład: Po reaktywowaniu samorządu terytorialnego w 1990 roku zdarzało się, że gminy którym wojewoda w trybie nadzoru stwierdził nieważność uchwały jako wydanej bez podstawy prawnej powoływały się na to, że to nie było nigdzie zabronione. Nie trzeba zabraniać czegoś konkretnie władzom administracyjnym, bo one mogą robić tylko to co zostało im powierzone. W gminie radni bali się gazu technicznego wiec podjęli uchwalę, w której zabronili przejazdu przez gminę samochodom przewożącym gaz i wyrugują go ze wszystkich stacji na terenie gminy, myśleli że wolno im to zrobić, bo ustawodawca tego nie zabronił, ale takie zakazy bezpośrednio naruszające swobodę gospodarczą. Cechy prawa administracyjnego: Jest to najobszerniejsza gałąź prawa, co wynika z kilku 1. przesłanek: Znaczną część prawa administracyjnego stanowią normy tworzone przez samą administrację ( rozporządzenia, akty prawa miejscowego, prawo wewnętrzne). Mamy ustawy, które zawierają upoważnienia ( ponad 30) do wydania przepisów wykonawczych, rozporządzeń, jest ich kilka w każdej ustawie, rozporządzenia stanowione są przez organy administracji, przez Radę Ministrów, premiera, prezydenta, poszczególnych ministrów i podmiotów, którym prawo takie i upoważnienia przyzna np. KRRiT. Ustawy wymagają wydania szeregu aktów wykonawczych, to widzimy jak to prawo się rozszerza. Akty prawa miejscowego stanowione są przez każdą gminę (których jest blisko 3000), każdy powiat i każde województwo samorządowe. Jest bardzo wiele podmiotów które tworzą prawo. Każda gmina może uchwalić plan zagospodarowania przestrzennego, musi uchwalić regulamin czystości i porządku, podatków lokalnych i szczególnych opłat lokalnych. Poza samorządem przepisy prawa stanowi także administracja rządowa w terenie jak wojewodowie, inne organy niezespolonej administracji rządowej. Prawo wewnętrzne tworzone przez samą administrację i kierowane do jednostek organizacyjne podległych. To jest bardzo liczna kategoria w przypadku rządu- uchwał, w przypadku organów demokratycznych- zarządzeń ( zarządzenia będące prawem wewnętrznym wydaje prezydent premier, ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i organy lokalne). Prawo cywilne nie ma prawa lokalnego, dlatego że są podejmowane uchwały o zarządzeniu przetargu, które są zaliczane do zakresu administracji, czy zasady sprzedaży nieruchomości gminnych to tez będzie to prawo administracyjne a nie cywilne. Ogromny zakres prawa stanowionego przez administrację sprawia, że tego prawa jest tak dużo. Prawo, które stanowione jest przez organy zakładów organów publicznych, np. na uniwersytecie jest statut, regulamin studiów, regulamin przyznawania stypendiów, to też jest prawo administracyjne, mimo że obowiązuje tylko na terenie określonego zakładu. 2 Jest to prawo, które się niesłychanie często zmienia. Wynika to ze związków administracji z polityką. To sprawia, że zachodzi częściej potrzeba zmiany określonych aktów prawnych. Wpływa na to także rozwój cywilizacyjny, rozwój techniczny. Zmiany gospodarcze, rozwój techniczny, informacyjny sprawiły, że mamy dużą liczbę aktów prawnych, które regulują ta kwestię. Jego znaczącą część stanowią normy stanowione przez 3 samą administrację. 4 Są to najczęściej normy ius cogens, czyli bezwzględnie obowiązujące ( przeciwieństwo to normy prawa ius dispositivum, które najczęściej występują w prawie cywilnym, gdzie jednostka może w drodze własne woli kształtować stosunki prawne). Sytuację prawną jednostki na gruncie prawa administracyjnego kształtuje organ administracyjny w oparciu o normy powszechnie i bezwzględnie obowiązujące. Relacje między poszczególnymi gałęziami prawa Relacje między prawem cywilnym a prawem administracyjnym. Różnice między prawe cywilnym a prawem administracyjnym sprowadzane są w doktrynie na prawo prywatne i prawa publiczne. Tym podziałem zajmowali się już rzymscy prawnicy. Prof. J. Nowacki – „Prawo prywatne. Prawo publiczne”. Wskazał ponad 100 które, przez wieki były wyszukiwane do znalezienia kryterium które podzieli dokładnie prawo publiczne i prywatne, z wielości tych kryteriów wynika, że tego podziału nie da się precyzyjnie przeprowadzić. Ten podział ma ogromny walor dydaktyczny i w procesie wykładni norm. Podziały: 1. Ulpianus dzielił prawo na publiczne i prywatne „ Prawo publiczne to takie, które służy interesowi władcy, a prawo prywatne jest to prawo, które służy jednostce, ma chronić interes prywatny. 