Temat: Narzędzia marketingu-mix: produkt, cena, promocja, dystrybucja. 1. Wstęp. Marketing-mix to kompozycja marketingowa skupiająca w sobie poszczególne elementy, których związek polega na wspólnym oddziaływaniu na rynek (definiowany m. in. jako nieprzerwany proces przepływu informacji kupującymi pomiędzy a sprzedającymi). Zbiór tych instrumentów marketingowych kierowany jest w taki sposób, aby posługująca się nimi firma mogła wywołać na rynku docelowym pożądaną reakcję, objawiającą się na przykład większym zainteresowaniem danego produktu w środowisku konsumentów. Elementy te charakteryzuje silna współzależność, przez co jakakolwiek interwencja dotycząca choć jednego z nich może mieć olbrzymi wpływ na pozostałe i zachwiać wcześniej ustalony plan działania. Narzędzi służących osiągnięciu wyznaczonego przez firmę celu jest bardzo wiele. Można je pogrupować według kilku najbardziej popularnych koncepcji marketingu-mix, do których zaliczamy: 2. ~ podstawowa koncepcja = 4P ~ poszerzona koncepcja = 5P ~ koncepcja dla usług = 7P ~ formuła 4C Podstawowa koncepcja 4P. Nazwa wywodzi się od 4 angielskich słów: product, praise, place, promotion. W jej skład wchodzą 4 narzędzia, które omówię w kolejnych punktach. 1 3. Produkt (ang. product). Stanowi ofertę, jaką dany przedsiębiorca może zaproponować nabywcom, aby zaspokoiła ich określoną potrzebę. Może mieć postać przedmiotu, usługi, osoby, miejsca, organizacji lub idei. W skład budowy produktu wchodzą trzy wyróżniane przez ekspertów poziomy: ~ Rdzeń, który jest istotą produktu, jego funkcjonalność i zastosowanie. ~ Produkt rzeczywisty, czyli wszystko to, co kreuje sposób postrzegania danego produktu przez konsumentów, na przykład: marka, materiał z jakiego został wytworzony, jakość, cena, opakowanie. ~ Produkt poszerzony, zawierający dodatkowe korzyści wynikające dla konsumentów, takie jak: dostawa, możliwość dokonania reklamacji, gwarancja, dostępność części zapasowych, serwisy pozwalające na naprawę uszkodzonego produktu itp. 4. Cena (ang. prise). Z punktu widzenia nabywców jest wydatkiem, jaki muszą ponieść, aby zakupić dane dobro lub uzyskać świadczenie danej usługi. Natomiast dla producenta ceną będzie wynagrodzenie za włożone nakłady w proces wytworzenia produktu, a także efekt końcowy działalności gospodarczej przedsiębiorstwa w postaci zysku. Jest jednym z ważniejszych czynników, na które zwraca uwagę potencjalny konsument, a przy tym najbardziej elastycznym elementem marketingu-mix. 2 Przedsiębiorstwo może stosować różnorodne strategie cenowe. Trzy podstawowe rodzaje tej strategii to: ~ strategia cen wysokich Występuje wtedy, gdy sprzedający ustala ceny na danym rynku produktów czy usług na poziomie wyższym od przeciętnej ceny rynkowej. ~ strategia cen neutralnych (średnich) Polega ona na wyznaczaniu cen zbliżonych do przeciętnych na rynku danego produktu, wtedy rola ceny jako instrumentu konkurowania zostaje zminimalizowana. ~ strategia cen niskich Bywa nazywana (szczególnie w przypadku nowych produktów) strategią penetracji rynku – producent niskością cen przykuwa uwagę konsumentów. 5. Dystrybucja (ang. place). Polega na udostępnianiu wykorzystanie właściwych pośrednictwem będą one dóbr kanałów i usług konsumentom marketingowych, przemieszczane od wytwórców za do poprzez których miejsc umożliwiających klientom dostęp do produktu. Obejmuje wszelkie decyzje i czynności związane z obsługą rynku i zapewnieniem łączności z nabywcami, dając im możliwość zaopatrzenia się w pożądany produkt w odpowiadającym im miejscu, czasie i po akceptowanej przez nich cenie. Pod mianem kanału rozumiana jest droga jaką musi przebyć dany produkt od producenta do użytkownika. Kanał marketingowy, zwany wymiennie kanałem handlowym, albo kanałem dystrybucji, tworzony jest z pośredników marketingowych. Wyróżnia się kilka możliwych etapów tego procesu: 3 ~ „Producent – konsument”, gdzie bezpośrednio producent ponosi największe koszty dotarcia do klienta, dba o wzajemne relacje ze środowiskiem konsumentów, pilnuje płatności i transakcji. ~ „Producent – handel detaliczny – konsument”, gdzie obecne jest dodatkowe ogniwo w postaci detalisty, z którym współpracuje producent, dzieląc się swoimi obowiązkami związanymi z ułatwieniem klientowi dokonania nabycia danego dobra lub uzyskania danej usługi. ~ „Producent – handel