pobierz plik

……………………………………
pieczątka jednostki organizacyjnej
OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA
ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
CZEŚĆ „A”*
(opis przedmiotu i programu nauczania)
OPIS PRZEDMIOTU
Nazwa przedmiotu
Psychologia kliniczna
Wydział
Instytut/Katedra
Kierunek
Specjalność/specjalizacja
Poziom kształcenia
Profil
Forma studiów
Rok/semestr
Wydział Pedagogiki i Psychologii
Instytut Psychologii
Psychologia
Tytuł /stopień naukowy
(zawodowy).
Imię i nazwisko
prowadzącego przedmiot/
koordynatora przedmiotu
Liczba godzin
dydaktycznych
i formy zajęć
Liczba punktów ECTS
Rygory zaliczenia
Typ przedmiotu
Język wykładowy
Przedmioty wprowadzające
i wymagania wstępne
jednolite studia magisterskie
ogólnoakademicki
niestacjonarne
III
5,6
Prof. dr hab. Małgorzata Kościelska
40 godzin wykładów, 40 godzin konwersatoriów
egzamin
przedmiot podstawowy
polski
brak
Efekty kierunkowe
Efekty przedmiotowe
W01 - Student nabywa wiedzę podstawową z
K_W05 – Student ma wiedzę na temat
zakresu psychologii zaburzeń w rozwoju i
zdrowia psychicznego i jego zaburzeń,
zachowaniu dzieci, adolescentów i dorosłych
sposobów diagnozowania, interwencji i
oraz reguł zawodowego funkcjonowania
profilaktyki.
psychologów klinicznych.
K_U08
–
Student
potrafi
rozpoznawać
Efekty
U01 – Student nabywa umiejętności
kształcenia zjawiska psychopatologiczne, przepro- nawiązywania kontaktu klinicznego i
wadzić postępowanie diagnostyczne oraz
podstawowego
postępowania
diagnotworzyć
scenariusze
postępowania
stycznego
na
podstawie
obserwacji,
profilaktycznego i pomocowego dla osób
rozmowy,
wywiadu
i
technik
z różnych grup ryzyka i
zaburzeń
psychometrycznych i projekcyjnych.
psychicznych.
K_K01 - Poddaje krytycznej ocenie K01 – Student posiada kompetencje w
swoją wiedzę i umiejętności, zna swoje w zakresie
rozróżniania,
co
jest
tym zakresie ograniczenia oraz rozumie profesjonalnym, a co nie jest profesjonalnym
potrzebę ustawicznego kształcenia.
K_K03 - Jest otwarty na potrzeby osób w
złej sytuacji życiowej czy należących do
różnych grup ryzyka zaburzeń, osób i
grup
społecznych
przejawiających
różnego
rodzaju
odmienność
i
dyskryminowanych
oraz
wykazuje
gotowość do wspomagania jednostek i
struktur społecznych, inicjowania takich
działań
i
ujawnia
postawę
przedsiębiorczości
.....................................................
data
funkcjonowaniem w zawodzie psychologa
pracującego w obszarze klinicznym.
K02 - Celem Prowadzących jest, by student
kształtował kompetentną i profesjonalną
postawę ze szczególnym uwzględnieniem
aspektów etycznych w relacji z osobami
(dziećmi i dorosłymi) w kryzysie i
cierpiącymi
z
powodu
zaburzeń
psychicznych.
.........................................................................................................................................
podpis prowadzącego/koordynatora przedmiotu
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU
Rok akademicki: (2015/2016) Semestr: (zimowy, letni)
Nazwa przedmiotu
Wydział
Instytut/Katedra
Kierunek
Specjalność/specjalizacja
Opisywana forma zajęć
Liczba godzin
dydaktycznych
Tytuł /stopień naukowy
(zawodowy).