2. Innym kryterium jest kryterium majątkowe. To prawo, które zabezpiecza interesy majątkowe to prawo prywatne, to które nie zajmuje się sprawami majątkowymi to prawo publiczne. 3. Prawo publiczne daje podstawę do działań władczych władzy, a prawo prywatne – kształtowanie stosunków prawnych pozostawia jednostce, tu nie ma działania władzy publicznej w interesie pastwa. Prawo publiczne tez często zajmuje się sprawami majątkowymi, prawo cywilne musi tez czasem uwzględniać interes publiczny i prawo administracyjne musi czasem uwzględniać interes prywatny- te granice się zacierają. przykład Ustawa „O gospodarce nieruchomościami” – przepisy, które należą do prawa publicznego, wywłaszczanie nieruchomości, dokonywania podziałów nieruchomości, kształcenie rzeczoznawców, z drugiej strony są tam normy, które regulują sprzedaż nieruchomości publicznych, zasoby powiększanie zasobów nieruchomości, ogłaszania przetargów, pierwszeństwa przy kupnie, odesłania są wprost do kodeksu cywilnego. W jednej ustawie są jednocześnie normy prawa publicznego i prawa prywatnego. W ustawach administracyjnych są pozakodeksowe przepisy karne, wiele ustaw zawiera takie przepisy. Podziały są zatem umowne, możemy przyjąć ogólne zasady podziału, ale te kryteria nie pozwalają do końca we wszystkich przypadkach przeprowadzić takiego podziału. Ustawa „O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym” – gmina tworzy akt prawa miejscowego- miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego kształtuje sposób wykonywania prawa własności, bezpośrednio połączenie norm i skutek jaki wywiera akt publiczny na stosunki cywilnoprawne. Administracja tez posługuje się normami cywilnymi, zawiera umowy różnego typu, odpowiada ze szkody, które spowodowała, chcąc wywłaszczyć musi najpierw prowadzić rokowania chcąc doprowadzić do zawarcia umowy, dopiero gdy nie da się zawrzeć umowy to dochodzi do wywłaszczenia, ogłasza przetargi na świadczenie usług opiekuńczych, gdy wybierze jakiś podmiot to zawiera z nim umowę. Administracja podlega reżimowi prawa cywilnego kiedy działa w formach właściwych temu prawo. Ale z drugiej strony prawo cywilne się administratywizuje, np. umowy zawierane przez niektóre podmioty publiczne są zwierane z korzyścią dla tych podmiotów, jednostka nie ma tam wiele do powiedzenia, np. jednostka nie negocjuje warunków dostarczania wody i gazu, korzystania z komunikacji miejskiej, administracja ma tu szczególna pozycje. We Francji sfera odpowiedzialności administracji za szkody i działanie administracji w formach cywilnoprawnych zaliczone jest do prawa administracyjnego. Administracja coraz częściej stosuje umowę. Do lat 60. XX obowiązywała zasada, ze administracja sama musi wykonywać swoje zadania, bo ponosi za to odpowiedzialność. Wykształciła się koncepcja żeby oddzielić tę odpowiedzialność od bezpośredniego wykonywania zadań. Administracja zaczęła powierzać wykonywanie jej zadań przez inne podmioty, to tez doprowadziło do zacierania granic i form działania administracji publicznej. Relacje między prawe konstytucyjnym a prawem administracyjnym Obie gałęzie to prawo publiczne. Zachodzi między nim stosunek szczególny. Prawo konstytucyjne określane jest jako prawo stałe, niezmienne. Natomiast prawo administracyjne to prawo w ruchu, które uszczegóławia normy konstytucyjne. Sama konstytucja bez prawa administracyjnego nie pozwoliłaby korzystać z wolności w konstytucji zawartych . Na przykład mamy wolność zgromadzeń , ale prawo administracyjne reguluje poprzez ustawę o zgromadzeniach jak z tej wolności wolni nam korzystać. Następnie, mamy wolność gospodarczą, ale to ustawa o swobodzie tej działalności reguluje sposób w jaki możemy z tej wolności korzystać. Mamy wolność zrzeszania się ,ale to prawo administracyjne reguluje ściśle ta kwestie. Konstytucja mówi, ze nasze konstytucyjne prawa i wolności mogą być ograniczane tylko ustawą i tylko wtedy