Zagadnienia do powtórzenia – początki cywilizacji 1. Historia i

Zagadnienia do powtórzenia – początki cywilizacji
1.
Historia i prahistoria – podział przeszłości. epoki historyczne – nazwy, charakterystyka i granice czasowe
Podział na wydarzenia przed narodzeniem Chrystusa i po jego narodzeniu – p. n. e i n.e.
Epoki historyczne od prahistorii do czasów współczesnych
2.
3.
Chronologia – nauka o mierzeniu czasu, kolejności następowania po sobie wydarzeń, zjawisk, a także oznaczenie
wydarzenia, zjawiska na podstawie przyjętego podziału czasu. Nazwa pochodzi od greckich słów chronos (czas) i
logos (słowo, nauka).
Obliczanie czasu w historii.
p. n. e.
Narodziny Jezusa
n. e.
II wiek
I wiek
I połowa
II połowa
I połowa
II połowa
200r.
151 150
101 100
51 50
I połowa
1 1
I wiek
II połowa
50 51
II wiek
I połowa
II połowa
100 101
150 151
200
a) Kiedy zaczyna się i kończy wiek:
I wiek – 1 -100
II wiek – 101 – 200
III wiek – 201 – 300
Itd.
b) Obliczanie który to wiek
Przykład 1.
1410 = XV wiek
1410
+ 1
XV
Przykład 2.
753 = VIII wiek
753
+1
VIII
Wyjątek stanowią pełne lata – np. 200 r. ,400 r. 1000 r.
Wtedy to pierwsza cyfra (200) lub dwie pierwsze cyfry (1000) wskazują nam jaki mamy wiek – np. 500 – V wiek.
c) Obliczanie upływu czasu
Obliczanie czasu pomiędzy dwoma wydarzeniami
Wydarzenia naszej ery – n. e.
Np. 1000 r. – zjazd gnieźnieński i 1525 – Hołd Pruski
Obliczanie – 1525 – 1000 = 525 – pomiędzy wydarzeniami upłynęło 525 lat
Wydarzenia przed naszą erą p. n. e. i wydarzenia naszej ery n. e.
Np. 753 p.n.e – Założenie Rzymu i 476 n.e. – upadek cesarstwa zachodnio rzymskiego
Obliczania - 753 p. n. e.
+ 476 n. e
1229 - 1 = 1228 lat Odjęcie 1 jest spowodowane brakiem roku zerowego.
4. Źródła – rodzaje źródeł.
źródła pisane: pamiętniki, kroniki, akty, roczniki, listy, tabliczki z pismem klinowym.
źródła niepisane: obrazy, rzeźby, przedmioty użytku codziennego np. grzebień, kościoły, ryciny. grafiki, ilustracje.
5. Prehistoria
- etapy ewolucji człowieka i charakter zachodzących zmian (australopitek, homo habilis, homo erektus, neandrtalczyk, homo
sapiens)
- sposoby zdobywania pożywienia przez praludzi (zbieractwo i łowiectwo)
- tworzenie się pierwszych społeczności( łączenie się dużych grup w jakimś celu)
- najstarsze narzędzia i rola ognia ( np. łuk, topory kamienne, sposób rozpalania ognia)
- przykłady sztuki prahistorycznej: malowidła z jaskini Lascaux oraz Wenus z Willendorfu
6. Czas wielkich zmian
- rewolucja neolityczna – wyjaśnij terminy (rewolucja neolityczna, neolit)
- początki hodowli i rolnictwa( pierwsze zboża oraz udomowienie i wykorzystanie zwierząt)
- powstanie pierwszych dużych osad ludzkich – budowa miast na Bliskim Wschodzie.
- początki wytopu metali – terminy: epoka brązu i epoka żelaza (ramy czasowe, materiały wykorzystane do wytopu metali,
skutki zastosowania brązu i żelaza)
- pierwsze budowle monumentalne (Stonehenge) i pojęcia: megality, dolmeny.
7. W kraju Sumerów
- rola dolin wielkich rzek w kształtowaniu się pierwszych państw na obszarze Żyznego Półksiężyca ( Tygrys i Eufrat)
- korzyści i obciążenia wynikające dla społeczeństw z powstania państw( praca przy kanałach irygacyjnych wymuszająca
centralny nadzór)
- dokonania cywilizacyjne i kulturalne Sumeru (wynalazek koła garncarskiego, wynalazek koła do wozu, produkcja
kolorowego szkła, cegły gliniane pismo klinowe, system miar i wag, kalendarz księżycowy, zegar słoneczny, wynalezienie
brązu)
- znaczenie terminów: cywilizacja, miasto-państwo, król-kapłan, system irygacyjny, zikkurat, system dwunastkowy
8. Babilonia i Asyria
- cywilizacje Mezopotamii (babilońska, asyryjska) – stolica Babilon i jego zabudowa, armia babilońska.
- osiągnięcia cywilizacyjne ludów Mezopotamii (architektoniczne, techniczne, militarne i naukowe)
- ustrój państw starożytnej Mezopotamii – wyjaśnienie terminu despotia teokratyczna.
9. Starożytny Egipt
- rola Nilu w kształtowaniu się egipskiej państwowości
- organizacja państwa faraonów i rola władcy w Egipcie
- struktura egipskiego społeczeństwa – charakterystyka poszczególnych warstw według piramidy społecznej.
- funkcja kapłanów w państwie egipskim
- religia starożytnych Egipcjan ( bogowie)
- kultura, sztuka i architektura Egipcjan
- znaczenie terminów: mumifikacja, mumia, sarkofag, piramida, hieroglify
10. Starożytny Izrael
- dokonania Mojżesza, Dawida i Salomona
- powstanie żydowskiej religii monoteistycznej i Biblii
- znaczenie terminów: niewola babilońska, Mesjasz, prorocy, Jahwe, dekalog, Tora
- wkład kultury żydowskiej w rozwój cywilizacji europejskiej
11. Pismo
- przełomowy charakter wynalezienia pisma – początek cywilizacji
- rodzaje pisma (piktogramowe, klinowe, alfabetyczne)
- rola pisma w rozwoju cywilizacyjnym
- techniki wykonywania napisów na tabliczkach glinianych i papirusie ( rysowanie i wyciskanie znaków, produkcja papirusu)
- dokonania Fenicjan i znaczenie fenickiego pisma dla cywilizacji europejskiej (pismo i pieniądze)