Imię i nazwisko
prowadzącego zajęcia
Psychologia kliniczna
Wydział Pedagogiki i Psychologii
Instytut Psychologii
Psychologia
wykład
40
prof. dr hab. Małgorzata Kościelska
dr Joanna Lessing-Pernak
Treści programowe realizowane podczas zajęć
Część I
1. Rys historyczny kształtowania się dyscypliny. Twórcy. Kierunki teoretyczne.
2. Teoria relacji Człowiek – Świat. Poziomy zaburzeń. Pojęcie normy i patologii.
3. Cele działalności psychologa klinicznego – uwarunkowania profesjonalne i społeczne. Współpraca
ze specjalistami
4. Pojęcie normy, patologii, zaburzenia, problemu kliniczego, objawu, traumy, konfliktu, deprywacji.
5. Psycholog w klinice neurologicznej: wybrane problemy osób z uszkodzeniami funkcji mózgu
(padaczka, mózgowe porażenie dziecięce).
6. Psycholog w klinice psychiatrycznej: wybrane problemy osób z zaburzeniami psychicznymi
(schizofrenią, depresją, autoagresją i ich rodzin).
7. Psycholog wobec osób z niepełnosprawnością. Wczesna diagnostyka zaburzeń rozwojowych.
Objawy upośledzenia umysłowego. Sytuacja społeczna i subiektywne przeżywanie
niepełnosprawności. Problemy rodziców, opiekunów i systemu wspomagania.
8. Psycholog w szpitalu ogólnym. Rola czynników psychologicznych w genezie chorób i procesie
zdrowienia na przykładzie osób z astmą, chorobami układu krążenia, chorobami skóry,
nowotworami.
9. Psycholog wobec osób uzależnionych od alkoholu i substancji psychoaktywnych.
10. Patologia rodziny. Pomoc w kryzysach małżeńskich i trudnościach wychowawczych.
11. Psycholog wobec problemów ludzi w podeszłym wieku w opiece domowej i zakładowej.
12. Psycholog wobec osób z zaburzeniami psychopatycznymi i antyspołecznymi.
13. Patologia rozwoju seksualnego w różnych okresach życia i przy różnych zaburzeniach
towarzyszących.
Część II
14. Doświadczenia wczesnego dzieciństwa. Teorie więzi i jej zaburzeń.
15. Przywiązanie jako regulator stresu. Organizacja przywiązania jako aspekt rozwoju osobowości,
mający wpływ na strategie radzenia sobie ze stresem.
16. Plastyczność mózgu. Znaczenie wczesnych uszkodzeń układu nerwowego dla rozwoju.
17. Modele zaburzeń uwarunkowanyych genetycznie. Znaczenie interakcji gen – środowisko.
18. Wzory patologizacji rozwoju w świetle głównych teorii biologicznych, psychologicznych,
społecznych i interakcyjnych na podstawie wybranych studiów przypadków.
19. Teorie saluto- i patogenetyczna. Wykorzystanie zasobów rozwojowych i środowiskowych w
praktyce klinicznej.
20. Psychopatologia rozwoju z uwzględnieniem różnic indywidualnych i układów czynników
zewnętrznych.
21. Ścieżki patologicznego rozwoju determinujące różne wzory zaburzeń: autyzm,
niepełnosprawność intelektualna, zaburzenia psychosomatyczne, zaburzenia lękowe,
nieprawidłowa osobowość, zachowania antyspołeczne.
22. Dziecko z opóźnionym rozwojem poznawczym. Trudności w nauce.
Dziecko z opóźnionym rozwojem mowy. Formy patologii mowy.
Dziecko z opóźnionym rozwojem ruchowym. Formy zaburzeń rozwoju ruchowego.
Dziecko z zaburzonym rozwojem uczuciowym: zachowania ekstra- i internalizacyjne.
Rozwój poczucia Ja. Zaburzenia w kształtowaniu się tożsamości.
Dziecko molestowane, wykorzystywane, zaniedbane.
Środowisko opiekuńcze a ścieżki patologizacji: rodzina, szkoła, domy dziecka i inne instytucje.
Patologie kontaktów rówieśniczych. Problem wykluczenia.
Niepowodzenia szkolne i ich skutki. Grupy przestępcze.