kiedy przemawiają za tym szczególne względy, a o tym mówi ustawa, kiedy i na jakich warunkach można to ograniczyć, Mamy prawo do informacji publiczne, ale co jest ta informacja określa właśnie ustawa. Prawo konstytucyjne reguluje system naczelnych organów administracji publicznej, ale to ustawa o rządzie określa w jaki sposób ten rząd działa, jak są zorganizowane ministerstwa. Obie te gałęzie prawa nie mogą bez siebie żyć, prawo konstytucyjne daje ogólne podstawy, następnie wypełnianie są treścią przez prawo administracyjne. Prawo konstytucyjne stanowi podstawę rozwijaną następnie w przepisach prawa administracyjnego. Przepisy konstytucji można stosować bezpośrednio, zdarza się ze organy administracji i sądy bezpośrednio powołują się na przepisy konstytucji, to wynika z zapisu konstytucyjnego, ale bardzo niewiele przepisów konstytucji nadaje się do bezpośredniego stosowania. Nie wystarczy powołać się na konstytucyjne prawo do zgromadzeń, w razie odmowy takiego zgromadzenia. Mamy w konstytucji system źródeł wskazujący co jest źródłem prawa powszechnie obowiązującym, wskazuje tez konstytucja na dwie kategorie źródeł prawa wewnętrznego, ale katalog źródeł prawa wewnętrzne nie jest zamknięty. Relacje między prawem karnym a prawem administracyjnym Te dziedziny łączy najwięcej, dlatego, że jedno i drugie jest wyrazem imperium, w obu gałęziach prawa podstawą stosowania prawa jest władczy charakter dziania państwa. Administracja działa władczo i prawo karne również jest przejawem imperium państwa. W obu gałęziach obowiązuje zakaz analogii w odniesieniu do jednostki, jej praw i obowiązków. Tak jak nie ma przestępstwa bez ustawy w prawie karnym, tak w prawie administracyjnym nie można nałożyć obowiązków na jednostkę, nie może ograniczyć jej prawa, ani przyznać jej prawa bez podstawy prawnej. Spór po utworzeniu sądownictwa administracyjnego na początku lat 80. – obowiązywała uchwała Rady Ministrów, która premiowała studentów dobrze się uczących, premiowała możliwość szybszego uzyskania mieszkania, to była uchwała samoistna rządu, była prawem wewnętrznym, mówiono, ze to nie może być podstawą ani do przyznania uprawnienia ani od odmowy przyznania uprawnienia. Prawo wewnętrzne nie może stanowić podstawy decyzji administracyjnej. W konstytucji jest napisane, że zarządzenie nie może stanowić podstawy decyzji administracyjnej. Jednym ze sposób ujednolicania działania administracji są rezolucje i rekomendacje uchwalane przez Komitet Ministrów Rady Europy (organ, który wydaje cały szereg takich rekomendacji i rezolucji, których treść ma służyć ujednolicaniu stosowania prawa administracyjnego); te rezolucje i rekomendacje dotyczą m.in. wydawania aktów administracyjnych, sankcji, wykonywaniu władzy dyskrecjonalnej, o sądowej kontroli administracji, prawie do dobrej administracji. Jest to soft low, nie jest to prawa wiążące. Zaliczamy je do szeroko rozumianego prawa europejskiego. To prawo odgrywa ważną rolę w ujednolicaniu sposób działania administracji publicznej. Np. W rekomendacji dotyczącej sankcji administracyjnej, mówi się, że w związku z rozrostem państwa sankcyjnego tzn. takiego które przewiduje rozbudowany system różnego rodzaju kar za naruszanie przepisów prawa administracyjnego. To jest tendencja, która jest zauważalna. Prawo administracyjne coraz częściej chronione jest poprzez system sankcji mających w istocie charakter karny i często bardziej dolegliwych niż nawet sankcje karne. To spowodowało, że pojawiły się w ostatnich czasach książki, czy to jest prawo karne administracyjne? To jest prawo administracyjne, które tylko przewiduje wiele kar za nieprzestrzeganie jego norm. Na przykład Kary za wypuszczanie ścieków, pyłów i gazów bez pozwolenie lub z przekroczeniem pozwolenia, to są bardzo wysokie grzywny. Naruszenie przepisów prawa budowlanego łączy się z całym szeregiem sankcji i poza sankcjami ściśle karnymi, są tez sankcje nakładane w trybie administracyjnym, z tym że prawo budowlane jest o tyle charakterystyczne, że oprócz sankcji nakładanych na strony ( ostatnio TK badał konstytucyjność kar za rozpoczęcie korzystania z budynku bez uzyskania pozwolenia na użytkowanie, tam