Opróżnianie rynku
advertisement
Metodologia ekonomii Zajęcia 8 PRAWDA KONTRA PRECYZJA W EKONOMII na podstawie T. Mayer rozdział 7 i 8 Sylwia Czapska WNE UW Nowa teoria klasyczna “zamach stanu” na ekonomię empiryczną ➲ Debata wokół nowej teorii klasycznej - brak zgody co do stylu argumentacji ➲ Wymóg technicznego rygoryzmu w makroekonomii ➲ Naleganie na formalizm wnioskowania, w kontekście makroekonomii jest niezwykły, ➲ np. Czy zmniejszająca się skłonność krańcowa do konsumpcji jest zgodna z zasadą maksymalizacji użyteczności przez jednostki Cechy nowej teorii klasycznej ➲ Zarozumialstwo ➲ Estetyka ➲ Sposób traktowania założeń Zarozumialstwo ➲ odrzucają przypadkowe dowody ➲ odrzucają wszystko, co jest do zaobserwowania ale nie pasuje do ich mikroekonomicznej teorii jako teoretyzowanie ad hoc np. sztywność płac i cen ➲ ekstremalny sposób wyrażania swoich pretensji ➲ proklamują zwycięstwo modelowania matematycznego Zarozumialstwo ➲ ➲ ➲ • zaraźliwy entuzjazm poświecenie postępowi ekonomii sens misji – program badawczy w ruchu Wizja takiej ekonomii jest szlachetna ale na obecny stan rozwoju ekonomii ten program metodologiczny jest utopią. Estetyka ➲ przejawia sie w: rygoryzmie – rygorystyczny sposób wyprowadzania wniosków skupianiu uwagi na technice minimalizowaniu testów empirycznych Traktowanie założeń ➲ ➲ ➲ ➲ Ekonomista formalistyczny przyjmuje dziwaczne założenia, gdyż model dla niego jest interesujący z technicznego punktu widzenia Ekonomista empiryczno-naukowy zaniecha konstruowania modelu przy dziwacznych założeniach Przyjmują surowe (nierealistyczne) założenia, w sprawach, o których mikroekonomia milczy Zajmują się predykcją ale nie starają się maksymalizować jej jakości. Różnice między tradycjonalistami a nowymi klasykami ➲ TRADYCJONALIŚCI ➲ NOWI KLASYCY ➲ (keynesiści i monetaryści) unikają opowiadania rzeczy wyraźnie nie do pogodzenia z tym co jest do zaobserwowania w procesie gospodarczym model musi spełniać funkcję predykcyjną, ale wybierają model najlepiej spełniający wymagania istnieje dużo wersji mikroteorii, z których wynikają różne implikacje założenia uzasadniają za pomocą argumentu instrumentalistycznego ➲ budują modele uwzględniając wszystkie czynniki kładą nacisk na formalną matematyczną technikę znaczenie decydujące ma rygorystyczna dedukcja każde założenie różniące się od implikacji modelu maksymalizacij użyteczności jest nie do przyjęcia zarzucają tradycjonalistycznej ekonomii charakter ad hoc chcą zredukować makroekonomię do mikroekonomii ➲ ➲ ➲ ➲ ➲ ➲ ➲ ➲ ➲ Błąd teoretyzowania ad hoc wg. Poppera ➲ poperowskie teoretyzowanie ad hoc – polega na obronie hipotezy przed odrzuceniem jej na podstawie empirycznej przez arbitralne uzupełnienie jej pomocniczymi hipotezami, które mają ją uodpornić przeciw nie potwierdzającym jej dowodom empirycznym, przy czym one same nie mają poparcia w dowodach empirycznych. Np.: Stopa oszczędności będzie się obniżać. - ale ona zamiast spadać podnosi się. teoretyzowanie ad hoc - Stopa obniżyłaby się, gdyby nie zmieniły sie oczekiwania. - Nie ma dowodu na to, że oczekiwania faktycznie uległy zmianie. Błąd teoretyzowania ad hoc wg. Lakatosa ➲ Jeśli hipoteza niezbędna do obrony jakiejś