plan rozwoju lokalnego gminy piechowice
advertisement
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY PIECHOWICE styczeń 2005 r. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ I. Obszar i czas realizacji planu rozwoju lokalnego ...........................................................3 II. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym wdrażaniem planu .....3 1. Powierzchnia, położenie, ludność ........................................................................................3 1.1. Położenie, powierzchnia...................................................................................................3 1.2. Ludność ...........................................................................................................................5 2. Środowiska przyrodnicze .....................................................................................................6 2.1. Przyrodnicze powiązania terenu opracowania z otoczeniem ..........................................6 2.2. Flora.................................................................................................................................7 2.3. Fauna ...............................................................................................................................7 2.4. Rzeźba terenu ................................................................................................................10 3. Turystyka ...........................................................................................................................13 4. Zagospodarowanie przestrzenne ........................................................................................14 4.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego .......................................................16 4.2. Infrastruktura techniczna ...............................................................................................20 4.3. Własność nieruchomości ...............................................................................................29 4.4. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego .......................................................................31 4.5. Identyfikacja problemów ...............................................................................................32 5. Gospodarka ........................................................................................................................33 6. Sfera społeczna ..................................................................................................................39 6.1. Stan istniejący –synteza.................................................................................................39 6.2. Uwarunkowania rozwoju ..............................................................................................41 III. Zadania polegające na poprawie sytuacji na danym obszarze ......................................43 1. Celowość zadań planowanych do realizacji.......................................................43 2. Lista zadań.........................................................................................................46 IV. Realizacja zadań i projektów.........................................................................................48 V. Powiązanie projektów z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy/powiatu/województwa...............................................................................................53 VI. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego ......................................56 VII. Plan finansowy na lata 2005-2009 ................................................................................59 VIII. System wdrażania Planu................................................................................................64 IX. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej ...........................................66 2 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ II.. O Obbsszzaarr ii cczzaass rreeaalliizzaaccjjii ppllaannuu rroozzw woojjuu llookkaallnneeggoo.. Obszar realizacji Planu Rozwoju Lokalnego Miasta Piechowice będzie gmina miejska Piechowice. Plan rozwoju lokalnego obejmuje lata 2005 – 2009. IIII.. A Akkttuuaallnnaa ssyyttuuaaccjjaa ssppoołłeecczznnoo--ggoossppooddaarrcczzaa nnaa oobbsszzaarrzzee oobbjjeettyym mw wddrraażżaanniieem m ppllaannuu.. 1. Powierzchnia, położenie, ludność. 1.1. Położenie, powierzchnia. Gmina położona jest w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, w dolinie rzeki Kamienna i Mała Kamienna obejmując również fragmenty Przedgórza i szczytowych partii Karkonoszy, a także wschodnią część Grzbietu Kamienickiego Gór Izerskich. Tworzy ona jednostkę administracyjną - gminę, a równocześnie miasto - będące zespołem osadniczym złożonym z pięciu głównych układów: Piechowice Centrum, Piastów, Pakoszów, Górzyniec i Michałowice. W generalnych zarysach urbanizacja rozwinęła się tu w formie zbliżonej do układu pasmowego o długości około 5 km. Przebieg głównych osi tego pasma nawiązuje do kierunku dolin rzeki Kamiennej i Małej Kamiennej. Osiedla Piastów i Pakoszów są typowymi ulicówkami o rolniczym charakterze wykształconymi wzdłuż drogi powiatowej nr 2763D, natomiast o charakterze Górzyńca i Michałowic stanowi kameralny klimat osady położonej pośród lasów. Miasto do końca 1997 roku zajmowało powierzchnię 6384 ha, od 1 stycznia 1998 roku, w wyniku odłączenia Jagniątkowa uległa ona zmniejszeniu o 2055 ha. Stąd też ewidencyjna powierzchnia Gminy Miejskiej Piechowice wynosi obecnie 4329 ha (stan z dnia 30 grudnia 2003r.), a jej południowa granica sięga Republiki Czeskiej. Od zachodu do Piechowic 3 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ przylega miasto Szklarska Poręba, od północy i północnego- zachodu – gmina Stara Kamienica, od wschodu – miasto Jelenia Góra. Piechowice położone są przy ważnym szlaku tranzytowym w ciągu drogi krajowej nr 3 prowadzącej z Jakuszyc do Świnoujścia, oraz przy drodze wojewódzkiej nr 366 prowadzącej do Kowar i Karpacza. Droga krajowa, która w obrębie gminy ma długość 11,4 km omija centrum miasta obciążona jest ruchem rzędu 300 pojazdów na godzinę przy 10% udziale pojazdów ciężkich. Droga do Kowar prowadzi ulicą Żymierskiego o długości 3,9 km pełni także funkcję ulicy zbiorczej, obsługującej ruch lokalny i docelowy. Podstawową sieć drogową Piechowic uzupełniają dwie drogi powiatowe; nr 2649D do Michałowic (5,6 km – na fotografii) i 2763D przez Pakoszów i Piastów (4,4 km). Przez miasto prowadzi linia kolejowa o znaczeniu lokalnym z Jeleniej Góry w kierunku Szklarskiej Poręby. Poniżej w tabeli przedstawiono podstawowe wielkości charakteryzujące miasto i jego poszczególne jednostki. Tabela 1. Podstawowe wielkości charakteryzujące Piechowice (źródła: rocznik statystyczny 2003 oraz dane uzyskane w U.M. Piechowice). Jednostka strukturalna Piechowice Centrum Górzyniec Michałowice Piastów Pakoszów 4329 1064 164 2149 704 248 Powierzchnia terenów zabudowanych [ha] 355 - - - - - Użytki rolne [ha] 992 - - - - - Tereny leśne [ha] 2870 - - - - - Liczba mieszkańców 6706 4848 802 335 380 354 Gęstość zaludnienia [osoby / km2] 155,2 455,6 489,0 15,6 54,0 142,7 Liczba mieszkań 2228 - - - - - Liczba osób przypadających na mieszkanie 3,01 - - - - - Zarejestrowane podmioty gospodarcze 641 - - - - - Powierzchnia [ha] Układ zagospodarowania Piechowic odzwierciedla struktura użytkowania gruntów w 2004 roku. Zwraca uwagę bardzo wysoki udział terenów leśnych (66,5%), tereny rolne stanowiły zaś 23,0% ogólnej powierzchni miasta. Tylko 8,2% obszaru miasta stanowią tereny zurbanizowane [źródło – ewidencja geodezyjna U.M.]. 4 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Grunty pod wodami płynącymi i stojącymi zajmują 32 ha. Przez obszar Piechowic przepływa 14 nazwanych rzek i potoków, które w całości należą do lewobrzeżnego dorzecza Odry. Główną rzeką w mieście jest Kamienna. W obrębie terenu objętego opracowaniem do Kamiennej dopływa z jej lewej strony potok Mała Kamienna oraz potok Piastówka, z prawej natomiast rzeka Szklarka ze swymi licznymi dopływami oraz niewielkie górskie potoki: Rudnik, Czarna Płuczka, Michałowicki Potok, Piekielnik i Cichy Potok. Wszystkie one posiadają górski charakter i w związku z tym bardzo nierównomierny w czasie przepływ wód. 1.2. Ludność. Istotny wpływ na przebieg procesów społeczno-gospodarczych w Piechowicach wywiera potencjał demograficzny miasta oraz zmiany jego struktury. W latach 1990-2003 liczba ludności w Piechowicach zmniejszyła się o 733 osoby i wynosi 6706 osób, a to głównie za przyczyną odłączenia się Jagniątkowa. Piechowice, jako jedna z nielicznych gmin województwa dolnośląskiego ma dodatnie saldo migracji wynoszące +2 osoby na 1000 mieszkańców. Niepokojące jest natomiast zjawisko utrzymującego się od 1995 roku ujemnego salda przyrostu naturalnego w mieście, który w roku 2002 wynosił -2,2 osoby/1000 mieszkańców. Wedle szacunków demograficznych liczba mieszkańców Piechowic, podobnie jak w powiecie jeleniogórskim będzie wykazywała lekką tendencją malejącą – 4% w ciągu 25 lat [źródło - roczniki statystyczne z 1990 i 2002 roku]. Gęstość zaludnienia w Piechowicach w grudniu 2002 roku wynosiła 151 osób na km2, co jest o 60 osób więcej niż w grudniu 1990 roku (odłączenie Jagniątkowa). W porównaniu z innymi gminami Dolnego Śląska, gęstość zaludnienia w Piechowicach należy do grupy najniższych. Wynika to z wyjątkowo dużego udziału terenów niezurbanizowanych (otwartych) w strukturze zagospodarowania przestrzennego, który w Piechowicach wynosi ponad 90%. W Piechowicach ma miejsce proces stopniowego pogarszania się struktury wiekowej ludności. Systematycznie postępuje starzenie się lokalnej społeczności, choć nadal społeczność ta jest relatywnie młoda. Udział ludności miasta w wieku przedprodukcyjnym (017 lat) wynosi 19,7%, w wieku produkcyjnym – 64,6%, podczas gdy odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym osiąga już 15,7% (w województwie przeciętnie 14,9%). Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 54,7 osób w wieku nieprodukcyjnym (średnia w województwie wynosi 56,9). 5 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ W latach 1990-2002 liczba pracujących w Piechowicach w podmiotach gospodarczych objętych badaniami statystycznymi zwiększyła się o 100 osób, do 1414 osób. Poszczególne dziedziny zatrudnienia wykazywały w okresie tym zróżnicowaną dynamikę zmian. Drastycznie zmalała liczba pracujących w rolnictwie (prawie 2-krotne). W przemyśle, oświacie, ochronie zdrowia i innych sektorach zanotowano niewielki wzrost zatrudnienia. Znacznie zwiększyła się liczba zatrudnionych w handlu. 2. Środowisko przyrodnicze. 2.1. Przyrodnicze powiązania terenu opracowania z otoczeniem. Obszar Piechowic nie stanowi wyodrębnionej i samodzielnej jednostki przyrodniczej, ale funkcjonuje dzięki licznym powiązaniom z otaczającymi go elementami przyrodniczymi tworząc spójny system. Podstawowe znaczenie w systemie przyrodniczym mają obszary węzłowe, będące źródłem zasilania w wartości przyrodnicze istotnym w skali całej Polski. W rejonie opracowania elementami takimi są: Karkonosko- Izerski Obszar Węzłowy. Teren ten obejmuje Karkonoski Park Narodowy wraz z jego otuliną oraz kompleksy leśne porastające zbocza grzbietów: Kamienickiego i Głównego Gór Izerskich wraz z rozdzielającą je doliną rzeki Mała Kamienna. Obszar ten zajmuje powierzchnię około 43450ha. Ma on istotne znaczenie klimatyczne (klimatotwórcze działanie lasów, terenów podmokłych i grzbietów górskich), hydrologiczne (obszary źródliskowe wielu potoków) oraz biologiczne (ostoje zwierzyny, drzewostany nasienne, rezerwaty przyrody). Obszar Węzłowy Gór i Pogórza Kaczawskiego. W skład tego obszaru wchodzi między innymi Rudawski Park Krajobrazowy, który jest stosunkowo młodym obszarem chronionym, gdyż utworzono go w 1989 roku. Wraz z otuliną obejmuje on powierzchnię 13 416 ha. Głównymi walorami tego obszaru są: różnorodność budowy geologicznej, bogactwo form powierzchni terenu, cenne elementy przyrody nieożywionej (przełomowe doliny, odsłonięcia i profile geologiczne, skałki) oraz bogactwo szaty roślinnej. Elementami, które wiążą cały system w spójną całość są korytarze ekologiczne związane z ciekami wodnymi, a szczególnie z Bobrem, Kamienną, Małą Kamienną, Szklarką i mniejszymi potokami. Korytarze związane z dolinami rzek stwarzają dobre warunki dla przemieszczania się wielu gatunków zwierząt i roślin. Doliny rzeczne stanowią też naturalne kanały ruchów powietrza, a więc spełniają one też funkcje klimatyczne. Z natury swej, są to też korytarze hydrologiczne. Korytarz ekologiczny związany z Kamienną i jej biologiczną 6 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ obudową ma szczególne znaczenie, wraz z korytarzem Bobru i Kwisy łączy on bowiem Karkonosko-Izerski Obszar Węzłowy z obszarem węzłowym Borów Dolnośląskich. Oprócz opisanego wyżej rusztu ekologicznego o znaczeniu ponadlokalnym, w obrębie samych Piechowic wskazać by należało wiele wartościowych obszarów, które jako lokalne biocentra stanowiące jego sięgacze powinny utworzyć system przyrodniczy miasta. Z ważniejszych obszarów (oprócz wskazanych już wyżej) należałoby wymienić suchy zbiornik przeciwpowodziowy w Pakoszowie, tereny rolne na zachód od linii kolejowej oraz źródliska Rudnika w Michałowicach. System przyrodniczy Piechowic jest aktualnie dobrze rozpoznany w ramach opracowań ekofizjograficznych wykonanych dla centrum miasta, Górzyńca i Michałowic. 2.2. Flora. Podczas wykonanej w 1999 roku dla obszaru miasta (poza terenem Karkonoskiego Parku Narodowego) inwentaryzacji przyrodniczych stwierdzono obecność 20 chronionych gatunków roślin występujących na 128 stanowiskach. Znaleziono wśród nich 15 gatunków podlegających ochronie całkowitej oraz 5 podlegających ochronie częściowej. 