są przewidziane bardzo wysokie kary. TK uznał, że te kary nie naruszają konstytucyjności); kary za samowolę budowlaną. Sankcją jest tez to, że ktoś kto ma na działce obiekt w stosunku do którego nakazano rozbiórkę, nie może uzyskać pozwolenia na budowę innego obiektu na działce, jeśli ktoś poda fałszywe dane we wniosku o dodatek mieszkaniowy, to nie tylko musi zwrócić ten dodatek to musi go zwróci w wielokrotnej wysokości. Ostatnio minister nałożył karę na przedsiębiorstwo handlujące energią. Ogromne kary nakłada prezes urzędu telekomunikacji; przejazd drogą z przekroczeniem norm albo bez zezwolenia na przewóz pojazdem nie normatywnymi ( te przepisy o pojazdach nie normatywnych poruszających się na drogach były jeśli chodzi o rozporządzenia wykonawcze, które stanowiły wysokość kar były aż 3-krotnie badane przez TK, i za każdym razem TK uznawał, że te kary były za wysokie i naruszają zasadę proporcjonalności. Jednak z kontroli TK była związana z sytuacją, gdy kara nałożona na kierowcę starej ciężarówki, przekraczała kilkakrotnie wartość te ciężarówki. To są kary nie za działanie, przy którym by się badało winę, tu się nie bada winy, kara jest za naruszenie przepisów organy administracji i sąd administracyjny nie zajmują się winą. Te kary są często nakładane na podmioty które nie są podmiotami fizycznym np. na spółki. Bardzo wysokie są kary za połowy wyznaczające limity i kary za wycięcie drzewa bez pozwolenia są bardzo wysokie. Co różni prawa karne od administracyjnego ? To, że NIE badamy winy TK – badał sankcje w postaci obligatoryjnej rozbiórki w przypadku samowoli budowlanej. Do 2003 roku istniał w prawie budowlanym przepis, który mówił ze jeżeli jakiś obiekt został wybudowany bez pozwolenia lub bez zgłoszenia, to wydaje się nakaz rozbiórki. TK badając zgodność tego przepisu z konstytucja, powiedział że on prawa konstytucji nie narusza, trzeba zastosować odpowiednie środki do doprowadzania od stanu żeby samowoli budowlanej nie było. Prawo administracyjne- jeśli do organów administracji przejdą mandaty- to będzie miało jeszcze więcej cech zbliżających je do prawa karnego. Takie dziedziny jak prawo celne, jak prawo oświatowe, ochrony zdrowia, szkół wyższych, wodne, ochrony, środowiska, przyrody, ochrony zabytków, to są części wewnętrzne tego prawa, to nie są odrębne gałęzie. One są wyodrębnione ze względu na przedmiot części tego prawa. Prawo administracyjne to zespół norm, którego większą część stanowią normy bezwzględnie obowiązujące. Czego dotyczą normy prawa administracyjnego ? Prawo administracyjne zawiera normy regulujące organizację, zasady i tryb działania podmiotów administrujących, a przede wszystkim normy regulujące relacje między jednostką a władzą publiczną. Cześć tych norm to zasady działania administracji, tryb postępowania organów, ale jest to prawo, które reguluje te relacje miedzy jednostką a władzą publiczna Pojęcie jednostki- rozumiemy szerokie, nie tylko jako jednostkę fizyczną ( choć przede wszystkim), ale także inne podmioty usytuowane na zewnątrz administracji publicznej. Są przepisy w konstytucji które mówią „ każdy ma prawo”. Odnosi się to nie tylko do osób fizycznej, jeśli mowa, że „każdy ma prawo do wolności gospodarczej”, bo mamy na myśli najczęściej podmioty gospodarcze, rożnego rodzaju spółki czy podmioty bez osobowości prawnej, które nie są osobami fizycznymi. Jeśli konstytucja mówi o dostępie do informacji publicznej, to chodzi o dostęp nie tylko dla osób fizycznych, ale dla innych podmiotów też. To definicja niektórych orzeczeń zarówno Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości jak i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, które definiują, że pojęcie jednostki należy rozumieć szeroko. Wewnętrzny podział prawa administracyjnego może być przeprowadzany z różnych punktów widzenia. Podziały: 1. 2. Prawo powszechnie obowiązujące i prawo wewnętrzne. Prawo o zasięgu ogólnokrajowym i prawo którego obowiązywanie ograniczone jest do określonego obszaru lub pewnej jednostki organizacyjnej ( zakłady w postaci szkół wyższych, regulamin korzystania biblioteki, muzeum, regulaminy w szpitalach). 