teorii nie wyrasta w sposób naturalny z głównej heurystyki programu badawczego tej teorii to według Lakatosa jest hipotezą ad hoc. ➲ Hipoteza może mieć charakter ad hoc nawet wówczas jeśli istnieje dużo empirycznych dowodów na jej poparcie. np. sztywność cen ➲ Metodolodzy w ramach ekonomii rozumują teoretyzowanie ad hoc w sensie popperowskim – teoretycy przeważnie w sposób ujmowany przez Lakatosa. Redukcjonizm ➲ Redukcjonizm - “realizm naukowy” - pogląd, że teoria zmierza do wykrycia “prawdy”, że powinna stanowić lustrzane odbicie natury ➲ Nowi Klasycy twierdzą, że należy zredukować makroekonomię do jej podstaw mikroekonomicznych ➲ Przykład: W latach dwudziestych mechanika kwantowa umożliwiła zredukowanie chemii do roli podstawy fizyki. Redukcjonizm ➲ ➲ ➲ Redukcjonizm – jest wykorzystywane przez nowych klasyków w celu obrony przed krytyką Lucasa. Parametry makroekonomiczne, których szacunki są dokonywane, są uzależnione od szczególnych instytucji i od polityki w okresie objętym obserwacją błędy predykcji modeli ekonometrycznych. błędy w predykcji są większe w przypadku rynków finansowych, natomiast nie dla zmian instytucjonalnych lub politycznych (wyniki badań) Krytyka Lucasa ➲ Parametry makroekonomiczne, których szacunków dokonujemy, są uzależnione od szczególnych instytucji i od polityki, efektywnie działających w okresie objętym obserwacją. np. MPC szacowana dla okresu, w którym obniżki podatków były mniej więcej stałe, nie mówi nam, jak podmioty zareagują na nową politykę, polegającą na obniżeniu podatków tylko przejściowo w okresach recesji. W badaniach ekonometrycznych jest szansa jednak na uchwycenie zmieniających się współczynników odzwierciedlających zmiany w sposobie rozumowania obowiązującego reżimu politycznego. Krytykę Lucasa można odnieść do rynków finansowych ale odniesienie do rynków pracy jest już bardziej problematyczne. Instrumentalizm ➲ Przeciwstawny pogląd do redukcjonizmu– instrumentalizm – teoria traktowana jest jako wygodne narzędzie służące do prognozowania. ➲ “Teorie nie muszą być prawdziwe, są jakby przepustką do wnioskowania” ➲ “jak gdyby” w traktacie M. Friedmana “The Methodologdy of Positive Economics” Nowa teoria klasyczna – wybrane hipotezy ➲ Analiza racjonalnych oczekiwań ➲ Opróżnianie rynku ➲ Realne cykle koniunktury Racjonalne oczekiwania Dla ekonomii formalistycznej założenie, że podmioty znają model racjonalnych oczekiwań jest przekonywujące z dwóch powodów: 1. aksjomat spójności (Lucas’a) 2. założenie to jest prostsze niż założenie, że podmioty mogą mieć na myśli inny model, który musiałby być wybierany w sposób arbitralny. ➲ Dla ekonomii empiryczno - naukowej założenie to ma mniej bezpieczną pozycje. jest empirycznym uogólnieniem, które może choć nie musi być trafnym przybliżeniem. Rozmija sie z problemem uczenia się. Kwestia czasu poświęconego na zaktualizowanie posiadanego zbioru informacji w sytuacji gdy następuje zmiana warunków. Tego etapu w modelach ekonomicznych nie można pomijać. ➲ Racjonalne oczekiwania Niewiele jednostek gospodarujących jest specjalistami w problematyce makroekonomicznej jednostki więc nie zawsze zachowują sie zgodnie z najnowszym modelem ekonomisty. Pytanie: W jaki