Microsoft PowerPoint - 2009-10-05 EkonomiaW [tryb zgodno

advertisement
EKOOMIA
WYKŁADY
prowadzący
dr ADRIA HORZYK
http://home.agh.edu.pl/~horzyk
e-mail: [email protected]
tel.: 012012-617617-4319
Konsultacje paw. DD-13/325
EKOOMIA - ZAKRES PORUSZAYCH ZAGADIEŃ
•
•
•
•
Wprowadzenie do zagadnień ekonomii, finansów, pieniądza
Makroekonomiczne wpływy na finanse przedsiębiorstwa
Mikroekonomiczne wpływy na finanse przedsiębiorstwa
Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
•
analiza
planowanie
strategie
płynność finansowa
finansowanie inwestycji (leasing x kredyt x emisja akcji, obligacji itp.)
kredyt kupiecki
oszczędności podatkowe
aktywa i pasywa
rachunek zysków i strat
bilans
przepływy finansowe
Biznesplan
– przygotowanie
– najważniejsze punkty biznesplanu (na co zwrócić uwagę)
•
Planowanie biznesu
ZALICZEIE PRZEDMIOTU
Określenie sposobu zaliczenia wykładu obowiązkowego:
• Obecność na wykładach
• Zaliczenie ćwiczeń
Proszę przygotować listę obecności i na każdym następnym
wykładzie sporządzać ją bez konieczności przypominania
o tym fakcie przeze mnie!
PIEIĄDZ
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Cechy pieniądza
• Psucie pieniądza
• Świat bez pieniądza
• Problem z pieniądzem kruszcowym
• Zabezpieczenia polskich banknotów
WŁASOŚCI PIEIĄDZA
Gospodarka barterowa – polega na bezpośredniej wymianie jednych towarów i
usług na drugie.
Gospodarka pieniężna – pozwala ominąć niewygody związane z bezpośrednią
wymianą dzięki użyciu pieniądza.
Pieniądz – to środek umożliwiający wymianę dóbr i usług, a jego funkcje może
pełnić cokolwiek, co tylko jest powszechnie akceptowane (kamienie
szlachetne, złoto, srebro, platyna, diamenty, perły, banknoty, monety, zapisy
na rachunkach bankowych, ...). Określony środek wymiany może być
powszechnie akceptowany jako pieniądz, gdy posiada następujące cechy:
trwałość – nie ulega zepsuciu, zniszczeniu, naturalnym ubytkom, roztopieniu, ...
przenośność – nie powinien być ciężki ani dużej objętości i powinien umożliwiać
łatwe przenoszenie znacznych wartości,
podzielność – środek pełniący funkcję pieniądza musi być łatwo podzielny na
mniejsze jednostki bez straty na wartości, podzielność środka płatniczego musi
być wystarczająco duża tak, by umożliwić zapłatę nawet za bardzo drobne dobra
i usługi.
ograniczona podaż – jest warunkiem podstawowym, gwarantującym pewną
ustaloną wartość wybranego środka płatniczego.
MOTYWY POSIADAIA PIEIĄDZA
• transakcyjny – robienie rutynowych zakupów i płatności,
• ostrożnościowy – na przypadek poniesienia niespodziewanych
kosztów, np. nieszczęśliwego wypadku, kosztów leczenia itp.,
• spekulacyjny – sfinalizowanie niespodziewanej bardzo
korzystnej transakcji.
PODSTAWOWE FUKCJE PIEIĄDZA
Pieniądz jako miernik wartości:
• Pieniądz umożliwia oszczędność czasu i energii przy przeliczaniu, co ile jest warte,
oraz upraszcza sposób dodawania wartości dóbr i usług. Firmy posługując się
miernikiem pieniężnym mogą zsumować wszystkie nakłady obliczając koszty, mogą
obliczyć przychody sumując wartości wszystkich sprzedanych produktów i usług i w
końcu obliczyć zyski odejmując nakłady od przychodów.
Pieniądz jako środek wymiany:
• Jest to najważniejsza spośród funkcji pieniądza, albowiem we współczesnych
gospodarstwach pieniądz wchodzi niemal do wszystkich transakcji rynkowych. Jego
istnienie umożliwia ominięcie podwójnej zgodności potrzeb niezbędnej w gosp.
barterowej.
Pieniądz jako środek płatniczy (miernik odroczonych płatności):
• W przypadku konieczności płatności w przyszłości (np. zakup na raty, obligacje) za
zawartą transakcję Pieniądz umożliwia dokonywanie zapłaty z uwzględnieniem
inflacji (inflacja związana jest z istnieniem pieniądza, którego wartość realna nie
odpowiada jego wartości nominalnej).
Pieniądz jako środek tezauryzacji:
• Oszczędności, czyli gromadzenie majątku, za które można kupić dobra i usługi w
przyszłości, mogą przyjmować postać pieniądza. To na ile pieniądze są dobrym
środkiem gromadzenia majątku (tezauryzacji) zależy od stopy inflacji. Im jest ona
większa tym pieniądze bardziej tracą swoją wartość.
FORMY PIEIĄDZA
Dawniej formę pieniądza pełniły najczęściej różnego rodzaju
monety tłoczone z metali szlachetnych (złoto, srebro) – wartość
kruszcu użytego do ich wykonania była zarazem rękojmią ich
wartości.
Współcześnie wyodrębnia się dwie formy pieniądza:
• Pieniądz gotówkowy (realny) – wykonany z pewnej materialnej
substancji, występujący zazwyczaj w postaci:
– pieniądza papierowego (banknot, bilet bankowy),
– bilonu tłoczonego z metali pospolitych.
• Pieniądz bankowy (bezgotówkowy, rozrachunkowy) – który nie
posiada materialnej postaci fizycznej, lecz istnieje w postaci
zapisów bankowych i stanowi przedmiot ewidencji księgowości
banków. Są to depozyty na rachunkach bankowych,
pozwalające
na
rozliczenia
bezgotówkowe
pomiędzy
jednostkami posiadającymi rachunki w bankach.
ROLA PIEIĄDZA W GOSPODARCE
aktywna – związana z obiegiem i przepływami pieniądza,
pasywna – wiąże się z takimi zjawiskami pieniężnymi jak ceny i
stopy procentowe.
SIŁA ABYWCZA PIEIĄDZA
Siła nabywcza pieniądza – jest to ilość różnych dóbr i usług, które
można kupić w określonym czasie i przestrzeni za określoną
wartość pieniężną, np.:
• popyt > podaż ceny rosną spada siła nabywcza pieniądza
• popyt < podaż ceny spadają wzrasta siła nabywcza
pieniądza
• inflacja wzrasta poziom cen spada wartość realna
pieniądza i jego siła nabywcza
• deflacja spada poziom cen podnosi się wartość realna
pieniądza i jego siła nabywcza
PIEIĄDZ I IFLACJA
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Inflacja
• Zjawisko inflacji
• Wpływ inflacji
• Pożądany poziom inflacji
• Pomiar inflacji i wskaźniki rynku pracy
PIEIĄDZ A ŚWIECIE
W międzynarodowych stosunkach gospodarczych posługujemy się
tzw. pieniądzem światowym, który musi spełniać wszystkie
podstawowe funkcje pieniądza, a ponadto musi się
charakteryzować pewną stabilnością swojej wartości realnej
względem wartości nominalnej, np.:
• pieniądze narodowe państw o najwyższym poziomie rozwoju
gospodarczego, które są zarazem gwarantem jego wartości:
frank szwajcarski, dolar USA, jen japoński, ...
• pieniądze ponadnarodowe: Euro (jednolita waluta Unii
Europejskiej), SDR (Special Drawing Raight – utworzony przez
Międzynarodowy Fundusz Walutowy; ma postać abstrakcyjną,
gdyż jego obieg oparty jest na uzgodnieniach rządów i banków
centralnych, które zobowiązał się stosować tę jednostkę we
wzajemnych rozliczeniach).
EURO!
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Czas na euro!
• Euro
• Bezpieczny jak euro
PŁYOŚĆ PIEIĄDZA
W gospodarce rynkowej pieniądz pełni również rolę dobra
płynnego. Płynność można odnieść do wszelkich materialnych
składników majątku, jeśli mogą być swobodnie sprzedane
(wymienione) na pieniądze w dowolnym momencie bez strat.
Płynność pieniądza polega na tym, że może on być bez żadnych
ograniczeń i w dowolnym momencie wymieniany na zasoby
rzeczowe, dowolnie wybrane spośród oferowanych do wymiany
rynkowej. Dzięki swej płynności pieniądz zapewnia możliwość
dokonywania swobodnych wyborów wynikających z osobistych
preferencji posiadacza. Pieniądz jest uosobieniem najbardziej
uniwersalnej i doskonałej formy płynności, w związku z czym
jest najbardziej poszukiwanym i użytecznym dobrem płynnym.
POPYT I PODAŻ PIEIĄDZA
Popyt na pieniądz (MD – demand for money) – określany jako posiadanie
określonego zasobu pieniądza w określonym czasie, miejscu i
warunkach; jest zależnością między wielkością zasobu pieniądza, jaki
ludzie chcą posiadać, a stopą procentową (wyższe stopy procentowe spada popyt na pieniądz; niższe stopy procentowe rośnie popyt na
pieniądz). Wzrost dochodów powoduje wzrost popytu na pieniądz, gdyż
ludzie dysponując większym dochodem, chcą zawierać więcej transakcji
(powoduje przesunięcie krzywej MD na prawo).
MS
stopa p rocento w a
Krzywa popytu na pieniądz pokazuje
graficznie zależność między wielkością
zasobu pieniądza, jaki ludzie chcą
utrzymać,
a
wielkością
stopy
procentowej.
Podaż pieniądza (MS – supply of money)
– ilość pieniądza dostępna w
gospodarce regulowana przez bank
centralny, jest stała i nie zmienia się
wraz ze zmianami stopy procentowej!
Stopa procentowa
równowagi
MD
mld zł
PODAŻ PIEIĄDZA
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Podaż pieniądza
• Rezerwa rewaluacyjna
DEPOZYTY BAKOWE
Depozyty bankowe – są zapisami bankowymi odpowiadającymi ilości i rodzaju
pieniądza ulokowanego w depozycie. Depozyty umożliwiają dokonywanie
transakcji bezgotówkowych oraz udzielanie pożyczek przez banki. Depozyty
mogą być wycofane przez ich właścicieli, więc banki są zobowiązane do
utrzymywania określonej ilości pieniądza, określanej jako stopa rezerw
obowiązkowych.
Stopa rezerw obowiązkowych określa, jaką część depozytów banki muszą
zatrzymać w skarbcach jako rezerwę obowiązkową.
Depozyty bieżące – są płatne na żądanie, więc właściciel depozytu ma zawsze
dostęp do pieniędzy, lecz płaci za to niższym oprocentowaniem depozytu.