2.3. Fauna. Ssaki. W badaniach inwentaryzacyjnych prowadzonych na terenie Piechowic stwierdzono występowanie 33 gatunków ssaków. Należą one do 5 rzędów: owadożerne (rodziny: jeżowate, kretowate ryjówkowate), gryzoni (wiewiórkowate, popielicowate, nornikowate, myszowate), zającokształtnych (zającowate), drapieżnych (psowate, łasicowate) i parzystokopytnych (jeleniowate, krętorogie). Stałym bywalcem otwartych terenów w obrębie Piechowic jest sarna. Można tu spotkać liczne ścieżki wydeptane przez te zwierzęta, a także same mniejsze i większe stadka tych ssaków. Wieczorem sarny opuszczają swe dzienne schroniska i schodzą na pastwiska, na których przebywają aż do rana. W ciągu dnia kryją się w lesie i w gęstych zaroślach. Zimą spotyka się sarny nawet na trawnikach przy blokach na ulicy Szkolnej. Spośród ssaków łownych występuje tu także jeleń (szczególnie w porze zimowej, kiedy to schodzą w niższe partie gór w poszukiwaniu łąk niepokrytych grubą warstwą śniegu), oraz 7 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ muflon (rejon Michałowic). Spotyka się tutaj także (ostatnio rzadko) zająca szaraka. Ssaki drapieżne reprezentowane są tutaj przez kunę leśną, kunę domową, łasicę łaskę, tchórza, jenota, gronostaja i lisa. Wśród gryzoni na terenie miasta występuje wiewiórka pospolita, piżmak, nornica ruda, karczownik, nornik bury, polnik, mysz domowa, mysz polna, mysz zaroślowa, szczur wędrowny, rzadko orzesznica i gronostaj. Z owadożernych występują tu też: jeż zachodni, kret, ryjówka aksamitna, ryjówka malutka oraz rzęsiorek rzeczek. W przypadku ssaków szczególnie istotne wydawało się wykazanie nietoperzy występujących na terenie Piechowic, ze względu na to, iż wszyscy krajowi przedstawiciele tego rzędu są objęci w Polsce ochroną prawną. Stosunkowo wysokie położenie i ostry klimat nie sprzyja występowaniu nietoperzy, jednak sztolnie w Cichej Dolinie doskonale nadają się na stanowiska zimowe. Sztolnie w Cichej Dolinie należą do najcenniejszych stanowisk zimowych nietoperzy w Sudetach Zachodnich. Ptaki. Bogactwo siedlisk na terenie miasta (wody, lasy, zakrzaczenia oraz tereny zabudowane) sprzyja dużej różnorodności awifauny. Spośród 103 stwierdzonych na całym terenie gatunków ptaków na szczególną uwagę zasługują gatunki wpisane do Polskiej czerwonej księgi zwierząt zagrożonych wymarciem: bocian czarny (okolice Grzybowca), orzeł bielik (Michałowice), głuszec (Borówczane Skały), puchacz (G. Ciemniak), sóweczka (Michałowice), włochatka (Dolne Gwary, Górzyniec), pliszka górska (dolina Kamiennej), pluszcz (dolina Kamiennej) oraz gatunki potencjalnie zagrożone na Śląsku: trzmielojad, cietrzew, przepiórka, derkacz, słonka, siniak, świerszczak, muchołówka mała, dzierzba gąsiorek, dziwonia. Najliczniej reprezentowane są gatunki ptaków występujące w strefie pogórza i regla dolnego. Stwierdzono tutaj występowanie 48 gatunków, z których za najciekawsze należy uznać cietrzewia, jarząbka, sóweczkę, włochatkę, orzechówkę, czeczotkę i krzyżodzioba świerkowego. Z lasami i zadrzewieniami liściastymi (buczyny w Cichej Dolinie, nad Szklarką oraz w Michałowicach) związane są 44 gatunki lęgowe. Na terenach otwartych gminy występuje 12 gatunków ptaków, wśród których na uwagę zasługują stanowiska przepiórki, derkacza i świerszczyka. Gatunki ptaków występujące na terenach zabudowanych w obrębie Piechowic (23 gatunki) należą do najbardziej pospolitych, i to one kształtują wyobrażenie o awifaunie przeciętnego mieszkańca miasta: sierpówka, jeżyk, wróbel, kopciuszek, zięba, 8 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ jaskółka oknówka, kos, szpak, sroka, pokrzewka czarnołbista, pliszka siwa czy sikory bogatka i modraszka. Gatunki środowisk wodnych i podmokłych reprezentowane są tutaj najpowszechniej przez krzyżówkę oraz ptaki górskich wód: pliszkę górską i pluszcza. Za najciekawsze pod względem ornitologicznym obszary na terenie Piechowic uznaje się: buczynę w Cichej Dolinie (siniak, muchołówka mała), buczynę przy Szklarce (siniak, muchołówka mała), dolina rzeki Kamienna (pluszcz, pliszka górska) oraz teren KPN. Na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego, którego 9% powierzchni leży w obrębie Piechowic występuje 181 chronionych gatunków ptaków, z których 11 wpisanych jest do Polskiej czerwonej księgi zwierząt. Gady i płazy. Wszystkie gatunki płazów i gadów w naszym kraju są objęte ochroną. Herpetofauna na terenie Piechowic jest stosunkowo uboga, co spowodowane jest brakiem odpowiednich siedlisk i miejsc rozrodu dla płazów i gadów . Występują tu gatunki nizinne o szerokim rozmieszczeniu na terenie Polski (płazy: traszka zwyczajna, ropucha szara, żaba wodna, żaba trawna, żaba moczarowa; gady: jaszczurka zwinna, jaszczurka żyworodna, padalec zwyczajny, zaskroniec zwyczajny, żmija zygzakowata). Wyjątkiem są dwa gatunki górskie: traszka górska i salamandra plamista. Ten ostatni jest jednym z najrzadszych płazów występujących w Polsce. Stanowisko tego gatunku udokumentowano w Górzyńcu, w lesie świerkowym przy rzece Małej Kamiennej. W strumieniu przepływającym przez las i położoną przy nim łąkę obserwowano liczne larwy tego gatunku. Teren ten zaliczyć należy do obszarów szczególnie cennych i godnych objęcia ochroną nawet w formie rezerwatu przyrody. Do obszarów takich zaliczyć należy także południowy stok G. Ciemniak aż do torów kolejowych w Górzyńcu oraz całe wzgórze Żarno, aż do Bobrowych Skał. Liczne, nasłonecznione śródleśne polanki z obfitymi zaroślami paproci i małymi, często okresowymi ciekami wodnymi sprzyjają bytowaniu wielu gatunków gadów i płazów, a wśród nich – traszki górskiej. Ryby. Rybostan strumieni i rzek na terenie gminy Piechowice jest wyjątkowo ubogi, zarówno pod względem składu gatunkowego, jak i liczby ryb. W Kamiennej stwierdzono obecność nielicznych pstrągów na odcinku w granicach gminy. Są tu zarówno osobniki dorosłe, jak i młodociane, co wskazuje na to, że po reemigracji z dolnego biegu pstrągi potokowe zdołały się już dostosować do panujących w 9 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ rzece warunków i przystępują do rozrodu. Ichtiofauna rzeki jest obecnie w fazie regeneracji. Proces ten został niewątpliwie zachwiany w wyniku prac konserwacyjnych urządzeń przeciwpowodziowych prowadzonych w 1999 roku. W trakcie tych prac w wielu miejscach znacznie przeobrażono koryto rzeki oraz usunięto nadbrzeżną roślinność. Ubóstwo ichtiofauny w rzekach obszaru opracowania wynika z faktu, że płyną one przez skaliste, słabo zbuforowane podłoże, oraz niskiego pH, które w przeszłości często przekraczało graniczną nawet dla stosunkowo odpornych pstrągów wartość pH = 4. Rzeka Kamienna ca całym swoim miejskim odcinku stanowi obręb ochronny. Jest to pierwszy krok w kierunku odnowienia życia w tej rzece. Najważniejszym warunkiem jest jednak utrzymanie czystości wody rzeki (szczególnie kwasowości). W drugiej fazie można przystąpić do reintrodukcji małży - skójki perłorodnej, gdyż charakter Kamiennej jest zbliżony do naturalnych siedlisk tego gatunku. Walory wizualne krajobrazu. Według dziesiętnej regionalizacji fizyczno-geograficznej Polski J. Kondrackiego teren miasta Piechowice należy do makroregionu Sudety Zachodnie (332.3). W granicach miasta występują trzy mezoregiony: Kotlina Jeleniogórska (332.36), Karkonosze (332.37) oraz wschodni fragment Gór Izerskich (332.34). 2.4. Rzeźba terenu. Obszar miasta obejmuje fragment Karkonoszy, wraz z ich głównym grzbietem, dno Kotliny Jeleniogórskiej oraz niewielki fragment Grzbietów Kamienickiego i Wysokiego Gór Izerskich (rejon Górzyńca i Piastowa). Południowe granice Piechowic sięgają aż po Główny Grzbiet Karkonoszy. W obrębie gminy wznosi się on na wysokość 1400 ÷ 1500m n.p.m. i obejmuje kulminacje Wielkiego Szyszaka (1509 m n.p.m.), Łabskiego Szczytu (1469 m n.p.m.) i Śmielca (1423 m n.p.m.). Stoki Głównego Grzbietu Karkonoszy opadają na północ ku obniżeniu zwanym Karkonoskim Padołem Śródgórskim, a następnie wznoszą się ponownie tworząc Pogórze Karkonoszy osiągające kulminacje w Drewniaku (672 m n.p.m.), Piechowickiej Górze (605 m n.p.m.), Młynniku (689 m n.p.m.), Płoszczaniu (747 m n.p.m.),), Sobieszu (633 m n.p.m.),) i najwyższym szczycie w tej części Pogórza – Grzybowcu (751 m n.p.m.). 10 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Północno zachodnią granicę Karkonoszy i zachodnią granicę Pogórza wyznacza dolina Kamiennej, która oddziela ten region od Gór Izerskich. Granicę północną stanowi natomiast wyraźna krawędź morfologiczna ciągnąca się od przełomu Kamiennej do Kotliny Jeleniogórskiej w kierunku Jeleniej Góry i dalej na wschód. Dno Kotliny Jeleniogórskiej, w części objętej granicami gminy cechuje się monotonną, równinną rzeźbą i wysokościami w granicach 350 ÷ 380 m n.p.m. Wysoki Grzbiet Izerski w obrębie Piechowic obniża się od Czarnej Góry (965 m n.p.m.), poprzez Zakręt Śmierci (804 m n.p.m.) do Zbójeckich Skał (686 m n.p.m.) i dalej grzędą z licznymi wychodniami hornfelsów schodzi do doliny Kamiennej. Jego ostatnią kulminacją jest Góra Piaskowa (475 m n.p.m.) położona w widłach między rzekami Kamienną i Małą Kamienną. Grzbiet Kamienicki osiąga na terenie gminy swoją kulminację w górze Ciemniak (703 m n.p.m.), na którego północno- wschodnim zboczu wyłaniają się malownicze Bobrowe Skały. Centralną osią morfologiczną miasta jest erozyjno - denudacyjna równina rzeki Kamiennej, początkowo szerokiej (około 1200m), zwężającej się w formie klina ku południowemu zachodowi aż do śmiałego przełomu rzeki, który oddziela Góry Izerskie od Karkonoszy. W Górzyńcu osią taką jest ponadto dolina Małej Kamiennej. W karkonoskiej części miasta występują liczne, wąskie i głęboko wcięte w podłoże doliny mniejszych cieków górskich, będących dopływami Kamiennej. Występujące na terenie opracowania liczne skałki są jednym z rezultatów selektywnego i głębokiego wietrzenia granitu Występują one zarówno w strefie wierzchołków wzniesień, w obrębie wierzchowiny Karkonoszy, jak też na zboczach górskich. W położeniu zboczowym obserwuje się je szczególnie często w strefie załomów wypukłych - ponad stromo nachylonymi odcinkami stoku. Częste są także w strefie kontaktu den dolinnych z powierzchniami stokowymi. W głównym grzbiecie Karkonoszy wystają one ponad ich wyrównaną wierzchowinę, tworząc lokalne kulminacje. Należą do nich Kukułcze Skały i Borówczane Skały (na fotografii obok). Najbardziej charakterystycznym elementem rzeźby na obszarze Piechowic są Śnieżne Kotły. Są to dwa polodowcowe kotły wcinające się w zachodnie zbocze Wielkiego Szyszaka i północno- zachodnie zbocze Łabskiego Szczytu. Dno kotłów z dwoma polodowcowymi stawkami leży na wysokości 1175÷1240m, a górna ich krawędź sięga 1480m n.p.m. Rozdzielone skalistą grzędą i porozcinane żlebami stanowią jeden z najpiękniejszych widokowo fragmentów Karkonoszy. Ale ponadto, są także najciekawszym botanicznie 11 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ rejonem Karkonoszy – występuje tu wiele unikatowych zespołów roślinności. Charakteryzują się też najbogatszą w Karkonoszach fauną. Granity odsłaniające się w formie wychodni lub ostańców w licznych miejscach na stokach wzgórz często urozmaicone są formami kociołków wietrzeniowych. Szczególnie malownicze formy przyjmują one na górze Drewniak i jej północno- zachodnim wierzchołku, zwanym „Złotym Widokiem”. Wychodnie te zostały objęte ochroną w formie pomnika przyrody nieożywionej „Złoty Widok”. Szczególną formą ukształtowaną w wyniku działalności człowieka są dawne mury pasterskie, ułożone z rumoszu skalnego zbieranego z oczyszczanych łąk i układanych na ich skraju (Górzyniec, Michałowice). Formy skalne terenu miasta stanowią znaczną atrakcję turystyczną oraz mają dużą wartość dydaktyczną. Liczne z nich są dobrymi punktami widokowymi (Bobrowe Skały), inne mają krajobraz przesłonięty lasem. Tylko do części z nich istnieją turystyczne szlaki dojściowe (Zbójeckie Skały, Kukułcze Skały, Bobrowe Skały). Stanowią one wtedy atrakcję krajobrazową, gdyż są dobrze widoczne z tych szlaków. Ochrona prawna wartości przyrodniczych. Dziesiąta część miasta (508,03 ha) leży na obszarze Karkonoskiego Parku Narodowego, utworzonego Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16.01.1959 r. (Dz. U. z dnia 9.03.1959 r.). W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 14 maja 1996 roku w sprawie Karkonoskiego Parku Narodowego (Dz.U. z 1996r. Nr 64, poz. 306) wyznacza się granice Parku i jego otuliny. Według stanu na dzień 31 grudnia 2002 roku powierzchnia Parku wynosiła 5580,47ha, w tym 5563,25ha znajduje się w zarządzie Parku. Zatem, na terenie miasta Piechowice znajduje się 9% obszaru Parku, w tym jego enklawa „Wodospad Szklarki”. Wokół Parku utworzono strefę ochronną (otulinę) o powierzchni 11 265 ha. W otulinie Parku znajdują się tereny otaczające Michałowice oraz położone na południe od centrum Piechowic – jej granica przebiega tutaj mniej więcej wzdłuż granicy lasu. Zgodnie z projektem rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie planu ochrony Karkonoskiego Parku Narodowego, obszary Parku objęte są ochroną ścisłą (1726,1 ha), częściową (3829,6 ha) lub krajobrazową (24,7 ha). Obszary ochrony ścisłej w obrębie Piechowic obejmują wierzchowinową część grzbietu Karkonoszy ze Śmielcem i Wielkim 12 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Szyszakiem, Łabskim Szczytem oraz Śnieżnymi Kotłami. Karkonoski PN posiada dobrze wykształcone piętra roślinne: piętro pogórza (do 500 m n.p.m.), piętro regla dolnego (do 1000 m n.p.m.), piętro regla górnego (do 1250 m n.p.m.), piętro subalpejskie (do 1450 m n.p.m.) i piętro alpejskie (powyżej 1450 m n.p.m). Lasami charakterystycznymi dla piętra regla dolnego są buczyny: kwaśna buczyna górska i żyzna buczyna sudecka. W przeszłości buczyny były najbardziej rozpowszechnionymi zbiorowiskami leśnymi Karkonoszy. Obecnie zajmują zaledwie około 5% powierzchni leśnej parku. Regiel górny to ubogie przyrodniczo świerczyny. Piętro subalpejskie jest najbogatszym florystycznie i najbardziej zróżnicowanym pod względem zbiorowisk roślinnych fragmentem Karkonoszy. Dominują w nim zarośla kosodrzewiny. Elementem charakterystycznym dla Karkonoszy jest roślinność źródliskowa i torfowiskowa. 3. Turystyka. Piechowice są atrakcyjnym miejscem dla uprawiania różnych form turystyki. Wielce atrakcyjne turystycznie są także pobliskie gminy, a mianowicie: Jelenia Góra, Szklarska Poręba oraz Podgórzyn. Bazę noclegową w mieście, w 2002 roku stanowiło 13 obiektów, które dysponowały 694 miejscami noclegowymi, w tym 662 miejscami dostępnymi całorocznie. Dla porównania, w jeleniogórskim powiecie ziemskim było w tym okresie 355 obiektów turystycznych, zatem na obszarze Piechowic koncentruje się zaledwie 4% bazy turystycznej regionu. Zważywszy, że powierzchnia gminy zajmuje 7% powierzchni powiatu, i są to tereny atrakcyjne dla turystyki, celowe jest podwojenie liczby obiektów służących obsłudze ruchu turystycznego. Do pełnienia tych funkcji szczególnie predestynowane są Michałowice, Górzyniec i górna część Piastowa. Aktualnie jednak większość obiektów turystycznych koncentruje się poza tymi jednostkami ( np. hotele Las, Silesia, Uroczysko). Mimo ogólnych trudności w funkcjonowaniu obiektów turystycznych w wielu regionach kraju, w Piechowicach zwiększa się liczba korzystających z bazy noclegowej (20,2 tys. osób, stanowi 6% osób korzystających z noclegów w powiecie jeleniogórskim), a udział cudzoziemców osiąga 21%. (na całym Dolnym Śląsku – 20%). Zróżnicowane ukształtowanie obszaru miasta sprzyja także uprawianiu turystyki pieszej. Przez obszar gminy przebiega 6 znakowanych szlaków turystycznych o różnych stopniach trudności przejścia. Na trasach tychże szlaków znajduje się wiele interesujących obiektów przyrodniczych (m.in. wodospad Szklarki, Zbójeckie Skały, Bobrowe Skały, Cicha Dolina, Śnieżne Kotły). Brakuje jednak ścieżek dydaktycznych. 13 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ W regionie jest już kilkaset kilometrów oznakowanych szlaków rowerowych. Wśród nich jest rowerowa obwodnica Jeleniej Góry (120 km) oraz magistrala rowerowa ER-6 „Dolina Bobru” o długości 130 km. Ponadto, w ostatnich latach otworzono magistralę ER-2 „Liczyrzepa” z niemieckiego Zittau, przez czeski Frydlant do Czerniawy i dalej do Chełmska Śląskiego, która w obrębie Piechowic prowadzi Drogą pod Reglami. Powstała także obwodnica Kamienicko- Izerska, obwodnica Rudawska i mała obwodnica Kowar. Wszystkie one, bezpośrednio lub przez liczne łączniki są powiązane z Piechowicami. 