sposób założenie racjonalnych oczekiwań może być uzasadnione w ekonomii empiryczno – naukowej? Możliwość 1 – zastąpić pełną znajomość modelu- ograniczoną informacją o modelu, a informacja sama jest stosowana racjonalnie. Możliwość 2 – jednostki posiadają wszystkie istotne informacje, na zasadzie, że wykluczenie jakiejkolwiek specyficznej informacji byłoby postępowaniem arbitralnym i ad hoc. ALE: może być tak, że wie się zbyt mało by sformułować teorię. Racjonalne oczekiwania Powinno się więc udowodnić, że założenia te są najlepsze z możliwych. W ten sposób, że prognozy uzyskane na podstawie założeń racjonalnych oczekiwań i pełnej informacji są lepsze niż w przypadku modeli opartych na innych modelach. Odrzuca się modele np. o oczekiwaniach adaptacyjnych i ekstrapolacyjnych, ponieważ zakładają one nieracjonalność. Ale tu nie ma dowodu na to, że irracjonalne postępowanie prowadzi do gorszych prognoz. Badania empiryczne niestety nie potwierdzają tej hipotezy o racjonalności. Racjonalne oczekiwania Podejście racjonalnych oczekiwań versus inne sposoby modelowania - jest lepsze od alternatywnych sposobów modelowania oczekiwań np. badania ankietowe dotyczące oczekiwań. (możliwość zatajenia informacji, agregacja niemożliwa z powodu procesu- uczenia się.) Uwaga: Teorię tą traktuje sie w sposób mechaniczny, jak gdyby była oparta na empirycznych podstawach. A w ekonomii empiryczno-naukowej powinno się zawsze przedyskutować na ile jest to założenie wiarygodne, określać na ile wyniki są odporne na odchylenia od racjonalności oczekiwań. Opróżnianie rynku Cechą rozpoznawczą nowego klasycyzmu jest walrasowska interpretacja założenia, że jednostki gospodarujące w granicach posiadanych informacji są konsekwentnymi i udanymi realizatorami optymalizacji. ➲ Nowi klasycy twierdzą, że rynki opróżniają się szybko, bo w przeciwnym razie jednostki traciłyby szanse na zawieranie korzystnych transakcji. ➲ konkurencyjna teoria – przeszkody ograniczające giętkość płac i cen, które nie dopuszczające do opróżnienia się rynku. Przykład: występuje wzrost bezrobocia i jednoczesny spadek produkcji, ceny i płace natomiast obniżają sie tylko nieznacznie. - nie oznacza to, że płace i ceny są sztywne. Może być to wynikiem wysokiej krańcowej stopy substytucji miedzy pracą i czasem wolnym oraz stromych krzywych MC. ➲ Opróżnianie rynku Np. jedną z nich jest twierdzenie Okuna, że brak giętkości cen ma źródło w preferowaniu przez nabywców stabilności cen. ➲ Inne mówią o długoterminowych kontraktach - tą odrzucają nowi klasycy, twierdząc, że umowy można rewidować. ➲ Inna teoria to oligopolistyczne bądź monopolistyczne praktyki, unikania wojen cenowych. Wniosek: Nie sama cena opróżnia rynki lecz cena w połączeniu z innymi mechanizmami - tak np wiedza sprzedawców Blinder twierdzi, że: - nabywcy nie tylko cenę biorą pod uwagę - są problemy z skoordynowaniem zmiany cen z rywalami - ceny ulegają zmianom gdy zmieniają sie koszty - istnieją domniemane umowy między przedsiębiorstwami i ich klientami ➲ Opróżnianie rynku ➲ ➲ ➲ Ackerlof z Mankiw dowiedli natomiast, że straty, jakie ponosi przedsiębiorstwo, jeżeli wstrzymuje się od dostosowania cen, gdy zmienia się popyt, mogą być