Pieniądz LEGENDA r - stopa procentowa M - ilość pieniądza (M1) MS - podaż pieniądza MD - popyt na pieniądz E - punkt równowagi PODSTAWY MAKROEKONOMII: Marek Garbicz, Wojciech Pacho Funkcje pieniądza Środek wymiany Jednostka rozrachunkowa Środek tezauryzacji PODSTAWY MAKROEKONOMII: Marek Garbicz, Wojciech Pacho Podaż pieniądza I BAZA MONETARNA GOTÓWKA W OBIEGU Bank Centralny decyduje o wielkości bazy monetarnej REZERWY GOTÓWKOWE BANKÓW System bankowy używa rezerw gotówkowych do kreacji pieniądza bankowego GOTÓWKA W OBIEGU DEPOZYTY NA ŻYCZENIE Wkłady krótkoterminowe Obligacje skarbowe, weksle najpewniejszych podmiotów M1 M2 M3 PODSTAWY MAKROEKONOMII: Marek Garbicz, Wojciech Pacho Podaż pieniądza II Bank Centralny kontroluje podaż pieniądza poprzez regulowanie bazy monetarnej za pomocą: INTERWENCJI NA RYNKU WALUTOWYM UDZIELANIA POŻYCZEK SKARBOWI PAŃSTWA OPERACJI OTWARTEGO RYNKU UDZIELANIA POŻYCZEK BANKOM KOMERCYJNYM PODSTAWY MAKROEKONOMII: Marek Garbicz, Wojciech Pacho Kreacja pieniądza przez system bankowy I Założenia przykładu 1) Bank Centralny ustanawia stopę rezerw obowiązkowych na poziomie 10% 2) 1000 zł wpływa do systemu bankowego 3) Każda pożyczka udzielana przez bank deponowana jest ponownie w którymś z banków lub wypłacana komuś kto ją w banku zdeponuje Przy stopie rezerw obowiązkowych na poziomie 10% z 1 zł uzyskanych rezerw system bankowy może stworzyć 9 zł dodatkowych depozytów PODSTAWY MAKROEKONOMII: Marek Garbicz, Wojciech Pacho Kreacja pieniądza przez system bankowy II 1000 zł wpływa do systemu bankowego Bank 1 Aktywa Pasywa Depozyt 1000zł Rezerwy 1000zł 100zł pożycza 900zł Depozyt 1000zł Bank 2 Aktywa 900zł Rezerwy 90zł pożycza 810zł Bank 3 Rezerwy pożycza Bank 4 Pasywa M=1000zł M=1900zł Depozyt 900zł Depozyt 900zł Aktywa 810 zł Pasywa Depozyt 810zł 81zł 729zł Depozyt 810zł M=2710 M=3439 ... M = 1000 + 900 + 810+... =1000 [ 1+ 0.9 + 0.92 + 0.93 +... ] = 1000 (1/ 1-0.9) = 1000 × 1/0.1 = 10 000 PODSTAWY MAKROEKONOMII: Marek Garbicz, Wojciech Pacho POPYT NA PIENIĄDZ POPYT NA PIENIĄDZ POPYT TRANSAKCYJNY zależy dodatnio od poziomu cen i poziomu produkcji POPYT SPEKULACYJNY zależy ujemnie od stopy procentowej (i) i - koszt alternatywny utrzymywania pieniądza otrzymany na początku miesiąca DochódDochód podzielony na 2 części, jedna część służy zaspokojeniu wydawany równomiernie przez cały miesiąc popytu transakcyjnego przez 0,5 miesiąca druga część przeznaczona na zakup papierów wartościowych przynoszących zysk, sprzedane na początku drugiej połowy miesiąca. MD MD1 MD2 0,5 1 t W wyniku wzrostu stopy procentowej, spada popyt na pieniądz a wzrasta popyt na papiery wartościowe. (w miesiącach) PODSTAWY MAKROEKONOMII: Marek Garbicz, Wojciech Pacho Podaż pieniądza i popyt na pieniądz MS’ MS r Podaż pieniądza wyznaczana jest przez Bank Centralny Wzrost podaży pieniądza r MD’ Przesunięcie krzywej popytu na pieniądz może MD nastąpić np. w wyniku wzrostu PKB M M MS MS MS’ r Równowaga na rynku pieniądza r0 Popyt na pieniądz wrażliwy jest na stopę procentową r r1 r2 E0 r0 E1 Wzrost stopy procentowej pod wpływem wzrostu popytu na pieniądz E2 E0 MD’ MD MD M M PODSTAWY MAKROEKONOMII: Marek Garbicz, Wojciech Pacho Wzrost podaży pieniądza powoduje spadek stopy procentowej w punkcie równowagi