4. Zagospodarowanie przestrzenne. Gospodarowanie przestrzenią w Piechowicach opiera się na miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego jednostek strukturalnych: - Piechowice – Południe, - Górzyniec, - Michałowice, oraz kilku planów zagospodarowania przestrzennego dla pojedynczych działek, stanowiących zmiany do wygasłego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Piechowice. Gmina Piechowice posiada uchwalone Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz przystąpiła do opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jednostek strukturalnych : Pakoszów i Piastów. Miasto Piechowice jest samodzielną jednostką samorządową stopnia gminnego, położoną w powiecie jeleniogórskim, w zachodniej części kotliny jeleniogórskiej, w obrębie Przedgórza Karkonoszy – pomiędzy głównym grzbietem Karkonoszy, a Kamienieckim Grzbietem. * podstawowe wielkości charakteryzujące miasto: - łączna powierzchnia miasta 4.329,0 ha w tym jednostki strukturalne: -Piechowice 1.064 ha -Górzyniec 164 ha -Michałowice 2.149 ha -Piastów 704 ha -Pakoszów 248 ha - powierzchnia terenów zainwestowanych 600,0 ha - powierzchnia terenów rolnych 977,0 ha - powierzchnia lasów i gruntów leśnych 2.653,0 ha 14 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ - powierzchnia terenów pozostałych 99,00 ha - liczba mieszkańców 6.706 - gęstość zaludnienia 155,26 osób/km² - liczba mieszkań 2.228 - liczba gospodarstw domowych 2.342 * sąsiedzi: - od południa – Republika Czeska (bez przejścia granicznego), - od zachodu – miasto Szklarska Poręba, - od północy i wschodu – gmina Stara Kamienica, - od wschodu – miasto Jelenia Góra. * wiodące funkcje miasta: - przemysł i funkcje pokrewne, - turystyka i pokrewne usługi komercyjne, - mieszkalnictwo, - administracja wewnętrzna i usługi publiczne na rzecz mieszkańców. * układ komunikacyjny: - droga krajowa nr 3 Świnoujście – Jakuszyce – Granica Państwa, - droga wojewódzka nr 366 Piechowice – Kowary, - drogi powiatowe: - nr 12 503 Jelenia Góra – Stara Kamienica, - bez numeru – Jelenia Góra Sobieszów – Jagniątków – Michałowice – droga nr 3. - linia kolejowa relacji Jelenia Góra – Szklarska Poręba. Celem głównym rozwoju przestrzennego oraz społeczno-gospodarczego miasta Piechowice jest dążenie do uzyskania takiej jego struktury, która w zrównoważony i harmonijny sposób pozwoli na wykorzystanie jego zasobów dla poprawy warunków życia mieszkańców, przy zachowaniu i rewaloryzacji najcenniejszych elementów środowiska przyrodniczego i kulturowego poprzez wykorzystanie następujących walorów: * położenia w obszarze o wybitnych walorach przyrodniczo – krajobrazowych o ugruntowanej pozycji na turystycznej mapie Polski, przy ważnym międzynarodowym szlaku komunikacyjnym, 15 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ * tradycji gospodarczej popartej dobrze rozwiniętą funkcją przemysłową, * dobrze rozwiniętej funkcji administracyjnej i usług publicznych szczebla podstawowego. Uznano, iż cel ten winien być realizowany poprzez następujące cele strategiczne: * rozwój Piechowic jako samodzielnego ośrodka turystycznego z rozbudowaną i zróżnicowaną bazą turystyczno-wypoczynkową oraz sportową, * rozwój funkcji mieszkaniowej dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców przy założonym standardzie 30m²pu/mieszkańca w zróżnicowanych formach zabudowy, * ochronę zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego, których dobry stan jest warunkiem rozwoju funkcji turystycznej oraz bezpośrednio wpływa na jakość zamieszkania i życia mieszkańców, * ochronę i poprawę jakości urbanistycznej uwzględniające dotychczasowe historycznie ukształtowane układy przestrzenne, * utrzymanie funkcji przemysłowej z jej restrukturyzacją w kierunki przemysłu wysokiej technologii i maksymalnie ograniczonego wpływu na środowisko przyrodnicze, * rozwój funkcji związanych z obsługą komunikacji jako ważnej gałęzi gospodarki obszaru, * stworzenie warunków przestrzennych dla rozwoju zróżnicowanych form tzw. małej przedsiębiorczości w sektorze usług i wytwórczości, * rozwój infrastruktury technicznej w kierunku pełnego wyposażenia obszaru w media. 4.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego W Piechowicach występują następujące obszary i obiekty objęte ochroną prawną: - Karkonoski Park Narodowy z rezerwatem ścisłym wyznaczonym dla najwyższych partii Karkonoszy, - otulina Karkonoskiego Parku Narodowego, 16 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ - lasy ochronne – status ten dotyczy wszystkich lasów państwowych w granicach miasta, - pomniki przyrody (10 obiektów, w tym 2 objęte wnioskiem wykreślenie z rejestru ze względy na zły stan zdrowotny), - założenie pałacowo – parkowe w Pakoszowie, - cmentarz przykościelny w Piastowie, - kompleksy gleb chronionych. Ponadto miasto położone jest w całości w obrębie terenów wchodzących w skład Obszaru Chronionego Krajobrazu Karkonosze – Góry Izerskie, który wskutek zmian legislacyjnych przestał być obowiązującą formą ochrony. Stan czystości głównej osi hydrograficznej miasta – rzeki Kamiennej kwalifikuje się od III kl. zarówno pod względem chemicznym jak i hydrobiologicznym. Miasto posiada oczyszczalnię ścieków komunalnych i systematycznie rozbudowywaną sieć kanalizacyjną. Odpady komunalne składowane są na 2 wysypiska – w Siedlęcinie (gm. Jeżów Sudecki) oraz w Ściegnach (gm. Podgórzyn), przy czym zdecydowana większość odpadów trafia do Ścięgien. Wysypisko w Siedlęcinie może funkcjonować do ok. 2005r., natomiast obiekt w Ścięgnach wystarczy na ok. 20 lat (zrealizowano 2 nowe kwatery, planuje się rekultywację najstarszej części i przywrócenie jej do dalszego użytkowania). Miasto nie ma rozwiązanej gospodarki komunalnymi odpadami niebezpiecznymi. W Piechowicach nie występują obiekty szczególnie szkodliwe dla środowiska. Głównymi źródłami zanieczyszczeń są: - zanieczyszczenia transgraniczne, - emisje niezorganizowane (głównie z palenisk domowych), - transport drogowy (stanowiący także istotne źródło hałasu), - ścieki bytowo – komunalne z obszarów niewłączonych do miejskiego systemu oczyszczania. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego polega na zwiększeniu stężeń dowolnych substancji lub energii powyżej pewnych wartości progowych oraz na wprowadzeniu do środowiska substancji obcych. Na stan jakości powietrza atmosferycznego na terenie gminy Piechowice ma przede wszystkim wpływ: 17 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ emisja zorganizowana pochodząca ze źródeł punktowych, liniowych i powierzchniowych (przemysł, usługi, lokalne kotłownie, z ogrzewania budynków mieszkalnych tzw. niska emisja), emisja niezorganizowana tj. emisja zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza bez pośrednictwa przeznaczonych do tego celu środków technicznych np. spawanie, lakierowanie wykonywane poza obrębem warsztatu czy spalanie na powierzchni ziemi jak wypalanie traw, itp., emisja niezorganizowana ze źródeł liniowych i powierzchniowych (komunikacja, drogi, parkingi). Główne źródła i rodzaje zanieczyszczeń to: procesy spalania paliw - zbiorowe i indywidualne ogrzewanie pomieszczeń, piekarnie ( główne zanieczyszczenia: pył, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla) środki transportu kołowego (główne zanieczyszczenia: tlenki azotu, węglowodory, tlenek węgla, pył) procesy produkcyjne (zanieczyszczenia: węglowodory i ich pochodne, pyły, tlenki metali i inne specyficzne dla danej produkcji substancje). Największym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest emisja substancji toksycznych pochodzących z procesów spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych w celach energetycznych i technologicznych. Praktycznie wszystkie składniki spalin, z wyjątkiem pary wodnej są zanieczyszczeniami powietrza. Część z nich należy do składników mniej toksycznych, choć wywołujących dalekosiężne skutki klimatyczne (np. CO2), ale pozostała większość to bardzo szkodliwe związki bezpośrednio zagrażające człowiekowi, zwierzętom i roślinności. Podstawową masę zanieczyszczeń odprowadzanych do atmosfery stanowi dwutlenek węgla. Jednak najbardziej uciążliwe składniki spalin to przede wszystkim dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla i pył. W mniejszych ilościach emitowane są również chlorowodór, różnego rodzaju węglowodory aromatyczne i alifatyczne oraz związki węgla elementarnego w postaci sadzy. Wraz z pyłem emitowane są również metale ciężkie, pierwiastki promieniotwórcze i benzo()piren. Oprócz szkodliwego oddziaływania na środowisko naturalne i zdrowie ludzi, emisje zanieczyszczeń do powietrza powodują straty gospodarcze. Stopień oddziaływania na środowisko zależy od wielu czynników oraz od odporności organizmów na zanieczyszczenia. Również nie do pominięcia są czynniki klimatyczne takie jak: temperatura, nasłonecznienie, wilgotność powietrza czy prędkość 18 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ wiatru. Żadne z zanieczyszczeń nie występuje pojedynczo, w formie wyizolowanej i rzadko które nie podlega w powietrzu dalszym przemianom. Poza tym, w działaniu zanieczyszczeń na organizmy żywe obserwuje się występowanie zjawiska synergizmu, tj. działania łączonego, wywołującego efekt większy, niżby to wynikało z sumy efektów poszczególnych składników. Ze źródeł emisji pozaprzemysłowych najistotniejszą rolę odgrywa emisja zanieczyszczeń z emitorów o niskiej wysokości (od kilku, kilkunastu do maksymalnie 30 m). Z tego powodu są one szczególnie uciążliwe dla środowiska. Są to zazwyczaj nieefektywne lokalne kotły grzewcze oraz paleniska domowe, gdzie przy spalaniu w niskich temperaturach mogą powstawać WWA i dioksyny. Z reguły duża ilość tych emitorów i niekorzystne warunki rozprzestrzeniania na ograniczonym terenie kształtują poziom stężeń w ich najbliższym otoczeniu. Zjawisko takie występuje na terenach o zwartej zabudowie z dużą ilością indywidualnych palenisk w budynkach mieszkalnych oraz w zakładach usługowych i przemysłowych małej wielkości. Nieco mniejszym problemem z punktu widzenia lokalnych parametrów czystości powietrza jest niska emisja na terenach zabudowy luźnej, gdyż istnieją lepsze warunki przewietrzania i depozycji zanieczyszczeń, a co za tym idzie relatywnie niższe stężenia. Głównym problemem zapobiegania w przypadku niskiej emisji jest brak inwentaryzacji źródeł i wielkości emisji oraz danych o rodzaju i ilości stosowanych paliw (np. spalanie odpadów w instalacjach nie przeznaczonych do tego celu). Charakterystyczną cechą niskiej emisji jest jej sezonowa zmienność. W okresach grzewczych notuje się znaczny wzrost emisji energetycznej w porównaniu do okresów ciepłych. Drugim ważnym elementem niskiej emisji są zanieczyszczenia komunikacyjne, obejmujące takie substancje jak: tlenki azotu, węglowodory, pyły, tlenek węgla, aldehydy. Emisja ta wraz z postępującym zwiększaniem się ilości pojazdów wykazuje tendencję wzrostową. Przyczyną nadmiernej emisji zanieczyszczeń ze środków transportu jest zły stan techniczny pojazdów, zła eksploatacja, nienajlepszy stan dróg, mała przepustowość dróg. To właśnie emisja z silników samochodowych jest odpowiedzialna za wyższe stężenia tlenków azotu w rejonie ulic o dużym natężeniu ruchu. W przypadku zanieczyszczeń pyłowych dużą rolę (głównie na osiedlach mieszkaniowych) odgrywa tzw. „wtórna” emisja niezorganizowana z nie sprzątanych ulic i placów czy ścierania opon W ostatnich kilkunastu latach obserwuje się pozytywną tendencję w kierunku zmniejszania ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do atmosfery. O ile na początku znaczny spadek emisji spowodowany był restrukturyzacją przemysłu (spadkiem produkcji) i tym samym obniżeniem produkcji energii cieplnej (zanieczyszczenia ze spalania paliw), to w 19 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ ostatnich latach widać efekty działań proekologicznych podejmowanych przez zakłady Generalnie w ostatnich latach zachowana jest tendencja spadkowa w zakresie emisji zanieczyszczeń z zakładów przemysłowych. Największymi zakładami przemysłowymi na terenie gminy są: 1. „POLCOLORIT” Sp. z o.o. 2. Fabryka Papieru PIECHOWICE S.A. 3. KARELMA S.A. 4. HSK „JULIA SZKLARSKA PORĘBA” Sp. z o.o. Wieloletnie działania kontrolne służb ochrony środowiska, przede wszystkim Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, obowiązki wynikające z aktów prawnych i zwiększająca się świadomość ekologiczna zarządu zakładów spowodowały, że zrealizowano i nadal się realizuje wiele działań proekologicznych. Prowadzi to do stałego zmniejszania się emisji zanieczyszczeń do środowiska. 4.2. Infrastruktura techniczna. Infrastruktura techniczna jest tym elementem w układzie urbanistycznym miasta, który spaja wszystkie inne jego składniki w całość. W jej skład wchodzą zarówno wszelkiego rodzaju sieci uzbrojenia terenu, jak również stan układu komunikacyjnego. Drogi Na terenie miasta Piechowice występują cztery kategorie dróg: 1) droga krajowa – przez miasto przebiega droga krajowa nr 3 Szczecin-Jakuszycegranica Państwa, prowadząca głównie ruch tranzytowy o oznaczeniu międzynarodowym – turystyczny i gospodarczy, 2) droga wojewódzka nr 366 Piechowice – Kowary, istniejący ciąg w systemie komunikacji regionalnej biegnący u stóp Karkonoszy – element powiązania Karpacza i Szklarskiej Poręby, 3) drogi powiatowe: - droga 12 503 Stara Kamienica (droga 297) – Piastów – Pakoszów – Jelenia Góra, - droga bez numeru Piechowice – Michałowie – Jagniątków, 4) drogi i ulice gminne – w Piechowicach istnieje 71 dróg gminnych 20 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Tabela 2. Drogi gminne. Lp. Nazwa Długość ul. w m Szerokość ul. w m Powierzchnia w m2 1 Baczyńskiego 327 5,0 1635,0 2 Bobrowa 170 3,0 510,0 3 Boczna 608 3,0 1824,0 4 Bolesława Chrobrego 183 6,0 1098,0 5 Brzozowa 167 3,5 584,5 6 Buczka 190 4,5 855,0 7 Chałubińskiego 730 3,8 2774,0 8 Ciasna 120 3,5 415,7 9 Cicha 135 3,5 472,5 10 Cicha Dolina 304 2,8 851,2 11 Cieplicka 820 6,3 5166,0 12 Cmentarna 540 6,5 3510,0 13 Dębowa 267 3,0 801,0 14 Grzybowa 220 3,0 660,0 15 Górna 1670 4,0 6680,0 16 Jaworowa 201 4,0 804,0 17 Kamienna 177 6,0 1062,0 18 Kolejowa 440 6,2 2728,0 19 Kolonijna 2394 4,5 10773,0 20 Konopnickiej 71 4,0 284,0 21 Kopernika 198 4,0 792,0 22 Kościuszki 760 4,5 3420,0 23 Krótka 60 4,5 270,0 24 Kwiatowa 171 3,0 505,0 25 Leszczynowa 81 3,0 242,0 26 Leśna 724 5,5 3982,0 27 22 Lipca 255 5,3 1351,5 28 Łąkowa 200 4,0 800,0 29 Łowiecka 1285 5,0 6425,0 30 1 Maja 612 5,3 3243,6 31 Mickiewicza 116 6,3 730,8 21 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ 32 Mieszka I 57 3,0 170,0 33 Modrzewiowa 108 3,0 324,0 34 Nadrzeczna 1525 3,8 5795,0 35 Norwida 196 5,0 980,0 36 Nowotki 316 5,0 1580,0 37 Ogrodowa 820 3,0 2460,0 38 Orzeszkowej 296 4,0 1184,0 39 Piastowska 677 6,3 4265,1 40 Plac Wczasowy 460 4,0 1840,0 41 Polna 957 3,0 2871,0 42 Prusa 540 4,0 2160,0 43 Reja 275 3,0 825,0 44 Rycerska 235 5,0 1225,0 45 Rzemieślnicza 112 3,0 344,0 46 Sielska 257 3,0 771,0 47 Sienkiewicza 430 4,0 1720,0 48 Siewna 228 4,0 912,0 49 Skalna 340 2,5 850,0 50 Słoneczna 1427 3,3 4709,0 51 Słowackiego 865 4,0 3460,0 52 Spacerowa 100 4,0 400,0 53 Stroma 479 3,0 1437,0 54 Szklarska 104 5,0 520,0 55 Szkolna 524 5,0 2620,0 56 Śnieżna 1650 3,0 4950,0 57 Świerczewskiego 1621 7,2 11671,2 58 Turystyczna 80 4,5 360,0 59 Tuwima 80 3,5 280,0 60 Tysiąclecia 1962 5,0 9810,0 61 Wąska 124 3,5 434,0 62 Wczasowa 1465 3,5 5127,5 63 Widok 166 5,0 830,0 64 Wiejska 200 2,5 500,0 65 Wolska 150 3,0 450,0 22 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ 66 Wrzosowa 240 6,0 1635,0 67 Zamkowa 480 4,0 1920,0 68 Zawadzkiego 1283 5,0 6415,0 69 Zielona 108 3,0 328,5 70 Złoty Widok 240 3,0 720,0 Sieć wodociągowa na terenie gminy jest stosunkowo dobrze rozbudowana. Do wodociągu podłączonych jest około 80 % mieszkańców, a jej długość wynosi 53 km, z czego 45 km to sieć rozdzielcza, a 8 km magistralna. Sieć zaopatruje odbiorców poprzez 718 przyłączy do