Depozyty oszczędnościowe – przynoszą większy dochód (są wyżej
oprocentowane), ale za to właściciel depozytu zobowiązuje się nie
podejmować pieniędzy przed uwzględnionym terminem. Jeśli podejmie
pieniądze wcześniej, to zazwyczaj przepadają odsetki od złożonego
depozytu.
ARZĘDZIA KREDYTOWE, BAKI i REZERWY
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Bank, pośrednicy finansowi
• Bankowy fundusz gwarancyjny
• System bankowy
• ERM II
• ie taki weksel straszny
• Międzybankowy rynek pieniężny
• Rodzaje kart płatniczych
• Podmioty i przebieg transakcji kartowej
• Zakupy przez Internet
• Fundusze inwestycyjne
• System emerytalny
STOPY PROCETOWE
Stopa procentowa równowagi – to taka stopa procentowa, która
jest wyznaczona przez punkt przecięcia krzywych popytu i
podaży pieniądza.
Równowaga na rynku pieniężnym – powstaje na rynku
pieniężnym, jeśli stopa procentowa wyznaczona jest przez
punkt przecięcia krzywych popytu i podaży pieniądza.
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Stopy procentowe
• Stopy procentowe a inflacja
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Dlaczego potrzebny jest wolny rynek?
• Prawo popytu i podaży
• Przedsiębiorstwa prywatne
• Co hamuje przedsiębiorczość?
• Formy prowadzenia działalności gospodarczej
• Konkurencja
• Marketing
• Bitwa o handel cz. 1
• Bitwa o handel cz. 2
• Pierwszy milion
• Wakacje marzeń
• Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw
POLITYKA PIEIĘŻA i BAK CETRALY
Polityka monetarna (pieniężna) jest rodzajem polityki
gospodarczej, a polega na kształtowaniu podaży pieniądza w
gospodarce poprzez określanie stopy redyskontowej, stopy
rezerw obowiązkowych i przeprowadzanie operacji otwartego
rynku. Polityka monetarna realizowana jest przez bank
centralny i wpływa na wielkość podaży kredytów na rynkach
finansowych oraz na poziom stóp procentowych oferowanych
przez banki.
Bank centralny (BC) – decyduje o wielkości podaży pieniądza w
gospodarce, oddziałując na wielkość produkcji, zatrudnienia i
inflacji. W Polsce rolę banku centralnego pełni BP.
FUKCJE BAKU CETRALEGO
• Emitowanie banknotów – BC jest tzw. bankiem emisyjnym,
który reguluje ilość pieniądza w obiegu rynkowym.
• Pełnienie roli banku banków – BC prowadzi rachunki innych
banków i udziela im pożyczek.
• Obsługuje skarb państwa – prowadzi rachunki rządowe i
przeprowadza w imieniu rządu operacje finansowe w kraju i za
granicą oraz udziela rządowi pożyczek.
• Rola centrum walutowego kraju – decyduje o zapasach złota i
walut zagranicznych, przeprowadza operacje interwencyjne w
obronie kursu waluty krajowej.
• Wykonywanie czynności administracyjnych – np. kontrola
banków.
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Banki centralne świata
RODZAJE POLITYKI MOETAREJ
• Ekspansywna polityka monetarna polega na takim
wykorzystaniu narzędzi polityki monetarnej, które prowadzi do
zwiększenia podaży kredytów, a więc do zwiększenia podaży
pieniądza w gospodarce. Prowadzi do wzrostu zagregowanej
podaży*, a po pewnym czasie również do wzrostu
zagregowanego popytu*.
• Restrykcyjna polityka monetarna polega na takim
wykorzystaniu narzędzi polityki monetarnej, które prowadzi do
zmniejszenia podaży pieniądza w gospodarce, a więc do
zmniejszenia podaży kredytów, a tym samym do ograniczenia
inwestycji. Prowadzi do zmniejszenia zagregowanej podaży*, a
po pewnym czasie nawet do zmniejszenia zagregowanego
popytu*.
* Pojęcie zagregowanego popytu i podaży dotyczy całkowitego popytu i podaży we
wszystkich gałęziach gospodarki w ujęciu całego rozważanego obszaru, np. kraju.
ARZĘDZIA POLITYKI MOETAREJ
Operacje otwartego rynku – polegają na zakupie i sprzedaży papierów
wartościowych bankom i szerokiej publiczności.
•
•
Kupując na otwartym rynku papiery wartościowe BC przyczynia się do zwiększenia rezerw w
bankach i ilości pieniądza w obiegu, gdyż za ściągnięte z rynku papiery wartościowe bank płaci
pieniądzem, co prowadzi do wzrostu udzielanych kredytów przez banki, czyli do wzrostu
podaży pieniądza, obniżając jednocześnie stopę procentową.
Sprzedaż na otwartym rynku papierów wartościowych prowadzi do odwrotnych rezultatów:
Banki i ludzie płacą pieniędzmi za papiery wartościowe, a więc udzielanie kredytów przez
banki ulega ograniczeniom, prowadzi to do zmniejszenia podaży pieniądza i podwyższenia
stopy procentowej.
Wyznaczenie stopy rezerw obowiązujących – determinuje wielkość kredytów
udzielanych przez banki.
•
•
Jeśli stopa rośnie, to większa część depozytów musi pozostawać w skarbcu jako rezerwa
obowiązkowa. Pozostaje wtedy mniej środków do udzielania kredytów, co prowadzi
do ograniczenia podaży pieniądza.
Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych zwiększa ilość kredytów udzielanych przez banki, co
sprawia, że podaż pieniądza rośnie.
Określenie stopy redyskontowej – czyli stopy procentowej dla kredytów
zaciąganych w banku centralnym, której wysokość wpływa na wielkość
kredytów udzielanych przez banki:
•
•
iższa stopa redyskontowa – powoduje łatwiejsze zaciągania kredytów przez banki, czyli
prowadzi do wzrostu ich rezerw i zwiększenia udzielanych przez nie kredytów oraz wzrostu
podaży pieniądza w gospodarce.
Podwyższeniu stopy redyskontowej towarzyszy zwiększenie stóp procentowych i zmniejszenie
podaży pieniądza w gospodarce.
FUDUSZE KREDYTOWE
Polityka monetarna bezpośrednio oddziałuje na popyt i podaż
funduszy kredytowych:
Popyt na fundusze kredytowe (CD –
demand for credits) – zgłaszany jest
przez firmy, które chcą dokonywać
inwestycji i zależny jest od poziomu
stóp procentowych, wg których
banki udzielają kredyty.
Podaż funduszy kredytowych (CS –
supply of credits) – zależna jest od
wielkości depozytów bankowych,
tworzą je w głównej mierze
oszczędności gospodarstw
domowych składanych w bankach i
innych instytucjach finansowych.
KOSEKWECJE
Konsekwencje dla gospodarki spowodowane wyznaczeniem stopy
procentowej:
Zmiany stopy procentowej towarzyszą polityce monetarnej,
natychmiast wpływają na zmiany wydatków inwestycyjnych,
które
oddziałują
podwójnie:
prowadzą
do
zmian
zagregowanego popytu i mają wpływ na możliwości
produkcyjne gospodarki. Jeśli inwestycje są promowane to
rośnie zasób kapitału w gospodarce. Hamowanie inwestycji
oznacza wolniejszy wzrost gospodarczy.
Konsekwencje stosowania polityki monetarnej:
Ekspansywna polityka monetarna jest realizowana przez bank
centralny, jeżeli gospodarka znajduje się w depresji, prowadzi
do wzrostu inwestycji i wzrostu zagregowanego popytu. Dzięki
temu rośnie wielkość produkcji w gospodarce i nie występują
zjawiska inflacyjne. Jeśli gospodarka osiągnęła pełne
zatrudnienie, to cały wzrost inwestycji prowadzi jedynie do
wzrostu poziomu cen.
KREOWAIE PIEIĄDZA W SYSTEMIE BAKOWYM
Załóżmy, że stopa rezerw obowiązkowych wynosi 10%. Oznacza to, że tylko co
najwyżej 90% wartości depozytów opuszcza banki w postaci udzielonych
kredytów:
Pan Brodacz wpłaca do Banku Śląskiego 100 mln zł, wtedy 10 mln zł rezerwy
BŚ i 90 mln zł kredyty
Bank Śląski udziela kredytu firmie „Cukierek” w wysokości 90 mln zł,
przypisując na jej rachunek kwotę 90 mln zł (Podaż pieniądza wzrosła o 90
mln zł!)
Firma „Cukierek” wydaje otrzymane 90 mln zł na modernizację linii
produkcyjnej (wzrost r-PB) płacąc za zakupione maszyny firmie
„EuRoboty”, która wpłaca otrzymane pieniądze do banku PKO BP.
Bank PKO BP zmuszony jest zgodnie z obowiązującymi przepisami zwiększyć
swoje rezerwy o 9 mln zł, a pozostałą kwotę, tj. 81 mln zł przeznaczyć na
udzielanie kredytów.
Powyższy schemat:
depozyty→
→kredyty→
→inwestycje→
→wydatki
powtarza się kreując w systemie bankowym pieniądz o wartości 900 mln zł,
co daje łączną wartość depozytów w wysokości 1000 mln zł, albowiem:
1
Mnożnik depozytów bankowych (D) jest
D=
odwrotnością stopy rezerw obowiązkowych (R):
R
Jeśli więc depozyt pana Brodacza wynosił 100 mln zł, a R = 10%, to mnożnik
depozytów D = 10.
KREOWAIE PIEIĄDZA A RYKU
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Mechanizm kreacji pieniądza
• Skąd banki mają pieniądze?
• Charakterystyka rynku kapitałowego
BEZROBOCIE
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Zatrudnienie i bezrobocie
• Bezrobocie
• Skąd się bierze bezrobocie?
• Sztywne prawo pracy
• Płaca minimalna i jej konsekwencje
• Związki zawodowe
WZROST GOSPODARCZY
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Wzrost gospodarczy
• Skąd bierze się wzrost gospodarczy?
• Wskaźniki makro
• Fundusze celowe
• Wydatki publiczne
• Zasady gospodarowania finansami publicznymi
GOSPODARKA OTWARTA
Gospodarka otwarta – to taka gospodarka, która jest otwarta na handel
międzynarodowy. Otwarcie gospodarki na handel międzynarodowy niesie
ze sobą duże korzyści, lecz również zagrożenia. Gospodarki otwarte
działają w obliczu zjawiska rzadkości i współzależności.
O rzadkości mówimy w odniesieniu do pojedynczej gospodarki, ale
ponieważ potrzeby na całym świecie są praktycznie nieograniczone,
więc cały świat boryka się z ograniczeniem, jakim jest rzadkość
produktów i czynników wytwórczych, w tym surowców naturalnych.