Prewencja, wczesna interwencja, formy pomocy psychologicznej dziecku i rodzinie.
wykład, dyskusja, prezentacja multimedialna, film
Metody dydaktyczne
Metody i kryteria oceniania Egzamin ustny/pisemny
egzamin
Rygor zaliczenia
1. Cicchetti, D, Cohen, D. (2006). Developmental Psychopathology.
Risk, Disorder and Adaptation. Hoboken, New Jersey: John Wiley
& Sons
2. Cicchetti, D, Cohen, D. (2006). Developmental Psychopathology.
Theory and Method. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons
3. Goldstein, E. (2003). Zaburzenia z pogranicza. Gdańsk: GWP
4. ICD-10 Międzynarodowa Statystyczna klasyfikacja Chorób i
Problemów
Zdrowotnych
(2000).
Kraków,
Warszawa:
Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut
Psychiatrii i Neurologii.
5. Kendall, P. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji.
Literatura podstawowa
Gdańsk: GWP.
6. Klasyfikacja diagnostyczna DC: 0-3 (2005). Klasyfikacja zaburzeń
psychicznych i rozwojowych w okresie niemowlęctwa i wczesnego
dzieciństwa. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Fundament”.
7. Kościelska M. (red.) (1988) Studia z psychologii klinicznej dziecka.
WSIP Warszawa.
8. Kościelska, M. (2013). Nadzieja w życiu ludzi. Warszawa: Difin
9. Marcelli, D. (2012). Psychopatologia wieku dziecięcego.
Wrocław: Elsevier Urban & Partner
10. Strelau, J. (red.) (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki.
Tom III. Gdańsk: GWP (Dział XI, s. 441-821).
1. Kendall, P. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji.
Gdańsk: GWP
2. Olechnowicz, H. (2006). Dziecko własnym terapeutą. Warszawa:
PWN
3. Seligman, M., Walker, E. Rosenhan, D. (2003). Psychopatologia.
Poznań: Zysk i S-ka
4. Olechnowicz,
H.
(1997).
Tożsamość
mechanizmów
samonaprawczych dwóch chłopców mutystycznych. Darek i Dibs.
(W:) H. Olechnowicz. Opowieści terapeutów. Warszawa:
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Literatura uzupełniająca
5. Olechnowicz, H. (1983). Wczesny autyzm dziecięcy.
Symptomatologia, diagnostyka, etiologia i terapia. (w:) E.
Czownicka (red.) Psychologiczne problemy wczesnego autyzmu
dziecięcego. Warszawa:
6. Rogers, C. R. (2002). O stawaniu się osobą. Poznań: Rebis.
7. Wallen, R. (1964). Psychologia kliniczna. Warszawa: Wyd. PWN
8. Walsh, K. (1998). Neuropsychologia kliniczna. Warszawa: PWN
Zalewska M. (1998). Dziecko w autoportrecie z zamalowana
twarzą. Warszawa: Wyd. Santorski i S-ka.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
.....................................................
data
......................................................................................................................................
podpis prowadzącego daną formę zajęć
.....................................................
data
......................................................................................................................................
podpis koordynatora przedmiotu
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU
Rok akademicki: (2015/2016) Semestr: (zimowy,letni)
Nazwa przedmiotu
Wydział
Instytut/Katedra
Kierunek
Specjalność/specjalizacja
Opisywana forma zajęć
Liczba godzin
dydaktycznych
Tytuł /stopień naukowy
(zawodowy).
Imię i nazwisko
prowadzącego zajęcia
Psychologia kliniczna
Wydział Pedagogiki i Psychologii
Instytut Psychologii, Katedra Psychologii Klinicznej
psychologia
konwersatoria
40
mgr Karolina Głogowska
mgr Kinga Mickiewicz
Treści programowe realizowane podczas zajęć
1. Wprowadzenie do psychologii klinicznej dziecka. Teoretyczne modele zaburzeń.
2. Wprowadzenie do diagnozy relacji rodzinnych. Specyfika diagnozy psychologicznej dziecka.
Obserwacja psychologiczna w procesie diagnozy klinicznej. Diagnoza psychicznego
funkcjonowania dzieci przy użyciu wybranych metod psychologicznych.