posesji. Około 60 % sieci wykonana jest z rur stalowych, natomiast pozostała sieć wykonana jest z rur azbestowych, żeliwnych, PCV i PE. Odnotowuje się dużą awaryjność sieci wodociągowej, co pociąga za sobą straty wody wynoszące około 23%. W ogólnej długości sieci około 6 km sieci zbudowanej z azbestu wymaga pilnej wymiany. Także pilnej modernizacji i wymiany, ze względu na długi okres eksploatacji dochodzący w niektórych odcinkach do 70 lat i jej znaczne zużycie techniczne, wymaga około 18 km sieci. W celu umożliwienia korzystania z wodociągu komunalnego gospodarstwom domowym położonym na osiedlu Piastów, niezbędnym staje się budowa około 5 km sieci wodociągowej wraz z przepompowniami. Gmina posiada opracowaną koncepcję programowo przestrzenną modernizacji systemu wodociągowego. Koncepcja ta obejmuje między innymi: budowę nowej sieci wodociągowej w Piastowie i w Górzyńcu, przebudowę sieci rozdzielczej w Piechowicach i Górzyńcu, przebudowę istniejących sieci magistralnych wodociągowych zasilających Stację Uzdatniania Wody w Górzyńcu, przebudowę sieci magistralnej wodociągowej zasilającej sieć rozdzielczą w Piechowicach. Czynione są starania w kierunku realizacji opracowanej koncepcji co wymagać będzie przebudowy istniejącej sieci wodociągowej i budowy około 18,5 km nowych odcinków oraz trzech przepompowni hydroforowych. W II Polityce Ekologicznej Państwa za cel do roku 2010 określono zmniejszenie miedzy innymi wodochłonności w stosunku do stanu z 1990 roku o 50%. W roku 2004 średnie zużycie wody na jednego mieszkańca gminy Piechowice wynosiło 33,7 m3/rok 23 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ i w stosunku do 1990 roku zmalało o 45%. W roku 1990 zużycie wynosiło 61,4 m3/rok. Potrzebne są zatem dalsze działania zmniejszające zużycie wody. Zdecydowana większość odbiorców wody zaopatrzona jest w urządzenia pomiarowe (wodomierze). Łącznie jest zainstalowanych około 1670 wodomierzy. Opomiarowania wymaga jeszcze 565 odbiorców indywidualnych. Na terenie gminy znajdują się 2 ujęcia wody przeznaczonej do spożycia: ujęcie „Śnieżne Kotły” oraz ujęcie „Górzyniec”. Ujęcie „Śnieżne Kotły” Ujęcie wody „Śnieżne Kotły” położone jest na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego. Zasilane jest ono wodami Śnieżnego Potoku stanowiącego dopływ rzeki Wrzosówki. Woda z ujęcia kierowana jest do dwóch zbiorników wyrównawczych (w Michałowicach i Jagniatkowie) o pojemności 200m3 każdy, skąd systemem rurociągów podawana jest do odbiorców. Średnia wydajność ujęcia wynosi 200 m3 na dobę, co pozwala jeszcze na dosilanie układu wodociągowego Piechowic. Jednak, z uwagi na usytuowanie ujęcia i charakter zlewni jego wydajność zmienia się w zależności od warunków atmosferycznych. Dla poprawy wydajności ujęcia należy dokonać konserwacji i ewentualnego udrażniania systemów zbierających wody oraz modernizacji układu czerpania wody z potoku. Wody na ujęciu wykazują zaniżony odczyn i niezbędnym jest wdrożenie systemu pozwalającego na podwyższenie odczynu. Ujęcie służy do zaopatrzenia w wodę mieszkańców Michałowic i Piechowic (ul. Nadrzeczna, Żymierskiego). Zaopatruje ono około 15% mieszkańców gminy. Stan formalno-prawny ujmowania wody jest uregulowany pozwoleniem wodnoprawnym. Ujęcie „Górzyniec”. Jest to ujęcie powierzchniowe ujmujące wody rzeki Mała Kamienna w km 4+650 jej biegu. Jego wydajność wynosi 5000 m3/dobę. Zlokalizowane jest na terenie Nadleśnictwa Szklarska Poręba, na zachód od Górzyńca. Terytorialnie leży ono w obrębie gminy Stara Kamienica. Stan techniczny ujęcia jest dobry. Woda surowa z ujęcia powierzchniowego na potoku Mała Kamienna w Górzyńcu poddawana jest uzdatnianiu polegającym na usunięciu mętności, barwy, żelaza i manganu, korekcie odczynu, podwyższeniu twardości do wartości normatywnych. Proces uzdatniania prowadzony jest w nowoczesnym zakładzie uzdatniania wybudowanym w 2003 roku. Ujmowana tu woda stanowi główne źródło zaopatrzenia dla Piechowic, a także części Jeleniej Góry. Ujęcie zaopatruje łącznie około 22 tysiące mieszkańców. Woda z ujęcia jest ujmowana na podstawie pozwolenia wodnoprawnego 24 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Łączny pobór wody z obu ujęć w 2004 roku wyniósł 989800 m3, z czego 226100 m3 dla zaopatrzenia gminy Piechowice. Głównymi odbiorcami wody są mieszkańcy gminy oraz przemysł tj. takie zakłady jak: Karelma, Fabryka Papieru, Huta Szkła Kryształowego „Julia”. Woda w zakładach przemysłowych wykorzystywana jest na cele socjalno-bytowe. Jednostkowe zużycie wody przez pojedynczego mieszkańca gminy Piechowice wyniosło w roku 2004 – 92,4 dm3/d. Jakość wody do spożycia. Zarówno wody powierzchniowe zasilające ujęcia jak i wody ujęte podawane do sieci wodociągowej są kontrolowane pod względem sanitarnym. Nadzór nad jakością wody z wodociągu komunalnego w ramach zadań ustawowych prowadzi PSSE w Jeleniej Górze. Prowadzony jest systematyczny monitoring kontrolny oraz monitoring przeglądowy. Z badań prowadzonych w 2003 roku w wodociągu miejskim, wynika, że woda w badanym zakresie nie budzi zastrzeżeń pod względem bakteriologicznym i fizykochemicznym. Okresowo odnotowywano zawyżoną barwę wody na ujęciu w Górzyńcu. Sytuacja uległa znacznej poprawie po odbudowie ujęcia i uruchomieniu nowej stacji uzdatniania wody. Ujmowane wody z rejonu Karkonoszy charakteryzują się zaniżonym odczynem i niską twardością w stosunku do wielkości obowiązujących, jaki powinny odpowiadać wody do spożycia. Wody powierzchniowe wykorzystywane w zależności od wartości granicznych wskaźników jakości wody, które z uwagi na ich zanieczyszczenie muszą być poddane standardowym procesom uzdatniania, w celu uzyskania wody przeznaczonej do spożycia, dzieli się na trzy kategorie tj.: A1 - woda wymagająca prostego uzdatniania fizycznego, w szczególności filtracji oraz dezynfekcji; A2 - woda wymagająca typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania wstępnego, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji, dezynfekcji (chlorowania końcowego); A3 - woda wymagająca wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji, adsorpcji na węglu aktywnym, dezynfekcji (ozonowania, chlorowania końcowego). Z badań prowadzonych przez PSSE w Jeleniej Górze wynika, że wody powierzchniowe 25 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ zasilające ujęcie „Śnieżne Kotły” i „Górzyniec” należą do kategorii A2, a więc są to wody wymagające typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego. Sieć energetyczna Zaopatrzenie w energie elektryczną odbywa się liniami średniego napięcia 20kV z głównego punktu zasilania 110/120kV zlokalizowanego w rejonie Fabryki Papieru, poprzez stacje transformatorowe 20/0,4kV i sieć niskiego ciśnienia (napowietrzną i kablową). Większość linii napowietrznych wymaga modernizacji bądź przebudowy. Sieć ciepłownicza W gminie nie ma źródeł energetyki zawodowej. Zapotrzebowanie na ciepło realizowane jest poprzez źródła energetyki komunalnej i przemysłowej. Praktycznie wszystkie istotne źródła ciepła będące w eksploatacji ZN „Wspólny Dom” (b. ZGM) zostały zmodernizowane na kotłownie gazowe. Wciąż jednak potrzeby cieplne wielu indywidualnych gospodarstw, zakładów usługowych czy sklepów pokrywane są przez małe kotłownie opalane paliwem stałym oraz przez paleniska domowe, co jest niekorzystne z ekologicznego punktu widzenia (wysoki poziom lokalnych stężeń zanieczyszczeń powietrza „niska emisja"). W tym miejscu należy podkreślić rolę oszczędności energii cieplnej. Niezależnie od rodzaju nośnika każde zmniejszenie strat cieplnych w efekcie zmniejsza emisję „niską”. Dlatego bardzo istotnym elementem w ograniczaniu emisji zanieczyszczeń z niskich źródeł jest docieplanie budynków, termomodernizacje obiektów, efektywne gospodarowanie ciepłem poprzez różnego rodzaju termoregulatory. Obecnie w mieście uciążliwością jest tzw. niska emisja zanieczyszczeń i emisja z ruchliwych ciągów komunikacyjnych (ul. Żymierskiego). Likwidacja małych, nieefektywnych węglowych kotłów i palenisk domowych jest działaniem koniecznym by poprawiać jakość powietrza w Piechowicach. Racjonalizacja wytwarzania i użytkowania ciepła w połączeniu z minimalizacją strat cieplnych (efektywne termoizolacje obiektów) są najprostszą i najefektywniejszą metodą ochrony powietrza w wyniku bezpośredniego ograniczenia zużycia paliwa. Sieć kanalizacyjna Miasto Piechowice wyposażone jest w miejską oczyszczalnię ścieków o przepustowości 1500 m3/dobę wybudowaną w latach 1995-1998 z możliwością jej rozbudowy 26 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ do 3000 m3/dobę. Budowa oczyszczalni pozwoliła na częściowe uporządkowanie gospodarki ściekowej gminy. Oczyszczalnia usytuowana jest w Piechowicach przy ul. Cieplickiej na prawym brzegu rzeki Kamiennej. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna. Technologia oczyszczania polega na zastosowaniu procesów mechanicznych i biologicznych zachodzących przy udziale niskoobciążonego osadu czynnego, a także procesów: defosfatacji, denitryfikacji i nitryfikacji z częściową stabilizacją osadów. Na oczyszczalnię doprowadzanych jest aktualnie ponad 500 m3/d ścieków o charakterze bytowo-gospodarczym, głównie z gospodarstw domowych. Ścieki dopływają tu kolektorem głównym grawitacyjnym Ø 500 z części terenów miasta Piechowice. Na oczyszczalni funkcjonuje stacja zlewna nieczystości płynnych, na którą dowożone są ścieki z osadników bezodpływowych z terenu gminy. Łącznie dowożonych jest około 50 m3/d ścieków. Nie są tu doprowadzane ścieki przemysłowe. Oczyszczalnia jest w dobrym stanie techniczno-eksploatacyjnym. Nie odnotowuje się przekroczeń w jakości ścieków odprowadzanych z oczyszczalni do odbiornika tj. rzeki Kamiennej. Na terenie gminy funkcjonują zakłady przemysłowe wytwarzające ścieki technologiczne. Są to głównie: Fabryka Papieru w Piechowicach, Przedsiębiorstwo Zagraniczne „Polcolorit” w Piechowicach, Huta Szkła Kryształowego „Julia Szklarska Poręba” w Piechowicach i in.. W zakładach tych powstaje około 600 m3 ścieków. Zakłady są wyposażone w indywidualne systemy oczyszczania i odprowadzania ścieków. Usługi kanalizacyjne w gminie świadczone są przez Zakład Usług Komunalnych przy wykorzystaniu istniejących urządzeń kanalizacji sanitarnej i ogólnospławnej oraz środków transportu specjalnego do wywozu ścieków ze zbiorników przydomowych do stacji zlewnej usytuowanej na terenie Miejskiej Oczyszczalni Ścieków w Piechowicach. Istniejący system kanalizacyjny gminy posiada długość około 10 km zbiera ścieki z ulic: Cieplickiej, Kościuszki, Tysiąclecia, Świerczewskiego, Nowotki, Cicha Dolina ,Kamiennej, Szkolnej, Żymierskiego (częściowo), 22-go Lipca, Szklarskiej, Kolejowej Kopernika, Mickiewicza, Ciasnej, Bocznej, Słowackiego. Nadrzecznej (częściowo), Krótkiej oraz z Osiedla Młodych. Skanalizowana została dotąd lewobrzeżna i prawobrzeżna część miasta wzdłuż rzeki Kamiennej od oczyszczalni ścieków zlokalizowanej w Piechowicach Dolnych do ujścia potoku Mała Kamienna. Z sieci kanalizacyjnej korzysta aktualnie około 40% 27 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ społeczności tj. około 2700 mieszkańców. Pilnego uporządkowania wymaga gospodarka ściekowa jednostek strukturalnych Michałowice, Górzyniec, Pakoszów i Piastów. W tych rejonach gminy, w których brak jest systemu kanalizacyjnego częściowo funkcjonuje indywidualny system oczyszczania i odprowadzania ścieków. Urządzenia te to najczęściej małe oczyszczalnie przydomowe, zbiorniki bezodpływowe lub jedno czy kilku komorowe osadniki z odpływem ścieków do wód powierzchniowych lub do ziemi. Dla uporządkowania gospodarki ściekowej gminy istniejący system kanalizacyjny wymaga rozbudowy i objęcia swym zasięgiem całego miasta i istniejących osiedli tj. Michałowic, Górzyńca, Piastowa i Pakoszowa. Spowoduje to zwiększenie ilość ścieków doprowadzanych do Miejskiej Oczyszczalni i pozwoli na właściwe wykorzystanie jej przepustowości. Uporządkowanie systemu kanalizacji wymagać będzie budowy około 24,8 km kanałów sanitarnych, 8,3 km przyłączy oraz trzech przepompowni głównych, a także pompowni lokalnych. Realizacja sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej przyczyni się do poprawy warunków zasilania odbiorców, a także stworzy warunki do inwestowania na nowych terenach. Ponadto wyeliminuje zrzuty ścieków do wód powierzchniowych oraz do gruntu, a tym samym przyczyni się do poprawy stanu środowiska w gminie. Kanalizacja deszczowa. Wody deszczowe to wody pochodzące z opadów atmosferycznych. Odpływają z utwardzonych miejskich terenów mieszkaniowo-przemysłowych, ulic, placów i dróg. Wody opadowe z terenów utwardzonych gminy odprowadzane są do rzeki Kamiennej za pomocą kanalizacji deszczowej o przekroju 0,25 do 0,50 m, która obejmuje głównie nowe osiedla i obszary miasta najniżej położone w obrębie wschodniej części dolnych Piechowic. Całkowita długość kanalizacji deszczowej to 6,3 km. Kanalizacja deszczowa nie posiada urządzeń zabezpieczających wody przed zanieczyszczeniem. Stan formalno-prawny jest nieuregulowany. W celu odprowadzenia wód opadowych z pozostałej części gminy istnieje konieczność rozbudowy systemu odwadniającego. 28 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ W celu poprawy gospodarki wodami opadowymi niezbędnym jest wykonanie około 2,3 km kanałów deszczowych. Sieć gazowa Zaopatrzenie w gaz realizowane jest w części poprzez nowy gazociąg średniego ciśnienia, a w części poprzez układ niskiego ciśnienia współpracujący ze stacją redukcyjna pomiarową II stopnia zlokalizowana w Jeleniej Górze – Sobieszowie. Wszystkie obszary zurbanizowane posiadają sieć gazową, przy czym jest bardzo zróżnicowany i część układu (zasilenie Michałowic) zakwalifikowano do całkowitej wymiany. Składowanie odpadów Gospodarka odpadami w mieście polega na systemie wywozu odpadów komunalnych (obejmującym całe miasto) na wysypiska w Siedlęcinie (gmina Jeżów Sudecki) oraz w Ścięgnach (gmina Podgórzyn). Odpady są segregowane. Na obszarze Piechowic występują niewielkie dzikie wysypiska śmieci (zwłaszcza w lasach, przy drogach gospodarczych), których główną przyczyną jest dobrowolność zawierania umów na odbiór odpadów. Funkcja miasta, jego walory przyrodnicze oraz zakres ochrony środowiska przyrodniczego stanowią przeciwwskazanie dla lokalizacji na jego obszarze wysypiska śmieci. 4.3. Własność nieruchomości. I. Stan gruntów gminy Piechowice na dzień 01.01.2004r. wynosił: * powierzchnia gruntów - 208,30 ha, II. Stan gruntów gminy Piechowice na dzień 31.10.2004r. wynosi: * powierzchnia gruntów - 204,65 ha, w tym: - grunty pod budow. 93,50 ha, - grunty w użyt. wiecz. 29,10 ha, - lasy 4,00 ha, - parki 16,80 ha, - drogi 42,81 ha, - ogrody działkowe 15,34 ha, - rowy 3,10 ha, 29 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ III. W okresie od 01.01.2004r. do 31.10.2004r. ubyło 3,65 ha powierzchni gruntów z tytułu: Sprzedaży działek niezabudowanych o powierzchni - 1,17 ha. Nabycia prawa własności gruntu przez użytkowników wieczystych - 2,31 ha. Sprzedaży działek zabudowanych (udział gruntu przy sprzedaży lokali mieszkalnych i użytkowych) - 0,17 ha. IV. W okresie od 01.01.2004r. do 31.10.2004r. przybyło na własność 0,01 ha powierzchni gruntów z tytułu zamiany nieruchomości będącej w użytkowaniu wieczystym - 0.01 ha. V. W okresie od 01.01.2004r. do 31.10.2004r. gmina oddała w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i prawnym 0,13 ha gruntów. VI. Gmina posiada następujące nieruchomości: 1. Nieruchomość zabudowaną położoną w Piechowicach przy ul.