Samozatrudnienie i inne formy osiągania niezależności finansowej Pracownia Rozwoju Osobistego Anna Rutkowska www.rutkowscyszkolenia.pl Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Praca a dom? • Zdecydowana większość matek chce łączyć pracę z macierzyństwem. Aż (82%) zgadza się ze stwierdzeniem, że dziecko jest bardzo ważne, ale praca jest również istotna (Źródło: Instytut MillwardBrown SMG/KRC) • 80% matek uważa, że chwile spędzone z dzieckiem są cenniejsze niż praca. Aż 63% gdyby mogło, wolałoby zostać w domu z dzieckiem (Źródło: Instytut MillwardBrown SMG/KRC) • Niewielka część matek (około 1/3) uważa, że praca jest niezbędnym warunkiem szczęścia lub jedynie źródłem zarobków (Źródło: Instytut MillwardBrown SMG/KRC) • Co druga kobieta (52%) uważa, że dzięki pracy jest lepszą matką (Źródło: Instytut MillwardBrown SMG/KRC) Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Mobilność • to nie jest tylko kwestia przemieszczania się w celu otrzymania pracy • to również aspekt mentalności • chęci przekwalifikowania się lub uzupełnienia swoich kompetencji zawodowych • zmiany dotychczasowych przyzwyczajeń zawodowych jak np.: system pracy, dojazd, środowisko czy wyuczone już zachowania zawodowe. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Źródło: Sadowska-Snarska, C. (2005). RÓWNOWAGA PRACA - ŻYCIE w aspekcie polskiego rynku pracy - Raport z badań. Białystok: WSE. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego W wieku 15-24 następuje silna aktywizacja zawodowa kobiet– młodzi ludzie kończą edukację i wchodzą na rynek pracy. Kobiety w wieku 25-34 lata o 24% rzadziej od mężczyzn są aktywne zawodowo, a ich aktywność nasila się dopiero w kolejnej dekadzie życia. Tę odroczoną czasie aktywizację zawodową kobiet uznaje się za efekt okresowego zaniechania pracy przez kobiety mające małe dzieci i wybierające opiekę nad nimi w miejsce pracy zawodowej, ale po ich odchowaniu powracające do aktywności. (Źródło: Instytut MillwardBrown SMG/KRC) Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Według badań socjologicznych • Obecność dzieci w gospodarstwie domowym podnosi aktywność zawodową kobiet • Przyrosty aktywności są wraz z posiadaniem coraz większej liczby dzieci malejące • Kobiety z jednym lub dwojgiem dzieci są bardziej aktywne niż nieposiadające dzieci, ale gdy mają troje dzieci lub więcej ograniczają aktywność zawodową • Ponad 63% kobiet nie posiadających w gospodarstwie domowym dziecka to osoby w wieku 45 lat i więcej • Jeśli najmłodsze dziecko liczy do 3 lat, wówczas aktywność zawodowa mężczyzn staje się najwyższa, a aktywność zawodowa kobiet najniższa. Różnica aktywności zawodowej mężczyzn w stosunku do kobiet sięga 88% (Źródło: dr Ewa Lisowska „Przyszłość pracy a kobiety”) Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego W Polsce utrzymuje się silny tradycjonalizm osłabiający proces rekonstrukcji roli kobiety, ale również roli mężczyzny. Zmodyfikowana rola kobiety dopuszcza pracę zawodową, jednak praca jest ciągle elementem mało istotnym, a tradycyjny wzór kobietyopiekunki domowego ogniska jest niezmienny. Kobieta zdecydowana na karierę zawodową nie jest zwolniona z wypełnienia misji macierzyństwa. Oczekiwania społeczne wyznaczają jej pewne zadania w sferze prywatnej, których wypełnienie jest gwarantem akceptacji i samoakceptacji. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Kwadrant przepływu pieniędzy Praca na etacie Biznesmen Inwestor Samozatrudniony Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Kwadranty przepływu pieniędzy: Reprezentują różne metody generowania przychodu czy pieniędzy: • Pracownik: Zarabia pieniądze, wykonując pracę dla innej osoby lub firmy. • Samozatrudniony: Zarabia pieniądze, pracując dla siebie samego. • Właściciel biznesu: Posiada biznes, który generuje pieniądze. • Inwestor: Zarabia pieniądze z różnych inwestycji, to znaczy pieniądze generują pieniądze. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Od czego zależy, w którym kwadrancie się znajdziemy? • Ważne jest, z którego kwadrantu generujemy przychód! • Każdy z nas jest inny i ma predyspozycje do bycia w danym kwadrancie. • Różne metody generowania przychodu wymagają różnego nastawienia człowieka, różnych umiejętności technicznych, różnych dróg edukacji, różnych typów ludzi. • Różni ludzie są przyciągani do różnych kwadrantów. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Działalność gospodarcza kobiet Wiele kobiet decyduje się na założenie własnej firmy z wyboru, a nie z konieczności. Własna firma daje bowiem samodzielność w podejmowaniu decyzji i stanowieniu o sobie. To ucieczka przed „szklanym sufitem" (łatwiej jest kobiecie założyć własną firmę niż awansować na stanowisko kierownicze) i dyskryminacją ze względu na płeć, to szansa na uzyskiwanie wysokich dochodów a jednocześnie łatwiejsze łączenie pracy z obowiązkami rodzinnymi i wypoczynkiem. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Polki na tle innych krajów Badania socjologiczne wskazują, że na tle innych krajów Unii Europejskiej, mamy najwyższy odsetek kobiet, które zdecydowały się na samozatrudnienie. Spośród wszystkich obywateli Polski, którzy w ten sposób odnaleźli się na rynku pracy, panie stanowią 36,3 proc. W innych krajach odsetek ten jest niższy: w Austrii - 34,2 proc., w Finlandii - 32,8 proc., w Niemczech - 27,8 proc., w Czechach - 27, 2 proc., w Hiszpanii 26,8 proc., w Irlandii 24, 9 proc., a w Danii tylko 20,8 proc. Innymi słowy: w Polsce więcej, niż co trzecia osoba prowadząca własną działalność gospodarczą (w różnych formach) to kobieta, a w słynącej z dbania o równy status płci Danii - tylko, co piąta. (Źródło: dr Ewa Lisowska „Przyszłość pracy a kobiety”) Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Ważne jest też to, że kobiety prowadzące własną działalność mające np. małe biuro rachunkowe, księgowe czy wykonujące prace biurowe dla kogoś, ale we własnym domu, łatwiej mogą dopasować czas pracy do potrzeb dzieci. Nie ma tu sztywnego i przestarzałego systemu: siedzę w biurze od ósmej do szesnastej, potem trzaskam drzwiami i mnie nie ma. Pracując w domu łatwiej można sobie poradzić z odprowadzeniem dziecka do przedszkola, wspólnym odrobieniem lekcji czy innymi rodzinnymi zajęciami. Minusem tej formy pracy jest natomiast to, że samozatrudnienie często przesiadują wieczorami czy w weekendy nad pilnym zleceniem. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Samozatrudnienie Samozatrudnienie, jednoosobowa działalność gospodarcza, jednoosobowa firma - wiele nazw na oznaczenie takiej samej sytuacji. Sytuacji w której osoba fizyczna podejmuje działalność gospodarczą na własny rachunek i na własne ryzyko. Decyzję taką podejmują trzy grupy osób: • ci, którzy pragną stworzyć od postaw przedsiębiorstwo, rozwijać je, zarabiając w ten sposób na życie i czerpiąc z tego satysfakcję zawodową; • ci, którzy pragną wykonywać swoją działalność jak wolny zawód, wolny strzelec, na rzecz wielu zleceniodawców, korzystając ze swobody, jaką daje samodzielna organizacja pracy; • ci, którzy ze względu na spodziewane korzyści ekonomiczne albo nakłonieni do tego przez pracodawcę, podejmują czy kontynuują karierę pracowniczą, działając formalnie w ramach prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Samozatrudnienie Samozatrudnienie - w rozumieniu ustawy o PIT to prowadzenie działalności gospodarczej lub działalności wykonywanej osobiście, które polega na zapewnieniu pracy samemu sobie. Działalność ta jest prowadzona jednoosobowo na rzecz jednego lub wielu podmiotów. Taki model zatrudniania staje się coraz bardziej popularny wśród pracodawców, oznacza bowiem dla nich mniej formalności podatkowoubezpieczeniowych. Należy jednak pamiętać, że każda decyzja wiążę się zarówno z uzyskiwanymi korzyściami, jak i ponoszonymi kosztami. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Samozatrudnienie • Samozatrudnienie jest często utożsamiane z działalnością gospodarczą, co stanowi znaczne zawężenie tego zjawiska. W praktyce bowiem między etatową pracą a pozarolniczą działalnością gospodarczą występują stany pośrednie. Równie liczna jak jednoosobowe przedsiębiorstwa jest armia osób, które funkcjonują na podstawie cywilnych umów zlecenia lub o dzieło. Wówczas mówimy o działalności wykonywanej osobiście. • Działalność wykonywana osobiście często mylona jest z działalnością gospodarczą, zwłaszcza gdy jest ona wykonywana jednoosobowo. Tymczasem osoba prowadząca działalność gospodarczą zostaje świadomie przedsiębiorcą, w momencie dokonania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Podatnik wykonujący działalność osobiście nigdzie nie rejestruje tego faktu. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Najważniejsze korzyści płynące z samozatrudnienia • Przede wszystkim osoba prowadząca samodzielną działalność gospodarczą ma większą łatwość podejmowania pracy, gdyż jej zatrudnienie nie wiąże się dla zleceniodawcy z takim ryzykiem jak zatrudnienie pracownika. Tak więc gotowość podjęcia samozatrudnienia daje większe szanse znalezienia pracy a tym samym pozyskania źródła dochodu. • Ważą zaletą jest także możliwość pracy dla kilku zleceniodawców jednocześnie oraz brak obowiązku osobistego wykonywania swych czynności - czyli możliwość zatrudniania podwykonawców. • Osiągając przychody w ramach samozatrudnienia można skorzystać z wielu dróg obniżenia obciążeń podatkowych czy składek na rzecz ZUS. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Do typowych oszczędności zaliczyć można: • • • • • • Możliwość odliczania od przychodów wszystkich kosztów, które związane są z wykonywaną pracą. Są to między innymi: zakup wyposażenia własnej firmy (komputer, biurko, telefon, materiały biurowe), opłaty związane z utrzymaniem siedziby także wtedy, gdy znajduje się ona w mieszkaniu (czynsz, prąd, woda), wydatki na eksploatację samochodu wykorzystywanego na potrzeby działalności, wydatki związane z bieżącym funkcjonowaniem firmy (telefon, dostęp do Internetu), amortyzacja majątku (siedziby, samochody, wyposażenia lokalu); Możliwość odliczenia podatku VAT przy zakupach; Opłacalne formy opodatkowania; Możliwość uwzględniania kosztów uzyskania przychodów w wysokości faktycznej; Obniżenie składek na ubezpieczenie społeczne, które w praktyce, jak wiadomo nie przekładają się na wysokie emerytury w przyszłości. Poważną korzyścią, jaką daje samozatrudnienie, jest możliwość samodzielnego zorganizowania swojej pracy. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plusy samozatrudnienia Możliwość samodzielnej organizacji pracy, wyboru miejsca i czasu realizowania zleceń. Można wyznaczyć sobie konkretne dni i godziny przeznaczone na pracę, a nawet ustalić system urlopów, np. miesiąc intensywnej pracy, a potem tydzień na Mazurach. Nikt już nie będzie kazał nocnemu Markowi wtawać na 07:00 do redakcji - teraz będzie mógł spać do południa, a artykuły pisać nocami. Warto jednak pamiętać, że cechy umożliwiające funcjonowanie w warunkach, w których „nikt nic nie każe", to: samodzielność, umiejętność zagospodarowania czasu i wyznaczania sobie terminów końcowych, silna motywacja do pracy. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plusy samozatrudnienia Realizowanie wielu zleceń od różnych zleceniodawców. Wszystko jednak zależy od operatywności i umiejętności marketingowych danej osoby. Musi umieć rozpropagować swoje usługi poprzez media takie jak internet, np. dotrzeć do potencjalnych klientów dzięki banerom na popularnych stronach internetowych, wykorzystać ogłoszenia w prasie fachowej czy też sieć znajomości. Jeżeli to potrafi i zapewni wysoki poziom usług, na pewno zdobędzie wielu klientów. Jednakże do tego potrzebne są znów: przedsiębiorczość, aktywność, wiedza marketingowa i przebojowość. Należy również pamiętać, że wiadomości o naszych wpadkach natychmiast docierają do rzeszy naszych potencjalnych klientów - nie można więc sobie pozwolić na nieprzestrzeganie terminów czy brak rzetelności. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plusy samozatrudnienia Możliwość podjęcia działalności gospodarczej w krajach UE. Samozatrudnienie umożliwia świadczenie usług nawet w tych krajach, które wprowadziły przejściowe ograniczenia chroniące własny rynek pracy. Obecnie istnieje już wiele unormowań prawnych ułatwiających działalność poza granicami Polski, np. przepisy zapobiegające podwójnemu opodatkowaniu Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plusy samozatrudnienia Satysfakcja z prowadzenia działalności gospodarczej. Własna firma to powód do dumy i świetna motywacja do pracy. Jest to dobre rozwiązanie dla osób samodzielnych, zdecydowanych, fascynujących się swoją dziedziną. Paradoksalnie zagrożeniem może tu być zbyt duże zaangażowanie w pracę - wg danych GUS-u w 2005 r. osoby prowadzące własna działalność gospodarczą przepracowywały w tygodniu ponad 50 godzin. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Telepraca Jedną z form sprzyjających zwiększonej aktywizacji zawodowej kobiet, która umożliwia im podejmowanie pracy i jest istotnym elementem inkluzji społecznozawodowej jest praca na odległość – telepraca jako nowa atypowa forma zatrudnienia pracowniczego. Telepraca daje możliwość pracy w domu i zakłada elastyczny czas pracy, o którym decyduje sam pracownik, on także dowolnie organizuje sobie miejsce pracy. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Można powiedzieć odwołując się do Gila Gordona – pioniera telepracy – iż w tym zjawisku są dwie strony medalu: jedna dobra i jedna zła. Dobra wiadomość to ta, że można pracować w każdym miejscu i o każdej porze. Zła wiadomość to ta, że można pracować w każdym miejscu i o każdej porze. Telepraca nie jest nową pracą, zawodem czy też profesją. Jest to nowa metoda pracy, nowa forma organizowania procesu pracy. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego European Telework Development zaproponowało następującą definicję: „o telepracy mówimy wówczas, gdy technologie informacyjne i telekomunikacyjne (IT) wykorzystywane są, aby umożliwiły pracę z dala od miejsca, gdzie rezultaty wykonanej pracy są potrzebne lub z dala od miejsca, gdzie praca w sposób tradycyjny byłaby wykonywana” Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Podjęcie tej formy pracy zawiera w sobie cztery następujące cechy definiujące: • użycie technologii teleinformatycznych jako warunkiem podstawowym telepracy • geografia pracy – elastyczne miejsce pracy, uniezależnienie od fizycznego miejsca pracy • czas pracy – praca staje się niezależna od tradycyjnych godzin • zawody związane z informacją Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wprowadzenie telepracy pociągnęło za sobą potrzebę redefinicji takich terminów jak: praca, czas i miejsce jej wykonywania oraz zarysowało potrzebę wykreowania nowych relacji, jakie pojawiają się między życie zawodowym i prywatnym – symbolicznie określanym przez biuro i dom. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Szanse telepracy • stanowi element inkluzji społecznej; • łączy role rodzinne, macierzyńskie oraz pracownicze; • umożliwia podjęcie pracy w domu, a to daje poczucie niezależności finansowej; • zwiększa produktywność pracowników; • redukuje dojazdy do pracy Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zagrożenia • Należy zastanowić się czy nie istnieje zagrożenie, że telepraca będzie podlegać mechanizmowi segregacji zawodowej polegającym na zatrudnianiu kobiet przy określonych rodzajach pracy, zwykle gorzej płatnych; • Kobiety zatrudniane są w pracach prostych, wymagających mniejszy kwalifikacji, zrutynizowanych i tym samym niżej wynagradzanych; • Łączenie dwóch sfer – rodzinnej i zawodowej w przypadku kobiet, niesie za sobą niebezpieczeństwo pozornego lub częściowego udziału w przestrzeni publicznej. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Marketing wielopoziomowy, inaczej zwany MLM (ang. multilevel marketing) - również marketing sieciowy Marketing to przekazywanie produktu lub usługi od usługodawcy do odbiorcy. Wielopoziomowy to termin odnosząc się do systemu wynagrodzeń pobieranych przez osoby, które sprawiają, że dostarczany jest dany produkt lub usługa. MLM polega więc na budowaniu organizacji, w której mnóstwo osób sprzedaje niewiele, bądź też nie sprzedaje wcale produktów, a jedynie kupuje je dla siebie. Bardzo często ten system mylony jest ze sprzedażą bezpośrednią (od której znacznie się różni - nie musimy sprzedawać), bądź też z piramidą finansową która jest nielegalna (bo w piramidzie żaden produkt ani usługa nie jest przekazywana, stąd nielegalność takiej organizacji). Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego MLM Przykładem firmy marketingu wielopoziomowego jest Amway oraz kanadyjska Akuna z ziołowym suplementem Alveo. Firm działających na podobnych zasadach jest na świecie o wiele więcej. W Polsce szeroko znane są Oriflame - od 2006 roku w Polsce na pierwszym miejscu wśród firm działających w systemie MLM. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego MLM Marketing wielopoziomowy mylony jest często z konstrukcją znaną jako piramida finansowa. Różnica polega na tym, że w marketingu wielopoziomowym każdy węzeł drzewa sprzedaży może mieć własnych klientów, którym dostarcza towary wg ich potrzeb, przy czym jakość przeważnie przynajmniej w pewnym stopniu odpowiada cenie - a często cena jest niższa w porównaniu do przedmiotów podobnej jakości w sklepach - ze względu na mniejszą ilość pośredników. Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dziękuję za uwagę Projekt współfinansowany Przez Unię Europejską W ramach Europejskiego Funduszu Społecznego