3. Narzędzia diagnostyczne w psychologii klinicznej. Przegląd najważniejszych metod
kwestionariuszowych oceny funkcjonowania rodziny, kategorie do opisu relacji wewnątrz
rodziny.
neuropsychologii klinicznej dziecka. Mózgowe porażenie dziecięce;
nadpobudliwość psychoruchowa; autyzm; zespół Aspergera; opóźnienie rozwoju;
niepełnosprawność intelektualna; dzieci z zaburzeniami łączonymi; zaburzenia
współwystępujące. Poruszenie aspektu rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa zastępczego –
diagnoza kandydatów na rodziny zastępcze.
4. Elementy
5. Lękowe dziecko, lękowy nastolatek. Kryteria diagnostyczne, aspekty terapeutyczne.
Psychologiczne rozumienie dziecka lękowego – perspektywa poznawczo-behawioralna i teorii
przywiązania.
6. Dziecko
nadpobudliwe.Dziecko zbuntowane, zachowania opozycyjno-buntownicze
i antyspołeczne. Etiologia i diagnoza ADHD. Metody pracy z dzieckiem z nadpobudliwością.
Rozumienie zachowań opozycyjno-buntowniczych i antyspołecznych – perspektywa
przywiązaniowa.
7. Trauma i traumatyczna żałoba u dzieci i młodzieży.
8. Specyfika okresu adolescencji. Kontakt psychologiczny z adolescentem i jego rodziną.
Normatywny kryzys tożsamości a zaburzenia. Wybrane problemy okresu dorastania - depresja
młodzieńcza. zaburzenia jedzenia – bulimia i anoreksja.
9. Organizacja osobowości, mechanizmy obronne, wybrane formy terapii.Poziomy rozwojowe
organizacji osobowości. Mechanizmy obronne w funkcjonowaniu osobowościowym pacjentów,
funkcje mechanizmów obronnych. Terapia wspierająca czy wglądowa?
10. Zaburzenia osobowości. Kontekst społeczno-kulturowy zaburzeń. Elementy rozpoznawania
zaburzeń osobowości.
11. Schizofrenie i zaburzenia osobowości dziwaczno-ekscentryczne. Schizotypowe, schizoidalne
i paranoidalne zaburzenie osobowości i inne zaburzenia towarzyszące. Sytuacja rodzin osób
chorych na schizofrenię. Terapia i praca z osobami chorującymi – środowiskowa opieka
psychiatryczna. Psychologiczne rozumienie zaburzeń dysocjacyjnych i somatotroficznych.
12. Zaburzenia nastroju – depresja. Depresja ludzi dorosłych a osób starszych. Próby samobójcze,
samookaleczenia.
13. Zaburzenia nastroju – mania i zaburzenia dwubiegunowe; zaburzenia schizoafektywne.
Metody dydaktyczne
Metody i kryteria oceniania
Rygor zaliczenia
Literatura podstawowa
dyskusja, pogadanka, elementy warsztatu, odgrywanie scenek, analiza
literatury przedmiotu, prezentacje multimedialne, analiza i recenzje
filmów, studium przypadku
aktywność na ćwiczeniach; pisemna praca zaliczeniowa-studium
przypadku; kolokwium
zaliczenie z oceną
Borkowska A., Domańska Ł. (2012). Neuropsychologia kliniczna dziecka.
Warszawa: PWN.
Cierpiałkowska, L. (2008). Oblicza współczesnych uzależnień. Poznań:
UAM.
Cohen, J., Mannarino, A., Deblinger, E. (2011). Terapia traumy
i traumatycznej żałoby u dzieci (wybrane rozdziały). Kraków: WUJ
Gabbard, G. O. (2009). Psychiatria psychodynamiczna w praktyce klinicznej
(wybrane rozdziały). Kraków: WUJ.
Grzesiuk, L. (red.). (2005). Psychoterapia. Teoria. Podręcznik akademicki.
Warszawa: ENETEIA.
