SEPSA 2010 Meningit
advertisement
PROGRAM SZCZEPIENIA OCHRONNE ZAPOBIEGAJĄCE WYSTĄPIENIU CHOROBY MENINGOKOKOWEJ WŚRÓD MŁODZIEŻY SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH POWIATU KRAKOWSKIEGO W ROKU 2010. Pt. „Szczepienia ochronne przeciwko sepsie” Opracowanie Wydział Organizacyjny i Spraw Obywatelskich Starostwa Powiatowego w Krakowie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie Kraków lipiec 2010 1 WPROWADZENIE Program „Szczepienia ochronne zapobiegające wystąpieniu choroby meningokokowej wśród młodzieży szkół ponadgimnazjalnych Powiatu Krakowskiego, którego realizacja przewidziana jest w okresie od września do grudnia 2010 r. jest realizacją zapisu art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym /Dz. U z 2001 r. Nr 142, poz.1592 z późniejszymi zmianami/, który mówi, że powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie promocji i ochrony zdrowia. Zasadniczym celem Programu jest podjęcie skutecznych działań zmierzających do uodpornienia populacji z grupy szczególnego ryzyka czyli młodzieży uczęszczającej do szkół ponadgimnazjalnych. . .” 2 PODSTAWY PRAWNE PROGRAMU 1. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym /Dz. U z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 z późn. zm./ 2. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych /Dz. U z 2008 r., Nr 164, poz. 1027 z późn. zm./ Szczególne znaczenie dla kształtowania regionalnej polityki zdrowotnej na terenie Powiatu Krakowskiego ma: Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych / Dz. U z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm./nakłada na gminy, powiaty i województwa obowiązek opracowania i realizacji oraz oceny efektów programów zdrowotnych, wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców. Strategia Rozwoju Powiatu Krakowskiego na lata 2008-2013 przyjęta jako dokument przez Radę Powiatu w Krakowie w dniu 28 grudnia 2007 r. W polu aktywności „Rozwój społeczny” wpisano cel strategiczny 8 mówiący o wzmacnianiu działań z zakresu ochrony i promocji zdrowia a opisano go celami szczegółowymi 8.1 i 8.2. Cel 8.1 przeciwdziałanie i wczesne wykrywanie chorób cywilizacyjnych został opisany celem operacyjnym – prowadzenie akcji z zakresu profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Cel 8.2 rozpowszechnianie wśród mieszkańców zdrowego stylu życia został opisany celem operacyjnym – prowadzenie akcji edukacyjnych i promujących zdrowy styl życia. Wskazane cele i wskaźniki określające osiągnięcie celu /liczba przebadanych osób, liczba prowadzonych akcji, zasięg działania akcji profilaktycznych, akcje edukacyjne, liczba prowadzonych spotkań, liczba publikacji/ przekładają się na zadanie jakim jest program dotyczący młodzieży uczęszczających do szkół ponadgimnazjalnych w Powiecie Krakowskim. Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015. Za podstawowy cel uznano zjednoczenie wysiłków społeczeństwa i administracji publicznej prowadzące do zmniejszenia nierówności i poprawy stanu zdrowia, a tym samym jakości życia Polaków. 3 Cel główny jakim jest „Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności oraz zmniejszenie nierówności w zdrowiu” realizowany jest przez 8 celów strategicznych i 15 celów operacyjnych. Cel operacyjny 8 – Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego i psychospołecznego oraz zapobieganie najczęstszym problemom zdrowotnym i społecznym dzieci i młodzieży zmierza do intensyfikacji działań z zakresu promocji zdrowia w odniesieniu do dzieci i młodzieży poprzez opracowanie, wdrażanie i systematyczne monitorowanie programów. Cel operacyjny 12 –„Aktywizacja jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych do działań rzecz zdrowia społeczeństwa” realizowany powinien być poprzez opracowanie programów prozdrowotnych z zaangażowaniem ogółu wspólnoty