Centrum Kształcenia Ustawicznego nr 2 w Lublinie ul. Pogodna 52, 20-337 Lublin tel./fax (81) 744 15 39 e-mail: [email protected] www.cku2.pl XXVI Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych – forma zaoczna SEMESTR PIERWSZY Zagadnienia na egzamin ustny z fizyki GRAWITACJA I ASTRONOMIA 1. O odkryciach Kopernika, Keplera, Newtona. ─ główne założenia heliocentrycznej teorii Mikołaja Kopernika ─ różnice między teorią geocentryczną i heliocentryczną ─ treść i interpretacja I i II prawa Keplera ─ ruchy planet Układu Słonecznego ─ hipoteza Newtona o jedności Wszechświata ─ wyjaśnienie przyczyn ruchu planet za pomocą hipotezy Newtona ─ Mikołaj Kopernik – człowiek renesansu 2. O Niutonie i prawie powszechnej grawitacji. ─ treść prawa grawitacji ─ wzór przedstawiający wartość siły grawitacji i jego interpretacja ─ obliczanie wartości siły grawitacyjnego przyciągania ─ wyjaśnienie, dlaczego dostrzegamy skutki przyciągania przez Ziemię, otaczających nas przedmiotów, a nie obserwujemy skutków ich wzajemnego oddziaływania grawitacyjnego 3. Spadanie ciał jako skutek oddziaływań grawitacyjnych. ─ poglądy Arystotelesa na ruch ciał i ich spadanie ─ eksperymenty Galileusza i wnioski z eksperymentów dotyczące spadania ciał ─ swobodny spadek ciał z niewielkich wysokości jako ruch jednostajnie przyspieszony z przyspieszeniem grawitacyjnym ─ obliczanie: wartości przyspieszenia grawitacyjnego, drogi przebytej w swobodnym spadku, czasu swobodnego spadku, wartości prędkości końcowej w swobodnym spadku ─ wyjaśnienie, dlaczego czasy spadania swobodnego (z takiej samej wysokości) ciał o różnych masach są jednakowe ─ siła ciężkości 4. O ruchu po okręgu i jego przyczynie. ─ ruch jednostajny po okręgu i jego przyczyna ─ zależność wartości siły dośrodkowej od masy i wartości prędkości ciała poruszającego się po okręgu oraz od promienia okręgu ─ prędkość ciała w ruchu po okręgu ─ przyspieszenie dośrodkowe ─ przykłady sił pełniących rolę siły dośrodkowej ─ obliczanie wartości siły dośrodkowej i przyspieszenia dośrodkowego ─ okres ruchu po okręgu i częstotliwość ─ wyrażenie wzoru na wartość prędkości ciała w ruchu po okręgu poprzez okres i częstotliwość ─ obliczanie wartości prędkości ciała w ruchu po okręgu ─ wyrażenie wartości siły dośrodkowej poprzez okres ruchu lub częstotliwość 5. Siła grawitacji jako siła dośrodkowa. III prawo Keplera. Ruchy satelitów. ─ treść i interpretacja III prawa Keplera ─ zastosowanie III prawa Keplera do rozwiązywania zadań ─ pojęcie sztucznego satelity ─ sztuczne satelity Ziemi ─ rodzaje i przeznaczenie satelitów ─ pojęcie satelity geostacjonarnego ─ obliczanie wartości prędkości satelity na orbicie o znanym promieniu oraz promienia orbity satelity geostacjonarnego ─ pojęcie I prędkości kosmicznej ─ pojęcie II prędkości kosmicznej ─ wzory na I prędkość kosmiczną i II prędkość kosmiczną oraz ich interpretacja ─ obliczanie wartości I prędkości kosmicznej ─ wartość I i II prędkości kosmicznej przy powierzchni Ziemi 6. Co to znaczy, że ciało jest w stanie nieważkości? ─ na czym polega stan nieważkości ─ podać i omówić przykłady występowania stanu nieważkości ─ na podstawie ruchu windy (z pasażerem) z parteru na dziesiąte piętro wyjaśnić pojęcia: przeciążenie, niedociążenie 7. Jak zmierzono odległość do Księżyca, planet i gwiazd? ─ pojęcie paralaksy ─ sposoby pomiaru odległości od Ziemi do Księżyca, planet i gwiazd ─ jednostki odległości stosowane w astronomii i zależności między nimi 8. Księżyc – nasz naturalny satelita. ─ zmiany wyglądu obserwowanego z powierzchni Ziemi Księżyca ─ fazy Księżyca ─ zaćmienie Słońca ─ zaćmienie Księżyca ─ porównanie siły grawitacji na Ziemi i na Księżycu 9. Świat planet. ─ budowa Układu Słonecznego ─ Ciała (obiekty) Układu Słonecznego ─ planety Układu Słonecznego 10. Nasza Galaktyka. Inne galaktyki. Prawo Hubble’a. Teoria Wielkiego Wybuchu. ─ budowa naszej Galaktyki ─ wiek Galaktyki, wiek Układu Słonecznego, wiek Wszechświata ─ prawo Hubble’a – wzór i interpretacja ─ teoria Wielkiego Wybuchu