Kendall, P. (2013). Terapia poznawczo-behawioralna zaburzeń lękowych
u dzieci (wybrane rozdziały). Gdańsk: GWP.
Kendall, P. (2002). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Techniki
terapeutyczne dla profesjonalistów i rodziców. Sopot: GWP.
Kępiński, A. (2002). Poznanie chorego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kępiński, A. (2001). Schizofrenia. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kołakowski, A., Wolańczyk, T., Pisula, A., Skotnicka, M., Bryńska, A.
(2007). ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Przewodnik dla
rodziców i wychowawców. Gdańsk: GWP.
Kościelska, M. (2004). Niechciana seksualność: o ludzikich potrzebach osób
niepełnosprawnych intelektualnie. Warszawa: Jacek Santorski & CO.
Kościelska, M. (2000). Psychologia kliniczna dziecka. W: J. Strelau (red.),
Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3(s. 623-648). Gdańsk: GWP.
Kościelska, M. (1998). Trudne macierzyństwo. Gdańsk: GWP.
Kościelska, M. (1995). Oblicza upośledzenia. Warszawa: PWN
Kościelska, M. (red.) (1988). Studia z psychologii klinicznej dziecka.
Warszawa: PWN
Kozłowska, A. (2005). Zaburzenia życia uczuciowego dziecka problemem
rodziny. Warszawa: Wyd. „Żak”.
Lash, C. (2002). Narcystyczna osobowość naszych czasów. Res Publica
Nowa, 1.
Levy-Bennett, B. (2005). Oksfordzki podręcznik eksperymentów
behawioralnych w terapii poznawczej. Gdynia: Alliance Press.
McWilliams, N. (2012). Opracowanie przypadku w psychoanalizie. Kraków:
WUJ.
McWilliams,
N.
(2009).
Diagnoza
psychoanalityczna(wybrane
rozdziały).Gdańsk: GWP .
Meyer, R. (2008). Psychopatologia. Jeden przypadek - wiele teorii. Gdańsk:
GWP.
Namysłowska, I. (2011). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa: PZWL.
Obuchowska, I. (1996). Drogi dorastania: psychologia rozwojowa okresu
dorastania dla rodziców i wychowawców. Warszawa: WSiP.
Olechnowicz, H., Wiktorowicz, R. (2012). Dziecko z autyzmem. Wyzwalanie
potencjału rozwojowego. Warszawa: PWN.
Pisula, R. (2012). Rodzice dzieci z autyzmem. Warszawa: PWN.
Radoszewska, J. (2006). Test Apercepcji dla Dzieci (CAT-A) jako metoda
diagnozy poczucia tożsamości (s. 108-120). W: Rola, J., Zalewska,
M. (red.). Wybrane problemy z psychologii klinicznej dziecka. Warszawa:
Literatura uzupełniająca
.....................................................
data
.....................................................
data
Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Radziwiłłowicz, W. (2010). Depresja u dzieci i młodzieży. Analiza systemu
rodzinnego – ujęcie kliniczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS.
Radziwiłłowicz, W., Sumiła, A. (red). Psychopatologia okresu dorastania.
Wybrane zagadnienia. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS.
Rybakowski, J. (2009). Oblicza choroby maniakalno-depresyjnej. Poznań:
Wydawnictwo Medyczne Termedia.
Schier, K. (2000). Terapia psychoanalityczna dzieci i młodzieży:
przeniesienie. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Schier, K., Zalewska, M. (2006). Specyfika diagnozy psychologicznej
dziecka. Dziecko jako pacjent. Psychoterapia dzieci i młodzieży.
W: Grzesiuk, L. (red.). Psychoterapia praktyka. Warszawa: Enetia.
Seligman, M., Walter, E., Rosenhan, D. (2003). Psychopatologia. Poznań:
Zysk i S-ka.
Sęk, H. (red.). (2006). Psychologia kliniczna. T 1-2, Warszawa: PWN.
Sobów, T. (2010). Praktyczna psychogeriatria (wybrane rozdziały).
Wrocław: Wydawnictwo Continuo.
Staabs, G. (2007). Scenotest. Metoda diagnostyczna i terapeutyczna.