mieszkańców na szczeblu lokalnym oraz wspieranie tworzenia lokalnego partnerstwa na rzecz zdrowia. Cel operacyjny 15 - Zwiększenie i optymalne wykorzystanie systemu ochrony zdrowia oraz infrastruktury samorządowej dla potrzeb promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej” Istotne w tej mierze jest rozwijanie współpracy ze środkami masowego przekazu, co zwiększy skuteczność programów edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007-2013 uchwalona przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwałą Nr XLI/527/06 z dnia 30 stycznia 2006 r. Priorytetowym kierunkiem polityki jest rozwój profilaktyki i ochrony zdrowia w celu poprawy stanu zdrowia i jakości życia mieszkańców poprzez opracowanie i realizację specjalistycznych programów zdrowotnych w tym programów dotyczących opieki nad matką i dzieckiem. Małopolski Program Ochrony Zdrowia lata 2006-2013. Celem operacyjnym programu jest poprawa stanu zdrowia i jakości życia mieszkańców poprzez opracowywanie i realizację wieloletnich specjalistycznych programów zdrowotnych. 4 DIAGNOZA PROJEKTU Zagrożenia zdrowotne Zakażenia meningokokowe mogą powodować masowe zachorowania a inwazyjna choroba memingokokowa jest przyczyną wysokiej śmiertelności ( do 50-80%) nawet mimo prawidłowego leczenia. U około 20% pacjentów obserwuje się trwałe następstwa przebytej choroby: utratę słuchu, objawy neurologiczne. Z tych względów bardzo istotne jest zapobieganie zakażeniom meningokokowym poprzez szczepienia ochronne. W Polsce szczepienia przeciw meningokokom nie jest obowiązkowe, a jedynie zalecane przez Głównego Inspektora Sanitarnego (nie jest refundowane). Wskazane jest szczepienie w grupach wiekowych (dzieci w wieku od 0-5 lat oraz nastolatki). Skuteczność szczepionki u małych dzieci oceniono na 88% a u nastolatków na 96%. Specjalista w zakresie problematyki szczepień dr med. Ryszard Konior ordynator Oddziału Neuroinfekcji Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II w Krakowie w swoim artykule „Szczepienia przeciw meningokokom stwierdza, że „ Obecnie około 50% przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej (ICHM) w Polsce jest spowodowanych przez serotyp C(6). Z obserwacji Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Bakteryjnych Zakażeń OUN (KORUN) w Narodowym Instytucie Leków wynika, że zachorowania wywołane przez ten serotyp mogą występowa w każdym wieku dziecka (zwykle powyżej 1 roku życia), ale najczęściej stwierdza się je u młodzieży, czyli w wieku 15-19 lat.” Dalej stwierdza, że „Pojawienie się zachorowań epidemicznych w Polsce oraz wysoka śmiertelność wzbudziły niepokój w społeczeństwie i spowodowały zwiększenie nadzoru epidemiologicznego nad chorobą meningokokowi. Dzięki lepszemu nadzorowi w ciągu ostatnich dwu lat poprawiła się zgłaszalność ICHM, zatem wyraźny wzrost liczby zachorowań stwierdzany w meldunkach epidemiologicznych PZH, nie musi oznaczać zwiększenia się liczby chorych. Należy zaznaczyć, że w poprzednich latach zapadalność na tę chorobę była zdecydowanie niedoszacowana. Wg danych PZH w 2007 r. zgłoszono w Polsce 394 przypadki ICHM, natomiast 234 w 2006 r. i 208 w 2005 r. Liczba zachorowań w 2008 r. jest podobna jak w roku poprzednim: do 30 czerwca zanotowano 206 zachorowań. Mimo poprawy zgłaszalności na pewno nie są to wszystkie przypadki choroby meningokokowej.” Dostępne są dwa rodzaje szczepionek: - szczepionki polisacharydowe - szczepionki koniugowane 5 Szczepionki polisacharydowe zawierają antygeny otoczki meningokoków najczęściej grupy A i C lub grupy A,C,Y i W 135. Główną ich wadą jest mała immunogenność u małych dzieci. Szczepionki tego typu można stosować u dzieci powyżej 2 roku życia. Szczepionki skoniugowane zawierają antygeny polisacharydowe sprzężone z nośnikiem białkowym, dzięki czemu wywołują lepszą odpowiedź ( odpowiedź