hurtowy – handel detaliczny – konsument”, gdzie dodatkowym ogniwem jest hurtownik, który nawiązuje kontakt z producentem i na linii współpracy przekazuje produkt do detalisty, który zaś dba o dotarcie do klienta końcowego; w ten sposób każde z podmiotów wykonuje pewną pracę i ponosi częściowe koszty. Pierwszy kanał należy do kanałów bezpośrednich, które są charakterystyczne dla rynku dóbr inwestycyjnych, surowców oraz na rynku dóbr konsumpcyjnych, a także dla usług, gdzie niepotrzebne jest magazynowanie oraz transport. Natomiast dwa pozostałe to kanały pośrednie, ponieważ angażują dodatkowych pośredników. Wydłuża to cały proces, ale pozwala dotrzeć do większej liczby nabywców. 5.1. Strategie dotyczące liczby pośredników: ~ Dystrybucja intensywna – wielu pośredników; stosowana jest przy sprzedaży wyrobów codziennego użytku, umożliwia zakup dużej grupie nabywców przy minimalnym nakładzie wysiłku. 4 ~ Dystrybucja wyłączna – liczba pośredników jest ograniczona, wykorzystywana przy sprzedaży wyrobów specjalnych, przy których duże znaczenie ma marka produktów. ~ Dystrybucja selektywna – wielu pośredników, ale korzysta się tylko z wybranych; znajduje zastosowanie, charakteryzuje się pełniejszą kontrola rynku i niższymi kosztami. 6. Promocja (ang. promotion). Jest to zespół środków i procesów przedsięwziętych w celu prowadzenia komunikacji z rynkiem, a zwłaszcza z potencjalnymi nabywcami. Dobra promocja potrafi wzbudzić w nich chęć posiadania danego produktu – takie zjawisko nazywane jest kreacją popytu lub też jego pobudzaniem. Do środków, którymi posługuje się promocja m. in. należą: reklama, public relations, sponsoring i sprzedaż osobista. 6.1. Reklama: ~ jest podstawową formą sprzyjającą komunikacji w marketingu ~ ma charakter masowy, gdyż dociera do wielu odbiorców ~ stanowi odpłatną oraz bezosobową formę prezentowania oferty sprzedaży ~ jej założenia to przede wszystkim: kreowanie potrzeb poprzez uświadamianie klientom, że w ich posiadaniu czegoś im brak oraz poprzez wzbudzanie chęci zaspokojenia tego braku, ukazywanie i przypominanie o walorach danego produktu, tak by potrzymać zainteresowanie nim wśród konsumentów, kształtowanie pozytywnego wyobrażenia o nadawcy reklamy. 5 6.2. Public Relations: ~ kreuje, podtrzymuje i utrwala korzystne stosunki z grupą odbiorców ~ główny cel stanowi odpowiednie, tzn. dające założony przez producentów rezultat, oddziaływanie na odczucia lub przekonania klientów, również po poprzez kształtowanie ich przychylnych opinii ~ jego zadaniem jest także szybkie i skuteczne reagowanie na powstające niekorzystnie informacji na temat danego promowanego produktu, marki, lub firmy ~ do działań tego środka promocyjnego należą przykładowo: Lobbing - tworzenie oraz podtrzymywanie relacji z organami legislacyjnymi i rządowymi w celu wywierania wpływu na ustawy i przepisy, często dla całej branży lub sektora oraz uzyskania korzystnych, indywidualnych decyzji relacje z prasą - obejmujące przygotowanie aktualnej informacji i umieszczenie jej w mediach w celach zwrócenia uwagi na osobę lub produkt public affairs - działanie te polegają na tworzeniu i podtrzymywaniu korzystnych relacji z przedstawicielami władzy lokalnej, regionalnej lub krajowej corporate identity - ma na celu tworzenie tożsamości przedsiębiorstwa 6 6.3. Sponsoring: ~ najszybciej rozwijająca się gałąź promocji ~ polega na zawarciu partnerskiej umowy, na mocy której sponsor przekazuje potrzebne środki podmiotowi, z którym współpracuje w celu zrealizowania jego celów, w zamian za wykorzystanie tkwiącego w nim potencjału komercyjnego, który budująco wpływa na wizerunek przedsiębiorstwa podmiotu sponsorującego ~ dotyczy dwóch podmiotów: sponsora, ponoszącego odpowiednie koszty w całym procesie oraz sponsorowanego, który korzysta na świadczeniu 6.4. Sprzedaż osobista: ~ obejmuje działania przedsiębiorstwa, których celem jest dotarcie z produktem do nabywców w dogodnym dla nich miejscu, czasie oraz z pożądaną ilością danego towaru bądź usługi ~ dzieli się na handel detaliczny i na sprzedaż hurtową Zgodnie z teoria 4P marketing-mix służy do produkcji właściwego i posiadającego odpowiednie cechy produktu, dostępnego we właściwym czasie i miejscu, przy właściwych rozmiarach promocji i posiadaniu właściwej ceny. 7. Bibliografia www.econom.edu.pl www.mfiles.pl 7