Dlatego konkurencja o ich zdobycie i kontrola nad nimi są tak ważne dla
wszystkich krajów.
Współzależność z kolei spowodowana jest tym, że żaden kraj nie może (np.
nie posiada pewnych surowców naturalnych bądź nie dysponuje
odpowiednią technologią produkcji) i nie powinien (np. produkcja jest
zbyt droga w porównaniu z wytworzeniem tych produktów w innym
kraju) produkować absolutnie wszystkiego i to w ilościach, jakich
potrzebuje. Handel międzynarodowy umożliwia wykorzystanie większej
ilości czynników wytwórczych oraz większą produkcję i konsumpcję
dóbr i usług.
HADEL MIĘDZYARODOWY
Dlaczego kraje ze sobą handlują?
• żeby zdobyć produkty i czynniki produkcyjne (np. w Polsce nie
wystarczających złóż ropy i gazu ziemnego, nie ma też warunków
do uprawy kawy czy herbaty),
• żeby lepiej wykorzystać krajowe czynniki produkcyjne (osiągając
korzyści komparatywne)
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Gospodarka rynkowa
• Handel międzynarodowy
• Export i import
PRZYKŁAD KORZYŚCI HADLU MIĘDZYARODOWEGO
Przykład 1. (Korzyści komparatywne są przyczyną specjalizacji w
handlu.)
Dlaczego w dziewiętnastym wieku odnotowano bardzo dużą wymianę
handlową pomiędzy Wielką Brytanią i Portugalią (W.B.
eksportowała do Portugalii sukno, importowała natomiast stamtąd
wino), skoro każdy z tych krajów mógł produkować obydwa te
dobra?
Portugalia
Wielka Brytania
Eksport wina
Import sukna
Eksport sukna
Import wina
AALIZA PRODUKTYWOŚCI
Analiza produktywności wykazała:
Dlaczego Portugalia importowała sukno z Wielkiej Brytanii, skoro
sama mogła je produkować i to bardziej efektywnie?
KOSZT ALTERATYWY
Możliwości produkcyjne w Portugalii były ograniczone przez ograniczoną
podaż rzadkich czynników wytwórczych (takich jak ilość możliwych do
zatrudnienia ludzi, ziemi i kapitału). Powodowało to konieczność
dokonywania wyboru, gdyż zwiększenie produkcji wina obniżało
jednocześnie produkcję sukna i vice versa. Dobra, z których produkcji
zrezygnowano, stanowiły koszt alternatywny dóbr, które wybrano:
Brytyjczycy preferowali produkcję sukna, gdyż produkując butelkę wina w kraju,
musieliby zapłacić za to utratą 2/3 jarda sukna, zaś Portugalczycy poświęcali
tylko 1/3 jarda sukna! Koszt alternatywny produkcji wina był niższy w
Portugalii niż w Wielkiej Brytanii, czyli Portugalczycy osiągali korzyści
komparatywne w produkcji wina. Portugalczycy więc importowali sukno, bo w
odwrotnym przypadku na produkcję 1 jarda sukna musieliby zrezygnować z
produkcji 3 butelek wina, a to był bardzo wysoki koszt w porównaniu z Wielką
Brytanią, gdzie za jard sukna płaciło się 1,5 butelki wina. Wielka Brytania miała
więc korzyści komparatywne w produkcji sukna, gdyż Brytyjczycy musieli
zrezygnować z produkcji mniejszej ilości butelek wina decydując się na
produkcję sukna.
KORZYŚCI KOMPARATYWE
Korzyści komparatywne – polegają na tym, że jeden kraj może
produkować dane dobro po niższych kosztach alternatywnych
od innego kraju.
Kraje, które handlują ze sobą, dążą do osiągnięcia korzyści
komparatywnych. Jeśli więc Wielka Brytania wymieniała 1
jard sukna na 2 butelki wina, czyli Portugalia wymieniała 1
butelkę wina na 1/2 jarda sukna, to każdy z krajów dokonuje
zakupów po niższej cenie niż wynosi koszt alternatywny, jaki
musiałby zapłacić produkując określone dobro samodzielnie
KOKLUZJA
Dzięki wymianie międzynarodowej każdy z krajów ma
więcej produktów, niż gdyby produkował wszystkie
dobra u siebie.
Handel międzynarodowy przynosi więc
wszystkim handlującym ze sobą krajom.
korzyści
RYEK WALUTOWY
Wymiana międzynarodowa również jest niemożliwa bez pieniądza, ale w różnych
krajach jest w obiegu inny pieniądz! W Polsce posługujemy się złotymi, w USA
funkcjonują dolary amerykańskie, a w Unii Europejskiej obowiązuje euro. Każdy
produkt ma swoją cenę wyrażoną w krajowym pieniądzu, więc ceny trzeba
przeliczać, aby handlować z innymi krajami. Potrzebujemy zagranicznej waluty,
gdyż potrzebujemy zagranicznych dóbr. Waluty kupowane są na rynkach
walutowych, na których zgłaszany jest popyt na waluty i podaż walut.
Waluta – jest to inna nazwa pieniądza. Mówimy o walucie krajowej, czyli złotym,
oraz o walutach zagranicznych, np. dolar amerykański, euro.
Kurs walutowy – jest to cena jednej waluty wyrażona w jednostkach waluty innego
kraju, czyli stosunek, w jakim jedna waluta jest wymieniana na walutę drugą.
Stałe kursy walutowe – tworzą system uzgodniony przez rządy, a polegający na
tym, że kursy walut utrzymywane są na stałym poziomie, niezależnie od
zmieniających się warunków rynkowych. Obowiązywały w świecie między
latami 1946 – 1973.
Zmienne kursy walutowe – wyznaczane są na rynkach walutowych przez
mechanizm rynkowy od 1973r., kiedy to został zniesiony stały kurs dolara wobec
uncji złota.
KURS WALUTOWY
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Kurs walutowy
• Rezerwy walutowe
Przykład POPYTU i PODAŻY WALUT
Amerykanie lubią pić wina Francuskie, zaś Francuzi uwielbiają na co
dzień chodzić w dżinsach ze Stanów. Amerykanie zgłaszają więc
popyt na franki francuskie, żeby zakupić wino i płacą za nie
dolarami (podaż dolarów). Francuzi zgłaszają popyt na dolary
amerykańskie i płacą za nie frankami (podaż franków).
Kurs FRF/USD ↑ ⇒ Cena wina w USD ↑ ⇒ Popyt na wino ↓ ⇒ Popyt na FRF ↓
Kurs FRF/USD ↑ ⇒ Cena dżinsów w FRF ↓ ⇒ Popyt na dżinsy ↑ ⇒ Popyt na USD ↑
POPYT A WALUTĘ
Popyt na walutę zależny jest od popytu na dobra kraju
wyrażającego cenę dóbr i usług w tejże walucie:
POPYT A WALUTĘ
Popyt na walutę zależny jest zmian kursu walut względem siebie:
POPYT i PODAŻ WALUT
Odwrotna zależność pomiędzy popytem i podażą na waluty:
POPYT i PODAŻ WALUT
Odwrotna zależność pomiędzy popytem i podażą na waluty:
KURS RÓWOWAGI
Kurs równowagi na rynku walutowym wyznaczany jest przez
równowagę pomiędzy popytem i podażą:
WSPÓŁZALEŻOŚCI MIĘDZYARODOWE
Konsekwencją otwarcia gospodarki jest również wpływ działań
banków centralnych poszczególnych gospodarek na siebie:
KURS WALUTOWY
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Zadłużenie zagraniczne
GOSPODARKA FIASOWA
Gospodarka finansowa – to czynności polegające na racjonalnym
uruchamianiu strumieni pieniężnych oraz ich osiadaniu, czyli
tworzeniu oszczędności z uwzględnieniem opłacalności,
związanej z „nie uruchomieniem” pewnego, większego lub
mniejszego zasobu pieniędzy.
Racjonalność podejmowanych czynności mierzona jest jej
wpływem na maksymalizację nadwyżki finansowej w
przedsiębiorstwie oraz pomnażaniem rynkowej wartości
przedsiębiorstwa i tworzeniem perspektyw jego rozwoju.
KRYTERIA OCEY
Kryteriami oceny gospodarki finansowej są:
• zachowanie płynności finansowej, czyli
terminowego regulowania wszelkich zobowiązań,
zdolności
do
• obniżka kosztów finansowych, które mają istotne znaczenie, a nie
powodują ujemnych skutków (np. spadek popytu na poszczególne
wyroby lub spadek zaufania do marki), np. poszukiwanie tanich
(obcych)
źródeł
finansowania
(kredytów,
pożyczek,
krótkookresowy kredyt towarowy – odroczona płatność).
KAPITAŁ
Kapitał, czyli wartość zaangażowanych środków i przedmiotów
pracy, dokonuje w przedsiębiorstwie ruchu okrężnego na zasadzie
uproszczonej formuły: pieniądz-towar-pieniądz. Ruch okrężny
kapitału w przedsiębiorstwie związany jest ze:
– spłatą kredytów i pożyczek,
– jednoczesnym zaciąganiem nowych kredytów i pożyczek,
– wpłatami na podatki i innymi opłatami quasi-podatkowymi (dywidenda,
składki ZUS)
We wstępnej fazie powstawania przedsiębiorstwa pieniądz
uzyskiwany jest z kapitałów (funduszy) własnych właścicieli oraz
pożyczek kapitałów obcych. Następnie pozyskane pieniądze
przeznaczane są na zakup środków produkcji, które systematycznie
są angażowane w proces wytwarzania. Środki produkcji mogą być
trwałe, wtedy służą wielu cyklom produkcyjnym w niezmienionej
postaci, inne są przekształcane w wyrób gotowy i są sprzedawane.
OBIEG KAPITAŁU
Kapitał pełni
istotną rolę
we wszystkich
procesach:
UTARG
Utarg jest podstawowym przychodem pieniężnym przedsiębiorstwa i
jest on rezultatem zrealizowanej sprzedaży, która może być
traktowana dwojako:
– sprzedaż memoriałowa – polegająca na udostępnieniu produktu,
wykonaniu usługi, jej zafakturowaniu i przyjęciu wykonanej pracy
przez zleceniodawcę,
– sprzedaż w ujęciu kasowym – to zarówno wpływ gotówki, jak też
pieniędzy bezgotówkowych na rachunek bankowy.
Poziom utargu zależny jest od cen realizacji,
asortymentowej i fizycznych rozmiarów sprzedaży.
