zwierzeta swiata
advertisement
Wykonała Katarzyna Rudnicka BIOLOGIA FAKTY I CIEKAWOSTKI MENU - Zwierzęta prehistoryczne Ssaki Gady Płazy Ryby Bezkręgowce i stawonogi Zachowania zwierząt Gatunki chronione Zwierzęta prehistoryczne Do zwierząt prehistorycznych zaliczane są m.in. dinozaury, były to jedne z pierwszych zwierząt na świecie. Była to grupa wymarłych gadów, pojawiły się w triasie, gwałtownie rozwineły w okresie triasu, jury i kredy. Wymarły nagle w końcu okresu kredowego. Wykształciły olbrzymie bogactwo form. Dzielą się na dwa wielkie rzędy: dinozaury gadziomiednicowe i ptasiomiednicowe. Dinozaury gadziomiednicowe Są to wymarłe gady, które pojawiły się na Ziemi w środkowym triasie i żyły do końca ery mezozoicznej. Szereg form drapieżnych: tarbazaur, tyranozaur, ornitomimus jak i roślinożernych: brontozaury, diplodoki. Dinozaury ptasiomiednicowe Jest to rząd wymarłych gadów obejmujący wielką liczbę form dwu – i czteronożnych, o wielkiej ilości gatunków rozwinął się najliczniej w okresie kredowym. Dzieli się na dwie duże grupy: ornitopoda i stegosauria. Ssaki Ssaki są stałocieplne, pokryte futrem lub owłosieniem. Samice ssaków karmią młode mlekiem wydzielającym przez gruczoły mleczne będące wytworami skóry. Ssaki mają dobrze rozwinięty wzrok, słuch oraz zmysły węchu. Więcej o ssakach Cechę charakterystyczną ssaków jest zapłodnienie wewnętrzne. Zapłodnione jajo u stekowców jest znoszone przez samicę, a następnie wysiadywane, pozostałe ssaki są żyworodne. Środowisko ssaków Zamieszkują zarówno środowiska wodne (walenie), jak i lądowe (większość), opanowały także przestrzeń powietrzną (nietoperze). Dzielą się na podgromady: prassaki, ssaki niższe oraz dzisiejsze ssaki wyższe. Obecnie żyje na świecie ok. 4500 gatunków ssaków tworzących 19 rzędów systematycznych. Więcej informacji z Biologii Co to jest środowisko? Jest to ogół elementów przyrody ożywionej (biotycznych) i przyrody nieożywionej (abiotycznych). Więcej informacji z Biologii Co to jest ochrona środowiska? Jest to ogół zabiegów mających na celu ochronę gatunków roślin i zwierząt oraz krajobrazu. Więcej informacji z Biologii Co to jest ekologia? Jest to nauka badająca wzajemne zależności między organizmami, ich zespołami oraz między organizmem, a środowiskiem ożywionym i nieożywionym. Więcej informacji z Biologii Co to jest gatunek? Jest to grupa osobników o podobnej budowie, wspólnym pochodzeniu, mogącym się ze sobą krzyżować i wydawać płodne potomstwo. Więcej informacji z Biologii Co to jest populacja? Jest to grupa osobników o podobnej budowie, wspólnym pochodzeniu, mogącym się ze sobą krzyżować i wydawać płodne potomstwo. W każdym ekosystemie wyróżniamy: - producentów: organizmy samożywne, produkujące materie organiczną, należy do nich większość roślin. - konsumentów I rzędu: organizmy cudzożywne, roślinożercy, odżywiają się gotową materią organiczną np.. sarna lub zając. W każdym ekosystemie wyróżniamy: • konsumentów II rzędu: mięsożercy • konsumentów III i wyższych rzędów: organizmy wszystkożerne • destrumentów: to organizmy rozkładające martwą materię organiczną, należą do nich grzyby i bakterie. Co to jest biosfera? Biosfera jest to strefa zamieszkała przez organizmy żywe. Co to jest siedlisko? Siedlisko jest to miejsce zamieszkania dla organizmu np. dla kreta nora w ziemi, gniazdo dla ptaka. Co to jest nisza ekologiczna? Nisza ekologiczna jest to ogół potrzeb organizmu np. baza pokarmowa, warunki klimatyczne. Co to jest tolerancja ekologiczna? Tolerancja ekologiczna jest to zdolność organizmu do przystosowania się do określonego czynnika środowiska. Określając tolerancję ekologiczną podajemy dwie wartości max i minimum wyznaczające zakres tolerancji. Rozmieszczenie