niewielkie. Stiglitz dowodzi, że sztywność płac i cen może wynikać z z reakcji na niepewność. Nowi Klasycy zakładają istnienie konkurencyjnych rynków, na których nie występują przeszkody dla zmiany cen. Ekonomia wskazuje na szereg przyczyn dlaczego rynki sie nie opróżniają szybko i skutecznie. Dla ekonomii empiryczno – naukowej, teoria która zakłada szybkie opróżnianie się rynku jest teorią ad hoc, zarówno w lakatosowskim jak i popperowskim znaczeniu Lukas zauważa, że porzucenie założenia iż rynki sie opróżniają nie zapewnia zbliżenia się do danych empirycznych. Opróżnianie rynku Lucasowska obrona założenia opróżniania się rynków odpowiada ekonomii formalno-naukowej. Jest to lepsze założenie dla bardziej starannego i precyzyjnego wytłumaczenia tego zjawiska niż branie pod uwagę różnych teorii sztywności cen. ➲ W ekonomii empiryczno-naukowej zaczęto by od obserwacji tego, że ceny i płace są sztywne, a więc Dlatego na pytanie, czy założenie opróżniania się rynków jest uzasadnione i stosowne, nie można odpowiedzieć abstrakcyjnie. Odpowiedz zależy bowiem od tego, czy chcemy rozwiązać problemy ekonomii formalno-naukowej, czy ekonomii empiryczno-naukowej. ➲ Realne cykle koniunkturalne Wg klasyków są one wynikiem wstrząsów podażowych, ponieważ ich wyjaśnienia po stronie popytu nie dają się pogodzić z wybranym przez nich walrasowskim paradygmatem opróżniania się rynków. Dla ekonomii empiryczno – naukowej potrzebny jest bliższy kontakt z danymi empirycznymi, jednak teoretycy realnego cyklu koniunkturalnego zazwyczaj nie porównują oni dopasowania swoich modeli z dopasowaniem modeli strony popytowej. Postępują drogą kalibracji; tzn. próbują wykazać, że wartości pewnych współczynników niezbędnych do generowania realnych cykli koniunktury są zgodne z niezależnymi szacunkami tych współczynników. Autor nie wierzy, że teoria ta przekształci się w coś , co będzie można wykorzystywać do implikacji praktycznych. ➲ Nowa klasyczna teoria pieniądza Istnieje dużo wersji, najważniejsze, w książce omówiony jest: - model zazębiających się generacji (trwały przedmiot wymiany między starymi i młodymi) – Przykład ten jest dobry, ponieważ teoria tego modelu jest bardzo daleka od dowodów empirycznych ➲ Nowi Klasycy nie zwracają uwagi na podstawową regułę ekonomii empiryczno-naukowej – potrzeba emiprycznego testu Np teoria Wallace’a , że oprocentowany pieniądz obiegowy utrudniałby kontrolę poziomu cen. Nie ma dowodu na to. - Wnioski ➲ ➲ ➲ Wkład teorii klasycznej do ekonomii empiryczno-naukowej nie może sie poszczycić takim powodzeniem, jaki obiecywała jej wirtuozeria techniczna. Dowody empiryczne sugerują, że założenie racjonalności oczekiwań jest problematyczne ale jednak na chwilę obecną teoria ta stanowiła ważny przyczynek do ekonomii empiryczno-naukowej Twierdzenie, płacy i ceny są bardzo giętkie jest również problematyczne z powodu braku dowodów. Niezależnie od tego, nowa klasyczna teoria jest dalszym przykładem zasady najmocniejszego ogniwa. Jej rzecznicy są słusznie dumni z rygoryzmu jej dedukcyjnych ogniw. Jednakże rygorystyczna dedukcja z problematycznej przesłanki, w połączeniu z brakiem odpowiedniej weryfikacji wniosków, nie gwarantuje prawdy. (Mayer)