Żymierskiego nr 49 i 49a, na działce o pow. 2200 m2 - tj. siedziba Urzędu Miasta, Rady Miasta , Urzędu Stanu Cywilnego, BGŻ, MOPS i Posterunek Policji (obiekt wyposażony w instalację elektryczną, wodociągową, co i kanalizacyjną). 2. Nieruchomość zabudowaną położoną w Piechowicach przy ul.Piastowskiej nr 5, na działce o pow. 3,04 ha. Wyżej wymieniona nieruchomość została oddana w użytkowanie na rzecz Klubu Sportowego LECHIA w Piechowicach. 3. Nieruchomość zabudowaną położoną w Piechowicach obręb: Michałowice przy ul.Kolonijnej nr 14, na działce o pow. 7300 m2. Aktualnie nieruchomość została wydzierżawiona na rzecz Starostwa Powiatowego w Jeleniej Górze z przeznaczeniem na cele Szkolnego Schroniska Młodzieżowego. 4. Nieruchomość zabudowaną Schroniskiem „Kochanówka”, na działce o pow. 1900 m2 (wyposażoną w instalację elektryczną wodną i kanalizacyjną). Nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste na rzecz Sudeckich Hoteli i Schronisk PTTK Sp. z o. o. 5. Nieruchomość zabudowaną przy ul.Szkolnej nr 6, na działce o pow. 16459 m2 (wyposażoną w instalację elektryczną, wodną, gazową, co i kanalizacyjną). Nieruchomość oddana w trwały zarząd Szkole Podstawowej nr 1 w Piechowicach. 6. Budynek sali gimnastycznej usytuowany na działce nr 185 przy ul. Szkolnej w Piechowicach (wyposażony w instalację elektryczną, wodną, gazową, co i kanalizacyjną). 30 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ 7. Nieruchomość zabudowaną przy ul.Tysiąclecia nr 28, na działkach o pow. 11741 m2 (wyposażoną w instalację elektryczną, wodną, gazową, co i kanalizacyjną). Nieruchomość oddana w trwały zarząd Gimnazjum Publicznemu im. Jana Pawła II w Piechowicach. 8. Nieruchomość zabudowaną przy ul.Żymierskiego nr 77, na działce o pow. 4275 m2 (wyposażoną w instalację elektryczną, wodną, gazową, co i kanalizacyjną). Nieruchomość oddana w trwały zarząd Przedszkolu Samorządowemu nr 1 w Piechowicach. 9. Nieruchomość zabudowaną przy ul.Nadrzecznej nr 1, na działce o pow. 3000 m 2 (wyposażoną w instalację elektryczną, wodną, gazową, co i kanalizacyjną). Nieruchomość oddana w trwały zarząd Przedszkolu Samorządowemu nr 2 w Piechowicach. 10.Oddane w trwały zarząd Zakładowi Usług Komunalnych w Piechowicach: Nieruchomość zabudowana ujęciem wody „Górzyniec” położona na terenie Starej Kamienicy obręb:Kopaniec, na działce o pow. 2100 m2, o łącznej wartości 1.248.345,00zł (wyposażona w instalację elektryczną i wodną). Nieruchomość zabudowana oczyszczalnią ścieków przy ul.Cieplickiej, na działce o pow. 12151m2 (wyposażona w instalację elektryczną, wodną, gazową, co i kanalizacyjną). Nieruchomość zabudowana przy ul.Bocznej nr 15, na działce o pow. 5769 m2 (wyposażona w instalację elektryczna, gazową, wodną, co i kanalizacyjną). Nieruchomość zabudowana przy ul.Wrzosowej nr 13, na działkach o pow. 4104 m2 (wyposażona w instalację elektryczna, gazową, wodną, co i kanalizacyjną). 11.Oddane w zarząd Zarządowi Nieruchomości „Wspólny Dom” w Piechowicach. Nieruchomość zabudowana budynkiem Piechowickiego Ośrodka Kultury przy ul.Żymierskiego 53, na działce o pow. 318 m2 (wyposażoną w instalację elektryczną, wodną, co i kanalizacyjną). Nieruchomości lokalowe w tym: - lokale mieszkalne - 364 szt. o pow. 16.383 m2. - lokale użytkowe - 18 szt. o pow. 953 m2 (sklepy, usługi, komórki i piwnice). 4.4. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego. Pierwsze zapisy dot. Piechowic pochodzące z XIVw. łączą się z hutnictwem szkła w Cichej Dolinie, które poprzedzało tu późniejszy rozwój tej funkcji w Szklarskiej Porębie. Miasto rozwinęło się w dolinie rzeki Kamiennej z wiejskiego, łańcuchowego układu. Poza hutnictwem rozwijał się tu stopniowo przemysł papierniczy (XVIII/XIXw.). Obecnie miasto 31 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ obejmuje poza pierwotnym obszarem Piechowic 4 jednostki strukturalne zróżnicowane przestrzennie i funkcjonalnie. Składają się na nie: - łańcuchowy, wiejski ciąg osadniczy Piastowa i Pakoszowa na wschodzie, - Górzyniec – osiedle, o dominującej pierwotnie rozproszonej zabudowie wiejskiej przemieszanej ze współczesną zabudową mieszkaniową, położone na północny zachód od Piechowic, - Michałowice – kameralne wczasowisko z XIXw. Obecnie pełniące także funkcję luksusowego osiedla mieszkaniowego. * wartości środowiska kulturowego objęte ochroną prawną: Tabela nr 3. - obiekty wpisane do rejestru zabytków: Pakoszów – pałac nr rej. 619 Pakoszów – park przypałacowy nr rej.506/J Piechowice – budynek nr 17 przy ul. Bocznej nr rej. 488/J Piechowice – d. w. „Uroczysko I” nr rej. 1045/J Piastów – kościół filialny pw Bożego Ciała nr rej. 715/J Piastów – cmentarza przykościelny nr rej. 946/J Piechowice Wodociągowa Wieża ciśnień PKP nr rej. 1267/J Tabela nr 4 - obiekty w ewidencji WKZ: Piechowice Pakoszów Piastów Górzyniec Michałowice - 165 obiektów (obiekty kultury, budynki przemysłowe, domy mieszkalne oraz techniczne), - 55 obiektów (budynki mieszkalne i gospodarcze), - 73 obiekty (budynki mieszkalne i gospodarcze), - 63 obiekty (budynki mieszkalne i gospodarcze oraz szkoła), - 30 obiektów (budynki mieszkalne i wczasowe). Ponadto w obszarze miasta występuje 21 stanowisk archeologicznych. Za najcenniejszy uznaje się rejon Cichej Doliny, gdzie udokumentowano relikty XIV-wiecznej huty szkła. 4.5. Identyfikacja problemów. Problemy przyrodnicze i ekologiczne: 1. Konieczność zachowania walorów środowiska przyrodniczego oraz przestrzegania obowiązujących przepisów w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego. 2. Duża liczba ścinanych drzew. 3. Brak ochrony prawnej cenych terenów oraz drzew. 32 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ 4. Zanieczyszczenie wód rzeki Kamienna oraz Mała Kamienna i potoku Piastówka (ścieki komunalne). 5. Niedostatecznie rozwiązana gospodarka wodami opadowymi. 6. Zanieczyszczenie powietrza lokalnymi kotłowniami. Problemy środowiska kulturowego: 1. Zły stan techniczny większości obiektów kulturowych. Problemy związane z infrastrukturą techniczną: 1. Główny problem miasta to zły stan techniczny chodników, zły stan techniczny ulic. 2. Zły stan techniczny oświetlenia ulicznego oraz jego brak przede wszystkim na ulicach Osiedla Młodych. 3. Brak dostępu do sieci wodociągowej. 20% mieszkańców pozbawionych jest możliwości korzystania z wody do spożycia z wodociągu komunalnego głównie z rejonu Piastowa. 4. Brak dostępu do kanalizacji sanitarnej. 40% mieszkańców nie może korzystać z sieci kanalizacyjnej. Brak wystarczającego systemu kanalizacyjnego w rejonie osiedli Paistów, Pakoszów, Michałowice, Górzyniec i częściowo Piechowice. 5. Brak kanalizacji burzowej. 5. Gospodarka. W sferze gospodarczej miasta dominują: - przemysł (wskaźnik Florence’a wynosi dla miasta 1,7523, co wskazuje na średni poziom specjalizacji), - turystyka PRZEMYSŁ: Największe zakłady przemysłowe to: - fabryka maszyn „KARELMA” S.A, - Fabryka Papieru PIECHOWICE S.A, - „POLCOLORIT” Sp. z o.o. (produkcja płytek ceramicznych), - Huta Szkła Kryształowego „JULIA SZKLARSKA PORĘBA” Sp. z o.o. 33 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Przemysł zatrudnia 48,7% ogółu zawodowego czynnych mieszkańców miasta i zajmuje obszar o łącznej powierzchni ok. 52 ha. Z przeprowadzonych badań ankietowych wynika, że funkcja ta będzie się stabilizowała. Jednym zakładem deklarującym rozbudowę oraz zwiększenie zatrudnienia jest „POLCOLORIT” Sp. z o.o. W rejonie specjalnej strefy ekonomicznej w Kamiennej Górze, podstrefy w Piechowicach projektowany jest duży zakład produkcji płytek ceramicznych z planowanym zatrudnieniem ok. 125 osób. Pozostali przedstawiciele branży nie przewidują większych inwestycji poza modernizacjami technologicznymi oraz rozbudową urządzeń infrastruktury technicznej. Żaden z obiektów przemysłowych nie wykazuje uciążliwości dla środowiska wykraczających poza zajmowane tereny. Według stanu ze stycznia 2005 roku, działalność produkcyjną w mieście prowadziło 521 podmiotów gospodarczych. W większości były to podmioty sektora prywatnego (ponad 98% ogółu). Podmioty gospodarcze prowadzące działalność produkcyjną w Piechowicach wykazują istotne zróżnicowanie branżowe. Duże znaczenie w mieście odgrywa przemysł papierniczy (FPP), ceramiczny (Polcolorit) i szklarski (Huta Julia). Ogólnie biorąc, zdecydowaną większość (85%) podmiotów gospodarczych prowadzących działalność produkcyjną i budowlaną na terenie miasta stanowią jednostki małe, tj. zatrudniające do 5 pracowników. Są to przy tym z reguły zakłady o wielobranżowym, nie tylko produkcyjnym profilu, najczęściej prowadzące własną działalność handlową. Tabela 5. Podmioty gospodarcze działające w Piechowicach wg wybranych sekcji EKD. W tym rok ogółem produkcja wyrobów gastronomia budownictwo transport handel stacjonarny handel stacjonarny i obwoźny handel obwoźny Usługi przemysłowe 1998 424 23 18 62 22 77 21 82 72 1999 483 26 22 74 23 86 22 89 83 2000 497 24 24 74 24 89 22 82 84 2001 510 32 28 69 27 99 20 67 76 2002 523 30 33 77 26 100 21 63 75 2003 517 31 37 79 24 92 22 55 67 2004 519 30 33 75 22 105 19 51 60 34 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Najdynamiczniej w Piechowicach rozwija się handel stacjonarny, który stanowi20,2 % wszystkich podmiotów gospodarczych. Drugie miejsce co do ilości podmiotów gospodarczych zajmują podmioty prowadzące działalność związaną z budownictwem 14,4 %. Najliczniejszą grupą podmiotów gospodarczych w sekcji handel stacjonarny są oczywiście sklepy. Ich ilość w latach 1998-2004 systematycznie rośnie. Wyjątek stanowi rok 2003, w którym nieznacznie spadła. Z danych tabelarycznych wynika, że systematycznie spada ilość podmiotów świadczących usługi przemysłowe. Jest to spowodowane złą sytuacją gospodarczą państwa. W Piechowicach przedsiębiorczość mierzona jest ilością podmiotów gospodarczych na ludność w wieku produkcyjnym. Wskaźnik ten ciągle rośnie Tabela 6. Przedsiębiorczość w Piechowicach Rok 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Przedsiębiorczość (ilość przedsiębiorstw na 1000 ludzi w wieku produkcyjnym) 0,424 0,483 0,497 0,510 0,523 0,517 0,519 Źródło: Dane Urzędu Miasta w Piechowicach Omawiany wskaźnik do 1998 roku systematycznie wzrastał. W latach 2003-2004 obserwuje się stabilizację przedsiębiorczości w mieście. Przedsiębiorczość Miasta Piechowice 0,6 0,5 Wskaźnik przedsiębiorczości (liczba przedsiębiorstw na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Rok 35 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ TURYSTYKA I POZOSTAŁE USŁUGI KOMERCYJNE: Usługi turystyczne reprezentowane są przede wszystkim przez 13 obiektów turystyczno – wypoczynkowych dysponujących 555 miejscami noclegowymi (486 całorocznych). Stopień wykorzystania bazy w 1998 r. wynosił 19,9 %. Funkcja ta wykazuje większą niż przemysł dynamikę rozwoju – przede wszystkim w otoczeniu drogi krajowej nr 3 w powiązaniu z obsługą transportu kołowego (w przygotowaniu jest 5 znaczących inwestycji związanych z obsługą turystyki i transportu kołowego (motele, parkingi, gastronomia, stacje paliw). Wśród pozostałych usług komercyjnych dominuje handel oraz drobne usługi codzienne. Komercyjne usługi kultury reprezentują: - „Teatr Nasz” Jadwigi i Tadeusza Kutów ze stałą sceną w Michałowicach, - „Teatr Cinema” w Michałowicach. Ogółem w mieście w końcu 1998 r. zarejestrowanych było 1.236 podmiotów gospodarczych – w większości w sektorze komercyjnej działalności gospodarczej. Rynkowy charakter tych usług ściśle wpływa na stopień rozbudowania ich sieci, dynamikę wzrostu oraz strukturę. ROLNICTWO I LEŚNICTWO: Rolnictwo nie jest znaczącą dziedziną gospodarki lokalnej w Piechowicach. Chociaż tereny rolnicze zajmują 23 % obszaru Piechowic, to z gospodarki rolnej utrzymuje się zaledwie 19 osób. Według danych uzyskanych w referacie Rolnictwa Urzędu Miasta w Piechowicach, w okresie od 1999 do 2002 nastąpiło zmniejszenie chowu bydła rogatego z 174 do 108 sztuk i drobiu z 800 do 700 sztuk. Wzrosła natomiast liczba sztuk trzody chlewnej z 80 do 113 sztuk oraz owiec z 3 do 12 sztuk i koni z 30 do 35 sztuk. W dalszym rozwoju piechowickiego rolnictwa (poza czynnikami makroekonomicznymi, w tym włączenie Polski do rynku Unii Europejskiej) duże znaczenie będzie miało ograniczenie przestrzeni rolniczej. Będzie ona poświęcona głównie na rozwój przestrzenny miasta (powstanie strefy ekonomicznej, planowane tereny zabudowy mieszkaniowej w Górzyńca i Michałowicach). Znaczenie rolnictwa, jako składnika bazy ekonomicznej miasta (a także miejsca pracy) dzisiaj już znikome - ulegnie więc dalszemu pomniejszeniu. 36 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Identyfikacja problemów Uwarunkowania wspomagające rozwój obszaru * atrakcyjność przyrodniczo – krajobrazowa miasta, położenie przy ważnym ciągu komunikacyjnym i w sąsiedztwie granicy państwa oraz dobrze rozwinięta i zróżnicowana baza ekonomiczna stwarzają dobre warunki dla rozwoju sfery gospodarczej, * miasto ma szczególnie korzystne warunki dla rozwoju funkcji związanych z postojami weekendowymi transgranicznego transportu ciężarowego, na co wskazują znaczne inwestycje obsługi turystyki i komunikacji w rejonie drogi krajowej nr 3, * wśród zakładów przemysłowych działających na terenie miasta znaczny udział mają podmioty o ugruntowanej pozycji na rynku i dobrej kondycji ekonomicznej, * różnorodność funkcjonalna bazy ekonomicznej miasta jest czynnikiem ograniczającym zjawisko bezrobocia i umożliwia wprowadzenie ew. zmian strukturalnych wynikających z ogólnej koniunktury gospodarczej, * bliskie sąsiedztwo Czech i stabilne kontakty transgraniczne sprzyjają rozwojowi funkcji komercyjnych – zwłaszcza z zakresu turystyki i handlu, * jednostki strukturalne o rolniczym charakterze mają wyraźne predyspozycje dla rozwoju funkcji agro – i ekoturystyki. Uwarunkowania ograniczające, bądź utrudniające rozwój obszaru * bliskie sąsiedztwo Szklarskiej Poręby – stanowi istotną konkurencję w branży turystycznej i wymaga tworzenia szczególnie atrakcyjnej, bogatej oferty, * warunki topograficzne i klimatyczne oraz znaczny udział gleb słabych rolniczo utrudniają rozwój gospodarki rolnej mimo znacznego areału, 37 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ * funkcja turystyczna, dla której rozwoju obszar posiada zdecydowane predyspozycje, narażona jest na znaczne wahania koniunktury i sezonowość, co podnosi ryzyko inwestowania w tym sektorze, * znaczna powierzchnia obszarów chronionych wiąże się z ograniczeniami w ich użytkowaniu i krępuje rozwój infrastruktury turystycznej. KIERUNKI ROZWOJU * należy tworzyć możliwości przestrzenne i terenowo – prawne dla rozwoju funkcji gospodarczych miast. Tereny możliwej ekspansji inwestycyjnej poszczególnych funkcji gospodarczych określa rysunek studium, * należy dążyć do racjonalnego wykorzystania możliwości turystycznych wynikających z położenia miasta przy drodze krajowej i w bliskim sąsiedztwie granicy państwa, * należy podejmować przedsięwzięcia podwyższające atrakcyjność turystyczna miasta. Winny być to działania zamierzające do zachowania i podkreślenia specyfiki obszaru: - poprawa atrakcyjności wizualnej miasta, - sanacja istniejących oraz wyznaczania nowych szlaków turystycznych, ścieżek dydaktycznych i rowerowych wraz z towarzyszącymi urządzeniami (parkingi, miejsca biwakowe, punkty widokowe, system informacji wizualnej), - realizacja promocja unikalnych atrakcji turystycznych, kulturalnych i dydaktycznych z wykorzystaniem istniejących zasobów (cicha dolina, łąki w Górzyńcu), - tworzenie warunków dla rozwoju masowych i specjalistycznych form turystyki i sportu, - rozwój zróżnicowanej bazy pobytowej z rozbudowaną infrastrukturą sportową i rozrywkową, - rozwój agro- i ekoturystyki, - rozwój kontaktów transgranicznych, * w celu usprawnienia obsługi komunikacyjnej obszaru oraz ograniczenia uciążliwości ze strony transportu postuluje się zmianę przebiegu drogi krajowej nr 366 – wg rysunku studium (wniosek do studium województwa), 38 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ * należy wspierać proekologiczne inwestycje w przemyśle i pokrewnych rodzajach działalności. 