Utarg można podzielić na koszt oraz nadwyżkę.
struktury
KOSZT i ADWYŻKA
Koszt w ujęciu podatkowym jest ściśle określony, natomiast
rzeczywisty koszt może być wyższy w przypadku nie sprzedania
części towaru i usług.
adwyżka ekonomiczna w ujęciu mikroekonomicznym (tj. z punktu
widzenia przedsiębiorstwa) zależy od formy własności
przedsiębiorstwa i jego kształtu prawnego:
– W większości przedsiębiorstw nadwyżką finansową jest zysk netto
(czyli zysk po opodatkowaniu) powiększony o amortyzację.
– adwyżka jest więc źródłem pomnażania kapitału i tworzenia
dochodów osobistych właścicieli.
ZYSK
Zysk stanowi główną treść nadwyżki finansowej i zależy od trafności
podejmowanych decyzji, zaś amortyzacja jest naliczana
automatycznie i jest podyktowana obowiązującymi przepisami
prawnymi.
Zysk stanowi źródło samofinansowania i rozwoju przedsiębiorstwa
oraz może motywować właścicieli i załogę do jego pomnażania. W
celu zainteresowania kierownictwa oraz załogi kształtowaniem
zysku są premie wypłacane z zysku oraz ocena pracy
kierownictwa na podstawie wypracowanego zysku w danym
okresie.
Dążąc do oceny zysku z punktu widzenia przedsiębiorstwa
posługujemy się różnymi wskaźnikami zysku. Przy ich obliczaniu
trzeba brać pod uwagę inflację oraz wielkość kapitału własnego
przedsiębiorstwa służącego wypracowaniu owego zysku:
Zyskowność sprzedaży = zysk netto / sprzedaż netto
Marża brutto = zysk brutto / sprzedaż brutto
PODATKI
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• System podatkowy w Polsce
• Podatki na świecie
• Budżet
• Deficyt budżetowy
• Dług publiczny
• Efekt wypierania
• PKB
• Krajowa Izba Rozliczeniowa
ZASILAIE FIASOWE PRZEDSIĘBIORSTWA
Zasilanie finansowe przedsiębiorstwa może zachodzić w oparciu o źródła
wewnętrzne i źródła zewnętrzne:
• Zasilanie wewnętrzne polega na przeznaczaniu części wyniku finansowego i
amortyzacji na wzrost majątku.
• Zasilanie zewnętrzne odnosi się do pozyskiwania kapitału obcego (głównie
pożyczek) oraz pozyskiwania kapitału własnego (np. zwiększenie łącznej
wartości udziałów przez wzrost liczby udziałowców i ich wkładów, bądź
zwiększenie finansowania przez dotychczasowych udziałowców).
Kapitał własny jest podstawą do zarządzania przedsiębiorstwem i uzyskiwania
korzyści w formie partycypowania w wyniku finansowym netto. Jest on też
gwarancją materialną, co ma szczególne znaczenie w przypadku, gdy firma
ponosi straty, lub ubiega się o dopływ kapitału obcego.
Kapitał obcy nie daje materialnych podstaw do zarządzania przedsiębiorstwem, a
jego zastosowanie jest odpłatne. W praktyce jednak pozyskanie kapitału obcego
wiąże się z określeniem pewnych warunków polegających na współdecydowaniu
lub jego wycofywaniu w pierwszej kolejności w przypadku bankructwa
przedsiębiorstwa.
SPOSOBY FIASOWAIA
Wyróżniamy następujące sposoby finansowania:
• samofinansowanie – pokrywanie wydatków z przychodów oraz
przeznaczanie własnych nadwyżek finansowych na finansowanie
procesów wzrostu.
• samospłata – polega na pozyskaniu pewnego przedmiotu i dzięki
jego eksploatacji odtwarzanie środków na spłatę zobowiązań.
• leasing – zmusza do kalkulacji opłacalności, gdyż trzeba go spłacać
w określonych terminach.
• kredytowanie – zmusza do kalkulacji opłacalności, gdyż trzeba go
spłacać w określonych terminach wraz z odsetkami.
• dotowanie – jest formą bezzwrotnego finansowania z budżetu
państwa, stosowana w przypadkach o niebagatelnym znaczeniu
społeczno-gospodarczo-politycznym.
LEASIG
Leasing operacyjny („dzierżawa”) – polega na uiszczaniu opłaty za
wykorzystywany
sprzęt
będącej
kosztem
działalności
leasingobiorcy oraz przychodem dla leasingodawcy, który może
odliczyć amortyzację od leasingowanego obiektu, który jest w jego
ewidencji jako środek trwały, czyli jego własnością.
Leasing finansowy – odznacza się tym, że następuje przekazanie
jakiegoś przedmiotu, a następnie po upływie pewnego terminu,
zgodnie z umową przejmuje się go na własność, uprzednio
dopłacając różnicę. Leasingobiorca przejmuje obiekt w
użytkowanie, ale nie na własność, i płaci raty leasingodawcy, które
składają się z dwóch części:
– raty kapitałowej – traktowanej jako spłatę kapitałową (pożyczka),
która nie jest elementem kosztów (kosztem jest tylko oprocentowanie)
– opłaty dodatkowej – będącej kosztem dla leasingobiorcy i dochodem
dla leasingodawcy.
MAJĄTEK TRWAŁY
Majątek trwały są to środki trwałe (rzeczowe), wartości
niematerialne i prawne oraz finansowy majątek trwały (tytuły
własności oraz średnio i długotrwałe wierzytelności). Majątek
trwały podlega amortyzacji, polega na:
funkcja umorzeniowa - korekcie wartości początkowej środka
trwałego uwzględniając jego zużycie fizyczne i ekonomiczne,
funkcja kosztowa - na obciążaniu kosztów przedsiębiorstwa kwotą
wyliczonej amortyzacji,
funkcja finansowa - na gromadzeniu funduszy pieniężnych
przeznaczonych na reprodukcję środków trwałych.
Pod wpływem inflacji występuje konieczność przeszacowania
środków trwałych, co z kolei powoduje zmniejszenie podstawy
opodatkowania podatkiem dochodowym.
ZARZĄDZAIE FIASAMI
We współczesnym ujęciu teoria zarządzania finansami opiera się o
zarządzanie 3 podstawowym kategoriami:
czas
ryzyko
kryterium decyzji
przy czym zakładamy, iż:
1.
celem wszelkich decyzji jest
osiąganych przez właścicieli,
2.
proces gospodarowania traktowany jest jako proces polegający na
angażowaniu zasobów rzeczowych i finansowych,
3.
wszelkie decyzje podejmowane są w warunkach niepewności i
ryzyka.
maksymalizacja
korzyści
CZYIK CZASU
W zarządzanie finansami przedsiębiorstwa ważną rolę pełni czynnik
czasu, gdyż czas otrzymania dochodu jest powiązany z
możliwością jego konsumpcji lub planowania i realizowania
kolejnych inwestycji, np.:
inwestycja zysk
10000zł
50%
inwestycja
zysk
15000zł
50%
inwestycja
zysk
22500zł
50%
końcowa wartość kapitału
33750zł
inwestycja
10000zł
zysk
70%
inwestycja
17000zł
zysk
70%
końcowa wartość kapitału
28900zł
Wartość pieniądza wobec tego należy rozpatrywać w konkretnych
przedziale czasu, gdyż pieniądz niewłaściwie zainwestowany
generuje koszt utraconych możliwości inwestycyjnych.
Wysokość kapitału i otrzymany zysk zależne są nie tylko od stopy
prowizji (marży itp.) ale również od czasu, jaki musi upłynąć od
momentu zainwestowania, do momentu otrzymania dochodu.
IEPEWOŚĆ i RYZYKO
iepewność w działalności gospodarczej jest niepoliczalna, tzn. brak
statystycznych parametrów dla oszacowania możliwości powstania
zdarzenia losowego. Niepewność dotyczy głównie zjawisk
pojedynczych, nietypowych.
Ryzyko w działalności gospodarczej – to statystyczne
prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia losowego, głównie o
charakterze negatywnym bądź też odmiennym niż oczekiwane.
Kalkulacja ryzyka ma na celu zapewnić wzrost efektywności
mierzonej właściwą dla danego przedsiębiorstwa nadwyżką
finansową oraz ma zapewnić zwiększenie wartości samego
przedsiębiorstwa. Ryzyko związane jest przede wszystkim z
powstaniem negatywnych zjawisk, tj.:
– osiągnięcie mniejszych przychodów niż wydatków,
– poniesienie ostatecznej straty,
– nie osiągnięcie zamierzonych rezultatów.
RODZAJE RYZYKA
• ryzyko utraconych potencjalnych korzyści, powstające na skutek
nie podjęcia na czas decyzji,
• ryzyko powszechne, tj. inflacja lub spadek popytu na pewne
konkretne dobro lub usługę, recesja gospodarki rynkowej,
niestabilność polityki legislacyjnej, monetarnej, celnej, fiskalnej,
• ryzyko operacyjne wiążące się z: siłą działania konkurencji,
możliwością sprowadzenia substytutów, siłą przetargową oraz
spolegliwością dostawców, znaczeniem pracowników najemnych
oraz ich organizacji,
• ryzyko finansowe zależne przede wszystkim od udziału funduszy
obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa.
OGRAICZAIE RYZYKA
Im dłuższy horyzont czasowy, tym bardziej ryzyko i niepewność rosną. Ryzyko
może być zmniejszane poprzez:
• uzyskiwanie informacji na temat centralnych decyzji ekonomicznych kraju,
napięć i konfliktów wewnątrz kraju i na świecie,
• konsultacje i porady fachowców,
• symulacją inwestycji przy pomocy różnych metod
• badaniem wrażliwości projektów inwestycyjnych
• tworząc rezerwy finansowe,
• korzystając z usług towarzystw ubezpieczeniowych.
Przedsiębiorstwo powinno więc dążyć do osiągania maksymalnej dochodowości
przy z góry założonym poziomie ryzyka albo też do minimalizacji ryzyka
przy zakładanym poziomie dochodowości.
We współczesnej ekonomii istnieje pojęcie zarządzania ryzykiem odnoszące
się do działań mających na celu ograniczenie ryzyka i przygotowanie planów
działania na wypadek wystąpienia różnych nieoczekiwanych lub
negatywnych zdarzeń.
CZYIK RYZYKA
W działalności gospodarczej, podczas gry na giełdzie zwykle
działamy w warunkach ryzyka.
Inwestorzy będą domagać się większych stóp dochodów w
warunkach większego ryzyka.
Większe ryzyko może wiązać się z:
możliwością utracenia dochodów
możliwością utracenia kapitału
możliwością utracenia korzyści płynących
zainwestowania kapitału gdzie indziej
z
możliwości
KRYTERIUM DECYZJI
Szybkość podejmowania decyzji oraz ich jakość również ma
istotne znaczenie z punktu widzenia powiększania się wartości
przedsiębiorstwa oraz osiągania zysków.
Szybkość podejmowania decyzji wiąże się z ryzykiem i
niepewnością.
