barwa nasion – przez allel recesywny b. Skrzyżowano

Sprawdzian b
Test podsumowujący dział I
Podstawy genetyki
…………………………
………
Imię i nazwisko
Klasa
………………
……….
Liczba punktów
Ocena
Masz przed sobą test składający się z 15 zadań.
Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwych do uzyskania.
Na rozwiązanie testu masz 40 minut.
1. Zaznacz punkt, w którym podano przykład cechy niedziedzicznej.
A) Ciemne włosy.
C) Odstające uszy.
B) Piegi.
(0–1)
D) Tatuaż.
2. Przyporządkuj typom podziałów komórkowych przykłady sytuacji, w których one zachodzą.
A) mejoza
(0–2)
1. podziały komórkowe w stożku wzrostu korzenia
2. zrastanie się złamanej kości
B) mitoza
3. wytwarzanie zarodników u grzybów i niektórych roślin
4. powstawanie komórek jajowych w jajnikach
A) ……………………… B) ………………………
3. Uzupełnij tabelę, wpisując w wolne rubryki odpowiednią liczbę chromosomów.
Nazwa organizmu
koń domowy
Liczba chromosomów w
komórkach somatycznych
64
(0–2)
Liczba chromosomów
w gametach
pies
39
4. Przyporządkuj terminom ich wyjaśnienia.
(0–2)
A) fenotyp
1. Wszystkie cechy organizmu, które można zaobserwować.
B) genotyp
2. Wszystkie geny danego organizmu.
C) autosomy
3. Zestaw wszystkich chromosomów w komórce somatycznej.
D) kariotyp
4. Wszystkie chromosomy z wyjątkiem chromosomów płci.
A) ................ B) ................ C) ................. D) .................
5. U groszku żółta barwa nasion jest uwarunkowana przez dominujący allel B, natomiast zielona
barwa nasion – przez allel recesywny b. Skrzyżowano homozygotę dominującą z homozygotą
recesywną. Określ, w której kolumnie podano prawidłowy genotyp i fenotyp pokolenia F1.
Nasiona
Sytuacja I
Sytuacja II
Sytuacja III
genotyp
bb
BB
Bb
fenotyp
zielone
żółte
żółte
Genotyp i fenotyp pokolenia F1 prawidłowo określa sytuacja ………………. .
(0–1)
6. Groszek może mieć nasiona gładkie lub pomarszczone. W wyniku krzyżowania roślin o
(0–4)
pomarszczonych nasionach otrzymujemy zawsze nasiona pomarszczone. Natomiast kiedy krzyżujemy
roślinę o nasionach gładkich z rośliną o nasionach pomarszczonych – uzyskujemy różne wyniki. Zostały one
zapisane w tabeli. Wypełnij jej brakujące rubryki, wpisując odpowiednie genotypy. Określ, który allel jest
dominujący (B), a który – recesywny (b). j
Nr
Roślina I
próby fenotyp nasion
genotyp
1.
pomarszczone
2.
gładkie
3.
gładkie
Roślina II
fenotyp nasion
genotyp
pomarszczone
pomarszczone
pomarszczone
Pokolenie (F1)
fenotyp nasion
genotyp
pomarszczone
gładkie
gładkie i
pomarszczone
Allel dominujący powoduje, że nasiona są ………..…………, a allel recesywny – że są …………….……. .
7. Przedstaw, w jaki sposób dziedziczy się płeć u człowieka. W tym celu wypełnij krzyżówkę
genetyczną. Napisz, jakie jest prawdopodobieństwo urodzenia się chłopca.
(0–3)
Prawdopodobieństwo urodzenia się chłopca
wynosi …………………………. .
8. Zaznacz punkty charakteryzujące RNA. Wpisz znak X w odpowiednie kwadraty.
(0–2)
• W jego nukleotydach występują zasady azotowe: adenina, cytozyna, guanina i uracyl.
• Jest dwuniciowy.
• W jego nukleotydach występują zasady azotowe: adenina, tymina, cytozyna i guanina.
• Jest jednoniciowy.
9. W pewnej cząsteczce DNA stwierdzono, że guanina stanowi 32% wszystkich zasad.
(0–1)
Zaznacz punkt, który zawiera prawidłowy zapis procentowej zawartości pozostałych trzech zasad w tej
cząsteczce DNA.
A) Tymina 28%, adenina 28%, cytozyna 32%.
B) Tymina 32%, adenina 18%, cytozyna 18%.
C) Tymina 18%, adenina 32%, cytozyna 18%.
D) Tymina 18%, adenina 18%, cytozyna 32%.
10. W poniższych zdaniach wykreśl wyrazy tak, aby opis procesu powstawania białek był prawidłowy.
Aby powstało białko, informacja genetyczna jest realizowana w dwóch etapach. Pierwszy etap
zachodzi w cytoplazmie / jądrze komórkowym i polega na przepisaniu informacji zawartej w
DNA / tRNA na mRNA. Drugi etap zachodzi w cytoplazmie / jądrze komórkowym i polega na
przetłumaczeniu kolejności nukleotydów z mRNA / rRNA na kolejność aminokwasów
tworzących białko.
(0–2)
11. Zaznacz punkt, w którym wymieniono wyłącznie choroby spowodowane mutacjami genowymi.
(0–1)
A) Fenyloketonuria, anemia sierpowata, mukowiscydoza, grypa.