6. SFERA SPOŁECZNA 6.1. STAN ISTNIEJĄCY – SYNTEZA Piechowice liczą 6.706 mieszkańców. Populację miasta cechują następujące zjawiska demograficzne: - utrzymująca się od połowy lat osiemdziesiątych stabilizacja liczby ludności przy równoczesnym spadku stopy urodzeń, - cechy regresywne w strukturze wiekowej (starzenie się społeczeństwa), - znaczny udział (58,6%) osób w wieku produkcyjnym w ogólnej liczbie ludności miasta, - zróżnicowanie wiekowe poszczególnych jednostek strukturalnych miasta (grupa osób w wieku produkcyjnym w Michałowicach wynosi ok. 12%, a w Piastowie i Pakoszowie przekracza 17% wahania liczby osób w wieku produkcyjnym mieszczą się między 60,5% w Michałowicach, a 52,8% w Pakoszowie), - większa liczba kobiet niż mężczyzn, zwłaszcza w grupie osób w wieku poprodukcyjnym, - 58% ludności z wykształceniem ponadpodstawowym oraz 4,1% ludności z wykształceniem wyższym (oba te wskaźniki wykazują w ostatnich latach niewielkie tendencje wzrostowe), - poziom bezrobocia. Poniższa tabela przedstawia zestawienie danych dotyczących liczby ludności oraz przyrost naturalny: Tabela 7. Liczba ludności oraz przyrost naturalny Miasta Piechowice (stan na 31 grudnia) w tym Rok Stan ludności 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 6771 6784 6749 6728 6734 6697 6706 mężczyźni kobiety Małżeństwa ogółem Urodzenia Zgony ogółem 3218 3230 3212 3195 3200 3201 3184 3553 3554 3537 3533 3534 3496 3522 41 45 45 40 39 30 28 54 52 59 51 55 54 59 70 65 60 50 64 63 67 39 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Liczba ludności Miasta Piechowice 7000 6000 5000 4000 Liczba ludności ogółem 3000 Mężczyźni Kobiety 2000 1000 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Rok W okresie 1998-2004 obserwuje się ujemny przyrost naturalny (różnica pomiędzy ilością zgonów i urodzeń). Tabela 8. Przyrost naturalny Rok 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Miasto Piechowice - 16 - 13 -1 1 -9 -9 -8 Źródło: Dane statystyczne Urzędu Miasta Przyrost naturalny Miasta Piechowice 2 0 -2 -4 -6 -8 Przyrost naturalny Miasta Piechowice -10 -12 -14 -16 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Rok 40 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Na zasoby mieszkaniowe miasta składa się 2.228 mieszkań o 8.649 izbach i 151.360 m² powierzchni użytkowej. W okresie ostatnich 10 lat na terenie miasta przybyło 148 mieszkań, co stanowi przyrost na poziomie 6%. 59% zasobów mieszkaniowych miasta zostało wybudowanych przed 1945 r.( w Pakoszowie odsetek ten sięga 97%). Na 1 mieszkanie przypada średnio 3,4 osoby i wskaźnik ten w poszczególnych jednostkach strukturalnych jest zbliżony. Mieszkaniec Piechowic dysponuje przeciętnie 0,94 izby oraz powierzchnię użytkową mieszkania na poziomie 22,67 m². W strukturze własnościowej mieszkań dominuje mienie komunalne (44%) oraz prywatne (38%). Zasoby komunalne należą do najstarszych – udział budynków wybudowanych przed 1945 rokiem sięga tu 74%. Sieć usług publicznych w ocenie wg wskaźników dla b. województwa jeleniogórskiego jest zadowalająca w sektorze kultury, oświaty i administracji przy wyraźnie niekorzystnej sytuacji w służbie zdrowia (liczba lekarzy stanowi zaledwie 1/3 średniej w d. województwie). W mieście są 2 przedszkola, szkoła podstawowa, gimnazjum oraz Zespół Szkół Technicznych i Licealnych, Piechowicki Ośrodek Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna, poczta, Komisariat Policji II Punkt Przyjęć Interesantów w Piechowicach, filia banku PKO B.P., BGŻ S.A., stadion miejski, praktyka lekarza rodzinnego Małgorzata, Cezary Zahorscy, praktyka lekarza rodzinnego Jolanta Jarecka Strąk oraz jednostka OSP. Piechowice położone są w zasięgu obsługi komunikacji miejskiej Jeleniej Góry gdzie mieszkańcy realizują większość potrzeb w zakresie usług ponadpodstawowych. Zjawiskiem, które ciągle wywiera istotny wpływ na życie mieszkańców jest bezrobocie, którego stopa w końcu 2004r. wynosiła 22,6 %. Dominującą grupą wśród bezrobotnych są osoby z wykształceniem podstawowym oraz zawodowym w grupach wiekowych 35-44 oraz 18-24 lat. 6.2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU: Uwarunkowania wspomagające rozwój obszaru * stabilizacja liczby ludności stwarza dobre warunki dla poprawy warunków mieszkaniowych * wielkość powierzchni użytkowej mieszkań przypada na 1 mieszkańca miasta jest wyraźnie wyższa od średniej dla b. województwa jeleniogórskiego, 41 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ * miasto dysponuje zadawalająco rozwiniętą siecią usług socjalnych, * zróżnicowanie funkcjonalne i znaczna ilość podmiotów gospodarczych działających na terenie miasta zapobiega gwałtownym wahaniom stopy bezrobocia. Uwarunkowania ograniczające, bądź utrudniające rozwój obszaru * utrzymująca się trwale stabilizacja liczby ludności przy równoczesnym starzeniu się populacji miasta jest zjawiskiem niekorzystnym wymuszającym zmiany w sektorze usług publicznych i zwiększającym obciążenia socjalne po stronie gminy, * wiek oraz wynikający z niego zły stan techniczno – użytkowy większości zasobów mieszkaniowych wpływa na wysoki poziom niezbędnych wydatków na remonty i modernizacje, * rozczłonkowanie i rozległość terenów zainwestowanych powoduje znaczne oddalenie części obszarów osiedleńczych od terenów koncentracji usług, * poziom wykształcenia mieszkańców bezpośrednio wpływa na poziom bezrobocia, KIERUNKI ROZWOJU * przyjmuję się, że liczba mieszkańców miasta będzie utrzymywać się na poziomie 6.700 osób, z niewielkimi oscylacjami, jednak uwzględniając możliwość odwrócenia się obecnych trendów demograficznych (np. wskutek ożywienia gospodarczego oraz rosnącego zainwestowania miastem jako dogodnym i atrakcyjnym zapleczem mieszkaniowym Jeleniej Góry) dla celów projektowanych przyjęto liczbę mieszkańców na poziomie 7.200. * ustala się, że dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych przy zakładanej docelowej liczbie ludności 7.200, wskaźniku powierzchni użytkowej / 1 mieszkańca na poziomie 30m², oraz intensywności zabudowy na średnim poziomie 0,2 należy zapewnić przyrost terenów mieszkaniowych na poziomie 40ha. Przyjęto docelowy wzrost liczby mieszkań z 2228 do 2570 (przy wskaźniku 2,65 osoby na 1 gospodarstwo domowe), z czego 100 mieszkań winno zostać zrealizowanych w zabudowie wielorodzinnej. 42 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Rezerwy terenowe pod budownictwo powiększono w rysunku studium ze względu na funkcję obszaru, przewidując, że: - na terenach turystycznych rozwijać się będzie budownictwo mieszkaniowe w formie tzw. „drugiego domu” – oszacowanie potrzeb terenowych dla tego typu zainwestowania jest niemożliwe ze względu na brak górnego limitu powierzchni działek budowlanych oraz bardzo zróżnicowane wymagania w tej mierze, - w obszarach rolniczych założono wzrost zainwestowania agro- i ekoturystyką, które wiążą się z zagospodarowaniem przyległych do zabudowy terenów na cele towarzyszące wiodącej funkcji obszaru. * dla pełnego zaspokojenia potrzeb w zakresie usług socjalnych należy dążyć do rozbudowania sektora opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, którego rola będzie systematycznie rosła wobec obserwowanych procesów demograficznych. Pożądane byłoby utworzenie pogotowia ratunkowego, * należy dążyć do ograniczenia bezrobocia poprzez: - wspieranie działań zmierzających do tworzenia nowych miejsc pracy na terenie miasta, - wspieranie działań umożliwiających podnoszenie kwalifikacji bezrobotnych. IIIIII.. Z Zaaddaanniiaa ppoolleeggaajjąąccee nnaa ppoopprraaw wiiee ssyyttuuaaccjjii nnaa ddaannyym m oobbsszzaarrzzee 1 . C e l o w o ś ć z a d a ń p l a n o w a n y c h d o re a l i za cj i . Celem strategicznym rozwoju Miasta Piechowice jest: zapewnienie mieszkańcom Piechowic wysokiego poziomu życia poprzez wpływ na tworzenie miejsc pracy i dogodnych warunków zamieszkania, ochronę zdrowia i bezpieczeństwa oraz zwiększenie dostępu do edukacji, kultury i sportu. Cel strategiczny przekłada się na cele cząstkowe: 1. cel cząstkowy I – wspieranie przedsiębiorczości na terenie miasta, w szczególności poprzez aktywizację lokalnych zasobów oraz: a. bezpośrednie inwestycje w infrastrukturę techniczną, b. kształtowanie w społeczności lokalnej aktywnej, przedsiębiorczej postawy. 43 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ 2. cel cząstkowy II – poprawa warunków życia mieszkańców Piechowic poprzez zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, edukację i oświatę oraz tworzenie korzystnych warunków mieszkaniowych, w szczególności poprzez: a. rozwój budownictwa mieszkaniowego, b. rozwój funkcji edukcyjno-oświatowej, c. ochronę bezpieczeństwa mieszkańców. 3.cel cząstkowy III – ochrona środowiska przyrodniczego i kształtowanie ładu przestrzennego poprzez: a. poprawę stanu środowiska naturalnego, b. dbanie o ład przestrzenny miasta i jego funkcjonalność dla mieszkańców. 4. cel cząstkowy IV – pielęgnacja kultury oraz rozwój sportu i rekreacji poprzez; a. zachowanie stanu dziedzictwa kulturalnego oraz jego promocja w skali ponadlokalnej, b. wykreowanie Miasta Piechowice jako centrum sportu i rekreacji, c. podjęcie działań na rzecz podniesienia świadomości kulturalnej mieszkańców. Niezbędne w tym momencie jest uwzględnienie wewnętrznych czynników mających wpływ na rozwój gminy miejskiej Piechowice, jej mocnych stron, potencjału rozwojowego oraz zidentyfikowanie ewentualnych zagrożeń. Poniżej została przedstawiona analiza, która powstała w ramach prac nad stworzeniem Planu Rozwoju Lokalnego Miasta Piechowice: Tabela 9. Analiza czynników mających wpływ na rozwój gminy miejskiej Piechowice. MOCNE STRONY: SŁABE STRONY: korytarze transportowe, w tym droga bezrobocie długookresowe, w szczególności wśród kobiet i młodzieży, krajowa nr 3 i linia kolejowa Jelenia Góra – Szklarska Poręba malejąca dynamika przyrostu ilości dynamicznie rozwijająca się branża gospodarki – handel, podmiotów gospodarczych, brak inwestora zatrudniającego kobiety, wolne tereny pod inwestycje, słaba kondycja firm, działania samorządu na rzecz wspierania zły stan techniczny dróg i chodników, inwestycji, brak instytucji wspierania środowisko naturalne, przedsiębiorczości, punkt informacji turystycznej, słabe zaplecze sanitarne miasta, współpraca z miastem zagranicznym w starzenie się społeczeństwa, Danii, zbyt niskie nakłady na promocję kultury i 44 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ dobra komunikacja, sportu, infrastruktura techniczna – mały stopień ścieżki rowerowe infrastruktura techniczna – duży stopień skanalizowania, brak parkingu miejskiego. zwodociągowania rezerwy oczyszczalni ścieków, telefony, dobra infrastruktura energetyczna, uzbrojone tereny pod budownictwo mieszkaniowe, społeczeństwo coraz lepiej wykształcone, inwestycje z budżetu miasta, bogactwo kulturowe, oferta kulturalna oraz aktywność sportowa i rekreacyjna w mieście, dni Piechowic, liczna i fachowa sportowa kadra szkoleniowa, baza sportowa, kwalifikacje pedagogów, edukacja niepełnosprawnych, funkcjonowanie Podstawowej Opieki Zdrowotnej, Komisariat II Policji w Jeleniej Górze Punkt Przyjęć Interesantów w Piechowicach, dzielnicowy. ZAGROŻENIA: SZANSE: zachowanie walorów środowiska naturalnego, rozwój przedsiębiorczości i aktywności zła sytuacja gospodarcza Polski, chaos w finansach publicznych, brak instrumentów wpierania społecznej, akcesja do Unii Europejskiej, przedsiębiorczości i redukcji bezrobocia, niespójny i niestabilny system prawny, 45 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ środki przedakcesyjne i akcesyjne Unii polityka państwa i samorządów wyższych szczebli wobec służby zdrowia, opieki Europejskiej, współpraca międzygminna, w tym w ramach społecznej i edukacji, odpływ na zewnątrz ludzi młodych, Związku Gmin Karkonoskich, napływ kapitału zagranicznego, Zdefiniowanie celu strategicznego, a tym samym celów cząstkowych, a także wyniki analizy pozwolą w dalszej części niniejszego opracowania na dokładne określenie zadań służących rozwojowi lokalnemu. 2. L ista zadań. Lista zadań do realizacji w bezpośredniej bądź dalszej przyszłości powstała na podstawie analizy celów rozwoju Miasta Piechowice, jej mocnych i słabych stron, a także szans i zagrożeń. Zadania te, pogrupowane tematycznie, a w dalszej części opracowania ułożone według kryterium ważności, rozwiązywane będą poprzez realizację konkretnych projektów inwestycyjnych. Dla każdego projektu realizowanego w latach 2005-2009 określone zostaną ramy czasowe jego realizacji, a także źródła finansowania, oczekiwane rezultaty. Zadania służące realizacji Planu Rozwoju Lokalnego Miasta Piechowice na lata 2005 – 2009 zostały przyporządkowane zdefiniowanym wcześniej celom cząstkowym. W ramach każdego z nich projekty zostały uszeregowane według kryterium ważności: cel cząstkowy I – wspieranie przedsiębiorczości: 1. Bezpośrednie inwestycje w infrastrukturę techniczną: - przebudowa i modernizacja układu komunikacyjnego, - budowa parkingu miejskiego i parkingu w Michałowicach 2. Kształtowanie w społeczności lokalnej aktywnej, przedsiębiorczej postawy: - szkolenie i kształcenie mieszkańców w zakresie podejmowania własnej, samodzielnej działalności gospodarczej. Współpraca z Urzędem Pracy w zakresie systemu kształcenia, - budowa społeczeństwa informacyjnego. cel cząstkowy II – poprawa warunków życia mieszkańców Piechowic: 1. Rozwój budownictwa mieszkaniowego: 46 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ - wyposażenie w infrastrukturę techniczną w szczególności kanalizację sanitarną jednostki strukturalnej Michałowice, Górzyniec, Piastów, Pakoszów, dzielnicy mieszkaniowej Osiedla Młodych oraz wzdłuż ulicy Słowackiego, 2. Poprawa dostępności placówek oświatowych: - modernizacja Szkoły Podstawowej Nr 1, - modernizacja gimnazjum, - modernizacja Przedszkola Samorządowego Nr 1, - modernizacja Przedszkola Samorządowego Nr 2, 3. Bezpieczeństwo mieszkańców: - modernizacja oświetlenia ulicznego gminy, - budowa nowych punktów oświetleniowych. cel cząstkowy III – ochrona środowiska przyrodniczego i kształtowanie ładu przestrzennego: 1. Poprawa stanu środowiska naturalnego: - rozwój skanalizowania i zwodociągowania, - rozbudowa i modernizacja kanalizacji deszczowej, - remont zabudowy regulacyjnej potoku „Młynówka”, - ochrona czystości i estetyki otoczenia życia mieszkańców (monitoring jakości wód powierzchniowych i atmosfery, edukacja ekologiczna), - budowa toalet miejskich. 