nauka o organizacji

NAUKA O ORGANIZACJI
EWOLUCJA KONCEPCJI
HISTORYCZNIE
Taylor, Adamiecki, Fayol, Mayo, Weber.
Człowiek:
Homo economicus
Społeczny
Racjonalny
PODEJŚCIE KLASYCZNE - TAYLOR
Zasady naukowego zarządzania:
 Obserwacja
 Pomiary
 Eksperymenty
•
•
•
•
Naukowe opracowanie elementu pracy;
Naukowy dobór pracowników;
Nadzorowanie pracowników;
Podział pracy i współpraca.
TAYLOR c.d.
One best way – opis stanowiska, dopasowanie
pracownika, wynagrodzenie.
Nowości:
 podział pracy kierowniczej
 nagradzanie pracowników
 Szkolenia.
Krytyka Taylora
1.
2.
3.
4.
5.
Dotychczasowi menadżerowie;
Właściciele mniejszych wytwórni;
Obawa przed bonusami (koszty);
Związki zawodowe – kontrola pracy;
Lęk przed zwolnieniami.
FAYOL
 Kierunek administracyjny w nurcie klasycznym;
 Określił funkcje zarządzania: przewidywanie,
organizowanie, rozkazywanie, koordynowanie,
kontrola.
 Też personel wykonawczy wykonuje pewne funkcje
kierownicze (nie administracyjne).
ZASADY ZARZĄDZANIA
WG. FAYOLA
 Podział pracy;
 Autorytet;
 Dyscyplina;
 Jedność rozkazodawstwa;
 Jednolitość kierownictwa;
 Podporządkowanie interesów osobistych;
interesowi ogółu;
 Wynagrodzenie;
ZASADY ZARZĄDZANIA c.d.
 Centralizacja;
 Hierarchia;
 Ład;
 Stałość personelu;
 Ludzkie podejście;
 Inicjatywa;
 Zgranie personelu – duch koleżeństwa.
SZKOŁA UNIWERSALISTYCZNA
 Rozwinięcie Fayola (nurt klasyczny);
 Analiza uniwersalnych cech procesu zarządzania;
 CEL – formułowanie uniwersalnych teorii;
 PRZECIWIEŃSTWO – szkoła empiryczna –
koncentracja na przypadkach (Drucker).
PODEJŚCIE BEHAWIORALNE
 Analiza procesów decyzyjnych;
 H. Simon – ograniczona racjonalność;
 Wybór zadawalający a nie optymalny;
 Podstawowe kryteria: aspiracje i osiągnięcia
aspiracje
OK
osiągnięcia
aspiracje
FRUSTRACJA
osiągnięcia
osiągnięcia
APATIA
aspiracje
WEBER
Org. Biurokratyczna:
 Formalny system zasad postępowania i
procedur;
 Bezosobowość stosunków;
 Podział pracy;
 Hierarchia;
 Sformalizowany system przyjmowania i
awansowania pracowników;
 Legalny charakter władzy kierowników.
NURT NEOKLASYCZNY
 Przeds. – czarna skrzynka z wejściem i wyjściem;
 Badanie – porównywanie wejścia i wyjścia;
 Cel przeds. – optymalizacja;
 Nie jest istotne, co się dzieje w skrzynce;
 Dziś wiadomo – optymalizacja możliwa jest tylko
wtedy, gdy znamy wnętrze.
KONCEPCJA MENEDŻERSKA
 Lata 60-te;
 Korporacja amerykańskie;
 Oddzielenie własności od zarządzania;
 Podstawa – motywacja kierowników.
ORG. W UJĘCIU
TEORII AGENCJI
 Wszechobecna relacja pryncypał – agent;
 Właściciel  menedżer  pracownicy;
 Efekt pracy menedżera – wynik jego starań i
zmiennej losowej;
 Trudności w ocenie pracy agenta;
 Agent zawsze szuka własnej korzyści.
WYNAGRODZENIE W
TEORII AGENCJI
1.
2.
Kontrakt oparty na wyniku;
Kontrakt oparty na zachowaniu – stałe;
 Sprzeczne preferencje agenta i
pryncypała;
 Oparty na zachowaniu – wymaga większej
kontroli;
 Gdy można ściśle zaprogramować – może
być na zachowaniu;
 Gdy łatwo zmierzyć wynik – na wyniku.
ORG. JAKO MECHANIZM
ALOKACJI ZASOBÓW
Czemu powstają organizacje, skoro rynek najlepiej
alokuje zasoby?
BO istnieją transakcyjne koszty organizacji dóbr.
 One decydują też o tym, co wytwarzać u siebie, co
zlecać.
 Klasyczny przykład korzyści z organizacji – praca
zespołowa.
TEORIA ZASOBOWA FIRMY
 Związana z zarządzaniem strategicznym;
 Firma to zbiór zasobów i umiejętności;
 Jej efektywność zależy od tego, na ile jej zasoby są
dostosowane do strategii;
 Umiejętności są trudniejsze do naśladowania i
mogą być doskonalone.
WAŻNE CECHY ZASOBÓW
I UMIEJĘTNOŚCI
 Rzadkość,
 Komplementarność,
 Możliwość imitacji,
 Substytucyjność,
 Zdolność do zmian,
 Trwałość,
 Ograniczoność w nabywaniu,
 Pokrywanie się zasobów i umiejętności z
czynnikami sukcesu w branży.
Mc Donalizacja
 Funkcjonowanie biznesu i życia społecznego;
 Efektywność – kalkulacja czysto rynkowa;
 Obniżanie kosztów – reality show;
 Przewidywalność – procedury i zastępowalność;
 Pełna kontrola – maszyny zamiast ludzi, ludzie jak
maszyny
Zysk a wyzysk (Marks)
 Pracownicy tworzą więcej niż kosztują;
 Nadwyżkę zgarnia właścicel;
 Zysk rozdzielany na inwestycję i dochód kapitalisty
 Obniżanie wartości pracy;