komórkową zależną od limfocytów T ) i mogą być stosowane u dzieci od drugiego miesiąca życia. W Polsce są zarejestrowane i dostępne dwie szczepionki skoniugowane przeciw meningokokom grupy C: - NeisVac – C firmy Baxter – nośnikiem białkowym jest anatoksyna tężcowa, - Meningitec firmy Wyeth - nośnikiem białkowym jest anatoksyna błonicza Szczepionki skoniugowane przeciwko meningokokom są bezpieczne i dobrze tolerowane. Poszczepienne odczyny niepożądane mają łagodny charakter i przejściowy (ból i zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia), u 5% występuje gorączka. Analiza zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokowi w Powiecie Krakowskim w 2007r. Lp. Miejscowość wiek 1. Czerna. gm. Krzeszowice 2. serotyp 18 lat Data zachorowania 25.01.2007r. Wawrzeńczyce 44 lata 5.03.2007 r. Typ B 3. Nawojowa Góra 5 lat 18.09.2007 r. Typ B 4. Lusina 20 lat 13.11.2007 r. Typ B 5. Nawojowa Góra 8 lat 17.11.2007 r. Typ C Typ B Analiza zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową w Powiecie Krakowskim w 2008 i 2009r. Lp. Miejscowość wiek 1. Słomniki 2. serotyp 8 lat Data zachorowania 21.01.2008r. Czernichów 9 lat 29.03.2008 r. nieokreślony 3. Radziszów 16 lat 04.05.2009 r. nieokreślony 4. Słomniki 9 miesięcy 24.05.2009 r. Typ B 5. Dziekanowice 2 lata 11.12.2009 r. Typ B nieokreślony 6 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie podkreśla zasadność szczepień przeciw meningokokom. Z uwagi na praktyczne doświadczenia Powiatowy Inspektor Sanitarny sugeruje zastosowanie szczepionki Neis Vac-C u dzieci poniżej drugiego roku życia, natomiast obie szczepionki są dobre do stosowania dla dzieci starszych. Będzie też prowadził monitoring akcji szczepień. Przedstawiona diagnoza problemu zagrożeń w środowisku fizycznym jak i zagrożeń zdrowotnych stanowi podstawę do podjęcia decyzji jaką jest realizacja programu zdrowotnego. CEL PROGRAMU 1. Uzyskanie odporności u młodzieży znajdującej się w grupie ryzyka zachorowania na chorobę meningokokową, a w dalszej kolejności spadek ilości zakażeń wśród populacji. 2. Edukacja w zakresie jak zminimalizować ryzyko zachorowania, co zrobić, gdy dojdzie do zakażenia. Działania edukacyjne powinny być skierowane do rodziców, nauczycieli i młodzieży. Założenia ogólne programu Przedmiotem programu jest realizacja szczepień ochronnych przeciwko zakażeniom meningokokowym wśród uczniów klas pierwszych szkół ponadgimnazjalnych z Powiatu Krakowskiego. Jak wykazano wcześniej populacja młodzieży w wieku 15- 16 lat jest szczególnie narażona na zachorowanie związane ze zmianą środowiska szkolnego i wysoką aktywnością ruchową młodzieży w tym wieku. Wykonawca programu będzie zobowiązany do realizacji edukacyjno-informacyjnej części programu przed rozpoczęciem akcji szczepień. Na spotkaniach informacyjnych zainteresowani dowiedzą się na temat choroby meningokokowej, jej objawów, dróg zakażenia i profilaktyki, jak również co daje szczepienie i jakie jest uodpornienie. Sposób realizacji części edukacyjnej w tym opracowanie projektu materiałów służących edukacji, pozostawia się do wyboru wykonawcy programu. Sugeruje się w tym zakresie nawiązanie ścisłej współpracy z działem promocji i działem epidemiologicznym Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krakowie. 7 Program będzie prowadzony pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krakowie. Adresaci badań Program skierowany jest do młodzieży uczęszczającej do klas pierwszych szół ponadgimnazjalnych Powiatu Krakowskiego Są to następujące szkoły: 1. LO im. T. Kościuszki 32-065 Krzeszowice, ul. Ogrodowa 3 2. Zespół Szkół i Placówek Oświatowych im. Łokietka w Skale 32-043 Skała, ul. Ks. St. Poetki 30, 3. ZSO im.M. Skłodowskiej-Curie w Skawinie 32-050 Skawina, ul. Żwirki i Wigury 17 4. Zespół Szkół Techn-Ekonomicznych w Skawinie 32-050 Skawina ul. Kopernika 13 5. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Krzeszowicach 32-065 Krzeszowice, ul. Krakowska 15, 6. Zespół Szkół RCKU im. M. Stefczyka 32-070 Czernichów 1, 7. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. W. Witosa w Giebułtowie 32-085 Modlnica, 8. LO Piekary, 9. Katolickie Liceum Ogólnokształcące w Skawinie. Miejsce przeprowadzania akcji Szczepienia będą przeprowadzone na terenie szkół ponadgimnazjalnych Powiatu Krakowskiego w miejscach wskazanych przez dyrektora szkoły. Wykonawca programu będzie musiał posiadać ze sobą sprzęt przeciwwstrząsowy i resuscytacyjny. W miejscu wykonywania badania i szczepienia musi znajdować się bieżąca zimna woda. Czas realizacji Wrzesień – grudzień 2010 r. Sposób finansowania Środki finansowe zastrzeżone w budżecie Powiatu Krakowskiego określone na podstawie szacunkowej wartości jednego szczepienia. Wykonawca programu Zakład Opieki Zdrowotnej w rozumieniu art. 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej /Dz. U z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm./, wpisany do rejestru ZOZ 8 posiadający kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia w zakresie realizacji programów zdrowotnych, który zostanie wybrany w postępowaniu konkursowym, w trybie art. 48 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U z 2008 r., Nr 164, poz.1027 z późn. zmianami). Realizator programu powinien zatrudniać lekarza posiadającego doświadczenie w prowadzeniu programów profilaktycznych. Harmonogram działań 1. Przeprowadzenie działań edukacyjno-prewencyjnych przed przystąpieniem do szczepienia, opracowanie projektu materiałów służących edukacji w ścisłej współpracy z działem promocji i działem epidemiologicznym Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krakowie , wydrukowanie ich i dostarczenie ich do adresatów szczepienia w szkołach, ośrodkach zdrowia i innych miejscach służących promocji programu. 2. Przeprowadzenie szczepień ochronnych na terenie szkół ponadgimnazjalnych Powiatu Krakowskiego zgodnie z harmonogramem ustalonym z dyrektorem szkoły, w miejscu wskazanym przez dyrektora, po uzyskaniu zgody od rodziców na wykonywanie badań. Szczepienia będą wykonywane po uprzednim badaniu lekarskim. Wykonawca programu jest zobowiązany do współpracy z pielęgniarką w środowisku nauczania i wychowania ucznia oraz do zapewnienia wszystkich materiałów medycznych niezbędnych do wykonania szczepienia. 3. Rozpropagowanie i nagłośnienie celu programu. Cel działań Celem działania jest uzyskanie odporności młodzieży szkół ponadgimnazjalnych w zakresie zagrożeń jakim jest choroba meningokokowa. Szczegółowy opis działań 1. Rozpropagowanie i nagłośnienie programu, w szczególności poinformowanie rodziców lub opiekunów prawnych oraz nauczycieli o charakterze programu , 2. Przeprowadzenie działań edukacyjno-informacyjnych skierowanych do rodziców, nauczycieli i młodzieży, 9 3. Uzyskanie zgody od rodzica /opiekuna prawnego/ na szczepienie. 4. Wykonanie badań lekarskich kwalifikujących ucznia do szczepienia. Do zebrania informacji o stanie zdrowia ucznia w zakresie objętym programem służyć będzie Karta Profilaktycznego Badania Ucznia opracowana przez wykonawcę programu, zakładana w dwóch egzemplarzach, jedna dla prowadzącego badania, jedna dla rodziców badanego ucznia, 5. Przeprowadzenie szczepienia szczepionką meningokokową grupy C, skoniugowaną . 6. Opracowanie i wydrukowanie materiałów edukacyjnych służących promocji programu/, Koszty zadania Koszty zadania zostaną określone po przeprowadzeniu konkursu ofert na wybór realizatora programu zdrowotnego w trybie art. 48 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych / Dz.U z 2008 r., Nr 164, poz.1027 z późn. zmianami/. Koszt zadania to cena brutto wykonania jednego szczepienia i działania edukacyjne. 10