Najczęstszym sposobem rozmieszczenia osobników populacji są skupiska np. kępy roślin, kolonie, stada (mrówki, mszyce, pszczoły). Najrzadszy jest sposób rozmieszczenia przypadkowy. Równomiernie rozmieszczone są: - ptaki śpiewające - ssaki drapieżne Gady Węże, jaszczurki, krokodyle, aligatory i żółwie, które tworzą gromadę gady (reptilia), są blisko spokrewnione z ptakami i ssakami. Podstawową różnicą między nimi jest to, że gady są zmiennocieplne, co oznacza, że temperatura ich ciała jest zależna od temperatury otoczenia. Z tego powodu potrzebują ciepła, aby móc normalnie funkcjonować, co bardzo ogranicza ich możliwości przeżycia w chłodniejszym klimacie. Gady Skóra gadów jest sucha i pokryta rogowymi łuskami. Młode gadów wykluwają się z jaj i od dorosłych osobników różnią się jedynie wielkością. Gady istniały na ziemi dużo wcześniej niż ptaki i ssaki. Płazy Żaby, ropuchy i salamandry, to płazy (amphibia), czyli najprymitywniejsza forma kręgowców. Pochodzą od stworzeń, które opuściły środowisko wodne około 370 milionów lat temu. Płazy są zwierzętami lądowymi, które rodzą się w wodzie. Świeżo wyklute płazy są dlatego zaopatrzone w skrzela, które następnie przekształcają się w płuca. Płazy oddychają przez cienką, wilgotną i miękką skórę. Ryby Wszystkie spośród ponad 20 000 znanych gatunków ryb (pisces), to wodne, zmiennocieplne, oddychające skrzelami kręgowce. Część ryb przystosowana jest do życia w strefach przybrzeżnych, a część w głębinowych. Istnieją także takie, które mogą przebywać przez krótki czas poza środowiskiem wodnym (np. ryby latające) i które mogą pobierać tlen z wody i tlen atmosferyczny. Gromada ryb dzieli się na podgromady: trzonopłetwe, kostnopromieniste, spodouste, dwudyszne, tarczowce i fałdopłetwe. Ryby Ryby przystosowały się do środowiska wodnego; poza skrzelami, którymi oddychają, są zaopatrzone w płetwy parzyste, które służą jako narząd słuchu. Ciało ryb pokryte jest łuskami zawierającymi substancję warunkującą ubarwienie ciała oraz komórkami śluzowymi. Łuski rybie wytworzone są przez skórę. Rybi szkielet jest chrzęstny, częściowo skostniały lub kostny. Większość ryb jest drapieżnikami i żywi się planktonem, ryby roślinożerne należą do wyjątków. Bezkręgowce i stawonogi Nazwa bezkręgowce została wprowadzona jako określenie wszystkich zwierząt nie posiadających kręgosłupa. Do bezkręgowców należy ponad 95% wszystkich znanych zwierząt. Stawonogi (arthopoda) są najliczniejszą częścią królestwa zwierząt. Ich cechą charakterystyczną jest zewnętrzny, chitynowy szkielet. Ciało stawonogów jest podzielone na segmenty, z każdego segmentu wyrastają odnóża ze stawami, które łączą poszczególne człony. Odnóża mogą służyć do różnych celów np.odnóża głowowe mogą być narządami gębowymi. Bezkręgowce i stawonogi Owady (insecta) są najliczniejszą grupą wśród stawonogów. Znanych jest prawie milion przedstawicieli tej grupy. Gromada owadów dzieli się na dwie podgromady: - owady uskrzydlone - owady nieuskrzydlone. Owady są wyposażone w trzy pary odnóży i ewentualnie skrzydła oraz odwłok. Bezkręgowce i stawonogi Pajęczaki (arachnida) i im pokrewne różnią się od owadów tym, że ich ciało składa się z dwóch części: - głowotułowia (cephalothorax) - odwłoku. Większość pajęczaków ma cztery pary odnóży. Zachowania zwierząt Czy zwierzęta mogą się porozumiewać ze sobą? Jak to się dzieje, że niektóre zwierzęta potrafią się przemieszczać w bardzo odległe miejsca i nie błądzą? W jaki sposób bezbronnie wyglądające zwierzęta umieją się bronić? Takie i inne pytania od wieków fascynują ludzi. Część z tych zagadek została rozwiązana stosunkowo niedawno, podczas gdy inne nadal pozostają tajemnicą. Nauka o zachowaniu zwierząt nazywa się etologią i zajmuje