Celem ograniczenia ryzyka przy podejmowaniu decyzji stosowane
są różnego rodzaju rozwiązania:
informatyczne (systemy ERP, CRM, MPR-II itp.) celem
przewidywania i umożliwienia szybkiej kalkulacji inwestycji.
stosowanie zabezpieczeń i asekuracji
(np. ubezpieczanie transakcji, płatności)
aktywne zdobywanie informacji
(np. o kliencie, kontrahencie, dostawcy, inwestycji)
planowanie i przygotowywanie planów awaryjnych
(zarządzanie ryzykiem)
SZACOWAIE STRUMIEI PRZEPŁYWÓW FI.
To złożony proces związany z:
koordynowaniem
pracy
komórek
organizacyjnych
dostarczających informacji dotyczących planowanych dochodów
i wydatków związanych z realizacją rozpatrywanych projektów
czuwaniem nad tym, aby każdy z uczestników dokonywał
szacunków na podstawie spójnego zestawu ekonomicznych
założeń
czuwaniem na tym, aby do szacunków nie wkradały się błędy
wynikające z emocjonalnego zaangażowania uczestników w
procesie szacowania wielkości planowanych dochodów i
wydatków skłaniających ich do „poprawiania” parametrów
projektu lub zwiększających nadmiernie koszty inwestycji
szukając zabezpieczenia dla swoich własnych interesów i
odpowiedzialności.
ZASADY STOSOWAE PODCZAS SZACOWAIA
1.
Sporządzenie rachunku w cenach stałych (tj. z momentu sporządzania rachunku)
lub w cenach bieżących. Zasada ta determinuje rodzaj stopy dyskontowej
przyjmowanej w rachunku teraźniejszej wartości netto – jako jednej z
najważniejszych metod oceny efektywności inwestycji. Jeśli rachunek
sporządzany jest w cenach bieżących, to do dyskontowania należy przyjąć stopę
nominalną, a gdy w cenach stałych realną stopę dyskontową.
2.
Przyjęcie do rachunku dochodu ujmowanego w kategoriach strumieni
pieniężnych, a nie dochodu występującego jako wynik finansowy (bilansowy), bo
wynik bilansowy powstaje w rezultacie sumowania i odejmowania zarówno
rzeczywistych strumieni pieniężnych, jak i dochodów i wydatków kalkulacyjnych.
Podejście oparte na analizie rzeczywistych strumieni pieniężnych dochodów i
wydatków zapewnia jednolite ujęcie wszystkich elementów rachunków. Dochodem
netto projektu inwestycyjnego ujmowanym w kategoriach strumieni pieniężnych
jest zysk netto powiększony o te elementy kosztów, z którymi nie są związane
strumienie wydatków pieniężnych, z których najważniejszym jest amortyzacja:
CF = zysk netto + amortyzacja
.
a strumień ten w praktyce składają się kwoty pieniężne, którymi właściciel
będzie mógł swobodnie dysponować w poszczególnych latach analizowanego
okresu (np. przeznaczać na reinwestycje, inne inwestycje, zakup papierów
wartościowych lub na konsumpcję)
ZASADY STOSOWAE PODCZAS SZACOWAIA
3.
W rachunku przewidywanego zysku nie należy uwzględniać kosztów
finansowych angażowania kapitału, bo rachunek ten ma udzielić odpowiedzi
na pytanie, czy i w jakim stopniu stopa zwrotu z kapitału zaangażowanego w
tę inwestycję pokryje koszt jego pozyskania.
4.
Dla oceny efektywności projektu istotne jest uwzględnianie jedynie tych
strumieni dochodów i wydatków, które powstają jako bezpośredni rezultat
realizacji rozpatrywanego projektu.
5.
W rachunku należy uwzględnić koszty utraconych możliwości, czyli
potencjalne korzyści, których firma nie osiągnie przystępując do realizacji
projektu.
6.
Rachunek powinien uwzględniać wpływ analizowanego projektu na pozostałe
części firmy.
7.
Okres szacowania strumieni pieniężnych wynika z reguły z normatywnego
okresu eksploatacji podstawowych środków trwałych, więc rachunek
powinien uwzględniać wartość likwidacyjną obiektu na koniec okresu.
Wartość ta jest dochodem pieniężnym osiąganym przez firmę na koniec
okresu eksploatacji.
8.
W rachunku należy uwzględnić zmiany zapotrzebowania firmy na kapitał
obrotowy, które powstają w związku z realizacją rozpatrywanych projektów.
METODY OCEY PROJ. IWESTYCYJYCH
Okres zwrotu nakładów – czyli liczba lat, jaka jest niezbędna do
zrekompensowania wydatków poniesionych na realizację projektu
dochodami uzyskanymi w trakcie jego eksploatacji. Im krótszy jest ten okres,
tym inwestycja jest lepsza, wobec tego w pierwszej kolejności powinny być
realizowane te części projektu, dla których okres zwrotu inwestycji jest
krótszy.
Księgowa stopa dochodu – relacja pomiędzy dochodem netto firmy
(zyskiem netto) a wielkością kapitału zaangażowanego w danym
przedsięwzięciu.
Teraźniejsza wartość netto (PV) – pozwala wyeliminować wady
pozostałych metod uwzględniając czynnik czasu.
Wewnętrzna stopa procentowa (IRR) – która zrównuje zdyskontowany
strumień dochodów pieniężnych z wartością nakładów inwestycyjnych.
Wskaźnik zyskowności – jest miernikiem oceny względnej efektywności
rozpatrywanych przedsięwzięć inwestycyjnych wyrażonej stosunkiem
teraźniejszej wartości strumienia dochodów pieniężnych netto uzyskiwanych
w wyniku realizacji danego przedsięwzięcia do teraźniejszej wartości
strumienia wartości nakładów niezbędnych dla realizacji tego
przedsięwzięcia.
KOSZT KAPITAŁU
Kapitał – to te wszystkie elementy, które występują po
stronie pasywów w bilansie przedsiębiorstwa i stanowią
źródło
finansowania
składników
majątkowych
zgromadzonych w przedsiębiorstwie.
Kapitał dzielimy na dwie zasadnicze części:
kapitał własny
kapitał obcy
Koszt kapitału ma kluczowe znaczenie dla rachunku
ekonomicznego efektywności inwestycji i stanowi
minimalną normę efektywności wykorzystania zasobów
rzeczowych stworzonych dzięki realizacji projektów
inwestycyjnych.
KOSZT BAKRUCTWA
Istnienie ryzyka finansowego wiąże się z możliwością powstania długu w
strukturze pasywów firmy i wzrasta niebezpieczeństwo
bankructwa, które również pociąga za sobą określone koszty:
1.
Koszty
przeprowadzenia
postępowania
upadłościowego:
wynagrodzenie syndyka, koszty administracyjne, opłaty sądowe itp.
2.
Długotrwałość procesu upadłościowego sprawia, iż odsuwa się w
czasie upłynnienie aktywów firmy, co powoduje utratę ich wartości.
3.
Kontrahenci (dostawcy, odbiorcy, wierzyciele) firmy zagrożonej
bankructwem będą w swoich decyzjach uwzględniać ten fakt, co może
wpłynąć na wielkość sprzedaży, dostawy materiałów i surowców do
produkcji, warunki dostaw itp., a to w konsekwencji wpłynie na
wielkość
wyniku
finansowego
w
trakcie
postępowania
upadłościowego.
4.
Kredytodawcy firmy zagrożonej bankructwem będą się domagali
wyższej stopy procentowej w celu zrekompensowania zwiększonego
ryzyka.
CZYIKI WPŁYWAJĄCE A STRUKTURĘ KAPITALU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Stabilność sprzedaży – przy stabilnej sprzedaży firmy mogą być w większym
stopniu zadłużone
Struktura aktywów firmy – jeśli w niej istnieją składniki umożliwiające
łatwe zabezpieczenie uzyskanego kredytu
Dynamika wzrostu firmy – zwykle potrzebują kapitału obcego, gdyż
osiągany zysk nie wystarcza do sfinansowania szerokiego programu
inwestycyjnego
Rentowność produkcji – jeśli jest wysoka, zwykle firmy są mniej zadłużone,
gdyż rentowność pozwala na samofinansowanie
Sprawowanie kontroli nad firmą – na decyzje wpływają w różnym stopniu
interesy i potrzeby różnych grup działających w ramach firmy, a zwłaszcza
zarząd, akcjonariusze itp.
Stanowisko kierownictwa firmy – poglądy i charakter kierownictwa wywiera
istotny wpływ na dynamikę rozwoju, plany inwestycyjne i wybór źródeł
finansowania
Sytuacja wewnątrz firmy – czyli stan i perspektywy dalszego rozwoju
związane z różnymi czynnikami, które na niego wpływają, tj. możliwość
pozyskania nowych rynków zbytu, programy badawczo-rozwojowe,
zakupione lub wytworzone technologie itp.
KAPITAŁ OBROTOWY
Kapitał obrotowy służy do określenia
środków
obrotowych
firmy
(aktywów bieżących) oraz źródeł
ich finansowania.
Kapitał obrotowy brutto – ogół
źródeł finansowania aktywów
obrotowych
(majątku
obrotowego).
Kapitał obrotowy netto – powstaje z
kapitału obrotowego brutto po
odjęciu zobowiązań bieżących.
Zarządzanie kapitałem obrotowym
– proces pozyskiwania źródeł
finansowania wpływających na
proces kształtowania wielkości i
struktury aktywów obrotowych.
KAPITAŁ OBROTOWY
Do aktywów obrotowych zalicza
się:
krótkoterminowe rozliczenia
międzyokresowe
zapasy obrotowe
należności z tytułu dostaw i
usług
należności z tytułu podatków,
dotacji,
ceł,
ubezpieczeń
społecznych i zdrowotnych
należności dochodzone na
drodze sądowej
Pasywa obrotowe obejmują:
kapitał własny
kapitał obcy
zobowiązania długoterminowe
i krótkoterminowe (kredyty
i pożyczki)
KRĄŻEIE KAPITAŁU OBROTOWEGO
Cykl kapitału obrotowego określa
okres, który upływa od momentu
wydatkowania środków
pieniężnych na zakup czynników
produkcji do momentu uzyskania
przychodów pieniężnych ze
sprzedaży wyrobów lub usług
wyprodukowanych dzięki
zastosowaniu tych czynników.
Analiza tego cyklu stanowi jeden
z najważniejszych elementów
oceny efektywności
gospodarowania kapitałem
obrotowym. Podstawową miarą
tej efektywności jest długość
cyklu kapitału obrotowego.