2. Dbanie o ład przestrzenny miasta i jego funkcjonalność dla mieszkańców: - opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego jednostki strukturalnej Piastów-Pakoszów, części Piechowic, cel cząstkowy IV – pielęgnacja kultury oraz rozwój sportu i rekreacji: 1. Zachowanie stanu dziedzictwa kulturalnego oraz jego promocja w skali ponadlokalnej: - utworzenie muzeum szklarstwa przy Hucie Szkła Kryształowego „Julia”, 2. Wykreowanie Miasta Piechowice jako centrum sportu i rekreacji: - zwiększenie dostępności sportowej i rekreacyjnej dla mieszkańców Piechowic i regionu poprzez rozbudowę kompleksu sportowego o znaczeniu ponadregionalnym i krajowym - rozbudowa hali sportowej przy Szkole Podstawowej Nr 1 w Piechowicach, - utworzenie i wyposażenie placów zabaw. 3. Podjęcie działań na rzecz podniesienia świadomości kulturalnej mieszkańców: - modernizacja bazy Piechowickiego Ośrodka Kultury, 47 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Uszeregowanie projektów według ich ważności dla rozwoju Miasta Piechowic przedstawia się następująco: 1. Rozwój skanalizowania i zwodociągowania. 2. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej 3. Remont zabudowy regulacyjnej potoku „Młynówka”. 4. Budowa parkingu miejskiego i parkingu w Michałowicach. 5. Modernizacja oświetlenia ulicznego gminy. 6. Budowa nowych punktów oświetleniowych. 7. Modernizacja gimnazjum. 8. Rozbudowa bazy sportowo-rekreacyjnej. 9. Usprawnienie komunikacji w mieście poprzez modernizację dróg. 10. Modernizacja Szkoły Podstawowej , oraz Przedszkoli. 11. Modernizacja i rozbudowa kanalizacji deszczowej. 12. Utworzenie muzeum szklarstwa. 13. Modernizacja Piechowickiego Ośrodka Kultury. 14. Opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego. Sprawą priorytetową na dzień dzisiejszy jest rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej oraz zadania związane z przebudową układu komunikacyjnego miasta. Oprócz tego za najważniejsze uznano zadania związane z modernizacją oświetlenia gminy oraz gminazjum. Harmonogram realizacji działań oraz oszacowane koszty i sposoby finansowania przedstawiono w dalszej części opracowania. IIV V.. R Reeaalliizzaaccjjaa zzaaddaańń ii pprroojjeekkttóów w.. W rozdziale tym przedstawiono listę zadań inwestycyjnych i remontowych w układzie tabelarycznym w ujęciu na lata 2005 – 2009. Wszystkie wymienione zadania są zgodne z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Lista zadań, zestawiona w poprzednim rozdziale, przekłada się na poszczególne działania. W poniższej tabeli zestawiono przewidywany harmonogram realizacji projektów. Tabela ta pozwoli na określenie stopnia zapotrzebowania na środki budżetowe i pozabudżetowe w poszczególnych latach. 48 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Tabela zawiera zestawienie działań pogrupowanych według przynależności do czterech wyznaczonych wcześniej celów cząstkowych. Zakłada się, że projekty nie zrealizowane w założonym do realizacji roku przechodzą na rok następny. Zaplanowane zadania realizowane będą w warunkach posiadania przez gminę środków finansowych zarówno własnych jak i zewnętrznych (strukturalne UE), tak jak zaplanowane to zostało w niniejszym opracowaniu w rozdziale VII. Plan Finansowy. 49 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ Tabela 10. Harmonogram realizacji projektów. I.Działanie II.Przewidywany okres realizacji 2005 2006 2007 2008 CEL CZĄSTKOWY I - WSPIERANIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI 1.Bezpośrednie inwestycje w infrastrukturę techniczną Przebudowa i modernizacja układu komunikacyjnego Budowa parkingu miejskiego i parkingu w Michałowicach 2.Kształtowanie w społeczności lokalnej aktywnej, przedsiębiorczej postawy szkolenie i kształcenie mieszkańców w zakresie podejmowania własnej, samodzielnej działalności gospodarczej. Współpraca z Urzędem Pracy w zakresie systemu kształcenia Budowa społeczeństwa informacyjnego CEL CZĄSTKOWY II - POPRAWA WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW PIECHOWIC 1. Rozwój budownictwa mieszkaniowego wyposażanie w infrastrukturę techniczną Michałowic, Górzyńca, Piastowa, Pakoszowa, dzielnicy mieszkaniowej osiedla Młodych oraz ulicy Słowackiego 2. Poprawa dostępności placówek oświatowych modernizacja Szkoły Podstawowej Nr 1 modernizacja gimnazjum 50 2009 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ modernizacja Przedszkola Samorządowego Nr 1 modernizacja Przedszkola Samorządowego Nr 2 3. Bezpieczeństwo mieszkańców modernizacja oświetlenia ulicznego gminy. budowa nowych punktów świetlnych CEL CZĄSTKOWY III OCHRONA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I KSZTAŁTOWANIE ŁADU PRZESTRZENNEGO 1. Poprawa stanu środowiska naturalnego rozwój skanalizowania i zwodociągowania. rozbudowa i modernizacja kanalizacji deszczowej. remont zabudowy regulacyjnej potoku „Młynówka” Ochrona czystości i estetyki otoczenia życia mieszkańców (monitoring jakości wód powierzchniowych i atmosfery, edukacja ekologiczna) budowa toalet miejskich 2. Dbanie o ład przestrzenny miasta i jego funkcjonalność dla mieszkańców opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego jednostki strukturalnej PiastówPakoszów, części Piechowic. CEL CZĄSTKOWY IV - PIELĘGNACJA KULTURY ORAZ ROZWÓJ SPORTU I REKREACJI 1. Zachowanie stanu dziedzictwa kulturowego oraz jego promocja w skali ponadlokalnej utworzenie muzeum szklarstwa przy Hicie Szkła Kryształowego „Julia” 51 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice __________________________________________________________________________________________ 2. Wykreowanie Miasta Piechowice jako centrum sportu i rekreacji rozbudowa hali sportowej przy Szkole Podstawowej Nr 1 w Piechowicach utworzenie i wyposażenie placów zabaw 3. Podjęcie działań na rzecz podniesienia świadomości kulturalnej mieszkańców modernizacja bazy Piechowickiego Ośrodka Kultury 52 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice Oprócz zestawionych powyżej zadań przewidywanych do wdrożenia w latach 2005 – 2009 przez władze samorządowe, rozwój lokalny wspomagają także inicjatywy społeczne. Ich wzbudzanie, wdrażanie oraz kontynuacja zależy od mieszkańców miasta, ale również od inwestorów zewnętrznych, chcących realizować swoje przedsięwzięcia na terenie Gminy Piechowice. W związku z tym inicjatywy społeczne nie są całkowicie odcięte od kompetencji władz samorządowych. Takie aspekty jak wyznaczenie miejsc lokalizacji potencjalnych projektów, ustalenie zachęt dla inwestorów, przyjazny stosunek władz samorządowych do inwestorów zewnętrznych, promocja ofert inwestycyjnych, podniesienie atrakcyjności gminy poprzez sukcesywną modernizację infrastruktury społecznej oraz technicznej powodują, że miasto staje się bardziej atrakcyjne. Dotyczy to zarówno opinii lokalnej społeczności, jak i potencjalnych inwestorów. W związku z tym władze samorządowe powinny dążyć do wywołania takich zachowań wśród mieszkańców, które powodowałyby ich chęć do rozwijania swoich kwalifikacji, rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej, bardziej aktywnego poszukiwania pracy. W dalszej części niniejszego opracowania zostaną określone procedury wdrażania, finansowania, monitoringu i oceny realizacji Planu Rozwoju Lokalnego. Głównymi jednostkami za to odpowiedzialnymi będą Burmistrz, Rada Gminy i jednostki wydzielone specjalnie w tym celu wśród struktur Urzędu Miasta Piechowice. Będą one kontrolować i oceniać stopień realizacji ustaleń Planu w zakresie działań leżących w gestii władz samorządowych. W związku z tym zestawione poniżej propozycje działań są jedynie sugestią, która nie będzie podlegać kontroli i ocenie. V V.. PPoow wiiąązzaanniiee pprroojjeekkttóów w zz iinnnnyym mii ddzziiaałłaanniiaam mii rreeaalliizzoow waannyym mii nnaa tteerreenniiee ggm miinnyy//ppoow wiiaattuu//w woojjeew wóóddzzttw waa.. Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem programowym, który integruje potrzeby społeczności lokalnej w zakresie ładu kulturowo – ekologicznego, społecznego, gospodarczo – infrastrukturalnego. W swoich ustaleniach bazuje na dokumentach i programach planistycznych będących podstawą polityki regionalnej zarówno na poziomie krajowym, wojewódzkim jak i powiatowym. Zgodność Planu Rozwoju Lokalnego ze strategicznymi dokumentami planistycznymi jest warunkiem koniecznym jego skutecznej realizacji. 53 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice Większość z działań przewidzianych do realizacji przez niniejszy Plan Rozwoju Lokalnego wynika z założeń programowych Strategii rozwoju Powiatu Jeleniogórskiego. Trzema podstawowymi celami rozwoju Powiatu Jeleniogórskiego, wyznaczającymi „strategiczne pola rozwoju subregionalnego” są: Pierwszym z celów – wyznaczającym „pole rozwoju gospodarczego powiatu” – jest zapewnienie w danych warunkach subregionalnych (powiatowych) oraz zewnętrznych (regionalnych i krajowych) maksymalnej aktywności gospodarczej podmiotów gospodarki lokalnej. Drugim celem – sytuującym się w „polu walorów użytkowych powiatu” – jest zapewnienie możliwie najwyższego, w danych warunkach lokalnych i zewnętrznych, poziomu warunków bytowych oraz możliwości konsumpcyjnych społeczności powiatu. Trzecim celem jest użytkowanie naturalnych zasobów powiatu zgodnie z zasadami ekorozwoju. Jako cele operacyjne rozwoju Powiatu Jeleniogórskiego uznane zostały: 1. Redukcja poziomu bezrobocia; 2. Rozwój sektora produkcji i usług; 3. Rozwój funkcji turystycznych i rekreacyjnych; 4. Zapewnienie wysokiego poziomu usług społecznych dla mieszkańców powiatu; 5. Likwidacja i prewencja zagrożeń ekologicznych; 6. Zapewnienie ładu przestrzennego i estetyki powiatu; 7. Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa i porządku publicznego; 8. Likwidacja przyczyn i skutków patologii społecznych; 9. Zapewnienie akceptowanego przez społeczeństwo poziomu podstawowej opieki socjalnej i pomocy społecznej; 10. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury komunikacyjnej; 11. Rozwój systemu oświaty i kultury; 12. Wzrost poziomu opieki zdrowotnej; 13. Rozwój współpracy międzysamorządowej; 14. Upowszechnienie sportu i rekreacji; Graficzną interpretacją przedstawionej listy celów strategicznych i operacyjnych Powiatu Jeleniogórskiego jest poniższy rysunek. 54 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice CELE ROZWOJU POWIATU JELENIOGÓRSKIEGO CELE STRATEGICZNE WYSOKI POZIOM AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ WYSOKI POZIOM WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKACÓW WYSOKA JAKOŚĆ ŚRODOWISKA NATURALNEGO CELE OPERACYJNE likwidacja przyczyn i skutków patologii społecznych rozwój systemu oświaty i kultury upowszechnienie sportu i rekreacji wzrost poziomu opieki zdrowotnej zapewnienie ładu przestrzennego i estetyki powiatu rozwój sektora produkcji i usług zapewnienie akceptowanego przez społeczeństwo poziomu podstawowej opieki socjalnej i pomocy społecznej likwidacja i prewencja zagrożen ekologiczny ch modernizacja i rozbudowa infrastruktury komunikacyjnej zapewnienie wysokiego poziomu usług społecznych dla mieszkanców powiatu rozwój funkcji turystycznych i rekreacyjnych zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa i porządku publicznego rozwój współpracy miedzysamo rzodowej redukcja poziomu bezrobocia Strategia rozwoju Powiatu Jeleniogórskiego musi być spójna z ustaleniami dokumentów programowych na poziomie regionalnym. Jej cele, a zatem i zadania przewidziane do wdrożenia, wynikają z wytycznych Strategii rozwoju województwa dolnośląskiego. Cel zasadniczy strategii rozwoju Dolnego Śląska jest stworzenie kompleksu uwarunkowań sprawiających, że w regionie da się żyć w spokoju ducha, w zgodzie z ludźmi i w harmonii z naturą. Droga do celu zasadniczego prowadzi przez realizację pięciu celów strategicznych, które określać będą podstawowe kierunki polityki władz samorzadowych. Te cele to: 1. integracja dolnośląska (modernizacja sieci komunikacyjnej, wprowadzenie regionu w przestrzeń informacyjną, współdziałanie samorządów). 2. renesans cywilizacyjny (rozwój edukacji, humanizacja środowiska, życie kulturalne regionu, ład i bezpieczeństwo w przestrzeni publicznej) 3. społeczeństwo obywatelskie (promocja aktywności obywatelskiej, zjednanie środków przekazu) 4. innowacyjna gospodarka (rozwój turystyki, rozwój i tworzenie infrastruktury, aktywizacja i uelastycznienie siły roboczej, zwiększenie atrakcyjności inwestowania) 5. otwarcie na świat (pozyskiwanie zasobów Unii Europejskiej, promocja regionu, rozwój turystyki). 55 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice Dokumenty planistyczne na poziomie regionalnym powinny być zgodne z Koncepcją Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. To opracowanie zawiera zadania o charakterze rządowym, regionalnym i ponadlokalnym planowane do wdrożenia. Ich ogólny zarys przekłada się na uszczegółowienie w dokumentach planistycznych niższych rzędów. Spójność dokumentów planistycznych wszystkich rzędów ma zapewnić zrównoważony rozwój naszego kraju we wszystkich dziedzinach życia. V VII.. O Occzzeekkiiw waannee w wsskkaaźźnniikkii oossiiąąggnniięęćć PPllaannuu R Roozzw woojjuu LLookkaallnneeggoo.. Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego będzie poddawana sprawdzeniu na poszczególnych etapach. Kontroli podlegać będzie stopień realizacji poszczególnych celów, monitorowanie postępu wdrażania zaplanowanych działań, ich zgodności z harmonogramem, sposób finansowania oraz rezultaty. W wyniku wdrożenia działań zaplanowanych w Planie Rozwoju Lokalnego na lata 2005 – 2009 przewiduje się osiągnięcie następujących wskaźników ogólnych: wzrost ilości terenów wyposażonych w infrastrukturę techniczną, wzrost poziomu skanalizowania miasta, polepszenie stanu dróg miejskich, zwiększenie długości dróg o nawierzchni ulepszonej, poprawa dostępności i jakości obiektów oświatowo – kulturalnych, poprawę stanu środowiska przyrodniczego poprzez budowę zakładu utylizacji odpadów komunalnych, budowa społeczeństwa informacyjnego. Ponadto na koniec okresu programowania przewiduje się również: wzrost poziomu wyposażenia miasta w kanalizację deszczową poprzez jej modernizację podwyższenie ilości terenów wyposażonych w infrastrukturę techniczną, polepszenie stanu infrastruktury technicznej, Ponadto każde działanie będzie podlegać kontroli i ocenie. Stopień realizacji poszczególnych działań zostanie określony przy pomocy wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania. W poniższej tabeli zestawiono proponowane rodzaje wskaźników dla różnych rodzajów zadań oraz sposób ich pomiaru. 56 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice Tabela 11. Rodzaje wskaźników. Wskaźniki Jednostka miary Sposób pomiaru Wskaźniki produktu 1. Długość dróg gminnych 2. Długość sieci wodociągowej – nowej i zmodernizowanej km Monitoring w miejscu realizacji projektów mb j.w. mb j.w. mb j.w. 3. Długość sieci kanalizacji deszczowej– nowej i zmodernizowanej 4. Długość sieci kanalizacji sanitarnej – nowej i zmodernizowanej Monitoring na miejscu 5. Powierzchnia zmodernizowanych obiektów m2 infrastruktury kulturowej realizacji inwestycji, dane techniczne z oddania obiektów do użytku 6. Powierzchnia zbudowanych obiektów infrastruktury m2 j.w. m2 j.w. m2 j.w. rekreacyjnej 7. Powierzchnia nowych obiektów infrastruktury kulturowej 8. Powierzchnia nowych lub zmodernizowanych obiektów przeznaczonych na cele dydaktyczne i sportowe 57 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice Wskaźniki rezultatu 1. Powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne w wyniku budowy i ha modernizacji dróg oraz Monitoring w miejscu realizacji projektów uzbrojenia terenu. 