się takimi problemami, jak np. ile czasu i jak zwierzęta śpią, jak budują nory lub gniazda, w jaki sposób komunikują się ze sobą, zdobywają pożywienie itp. Zachowania zwierząt Naukowcy próbują odpowiedzieć na pytania dlaczego niektóre zwierzęta mają bardzo silny instynkt macierzyński, a inne opuszczają swe młode niedługo po ich przyjściu na świat. Dlaczego część zwierząt zapada w sen zimowy, a inne nie. Zwierzęta przemieszczają się na różne sposoby. Mogą biegać, czołgać się, skakać, pływać lub latać. Poprzez znalezienie odpowiedzi na te i inne pytania, poznamy lepiej zwierzęta i lepiej je rozumiemy. Toki ptaków Główną rolę u większości gatunków odgrywają podczas toków samce. W trakcie skomplikowanego rytuału starają się swą wspaniałą szatą godową, wyraźnie różną od ,,normalnego”upierzenia w ciągu roku, zrobić wrażenie na samiczce, która zazwyczaj ma niepozorne ubarwienie. Wiele ptaków rozwinęło podczas toków specjalny rytuał: samiec przekazuje samicy pożywienie lub symboliczny dar. Niektóre ptaki wykonują tzw.taniec godowy, głośnym śpiewem lub przeróżne akrobacje w powietrzu. Toki ptaków Po zakończeniu toków następuje parzenie, które może się kilkakrotnie powtarzać. Wiele ptaków tworzy trwalsze związki, w których partnerzy wspólnie budują gniazdo, wysiadują jaja i wychowują młode. Wędrówki ryb Są dwie przyczyny wędrówek ryb: poszukiwanie pożywienia lub tarliska. Wiele z nich wędruje ze swoim źródłem pokarmu, w zależności od tego, gdzie w określonej porze występuje bogaty plankton. Inne gatunki wyszukują specjalne miejsca na tarło, aby złożyć tam swoje jajeczka. Wędrówki chronią także młode przed pożarciem przez dorosłe osobniki własnego gatunku. Wiek zwierząt Długość życia jest warunkowana wielkością ciała i mózgu oraz rytmem pulsu. Organizm małych, aktywnych zwierząt zużywa się szybciej niż dużych, ciężkich i powolnych. Jeden dzień życia ryjówki odpowiada 50 dniom życia słonia. Dość trudno jest określić wiek u dzikiego zwierzęcia lecz jest na to kilka użytkowych sposobów. Rekordy- najwyższy osiągnięty wiek zwierząt i człowieka Zwierzę: Żółw olbrzymi Człowiek Przydacznica wielka Ukwiał morski Węgorz Jesiotr Słoń indyjski Kondor Aligator lata 152 128 100 90 88 82 78 77 66 GATUNKI CHRONIONE Odkąd człowiek zdominował planetę Ziemię, nasze działania były powodom zmian środowiska i wpływały na warunki życiowe zwierząt. Przez setki lat człowiek wycinał lasy,zanieczyszczał środowisko, łowił ryby, nie zastanawiając się przy tym nad skutkami swoich działań.Dopiero teraz zaczęliśmy rozumieć, że jedynie zmiana postępowania może uchronić przyrodę od katastrofy. Działalność człowieka już doprowadziła do wyginięcia wielu gatunków. Wiele z nich można ocalić jedynie za pomocą programów hodowlanych. METODY OCHRONY Organizowanie terenów chronionych i rezerwatów jest jedna z metod zachowania zagrożonych gatunków. Wielokrotnie to jednak nie wystarcza. Pojawiają się także programy hodowlane powiązane z osiedlaniem na wolności. Inny problem pojawia się, gdy jakiś gatunek zwierząt , rzadki już na całym świecie, występuje w niektórych regionach bardzo licznie. Jest tak w przypadku lamparta, który w niektórych rejonach Afryki występuje licznie i jest tępiony przez miejscową ludność, jako zagrożenie dla zwierząt hodowanych. Kolejny problem to dzielenie małego terytorium przez wiele osobników danego gatunku, co grozi zniszczeniem środowiska i źródła pokarmu. GATUNKI CHRONIONE • • • • • • • • • • Nosorożec czarny – Afryka Wieloryby – oceany, Morze Północne Słoń afrykański – Afryka Goryl górski – Afryka Niedźwiedź brunatny – Alaska Panda wielka – Chiny Kurek czerwony – Morze Śródziemne Koral czerwony – Morze Śródziemne Paź królowej – Europa Orzeł bielik – Europa