Gotówka
ależności
Zobowiązania
wobec dostawców
Zakup
materiałów
Wyroby
gotowe
Produkcja
w toku
DŁUGOŚĆ CYKLU KAPITAŁU OBROTOWEGO
Długość cyklu kapitału obrotowego zdeterminowana jest przez:
długość cyklu konwersji zapasów, czyli okresu czasu, jaki upływa od
momentu zakupienia zapasów materiałów i surowców do produkcji do
momentu sprzedaży wytworzonych z nich produktów gotowych
długością cyklu konwersji należności, czyli okresu czasu, który upływa
od momentu powstania należności za sprzedane produkty do momentu
ich uregulowania przez odbiorców
długością okresu odroczenia płatności zobowiązań przedsiębiorstwa, czyli
okresu czasu, który upływa od momentu dostawy materiałów i surowców
do produkcji do momentu uregulowania zobowiązań z tytułu tych dostaw.
Długość cyklu konwersji zapasów i cyklu konwersji należności określa się
mianem cyklu brutto kapitału obrotowego (cyklem operacyjnym).
Wobec powyższego powstaje problem optymalizacji zapasów oraz
odraczania zobowiązań celem minimalizacji długości tych cyklów.
LEASIG I WARTOŚĆ WYDATKÓW
Przykład porównania przepływów finansowych dla zakupu finansowanego
kredytem i związane z leasingiem:
Obliczenie wartości wydatków
przy efektywnej stopie oprocentowania
kredytu w wysokości 14%.
Wtedy teraźniejsza wartość strumienia
wydatków związanych:
z kredytem wynosi –895.995zł
z leasingiem wynosi – 841.105zł
Z tego wynika, że leasing jest
w tym wypadku korzystniejszym
rozwiązaniem.
LEASIG I PRZEPŁYWY PIEIĘŻE
PRZEPŁYWY
PIEIĘŻE
LEASIGOBIORCY
PRZEPŁYWY
PIEIĘŻE
LEASIGODAWCY
SPRAWOZDAIA FIASOWE
Do podstawowych rodzajów sprawozdań finansowych zaliczamy:
Rachunek zysków i strat (wyników) – informuje o stopniu realizacji jednego z głównych
celów działalności gospodarczej – o wysokości osiągniętych wyników finansowych w
okresie sprawozdawczym. Rachunek ten obejmuje zestawienie przychodów uzyskanych w
okresie sprawozdawczym ze sprzedaży dóbr i usług produkowanych przez firmę oraz
zestawienie kosztów poniesionych na uzyskanie tych przychodów. Informacje zawarte w
tym rachunku pozwalają nie tylko zorientować się, jaki zysk osiągnięto w roku
sprawozdawczym, ale także jaka jest struktura kosztów oraz kierunki przeznaczenia
zysku. Dla bardziej szczegółowej analizy rozpatrujemy koszty stałe i zmienne.
Bilans – jest zestawieniem składników majątkowych oraz źródeł finansowania tych
składników sporządzonym na określony dzień. Bilans informuje o wielkości zasobów,
jakimi dysponuje firma oraz o źródłach sfinansowania tych zasobów.
Rachunek przepływów finansowych – przedstawia zmianę w zasobach środków
pieniężnych firmy w trakcie okresu sprawozdawczego i ma na celu udzielić odpowiedzi
na pytania:
z jakich źródeł pochodziły środki pieniężne pozostające do dyspozycji
na co wykorzystywano te środki
czy działalność w roku sprawozdawczym przyczyniła się do poprawy czy do pogorszenia
płynności firmy.
PRZYKŁAD RACHUKU ZYSKÓW I STRAT
PRZYKŁAD BILASU
PRZYKŁAD PLAU KASOWEGO
PRZEPŁYWY FIASOWE
Punktem wyjścia do sporządzania przepływów finansowych jest określenie
zmian w stanie poszczególnych pozycji bilansu oraz wskazanie, które z tych
zmian stanowiły źródło dodatkowych funduszy (dopływu środków
pieniężnych), a które ich rozdysponowanie.
Źródła dopływu środków pieniężnych mają miejsce wówczas, gdy następuje:
wzrost poszczególnych składników pasywów bilansu (np. zaciągnięcie
dodatkowego kredytu, emisja nowych akcji, powiększenie zakumulowanych
zysków)
zmniejszenie stanu aktywów firmy (np. sprzedaż zbędnych zapasów
materiałów i surowców do produkcji, sprzedaż zbędnych maszyn i urządzeń)
Rozdysponowanie środków pieniężnych ma miejsce wówczas, gdy następuje:
zmniejszenie zobowiązań (np. spłata kredytu bankowego)
wzrost stanu aktywów firmy (np. zakup dodatkowych maszyn i urządzeń,
wzrost stanu zapasów)
PRZEPŁYWY FIASOWE – CASH FLOW
BPortal.pl (prezentacje multimedialne):
• Cash flow
• Analiza techniczna - narzędzia analityka
•
•
POTRZEBY
AALIZA
–
–
–
–
–
–
•
Analiza celów biznesplanu
Analiza odbiorców biznesplanu
Analiza rynku
Analiza swoich zalet i wad
Analiza zalet i wad swoich konkurentów
Analiza strategii i szukanie różnych opcji
STWORZEIE WŁASEGO PLAU
– Zarys biznesplanu i wybór modelu
– Organizacja środków
– Obliczenia dochodowości
•
SPORZĄDZEIE BIZESPLAU
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Streszczenie menedżerskie
Wizja i misja
Możliwości
Strategia rynkowa
Strategia biznesowa
Organizacja i operacje
Zarząd i osoby odpowiedzialne
Główne kompetencje i wyzwania
Finanse
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
BIZESPLA
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
POTRZEBY
gh.edu.p
e.a
m
Dlaczego i po co przygotowywać biznesplan?
• Po to, żeby wiedzieć, gdzie zmierzamy i ile ten cel jest warty.
• Po to, żeby ustrzec się nieoczekiwanych niespodzianek lub
braku możliwości osiągnięcia celu.
• Po to, żeby przedstawić go swoim współpracownikom i
ukierunkować wysiłek i działania w konkretnym kierunku.
• Dla pożyczkodawców i inwestorów
• Osoby systematyczne i tak nic nie zrobią, dopóki to sobie nie
zorganizują.
• Osoby mniej zorganizowane mogą zostać wybawione z wielu
kłopotów wynikających z braku przygotowania sobie planu
działania.
• Żeby jak najszybciej i jak najmniejszym kosztem osiągnąć cel –
czyli w optymalny sposób zrealizować pewną wizję.
[email protected]
• Najpierw musi istnieć wizja i cel, a biznesplan jest ich
utrwaleniem i rozwinięciem w postaci pomysłu ich realizacji
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
AALIZA CELÓW I POWODÓW
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
• Biznesplan zwykle tworzymy dla inwestorów lub kredytodawców,
celem uzasadnienia, iż zainwestowane przez nich pieniądze nie
stracą i przyniosą im spodziewane zyski
• Biznesplan znany klientom dostarcza ich gwarancji serwisowych
lub możliwości rozbudowy lub rekonfiguracji zakupionego sprzętu
lub usług w przyszłości
• Celem jest wyjaśnienie sposobu osiągnięcia celów poprzez
zastosowanie konkretnych i osiągalnych strategii działania,
poczynionych zabezpieczeń, alternatyw na podstawie analiz
rynkowych itp.
• Biznesplan umożliwia też rozliczenie zainwestowanych przez
inwestorów pieniędzy i sprawdzenie, czy kierownictwo firmy
wydaje je zgodnie z założeniami i nie ma zagrożenia dla realizacji
wyznaczonych celów.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Streszczenie menedżerskie
Opis wizji
Opis misji
Określenie możliwości
Określenie strategii rynkowych
Określenie strategii biznesowych
Opis organizacji i operacji
Informacje dotyczące kierownictwa i zarządu
Opis głównych kompetencji i wyzwań
Opis zjawisk finansowych
Podsumowanie
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
Z CZEGO SKŁADA SIĘ BIZESPLA?
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
• Taki, który zostanie zaakceptowany i przyjęty przez jego
odbiorcę.
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
JAKI BIZESPLA JEST DOBRY?
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
• Wobec tego, biznesplan piszemy zawsze z uwzględnieniem
potrzeb, interesów i wymagań jego odbiorcy.
• Potrzeby i interesy oraz wymagania inwestorów są zwykle
uzależnione od charakteru inwestorów.
• Warto umieć je rozpoznać i nie ignorować, gdyż w odwrotnym
wypadku zmniejszamy szanse na akceptację biznesplanu, np.:
jeśli inwestor lubi się asekurować, trzeba mu dostarczyć gwarancji
jeśli inwestor lubi rządzić, warto uwzględnić jego sugestie i uwagi
jeśli inwestor jest osobą systematyczną, należy ująć opisywane kwestie w
punktach, chronologicznie, we właściwym porządku
jeśli inwestor jest osobą twórczą, należy go zainspirować swoją strategią,
pomysłami itp.
itp.
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
AALIZA RYKU
gh.edu.p
e.a
m
• Konkurencja istniejąca na rynku (lub mogąca się pojawić
w trakcie realizacji projektu) może utrudnić lub uniemożliwić
osiągnięcie celów.
• Dlatego istotną częścią biznesplanu jest analiza słabych i mocnych
stron konkurencji oraz własnych
• Chcąc przygotować dobry biznesplan trzeba aktywnie śledzić swój
rynek docelowy oraz działania konkurencji
• Biznesplan może polegać na zdobyciu nowych klientów ale
również na odebraniu klientów konkurencji
• Analizy rynku powinny więc zawierać szczegółowy opis rynku:
[email protected]
–
–
–
–
–
–
Dostępnych produktów i usług
Rodzajów oraz preferencji klientów
Konkurencji oraz ich znanych strategii i sposobów działania
Możliwych i dostępnych kanałów dystrybucji
Sposobów promocji produktów
Określenie średnich marż itp.
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
PRZEWIDYWAIE PRZYSZŁOŚCI
gh.edu.p
e.a
m
• Dobry biznesplan zawiera nie tylko opis wizji i celów,
ale zawiera również opis potencjalnych zagrożeń oraz ryzyka wraz
z przygotowanymi strategiami postępowania w razie ich
wystąpienia (plan zarządzania ryzykiem).
• Taki opis dostarcza gwarancji inwestorom, iż działania opisane w
biznesplanie stworzone są nie przez marzyciela, ale przez osobę
stojącą na ziemi i będącą świadomą zagrożeń oraz mającą również
strategię działania w przypadku możliwych zagrożeń. – Taki
biznesplan jest bardziej wiarygodny!
• Przydatne są też analizy specjalistów i analityków rynkowych,
którzy określają trendy rozwoju i mogą potwierdzić realność
realizacji biznesplanu swoimi niezależnymi opiniami.
• Bardzo przydane są również analizy danych z przeszłości, które
pokazują trendy rozwoju (mniej lub bardziej stabilne), jakie mogą
mieć miejsce w przyszłości, gdyż stanowią pewną gwarancję i
ograniczają ryzyko.