3. Prawo ustrojowe, materialne i procesowe. Pojęcie prawo administracyjne – pojecie prawne, występuje w aktach prawnych, w aktach prawnych występuje tez pojecie prawa materialnego i prawa procesowego. Prawo ustrojowe- to cześć prawa administracyjnego, która zawiera normy organizacyjne określające organizacje, powiązania miedzy organami administracji i tryb ich działania. Pojawiła się ok. 30 lat temu koncepcja prof. Dawidowicza, żeby uczynić z prawa ustrojowego administracji oddzielną gałąź prawa. Dawidowicz napisał dwie książki dotyczące prawa ustrojowego: pierwsza dotyczyła zagadnień organizacji administracji państwowej, druga dotyczyła zagadnień władzy lokalnej. Ta koncepcja nie spotkała się z uznaniem, bo bardzo trudno jest przeprowadzić granice między prawem administracyjnym ustrojowym, a materialnym i procesowym. Prawo materialne to ogromna ilość norm bardzo się zmieniających. Musimy pamiętać, że prawo materialne, które zawiera normy przedmiotowe stanowiące podstawę do działania administracji, jest to zasadnicza część prawa administracyjnego. Jakie problemy wiążą się z podziałem na prawo ustrojowe, przedmiotowe i procesowe? Na przykładzie ustawy „ O postępowaniu przed sądami administracyjnym” Ta ustawa w dużym stopniu wzorowana jest na k.p.c., z wielką szkodą dla postępowania przed sądami administracyjnymi. Szkoda ta dotyczy m.in. tego, że jest w tej ustawie art. 174 przepisany z k.p.c., który już był badany raz przez TK, będzie badany drugi raz, żeby wyprzedził orzeczenie NSA w pełnym składzie po raz pierwszy, podjął uchwałę jak należy rozumieć ten przepis art. 174. Ten przepis określa podstawy kasacji, a niewłaściwe określenie podstaw kasacji może prowadzić do jej odrzucenia lub oddalenia. Podstawa skargi kasacyjnej może stanowić naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie bądź naruszenie przepisów postępowania jeśli miało wpływ na wynik sprawy. Nie pojawia się tutaj prawo ustrojowe, jak mowa o prawie materialnym, sąd tu nie rozstrzyga sprawy tylko może uchylić wyrok bądź decyzje. Prawo materialne jako pojęcie i przepisy postępowania (procedura) pojawiają się tu wprost. Jak określić ustawę o samorządzie gminnym, powiatowym o wojewodzie, czy samorządzie województwa czy o innych organach? To jest prawo ustrojowe, a nie materialne, Jeśli wojewoda naruszy przepisy określają sposób sprawowania nadzoru, to można powiedzie, że jest to naruszenie przepisów postępowania, ale jeżeli wojewoda zarzuci naruszenie organom samorządu innych przepisów, to nie będzie to już miało takiego charakteru. Dlatego powstają czasem spory w tej kwestii, czy naruszenie prawa ustrojowego zaliczyć do naruszenia prawa materialnego czy prawa procesowego Orzeczenie izby finansowej – zarzucono naruszenie przepisów prawa procesowego, a przecież chodziło o naruszenie przepisów prawa ustrojowego, które jest prawem materialnym, a wiec źle określono podstawę kasacji. Inne orzeczenie – zarzucono naruszenie przepisów prawa ustrojowego jak materialnego, a przecież to są przepisy procesowe. Takie są rozbieżności w poglądach na ten temat. Sąd podjął uchwałę, że NSA musi badać wszystkie przepisy, które zostały wymienione w kasacji, niezależnie od tego czy to są przepisy prawa materialnego czy procesowego, chociaż sad ich nie stosuje. Władcze działanie administracji wymaga powołania podstawy prawnej uwzględniając te trzy części prawa administracyjnego. Podstawa działań władczych musi wskazywać przepis prawa ustrojowego, który organowi daje kompetencje do podjęcia albo normatywnego albo decyzji administracyjnej, musi się znaleźć przepis prawa materialnego który będzie zastosowany i musi być przepis proceduralny w oparciu o który ten organ wyda akt czy podjęcie uchwała jakiś akt prawa miejscowego. Ten podział na 3 części znajduje zastosowanie przy określaniu podstaw prawnych działania administracji. Jeśli będzie chodziło o działanie wewnętrzne, to organ będzie się mógł powołać tylko na przepisy ustrojowe. Jeśli chodzi o działania władcze to musi być podstawa uwzględniająca 3 elementy. Prawo ustrojowe- kompetencja do działania organu, prawo przedmiotowe- pozwalające na wkroczenie w daną sferę administracji i prawo procesowe.
