Chemia Ogólna Wykład I Nagroda Nobla z chemii, 6.10.2010 Richard Heck (USA) Ei-ichi Negishi (Japonia,USA) Akira Suzuki (Japonia) Metoda syntezy związków organicznych z użyciem palladu jako katalizatora Potencjalny lek na raka zsyntetyzowany z użyciem palladu jako katalizatora Opracowane syntezy pozwalają na otrzymywanie bardzo skomplikowanych cząsteczek stosunkowo prostą metodą. •Nowe leki. •Ponad połowa nowych półprzewodników organicznych – polimerów przewodzących, jest otrzymywana metodą sprzęgania Suzuki. • Rozwój nowoczesnej elektroniki organicznej, otrzymano wiele nowych związków używanych w organicznych diodach elektroluminescencyjnych, ogniwach słonecznych, tranzystorach polowych, czujnikach analitycznych i biochemicznych. ZASADY BHP W PRACOWNI 1. Studentom zabrania się: spożywania posiłków i napojów, palenia tytoniu w sali ćwiczeń, przeprowadzania jakichkolwiek doświadczeń nie związanych ściśle z tematyką ćwiczeń, tj. nie opisanych w skrypcie, wnoszenia i wynoszenia jakichkolwiek odczynników z sali i do sali ćwiczeń, przenoszenia na stoły laboratoryjne butelek ze stężonymi kwasami i zasadami, przenoszenia na stoły laboratoryjne odczynników z półek znajdujących się na końcu sali, samodzielnego zapalania palników. 2. Studentom nakazuje się: podczas przebywania w sali ćwiczeń nosić cały czas okulary ochronne i fartuchy laboratoryjne, natychmiast zawiadomić asystenta o zdarzeniu mogącym zagrozić zdrowiu studentów, w razie zagrożenia pożarowego natychmiast zawiadomić asystenta, a następnie w razie potrzeby straż pożarną i przystąpić do działania pod kierunkiem osoby prowadzącej akcję gaśniczą, pracować wyłącznie pod wyciągiem, jeżeli w czasie pracy mogą wydzielać się lotne substancje toksyczne (np. podczas ogrzewania roztworów lotnych kwasów i amoniaku, odparowywania stężonych kwasów, stapiania, reakcji związanych z wydzielaniem się chloru, bromu, tlenków azotu lub siarki itp.), zachować szczególną ostrożność podczas rozcieńczania stężonych kwasów (wlewać zawsze kwas do wody) oraz ogrzewania cieczy, natychmiast usunąć rozlany kwas lub zasadę przez wielokrotne zbieranie, w rękawicach ochronnych, zmoczoną ścierką, utrzymywać przydzielone miejsce pracy i otoczenie w czystości, usuwać odpady stałe, roztwory soli metali ciężkich i substancje organiczne do przeznaczonych na to pojemników, myć ręce przed opuszczeniem laboratorium. NIEPRZESTRZEGANIE POWYŻSZYCH ZASAD MOZE SPOWODOWAĆ ZAGROŻENIE DLA ZDROWIA, A NAWET ŻYCIA I STWORZYĆ NIEBEZPIECZENSTWO DLA OTOCZENIA Typy reakcji chemicznych Reakcje wymiany •Strącanie osadu •Wydzielanie gazu Reakcje utlenienia-redukcji (redoks) •Rozpuszczanie metalu w kwasie •Reakcja redoks w roztworze Reakcje kompleksowania •Reakcja barwna lub strącanie osadu i jego rozpuszczenie Strącanie osadu Ag+ + ClPb2+ + 2Cl- Pb2+ + CrO42- Cu2+ + S2- AgCl (s) PbCl2 (s) PbCrO4 (s) CuS (s) Reakcje kompleksowania Cu2+ + 2OHCu(OH)2 + 4NH3 (aq) Fe3+ + 6SCN- Cu(OH)2 Cu(NH3)42+ + 2OH- Fe(SCN)63- Reakcje kompleksowania Reakcja barwna Rozpuszczenie osadu Strącanie osadu Wydzielanie gazu Rozpuszczanie metalu w kwasie Reakcja redoks w roztworze Odczynniki grupowe wytrącają w określonych warunkach osady z pewną grupą jonów. Odczynniki charakterystyczne reagują tylko z niektórymi jonami wewnątrz grupy, pozwalając na ich dalszy podział i identyfikację Stężenia roztworów procentowe cp(%)=ms·100% /mr mr=Vr·d ns=ms/Ms molowe cm=ns/Vr