[email protected]
• Dokładna definicja branży, z uwzględnieniem rynków,
klientów, produktów i usług.
• Obecne rozmiary rynku z podaniem dochodów.
• Historyczne dochody branży i liczby opisujące rozwój.
• Szacowany rozwój rynku na następne trzy do pięciu lat.
• Lista wiodących firm w branży.
• Udziały w rynku najważniejszych firm w branży.
• Szacowane średnie marże branży.
• Profile klientów i kanałów dystrybucji.
• Lista największych klientów branży wraz z szacunkowymi
poziomami zakupów.
• Obecne i przewidywane trendy rynkowe.
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
KLUCZOWE IFORMACJE O RYKU
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
AALIZA SWOT I BUDOWAIE STRATEGII
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
• Każda firma na rynku zwykle posiada swoje zalety oraz wady.
• Zalety zwykle są promowane i na ich podstawie budowana jest strategia
działania na rynku.
• Wady mogą być przyczyną utraty klientów, więc powinny być korygowane
lub usuwane.
• Rozróżniamy:
– zalety zwykłe – to takie, które posiadamy, ale posiada je również nasza
konkurencja
– zalety szczególne – to takie, które posiadamy i nie posiada ich nasza
konkurencja
• Zalety szczególne można przekształcać w zalety konkurencyjne i w powody,
dla których klienci mogą zdecydować się odejść od konkurencji.
• Dlatego bardzo ważne jest szukanie i eksponowanie własnych zalet
szczególnych, gdyż to one przede wszystkim przyciągają klientów, jeśli
odpowiadają na ich realne potrzeby i interesy.
• ZALETY PRODUKTU
http://ho
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
[email protected]
– zwykle ten rodzaj zalet jest przelotny, nietrwały i trzeba cały czas pracować nad
nowymi i usprawnionymi produktami lub usługami i poszerzać zakres zalet
rynkowych swoich produktów.
– można też wykorzystać wady produktów konkurencji do stworzenia zalet własnych
produktów
• ZALETY MARKI
– jeśli marka znana jest ze swojej jakości i dobrze rozpoznawalna na rynku
• ZALETY MARKETIGU I REKLAMY
– sprawnie działający marketing i reklama potrafią w odpowiedni sposób
wyeksponować różne zalety
• ZALETY SPRZEDAŻY I DYSTRYBUCJI
– to przede wszystkim dostępność produktów lub usług, większa ilość kanałów
dystrybucji i ich dostosowanie do wymagań i potrzeb klientów, szybkość działania,
serwis, wyłączność, autoryzacja, operatorstwo itp.
• ZALETY OPERACYJE
– szybsze działanie niż konkurencja, szybsze odpowiadanie na oferty, lepsza
organizacja, sposób działania logistyki, umiejętność obniżania kosztów działania
ZALETOM TRZEBA ADAĆ ROZGŁOS!
horzyk
l/~
RODZAJE ZALET
gh.edu.p
e.a
m
• WADY PRODUKTU
http://ho
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
[email protected]
– zbyt drogi lub zbyt tani (może kojarzyć się ze słabą jakością).
– brak dostępności produktu o pożądanych cechach (np. kolor)
• WADY MARKI
– jeśli marka znana jest ze swojej złej jakości
– słabo rozpoznawalna na rynku
• WADY MARKETIGU I REKLAMY
– brak reklamy lub użycie nie właściwych sposobów reklamy lub marketingu
– nie eksponowanie zalet szczególnych lub ich brak
– złe umiejscowienie reklamy lub oddziaływanie na zbyt dużą ilość konsumentów nie
zainteresowanych tymi produktami zwiększając nie potrzebnie jej koszty
• WADY SPRZEDAŻY I DYSTRYBUCJI
– zbyt mała ilość kanałów dystrybucji lub punktów sprzedaży
– trudność w odszukaniu pożądanego produktu lub usługi przez klientów
• WADY OPERACYJE
– zaleganie produktów na magazynach zamiast ich dostępność na półkach sklepowych
– niegospodarność, gromadzenie za dużych zapasów lub produkowanie na magazyn
Wady mogą również być zwykłe lub szczególne!
horzyk
l/~
RODZAJE WAD
gh.edu.p
e.a
m
• W biznesplanie nigdy nie używaj określenia „wady” ale
„potencjalne wady” lub „potencjalne zagrożenia”.
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
PRZEKSZTAŁCAIE WAD W ZALETY
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
• Opis wad nigdy nie pozostawiaj bez komentarza, bo odbiorca
stwierdzi, że nie wiesz, jak sobie z nimi poradzić.
• Pokaż sposoby zmniejszania lub eliminacji wad.
• Przedstaw strategie działania jak sobie poradzić z tymi
potencjalnymi wadami lub zagrożeniami.
• Pokazanie takich umiejętności radzenia sobie z trudnościami
zwykle odbierane jest jako zaleta (przekształcaj wady w zalety)!
• Pokaż wady i wady szczególne swojej konkurencji i na ich
podstawie opisz swoje zalety i zalety szczególne oraz rozwiń
strategię działania.
Żeby gdzieś zmierzać, trzeba wiedzieć dokąd...
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
AALIZA STRATEGII
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
Trzeba zaplanować swoją wizję i swój cel, bo w odwrotnym wypadku może się
okazać, że zmierzamy do nikąd...
Wizja – „to pewien obraz w wyobraźni lub obrazowa kontemplacja”
tłumacząca powód, dla którego działasz w konkretnej branży. awet jeśli
wizja jest w pełni nieosiągalna, wyznacza pewien kierunek działania oraz
nadaje działaniu motywację, gdyż jest spełnieniem pewnych potrzeb
człowieka. Misja nie musi mieć charakteru wymiernego ani policzalnego.
Cel – to pewien zdefiniowany, wymierny i policzalny efekt (owoc) działania
wyznaczony przez wizję. Z punktu widzenia firmy cele powinny być
wyznaczone również w sposób finansowy, jakkolwiek celem może być
poprawienie pozycji na rynku, zdobycie większej ilości klientów,
wypromowanie nowego produktu lub usługi, rozszerzenie kanałów
dystrybucji i wiele innych. Mówimy wtedy o tzw. wiązce celów organizacji.
Strategia – to pewien ogólny plan działania przygotowany dla osiągnięcia
wyznaczonego i zamierzonego celu opisujący jak zamierzasz wizję osiągnąć.
Taktyka – to metoda będąca uzupełnieniem strategii, którą rozwija,
uszczegóławia pod kątem konkretnych sytuacji, precyzując plan działania.
Tworząc strategię warto rozważyć odpowiedzi na pytania:
http://ho
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
[email protected]
W jakiej branży będziesz działał i czym się ona charakteryzuje?
Kto będzie twoją główną konkurencją na rynku?
Gdzie będzie działać twoja firma?
Jaka duża będzie twoja firma?
Jakie produkty i usługi będzie oferowała twoja firma?
Kto ma być twoimi klientami?
Jak będziesz docierał do klientów?
reklama, marketing, kto będzie w to zaangażowany, jakie kanały reklamy a jakie kanały
dystrybucji zastosujesz, z jakich technologii lub usług zamierzasz skorzystać
Co ty będziesz robił i jaki będzie twój udział w pracy?
Kto będzie inwestorem tego przedsięwzięcia?
Warto rozważyć odpowiedzi na te pytania z perspektywy kilku następnych lat.
horzyk
l/~
STRATEGIA
gh.edu.p
e.a
m
Jeśli firma ma być większa w przyszłości, należy się zastanowić
nad strategią wzrostu:
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
STRATEGIA WZROSTU
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
Jaki jest obecny poziom sprzedaży, a jaki ma być w przyszłości?
Jakie środki, technologie będą musiały być zastosowane, żeby to osiągnąć?
Skąd pozyskać środki na zrealizowanie tych inwestycji?
Kto mógłby być potencjalnym inwestorem i jakie warunki trzeba spełnić,
żeby pozyskać inwestora?
Jakie kanały reklamy, marketingu lub dystrybucji można włączyć, żeby
poszerzyć grono odbiorców?
Czy w rachubę wchodzi również handel na skalę międzynarodową?
Jakich pracowników rekrutować, żeby ów wzrost był osiągalny?
Jakie kwalifikacje i umiejętności powinni mieć pracownicy, żeby podołać
stawianym im wyzwaniom?
Strategia produktu wyznacza kierunki rozwoju asortymentu
produktów lub usług:
http://ho
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
[email protected]
Jakie produkty mają być dostępne w przyszłości?
W jakich ilościach mają być dostępne?
W jaki sposób można osiągnąć taką produkcję i z wykorzystaniem jakich
technologii?
Skąd pozyskać fundusze na zrealizowanie inwestycji w zakup tych
technologii itp.?
Jaka ma być różnorodność produktów?
Do kogo mają być adresowane?
Jakie powinny być cechy tych produktów i na jakie potrzeby potencjalnych
klientów mają odpowiadać?
Jakie produkty ma konkurencja lub nad jakimi pracuje?
a jakie rynki będą przeznaczone konkretne grupy produktów?
horzyk
l/~
STRATEGIA PRODUKTU
gh.edu.p
e.a
m
Sposoby określania cen wyznaczają strategię cenową:
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
STRATEGIA CEOWA
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
Jak chcemy, żeby produkty były postrzegane na rynku (luksusowe, średniej
półki - dla każdego, najtańsze itp.)?
Jak mają się zmieniać ceny w przyszłości?
Jakich cen oczekują klienci w poszczególnych segmentach rynku?
Jakie ceny ma konkurencja na podobne produkty?
Jakim uznaniem cieszą się nasze produkty i jak bardzo możemy
zdystansować ceny produktów od cen konkurencji?
Jak możemy wpłynąć na obniżenie kosztów produkcji a tym na obniżenie
cen produktów (produkcja na dużą skalę, nowe technologie, nowe rynki
zbytu itp.) lub zwiększenie zysków (pozwalające na nowe inwestycje lub
badania nad nowymi produktami)?
• Jak dotrzeć do przyszłych klientów?
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
STRATEGIA MARKETIGOWA
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
• Jak się zareklamować?
• a co chcesz położyć szczególny nacisk? (zalety szczególne)
• Ile środków chcesz przeznaczyć na reklamę?
• Z czego sfinansujesz reklamę?
• Jak mają się przekładać koszty reklamy na zwiększenie sprzedaży,
obrotów i zysków firmy?
• Poprzez jakie środki psychologiczne zamierzasz oddziaływać na
klientów?
• Jakie media lub kanały zamierzasz wykorzystać w celach
reklamowych i marketingowych?
• W jaki sposób zamierzasz to zrealizować i z wykorzystaniem jakich
technologii?
• W jaki sposób będą produkty prezentowane klientom?