2. Liczba osób korzystających z sieci wodociągowej 3. Liczba osób korzystających z sieci kanalizacyjnej % Statystyka gminna % Statystyka gminna hm3 j.w. szt. j.w. osoby j.w. osoby j.w. 4. Ilość ścieków odprowadzonych i oczyszczonych 5. Liczba zorganizowanych imprez kulturalnych w zmodernizowanych obiektach infrastruktury kulturalnej 6. Liczba osób korzystających z nowej infrastruktury kulturalnej i rekreacyjnej. 7. Liczba uczniów i wychowanków korzystających z lokalnych obiektów edukacyjnych Wskaźniki oddziaływania 1. Wielkość migracji saldo Statystyka gminna szt. j.w. tys. PLN j.w. 2. Liczba nowych przedsiębiorców w obszarze kultury, turystyki, sportu i rekreacji 3. Dochody z turystyki i kultury 58 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice V VIIII.. PPllaann ffiinnaannssoow wyy nnaa llaattaa 22000055 –– 22000099 Aktualna i prognozowana sytuacja finansowa Miasta Piechowice w okresie programowania 2005 – 2009 została przedstawiona w poniższej tabeli. Tabela 12. Sytuacja finansowa Miasta piechowice w okresie programowania. Lp Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 9 529 832 10 357 021 11 202 154 11 650 239 11 202 154 6 781 766 7 086 945 7 370 338 7 665 151 7 971 756 4 248 316 4 439 490 4 617 172 4 801 858 4 993 932 750 000 783 750 814 913 847 510 881 410 1 783 450 1 863 705 1 938 253 2 015 783 2 096 414 2 110 706 2 205 688 2 293 916 2 385 673 2 481 100 517 360 540 641 562 267 584 758 608 148 120 000 125 400 130 500 135 720 141 150 II. WYDATKI OGÓŁEM 8 631 232 9 050 074 9 448 421 9 862 702 10 400 854 1. w tym: wydatki bieżące 8 391 232 8 785 074 9 172 821 9 576 002 10 102 684 240 000 265 000 275 600 286 700 298 170 III. Wynik finansowy (I-II) 898 600 908 600 908 600 908 600 801 300 IV. Kredyty i pożyczki – spłaty 898 600 908 600 908 600 908 600 801 300 I. DOCHODY OGÓŁEM w tym 1. dochody własne A w tym: pod. i opłaty lokalne B dochody z majątku gminy C udziały w podatk. stan. dochód budżetu państwa 2. Subwencja ogólna 3. Dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej 4. Dotacje celowe na zadania własne 2. Wydatki majątkowe 59 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice Gmina zgodnie z dokumentami tematycznymi programów operacyjnych UE musi zapewnić część środków potrzebnych na realizację inwestycji. Po ogólnym oszacowaniu kosztów poszczególnych projektów dokonano ich podziału na źródła finansowania. Poniżej przedstawione zostały tabele z poszczególnymi projektami, ich finansowaniem i umieszczeniem w czasie. Tabela 13. Projekty, ich finansowanie i umieszczenie w czasie. Lp. Planowane inwestycje 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. Modernizacja i rozbudowa ul. Bocznej Remont ul. Bobrowej Remont ul. Brzozowej Budowa ul. Buczka Budowa ul.Cichej Modernizacja ul. Cmentarnej Budowa ul. Dębowej Remont ul. Górnej Remont ul. Jaworowej Budowa ul. Kochanowskiego Remont ul. Kolejowej Modernizacja ul. Kościuszki Remont ul. Leśnej Budowa ul. Łąkowej Budowa ul. Łowieckiej Remont ul. Mickiewicza Budowa ul. Norwida Modernizacja ul. Ogrodowej Modernizacja i rozbudowa ul. Prusa Modernizacja i rozbudowa ul. Reja Budowa ul. Skalnej W tysiącach złotych Okres realizacji Razem Środki własne Środki UE 2007-2008 182,4 45,6 136,8 2007-2009 51,0 12,8 38,2 2008-2009 58,4 14,6 43,8 2006-2007 2008-2009 85,5 47,2 21,4 11,8 64,1 35,4 2005-2006 411,0 102,8 308,2 2008-2009 2008-2009 80,1 668,0 20,0 167,0 60,1 501,0 2009 80,4 20,1 60,3 2009 156,0 39,0 117,0 2006-2007 272,8 68,2 204,6 2007-2009 342,0 85,5 256,5 2009 2008-2009 398,2 80,0 99,6 20,0 298,6 60,0 2007-2008 642,5 160,6 481,9 2006-2007 74,0 18,5 55,5 2008-2009 98,0 24,5 73,5 2007-2009 246,0 61,5 184,5 2006-2007 216,0 54,0 162,0 2006-2007 82,5 20,6 61,9 2007-2009 360,0 90,0 270,0 60 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice Lp. Planowane inwestycje W tysiącach złotych Okres realizacji Razem Środki własne Środki UE 22. Remont ul. Stromej 2007-2009 144,0 36,0 108,0 23. Remont ul. Szkolnej 2006-2007 262,0 65,5 196,5 24. Budowa ul. Szklarskiej 2006-2007 52,0 13,0 39,0 2007-2008 1167,1 291,8 875,3 2007-2008 346,0 86,5 259,5 2007-2009 495,0 123,8 317,2 2007-2009 512,8 128,2 384,6 2007-2009 2007-2009 83,0 45,0 20,8 11,2 62,2 33,8 2009 192,0 48,0 144,0 2008-2009 641,5 160,4 481,1 2007-2009 72,0 18,0 54,0 2006-2007 2008-2009 135,2 324,4 33,8 81,1 101,4 243,3 2006-2007 72,0 18,0 54,0 2006-2007 45,0 11,2 33,8 2006-2008 24094,7 6023,7 18071,0 2006-2008 254,3 63,6 190,7 2006-2008 698,4 174,6 523,8 2006-2008 1978,3 494,6 1483,7 2006-2008 4528,6 1132,2 3396,4 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. Remont ul. Świerczewskiego Modernizacja i rozbudowa ul. Słowackiego Modernizacja ul. Śnieżnej Budowa ul. Wczasowej Remont ul. Widok Remont ul. Wolskiej Budowa ul. Zamkowej Remont ul. Zawadzkiego Budowa ul. Złoty Widok Remont ul. 22 Lipca Remont ul. 1 Maja Budowa parkingu miejskiego Budowa parkingu w Michałowicach Budowa kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej Budowa pompowni ścieków Budowa rurociągów tłocznych Budowa kanalizacji deszczowej Budowa wodociągów magistrali zasilających 61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice W tysiącach złotych Planowane inwestycje Okres realizacji 43. Budowa wodociągów rozdzielczych 44. Lp. Razem Środki własne Środki UE 2006-2008 11525,5 2881,4 8644,1 Budowa hydroforni 2006-2008 336,1 84,0 252,1 45. Budowa hydrantów, zasuw, reduktorów 2006-2008 50,8 12,7 38,1 46. Remont zabudowy regulacyjnej potoku „Młynówka” 2006-2008 300,0 75,0 225,0 47. Modernizacja Szkoły Podstawowej Nr 1 przy ul. Szkolnej 6 2007-2009 250,0 62,5 187,5 48. Modernizacja gimnazjum przy ul. Tysiąclecia 28 2005-2007 474,0 118,5 355,5 49. Modernizacja Przedszkola Samorządowego Nr 1 2008-2009 100,0 25,0 75,0 50. Modernizacja Przedszkola Samorządowego Nr 2 2008-2009 60,0 15,0 45,0 2006-2009 400,0 400,0 0,0 2006-2007 100,0 25,0 75,0 2008-2009 100,0 25,0 75,0 54. Opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego jednostki strukturalnej Piastów-Pakoszów, części Piechowic 2005-2006 85,5 85,5 0,0 55. Utworzenie muzeum szklarstwa 2006-2009 105,0 26,2 78,8 51. 52. 53. Modernizacja oświetlenia ulicznego gminy Budowa nowych punktów oświetleniowych Budowa toalet miejskich 62 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice Lp. 56. 57. 58. Planowane inwestycje Rozbudowa hali sportowej przy Szkole Podstawowej Nr 1 Utworzenie i wyposażenie placów zabaw Modernizacja bazy Piechowicakiego Ośrodka Kultury W tysiącach złotych Okres realizacji Razem Środki własne Środki UE 2007-2009 150,0 37,5 112,5 2007-2009 100,0 25,0 75,0 2007-2009 130,0 32,5 97,5 63 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice V VIIIIII.. SSyysstteem mw wddrraażżaanniiaa PPllaannuu.. Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem ponadkadencyjnym, określającym cele i programy działań na kilka lat oraz wymagającym ciągłej pracy nad podnoszeniem jego jakości. Proces jego wdrażania jest złożonym przedsięwzięciem, wymagającym dobrego przygotowania informacyjnego i stałej komunikacji z otoczeniem. Wdrożeniu programu towarzyszyć będzie jego ewaluacja, która będzie się opierać na pozyskiwaniu obiektywnej informacji o jego przebiegu, skutkach i publicznym odbiorze. Ze względu na swój długookresowy charakter wdrażanie założeń Planu Rozwoju Lokalnego jest procesem ciągłym, wymagającym stałego śledzenia zmian prawnych, gospodarczych, politycznych oraz elastyczności w dostosowaniu się do priorytetów w zakresie uzyskiwania zewnętrznych środków finansowych. Poszczególne projekty wdrażane są w oparciu o harmonogram realizacji projektów zawarty we wcześniejszej części niniejszego dokumentu. Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego obejmuje okres 2005 – grudzień 2009. Zasady programowania, wdrażania i ewaluacji Planu Rozwoju Lokalnego obrazuje poniższy schemat. PLAN ROZWOJU LOKALNEGO opis projektów do realizacji w ramach poszczególnych zadań (harmonogram działań, źródła finansowania, rezultaty) realizacja projektów zgodnie z harmonogramem WDRAŻANIE PLANU ROZWOJU LOKALNEGO EWALUACJA AKTUALIZACJA ocena postępu realizacji zadań i projektów aktualizacja zapisów Planu Rozwoju Lokalnego 64 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice I. Realizacja zadań inwestycyjnych opierać się będzie o następujący schemat: Ogłoszenie przetargu w oparciu o ustawę o zamówieniach publicznych: Nadzór na inwestycją Wykonawca – firma wyłoniona w przetargu Finansowanie Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego uzależniona jest od wysokości pozyskanych środków zarówno krajowych jak i z funduszy strukturalnych. Biorąc pod uwagę prognozę dopuszczalnej wysokości zobowiązań w poszczególnych latach i wysokość środków, jakie mogą być wydatkowane bezpośrednio z budżetu, możliwości finansowe miasta wskazuje, że na realizację przyjętych celów zabezpieczy 25% wkładu w stosunku do uzyskanych środków wspólnotowych. Plan finansowy z uwzględnieniem różnych źródeł finansowania oraz harmonogramu na poszczególne lata został przedstawiony w rozdziale VII. Zarządzanie Funkcję Instytucji Zarządzającej i koordynującej realizację Planu Rozwoju Lokalnego będzie pełnił specjalnie powołany zespół pracowników. Zakres zadań Instytucji Zarządzającej obejmuje m.in.: zapewnienia zgodności realizacji Planu z poszczególnymi dokumentami programowymi wyższego rzędu, w tym w szczególności w zakresie zamówień publicznych, zasad konkurencji, ochrony środowiska, jak też zagwarantowanie przestrzegania zasad zawierania kontraktów publicznych, 65 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat postępów wdrażania oraz przebiegu realizacji projektów w ramach Planu, zapewnienie przygotowania i wdrożenia planu działań w zakresie informacji i promocji Planu, przygotowanie rocznych raportów na temat wdrażania Planu, zbieranie informacji do rocznego raportu o nieprawidłowościach, dokonanie oceny po zakończeniu realizacji Planu. Instytucja wdrażająca Plan Rozwoju Gminy Urząd Miasta Piechowice, jako instytucja wdrażająca Plan, odpowiedzialny będzie za: opracowanie i składanie wniosków o finansowanie zewnętrzne, bezpośrednią realizację działań przewidzianych w Planie w zakresie przygotowania przetargów, gromadzenia dokumentacji bieżącej, nadzoru nad wykonawcą pod kątem terminowości i jakości wywiązania się z zobowiązania, zapewnienie informowania o współfinansowaniu przez UE realizowanych projektów. IIX X.. SSppoossoobbyy m moonniittoorroow waanniiaa,, oocceennyy ii kkoom muunniikkaaccjjii ssppoołłeecczznneejj.. Monitorowania wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego oraz jego poszczególnych elementów dokonywać będzie Komisja Monitorująca. Aby zachować ciągłość procesu przygotowania Planu i jego realizacji, w skład Komisji Monitorującej wchodzić będą członkowie grupy roboczej, zaangażowanej w sporządzanie Planu Rozwoju Lokalnego. Skład Komisji Monitorującej przedstawiać się będzie, zatem następująco: - Burmistrz Miasta Piechowice - skarbnik Miasta Piechowice, - kierownik Zakładu Usług Komunalnych w Piechowicach - kierownik referatu Rozwoju Miasta, - przedstawiciel Rady Miasta Zebrania Komisji Monitorującej odbywać się będą raz na pół roku. Funkcję Sekretariatu Komisji pełnić będzie Sekretariat Burmistrza Miasta Piechowice. Obowiązkiem Sekretariatu będzie zawiadamianie członków Komisji o terminach posiedzeń. Obowiązkiem Sekretariatu będzie także przygotowywanie protokołów z posiedzeń Komisji Monitorującej, zawierających ustalenia w/w posiedzeń i przesyłanie ich do członków Komisji. Komisja Monitorująca analizować będzie ilościowe i jakościowe informacje na temat wdrażanych projektów i całego Planu Rozwoju Lokalnego w aspekcie finansowym i rzeczowym. Celem 66 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice takiej analizy jest zapewnienie zgodności realizacji projektów i Planu z wcześniej zatwierdzonymi założeniami i celami. Jeśli w raportach monitoringowych ujawnione zostaną problemy związane z wdrażaniem Planu, Komisja Monitorująca powinna podjąć działania mające na celu wyeliminowanie pojawiających się trudności wdrożeniowych. Na koniec okresu planowania (tzn. w styczniu 2010 r.) Komisja Monitorująca sporządzi raport końcowy, obrazujący faktycznie zrealizowane zadania w kontekście założeń Planu Rozwoju Lokalnego. Wszelkie rozbieżności pomiędzy ustaleniami Planu a jego rzeczywistym wykonaniem będą w w/w raporcie szczegółowo wyjaśnione. Raport końcowy będzie dostępny do wglądu w Sekretariacie Burmistrza. Proponuje się przeprowadzenie ankiety na początku 2010. Jej celem będzie uzyskanie informacji od mieszkańców miasta Piechowice na temat zmiany warunków życia w odniesieniu do początku każdego okresu programowania. Władze samorządowe w trakcie wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego muszą znaleźć skuteczną metodę przekazywania informacji do otoczenia. Powinny także zwrócić baczną uwagę na sprawny system przyjmowania informacji z otoczenia, od partnerów społecznych. Możemy wyróżnić dwa główne typy otoczenia społecznego, z którym władze gminy muszą się komunikować. Po pierwsze jest to otoczenie wewnętrzne, obejmujące pracowników urzędu, którzy uczestniczą bezpośrednio w administrowaniu gminą, ich wiedzę, motywację, umiejętności praktyczne, kompetencje interpersonalne, lecz także technologię i zasoby organizacji. Jest również otoczenie zewnętrzne. Otoczenie zewnętrzne bliższe obejmuje przede wszystkim ogół mieszkańców gminy, w którym jednak można wyróżnić szereg grup, organizacji, stowarzyszeń i instytucji czy przedsiębiorstw. Otoczenie zewnętrzne dalsze jest to faktyczne otoczenie gminy jako wspólnoty terytorialnej – sąsiednie gminy, struktury powiatowe, wojewódzkie i ogólnopaństwowe. Obszary działań w zakresie komunikacji dwustronnej i współpracy władz miasta Piechowice ze społecznością lokalną to: - informacja o postępach wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego - każdy mieszkaniec miasta będzie miał możliwość uzyskania informacji o aktualnym stanie prac wdrożeniowych Planu Rozwoju Lokalnego w siedzibie sekretariatu Urzędu Miasta, wraz z wglądem w dokumentację (raporty monitoringowe), - możliwość udziału mieszkańców w posiedzeniach Komisji Monitorującej (po wcześniejszym zgłoszeniu swojej obecności), - podjęcie współpracy z mediami lokalnymi - podawanie informacji o wdrażanych projektach w mediach lokalnych przynajmniej raz w roku, 67 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Piechowice - informacje z prac Komisji Monitorującej zamieszczane na stronie WWW. Instytucja Zarządzająca zapewnia środki informacyjne i promocyjne w zakresie udzielonej pomocy z funduszy strukturalnych. Wykorzystywane środki informacyjne i promocyjne będą miały na celu przede wszystkim informowanie potencjalnych i faktycznych odbiorców pomocy o możliwościach wsparcia ze strony UE oraz informowanie opinii publicznej o zakresie i wymiarze pomocy unijnej dla poszczególnych projektów i rezultatach tych działań. Informowanie i promocja odbywać się będzie poprzez organizowanie szkoleń i konferencji na temat możliwości pozyskania środków unijnych. W prasie lokalnej i regionalnej oraz w Internecie podawane będą systematycznie informacje na temat zaangażowania finansowego UE w realizację projektów oraz stanie zaawansowania realizacji zadań i ich efektów w ramach Planu. Sprawy związane ze środkami informacyjnymi i promocyjnymi stosowanymi przez Państwa Członkowskie odnośnie pomocy z funduszy strukturalnych reguluje Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 1159/2000. 68
