DOCX

Zagadnienia do powtórki z działu: ASTRONOMIA I GRAWITACJA
1. Z daleka i z bliska
 porównanie rozmiarów i odległości we Wszechświecie;
 posługiwanie się jednostkami odległości w astronomii: j.a, rok świetlny, parsek
 rozwiązywanie zadań związanych z przedstawianiem obiektów bardzo dużych i bardzo małych w
odpowiedniej skali
2. Układ Słoneczny
 opis miejsca Ziemi w Układzie Słonecznym
 wyjaśnienie obserwowanych na niebie ruchów planet wśród gwiazd,
 opis budowy planet skalistych i gazowych
 porównanie wielkości i innych właściwości planet
 znajomość księżyców innych planet,
 znajomość pojęć „teoria geocentryczna” i „teoria heliocentryczna”
3. Księżyc
 wyjaśnienie, dlaczego zawsze widzimy tę samą stronę Księżyca
 opis następstw faz Księżyca
 opis warunków panujących na Księżycu (przysp. graw., brak atmosfery, temperatura, materiał)
 wyjaśnienie mechanizmu powstawania faz Księżyca
 wyjaśnienie mechanizmu powstawania zaćmień Słońca i Księżyca
 znajomość, w której fazie Księżyca możemy obserwować zaćmienie Słońca, a w której Księżyca
 wyjaśnienie, dlaczego typowy mieszkaniec Ziemi częściej obserwuje zaćmienia Księżyca niż
zaćmienia Słońca
4. Gwiazdy i galaktyki
 wyjaśnienie, na czym polega zjawisko paralaksy geo- i heliocentrycznej,
 znajomość, że Słońce jest jedną z gwiazd, a Galaktyka (Droga Mleczna) – jedną z wielu galaktyk we
Wszechświecie
 znajomość, że gwiazdy świecą własnym światłem
 przedstawienie za pomocą rysunku zasady wyznaczania odległości za pomocą paralaks geo- i
heliocentrycznej
 obliczanie odległości do gwiazdy (w parsekach) na podstawie jej kąta paralaksy
 posługiwanie się jednostkami: parsek, rok świetlny, jednostka astronomiczna (przeliczanie)
 wyjaśnienie, dlaczego Galaktyka widziana jest z Ziemi w postaci smugi na nocnym niebie
5. Ruch krzywoliniowy
 przedstawienie na rysunku wektora prędkości w ruchu prostoliniowym i krzywoliniowym
 opis ruchu po okręgu,
 znajomość pojęć: „okres”, „częstotliwość”, „prędkość w ruchu po okręgu”
 znajomość wzoru na prędkość w ruchu prostoliniowym,
 rozwiązywanie zadań z wyliczaniem okresu, częstotliwości, prędkości w ruchu po okręgu
6. Siła dośrodkowa
 wyznaczanie na rysunku kierunku i zwrotu siły dośrodkowej
 wyjaśnienie, jak siła pełni funkcję siły dośrodkowej w różnych zjawiskach
 obliczanie siły dośrodkowej
 korzystając ze wzoru na siłę dośrodkową, obliczanie każdej z występujących w tym wzorze wielkości
7. Grawitacja
 zjawisko wzajemnego przyciągania się ciał za pomocą siły grawitacji
 opis, jak siła grawitacji zależy od masy ciał i ich odległości
 wyjaśnienie, dlaczego w praktyce nie obserwujemy oddziaływań grawitacyjnych między ciałami
innymi niż ciała niebieskie
 obliczanie siły grawitacji działającej między dwoma ciałami o danych masach i znajdujących się w
różnej odległości od siebie
 korzystając ze wzoru na siłę grawitacji, obliczanie każdej z występujących w tym wzorze wielkości
8. Siła grawitacji jako siła dośrodkowa
 wyjaśnienie zależności pomiędzy siłą grawitacji i krzywoliniowym ruchem ciał niebieskich
 opis działania siły grawitacji jako siły dośrodkowej przez analogię z siłami mechanicznymi
 wyjaśnienie wpływu grawitacji na ruch ciał w układzie podwójnym
9. Loty kosmiczne
 podanie ogólnych informacji na temat lotów kosmicznych
 wymienienie przynajmniej 3 zastosowań sztucznych satelitów
 pojęcie „pierwszej prędkości kosmicznej”
 wyprowadzenie wzoru na 1 prędkość kosmiczną,
 obliczanie prędkości satelity krążącego na danej wysokości
10. Trzecie prawo Keplera
 przedstawienie na rysunku eliptycznej orbity planety z uwzględnieniem położenia Słońca
 znajomość, że okres obiegu planety jest jednoznacznie wyznaczony przez średnią odległość planety
od Słońca
 znajomość pojęcia „satelita geostacjonarny”
 znajomość I i III prawa Keplera
 wyjaśnienie, w jaki sposób możliwe jest zachowanie stałego położenia satelity względem
powierzchni Ziemi
 wykorzystanie III prawa Keplera w zadaniach obliczeniowych
11. Ciężar i nieważkość
 znajomość, w jakich warunkach powstają przeciążenie, niedociążenie i nieważkość
 wyjaśnienie zależności zmiany ciężaru (II prawo dynamiki Newtona) i niezmienności masy podczas
przeciążenia i niedociążęnia
 umiejętność rozwiązywania zadań obliczeniowych związanych z przeciążeniem i niedociążeniem.
Zagadnienia na „szóstkę”
1. Znajomość przedrostków: mili, mikro, nano, piko, kilo, Mega, Giga, Tera, Angstrem
2. Umiejętność rozpoznania podstawowych gwiazdozbiorów
3. Wyjaśnienie i znajomość faz Wenus
4. Wielkość Drogi Mlecznej i położenie Układu Słonecznego
5. Znajomość i krótki opis doświadczenia Cavendisha
6. Wyjaśnienie i opis „działa Newtona”
7. Znajomość II prawa Keplera
8. Historia lotów kosmicznych
9. Znajomość stanu: „0g”, „1g”, „2g”