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
STRATEGIA SPRZEDAŻY
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
• Gdzie i w jaki sposób będą klienci mogli nabywać produkty?
• Czy będzie to sprzedaż bezpośrednia, za pośrednictwem
przedstawicieli handlowych, z katalogu, przez telefon, Internet?
• Jak zamierzasz rozbudowywać sieć sprzedaży?
• Czy zamierzasz w tym celu współpracować z innymi firmami?
• Czy inne firmy będą pośredniczyć w sprzedaży twoich produktów lub
usług?
• Jakie koszty sprzedaży będziesz w związku z tym ponosił?
• Jaka forma sprzedaży będzie preferowana lub nagradzana w postaci
bonusów, upustów itp.?
• Jakie zasady upustów zamierzasz zastosować w jakim kanale
dystrybucji?
• Jak zamierzasz zdobyć lojalność klientów?
• Jakie kanały dystrybucji zamierzasz zastosować?
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
STRATEGIA DYSRYBUCJI
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
• Które produkty lub usługi w którym kanale będą dostępne?
• Jak zamierzasz rozszerzać ilość kanałów?
• Jak zamierzasz wpłynąć na podniesienie jakości sprzedaży za
pośrednictwem konkretnych kanałów?
• Jak zamierzasz wpłynąć na podniesienie wielkości sprzedaży za
pośrednictwem konkretnych kanałów?
• Skąd weźmiesz ludzi na konkretne stanowiska?
http://ho
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
[email protected]
• Czy planujesz powiększenie zarządu?
• Jak zamierzasz obsadzić stanowiska kierownicze?
• Jak zamierzasz motywować ludzi do pracy?
• Jakie zasady wynagradzania lub premiowania swoich pracowników
(strategia płacowa) zamierzasz stosować?
• Jaki będzie sposób na zatrzymanie pracowników w twojej firmie?
• Jak zamierzasz zorganizować infrastrukturę wewnętrzną firmy,
sposób komunikacji?
• Jakie technologie zamierzasz wykorzystać celem uzyskiwania
aktualnych informacji z działalności firmy i podniesienia sprawności
procesu zarządzania?
• Jaki system kontroli zamierzasz wprowadzić?
horzyk
l/~
STRATEGIA ZARZĄDZAIA
gh.edu.p
e.a
m
• Z jakich źródeł finansowania zamierzasz skorzystać?
• Czy przewidujesz innych udziałowców w firmie w zamian za
pozyskanie funduszy?
• Czy zamierzasz korzystać z kredytów czy z leasingu?
• Czy firma ma być prywatna czy planujesz wejść na giełdę?
• Czy możliwe będzie samofinansowanie z bieżącej działalności i
uzyskanych zysków?
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
STRATEGIA POZYSKAIA ŚRODKÓW
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
Strategia rozwoju firmy:
szybka (Amazon, get-big-fast)
powolna (stopniowy rozwój slow&wise)
)ajgorszy jest brak zdecydowania i brak przyjęcia pewnej strategii!
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
WYBÓR STRATEGII ROZWOJU
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
Można też wykorzystać:
Efekt sieci polega na silnym przywiązaniu do danej aplikacji, gdy większość
klientów z niego korzysta, gdyż trudno zrezygnować z korzyści
płynących z np. dużej ilości sprzedawanych produktów np. przez
Amazon, eBay, ICQ (duża ilość zarejestrowanych użytkowników), AOL
Instant Manager itp.
Efekt przywiązania oznacza w biznesie takie przywiązanie klientów do
określonych produktów lub usług, które powoduje, że nie mają zamiaru
zmienić dotychczasowych nawyków. Efekt przywiązania może mieć
charakter ukryty, np. dajemy korzystać z aplikacji przez pewien czas za
darmo, podczas którego użytkownik wprowadzić do danego produktu
dużo swoich danych. Jeśli zrezygnuje, będzie musiał ponownie wpisać
wszystkie dane od początku do innego produktu.
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
STRATEGIA SZYBKA
gh.edu.p
e.a
m
Lepiej wybrać formę bardzo szybkiego rozwoju (get-big-fast):
• Jeśli jest to nowa technologia i początkowo brak konkurencji (zależy nam
na szybkim zdobyciu rynku)
• Wyraźny efekt sieci, czyli silne przywiązanie klientów do usług
konkurencji
• Wymaga ogromna ilość środków; osiągnięcie dodatniego wyniku
finansowego może zająć nawet lata
• Zachowanie kultury korporacyjnej na właściwym poziomie jest nie
możliwe, gdyż wszystko dzieje się bardzo szybko i nie ma czasu na
przekazywanie jej nowym pracownikom
• Błędy są często nawet niezauważane
• Osiągniecie dużych rozmiarów jest procesem krótkotrwałym
• Masz największe szanse na zostanie miliarderem w wieku 35lat i
jednocześnie narażasz się na duże niebezpieczeństwo bankructwa
• Pieniędzmi płacimy za czas
[email protected]
Lepiej wybrać formę stopniowego wolnego rozwoju (slow&wise):
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
STRATEGIA WOLA
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
• Jeśli istnieje mnóstwo konkurencji z ugruntowaną pozycją na rynku
• Brak efektu sieci, czyli słabe przywiązanie klientów do usług konkurencji
• Wymagany niewielki kapitał początkowy; osiągnięcie zysku powinno
nastąpić bardzo szybko
• Kultura korporacyjna jest istotna
• Błędy są traktowane jako cenne lekcje
• Osiągnięcie dużych rozmiarów wymaga czasu
• Prawdopodobnie osiągniesz sukces i w najgorszym przypadku z
pewnością nie stracisz zbyt dużo pieniędzy
• Oszczędzamy pieniądze czasem kosztem czasu.
Problem ten polega na tym, że:
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
PROBLEM KURY I JAJKA
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
• nikt nie kupi twojej platformy, dopóki nie będzie istniało dobre
oprogramowanie działające na tej platformie (DOS – istniało do
niego oprogramowanie w momencie wprowadzenia go na rynek,
gdyż Tim Peterson zaimplementował tryb zgodności z systemem
CP/M, BeOS – prawie brak oprogramowania, Linux – mało
oprogramowanie, problemy ze sterownikami, Procesor Crusoe
firmy Trasmeta – potrafił wykonywać instrukcje 80x86),
• nikt nie chce się zapisać do twojej witryny, dopóki nie ma tam
zapisanych wiele innych osób przed nią,
• nikt nie chce być pierwszy, gdyż nie daje to oczekiwanych efektów,
• nikt nie chce się zapisać do komunikatora internetowego, z którego
do tej pory nikt nie korzysta, ale woli wybrać inny, gdzie są
zapisani jego znajomi.
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
ZDOBYCIE TEREU I POKOAIE BARIER
gh.edu.p
e.a
m
1.
Klienci muszą dowiedzieć się o twoim produkcie
i być przekonani, że jest lepszy od produktów konkurencji
2.
Muszą kupić twój produkt
3.
Muszą kupić platformę sprzętową, na której twój system działa
4.
Muszą przekonwertować istniejące pliki ze swojego dotąd używanego
formatu do twojego formatu (a nawet muszą być zdolni do wstecznej
konwersji, gdyż ich znajomi jeszcze nie zdecydowali się na taką
zmianę)
5.
Muszą ponownie napisać swoje makra lub skrypty
6.
Muszą nauczyć się nowego interfejsu
[email protected]
Źródłem sukcesu jest uświadomienie sobie potencjalnych barier, przed
jakimi mogą stanąć klienci chcący przejść na twoją aplikację. Jeśli to
możliwe, trzeba w maksymalnym stopniu pousuwać wszystkie takie
bariery, gdyż każda bariera to zmniejszenie zainteresowania twoim
produktem np. o połowę z pozostałej części.
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
PROBLEM PRODUKTÓW UZUPEŁIAJĄCYCH
gh.edu.p
e.a
m
[email protected]
Jeśli akcesoria lub produkty uzupełniające twoje produkty będą tanie,
to cały produkt będzie odbierany przez klientów jako bardziej
korzystny:
• Firma etscape opublikowała darmową przeglądarkę po to, by
zwiększyć swoje przychody ze sprzedaży serwerów.
• Firma Microsoft dostarcza Internet Exploratora za darmo, gdyż liczy na
duże zyski ze sprzedaży produktów i usług go wykorzystujących i
dominację w sferze Internetu i kontroli tego kanału.
• Firma Transmeta zatrudniła Linusa, gdyż liczy, że poprawienie przez
niego systemu Linux dla procesorów Crusoe wpłynie na zwiększenie ich
sprzedaży.
horzyk
l/~
ADRI AN
HORZYK
LECTURES
http://ho
TWORZEIE PLAU
gh.edu.p
e.a
m
• Streszczenie menedżerskie – to jednostronicowe streszczenie głó[email protected]
punktów twojego planu od wizji i misji do konkretnych celów finansowych.
• Wizja i misja – to opis pewnego pomysłu i pewna deklaracja kierunku
rozwoju
• Możliwości – to opis zidentyfikowanych i osiągalnych możliwości
• Strategia marketingowa – opisuje sposób osiągnięcia celów poprzez
zastosowanie konkretnych środków reklamy i marketingu opisując sposób
oddziaływania na klientów.
• Strategia biznesowa – to przedstawienie modelu firmy i modelu dochodów i
sposobu na zarabianie pieniędzy.
• Organizacja i operacje – opisuje strukturę i sposoby funkcjonowania
poszczególnych działów firmy
• Zarząd – daje możliwość przedstawienia i pochwalenia się członkami
zarządu i kierownictwa firmy
• Główne kompetencje i wyzwania – to lista specyficznych zalet i wad, opis
silnych i słabych punktów oraz strategii ich wykorzystania lub eliminacji
• Finanse – zawierając szczegóły dotyczące bilansu zysków i strat, zestawienia
finansowe, przewidywania dochodów na kilka lat itp.
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Begg D., Fischer S., Dornbush R., Ekonomia Makroekonomia, PWE,
Warszawa 1998.
Caroselli M., Podręcznik profesjonalnego handlowca, ALPHA, OnePress,
Helion, Gliwice, 2002
Czekaj J., Dresler Z., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, PW,
Warszawa, 2005.
Holwek J., )egocjacje z dłużnikami, Helion , OnePress, Gliwice, 2005.
Horzyk A., własne badania i wnioski
Kameschen D.R., McKenzie R.B., ardinelli C., Ekonomia, tłumacz.
SZZ „Solidarność”, Gdańsk, 1991.
Pod red. Milewski R., Podstawy ekonomii, PW, Warszawa, 1998.
Miller M., Biznesplan w praktyce, ALPHA, OnePress, Helion, Gliwice,
2002
Smith P., Begg D., Ekonomia. Zbiór zadań., PWE, Warszawa, 1999.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Download