B) Daltonizm, anemia sierpowata, pląsawica Huntingtona, zespół Downa.
C) Anemia sierpowata, pląsawica Huntingtona, fenyloketonuria, bielactwo.
D) Bielactwo, daltonizm, zespół Turnera, mukowiscydoza.
12. Na wykresie podano częstość występowania zespołu
(0–2)
Downa w zależności od wieku matki. Oceń prawdziwość zdań
dotyczących ryzyka wystąpienia tej choroby, wpisując w
kwadraty literę „P”, gdy zdanie jest prawdziwe, lub literę „F”,
gdy jest ono fałszywe.
• Największe prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z zespołem Downa występuje u
matek będących po 40 roku życia.
• Wiek matki jest ważnym czynnikiem wpływającym na ryzyko wystąpienia zespołu
Downa.
• Najmniejsze prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z zespołem Downa występuje
u matek będących po 40 roku życia.
• Wiek matki nie wpływa na ryzyko wystąpienia zespołu Downa.
13. Na ilustracjach przedstawiono i opisano różne rodzaje psa domowego. Skreśl fałszywą
informację w podanym niżej zadaniu, a następnie zaznacz zdania charakteryzujące ten typ
zmienności. Wpisz znak X w odpowiednie kwadraty.
pies domowy
pies pasterski
pies obronny
Na ilustracjach przedstawiono przykład zmienności genetycznej / środowiskowej.
• Jest ona wynikiem oddziaływania środowiska na osobnika.
• Cechy są przekazywane z pokolenia na pokolenie.
• Jest ona wynikiem łączenia się gamet różnych osobników.
• Cechy nie są przekazywane z pokolenia na pokolenie.
(0–3)
14. Tabela przedstawia genotypy i fenotypy sześciorga dzieci. Które z nich mogłyby być
potomstwem pary: mama heterozygota o grupie krwi B i tata o grupie krwi AB? Uzupełnij
krzyżówkę genetyczną, a następnie wstaw znak X w odpowiedniej rubryce tabeli.
Imię dziecka
Justyna
Piotr
Agata
Paweł
Dorota
Maria
Grupa krwi
A
B
AB
A
B
0
(0–3)
Genotyp
IAIA
IBi
A B
I I
IAi
B B
I I
ii
15. Zadanie na ocenę celującą
Sekwencja aminokwasów początkowego odcinka jednego z łańcuchów prawidłowej
hemoglobiny jest następująca: walina, histydyna, leucyna, treonina, prolina, kwas glutaminowy,
kwas glutaminowy, lizyna. W łańcuchu hemoglobiny u chorych na anemię sierpowatą szósty
aminokwas został zamieniony na walinę.
Tak
Nie
(0–5)
Tabela kodu genetycznego
1
U
C
A
G
U
UUU Fenyloalanina
UUC Fenyloalanina
UUA Leucyna
UUG Leucyna
CUU Leucyna
CUC Leucyna
CUA Leucyna
CUG Leucyna
AUU Izoleucyna
AUC Izoleucyna
AUA Izoleucyna
AUG Metionina (START)
GUU Walina
GUC Walina
GUA Walina
GUG Walina
C
UCU Seryna
UCC Seryna
UCA Seryna
UCG Seryna
CCU Prolina
CCC Prolina
CCA Prolina
CCG Prolina
ACU Treonina
ACC Treonina
ACA Treonina
ACG Treonina
GCU Alanina
GCC Alanina
GCA Alanina
GCG Alanina
A
UAU Tyrozyna
UAC Tyrozyna
UAA (STOP)
UAG (STOP)
CAU Histydyna
CAC Histydyna
CAA Glutamina
CAG Glutamina
AAU Asparagina
AAC Asparagina
AAA Lizyna
AAG Lizyna
GAU Kwas asparaginowy
GAC Kwas asparaginowy
GAA Kwas glutaminowy
GAG Kwas glutaminowy
G
UGU Cysteina
UGC Cysteina
UGA (STOP)
UGG Tryptofan
CGU Arginina
CGC Arginina
CGA Arginina
CGG Arginina
AGU Seryna
AGC Seryna
AGA Arginina
AGG Arginina
GGU Glicyna
GGC Glicyna
GGA Glutamina
GGG Glicyna
3
U
C
A
G
U
C
A
G
U
C
A
G
U
C
A
G
Posługując się zamieszczoną powyżej tabelą, wykonaj polecenia. Używaj zawsze pierwszego kodonu
dla danego aminokwasu.
a) Zapisz sekwencję nukleotydów mRNA łańcucha prawidłowej hemoglobiny.
……………………………………………………………………………………………………………………
b) Zapisz sekwencję nukleotydów mRNA łańcucha hemoglobiny u osób chorych na anemię
sierpowatą.
……………………………………………………………………………………………………………………
c) Zapisz sekwencję nukleotydów DNA komplementarną do zapisanego przez Ciebie powyżej
łańcucha mRNA prawidłowej hemoglobiny.
……………………………………………………………………………………………………………………
d) Zapisz sekwencję nukleotydów DNA komplementarną do zapisanego przez Ciebie powyżej
łańcucha mRNA hemoglobiny u osób chorych na anemię sierpowatą.
……………………………………………………………………………………………………………………
e) Porównaj sekwencje obu DNA. Napisz, jaka zmiana zaszła w materiale genetycznym u osoby chorej. Podaj
nazwę tego typu zmian.
……………………………………………………………………………………………………………………