Warszawa: PTP.
Stemplewska-Żakowicz K., Krejtz, K. (red.) (2005). Wywiad psychologiczny.
Wywiad w różnych kontekstach praktycznych. Warszawa: PTP.
Święcicka, M. (red.). (2011). Metody diagnozy w psychologii klinicznej
dziecka i rodziny. Warszawa: Paradygmat. (Seria: Zeszyty Sekcji
Psychologii Klinicznej Dziecka PTP).
Święcicka, M. (red.) (2002). Psychologiczne dzieci z zespołem
nadpobudliwości psychoruchowej. Warszawa: Emu. (Seria: Zeszyty Sekcji
Psychologii Klinicznej Dziecka PTP).
Święcicki, Ł. (2011). Choroba afektywna dwubiegunowa. Trudności
diagnostyczne. Wrocław: Urban&Partner.
Trzebińska, E. (2009). Szaleństwo bez utraty rozumu. Warszawa: SWPS.
Tyjarska, B. (red). (2010). Bliskość w rodzinie. Warszawa: Scholar.
Walewska, K., Pawlik, J. (red.). (1992). Depresja: ujęcie psychoanalityczne.
Warszawa: PWN.
Winczura, B. (2012). Dziecko z zaburzeniami łączonymi. Trudne ścieżki
rozwoju. Kraków: Impuls.
Wolańczyk, T., Komender (red.). (2005). Zaburzenia emocjonalne
i behawioralne u dzieci. Warszawa: PZWL.
Zabłocka, M. (2012). Zrozumieć nieśmiałość. Aspekty diagnostyczne
i terapeutyczne (wybrane rozdziały). Bydgoszcz: UKW.
Wskazane artykuły z czasopism naukowych.
Cramer, B. (1994) Zawód dziecko. Warszawa, Wyd. W. A. B. (i inne)
Józefik, B., (1996). Anoreksja i bulimia psychiczna. Kraków: UJ.
Kołakowski, A., Pisula, A. (2012). Spsób na trudne dziecko. Przyjazna
terapia behawioralna (wybrane rozdziały). Gdańsk: GWP.
Miller, A. (2007). Dramat dziecka udanego: w poszukiwaniu siebie. Poznań:
Media Rodzina. (i inne)
Olechnowicz, H. (2006). Dziecko własnym terapeutą. Warszawa: PWN.
Ranschburg, J. (1980). Lęk, gniew, agresja. Warszawa: WSiP.
Schier, K., (2010). Piękne brzydactwo. Psychologiczna problematyka obrazu
ciała i jego zaburzeń. Warszawa: SCHOLAR.
Schier, K., Zalewska, M. (2006). Krewni i znajomi Edypa. Kliniczne studia
dzieci i ich rodziców. Warszawa: Wyd. Nauk. Scholar.
Stemplewska-Żakowicz K., Krejtz, K. (red.) (2005). Wywiad psychologiczny.
Wywiad jako spotkanie z człowiekiem. Warszawa: PTP.
Zalewska, M. (1998). Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą.
Warszawa: Santorski i S-ka.
......................................................................................................................................
podpis prowadzącego daną formę zajęć
......................................................................................................................................
podpis koordynatora przedmiotu
CZĘŚĆ „B”
(opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia)
Opis sposobu realizowania i sprawdzania efektów kształcenia dla przedmiotu
z odniesieniem do form zajęć i sprawdzianów
Efekty kształcenia a forma zajęć
Metody oceniania efektów kształcenia
Efekty kształcenia dla **
kierunku
przedmiotu
Forma zajęć
Metody oceniania***
Efekty kształcenia
dla przedmiotu
K_W05
K_U08
W01
U01
W, K
W, K
prace domowe
kolokwium
W01, U01, K01
W01
K_K01
K01
W, K
K01, K02
K_K03
K02
W, K
aktywność na
zajęciach
egzamin
W01, U01
.....................................................
data
......................................................................................................................................
podpis prowadzącego daną formę zajęć
.....................................................
data
......................................................................................................................................
podpis koordynatora przedmiotu