Poznań, 10 sierpnia 2015 r. WOJEWODA WIELKOPOLSKI PS-Pi.431.1.8.2015.3 Pani Sabina Michniewicz Dyrektor Domu Pomocy Społecznej Rzadkowo 79 84 – 810 Kaczory ZALECENIA POKONTROLNE Na podstawie art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej 1, zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu przeprowadził w dniach od 17 do 26 czerwca 2015 r. kontrolę kompleksową w Domu Pomocy Społecznej w Rzadkowie. Zakres kontroli obejmował wszystkie sfery organizacji i funkcjonowania jednostki wiążące się z realizacją zadania określonego w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej w okresie od 1 stycznia 2014 r. do dnia kontroli. Wobec ustaleń dokonanych w toku kontroli, opisanych w protokole kontroli podpisanym bez zastrzeżeń 20 lipca 2015 r., na podstawie art. 128 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, przekazuję niniejsze zalecenia pokontrolne. W wyniku kontroli ustalono, co następuje. W zakresie dopuszczalności możliwości dalszego pobytu w Domu osób, które ukończyły 30. rok życia nie stwierdzono nieprawidłowości w procedurze postępowania. W zakresie warunków bytowych nie stwierdzono nieprawidłowości. W Domu znajdują się wymagane standardem pomieszczenia ogólnodostępne: pokoje dziennego pobytu, jadalnia, gabinet medycznej pomocy doraźnej, pomieszczenia do terapii i rehabilitacji, pokój gościnny, miejsce kultu religijnego, pomocnicze miejsce do prania i suszenia. 1 Tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 163 ze zm. al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] Powierzchnia pokoi mieszkalnych jest zgodna z wymogami § 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej2. Wyprowadzenia elektryczne są zabezpieczone przed dostępem dzieci. Wyposażenie pokoi jest zgodne z wymogami standardu, z wyłączeniem szafek nocnych. Dom jest wyposażony w system przyzywowo-alarmowy i alarmowo- przeciwpożarowy oraz windę dostosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych. Budynek i jego otoczenie pozbawione są barier architektonicznych. W zakresie warunków sanitarnych stwierdzono, że liczba łazienek zapewnia możliwość korzystania z każdej przez nie więcej niż pięć osób, w przypadku toalet przez nie więcej niż cztery osoby, co jest zgodne z wymogami standardu. Pomieszczenia sanitarne dostosowane są do potrzeb osób niepełnosprawnych. Pomieszczenia w Domu są czyste, wolne od nieprzyjemnych zapachów. W zakresie wyżywienia oraz dostępności do podstawowych produktów żywnościowych oraz wyposażenia mieszkańców w odzież i obuwie, środki higieny osobistej nie stwierdzono nieprawidłowości. Mieszkańcy mają zapewnione, co najmniej 3 posiłki dziennie, nieletni 5 posiłków. W razie potrzeby mieszkańcom zapewnia się posiłki dietetyczne, zgodnie ze wskazaniem lekarza. Posiłki wydawane są w przynajmniej 2 – godzinnym przedziale czasowym. W kuchenkach podręcznych dostępne są podstawowe produkty żywnościowe oraz napoje. Mieszkańcy mogą spożywać posiłki w swoich pokojach, w razie potrzeby są karmieni. Mieszkańcy posiadają odpowiednią ilość bielizny, odzieży całodziennej i wierzchniej, obuwia dostosowanego do potrzeb i pory roku oraz środków higieny osobistej. Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie jakości i czystości pościeli, ręczników. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie domów pomocy społecznej, w Domu organizuje się mieszkańcom uroczystości świąteczne, okazjonalne, umożliwia udział w imprezach kulturalnych i turystycznych, kontakt rodziną, z dyrektorem Domu, z psychologiem, zapewnia się realizację potrzeb religijnych i pochówek zgodnie z wyznaniem. W Domu działa samorząd mieszkańców. Mieszkańcom zapewniono pobieranie nauki, uczestnictwo w zajęciach terapeutycznych i rehabilitacyjnych oraz rewalidacyjno-wychowawczych. Dzieciom zapewniono zabawki odpowiednie do ich wieku i sprawności. 2 Dz. U. z 2012 r., poz. 964 2 al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] Praca opiekuńcza i terapeutyczna realizowana jest w oparciu o indywidualne plany wsparcia mieszkańca Domu, które dla nowoprzyjętych mieszkańców opracowywane są w obowiązującym terminie- do 6 miesięcy. Dom podejmuje działania mające na celu nawiązywanie, rozwijanie i utrzymywanie kontaktów mieszkańców z rodziną i społecznością lokalną. Wskaźnik pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego spełnia wymagania standardu dla tego typu domu i wynosi 0,62 przy wymaganym 0,6. Organizacja pracy opiekunów, pokojowych oraz pielęgniarek zapewnia ciągłość opieki nad mieszkańcami przez całą dobę. Pracownicy zespołu uczestniczą w szkoleniach tematycznie związanych z prawami mieszkańców, kierunkami terapii i metodami pracy. Dom zatrudnia 2 pracowników socjalnych w pełnym wymiarze czasu pracy każdy. W zakresie zgodności zatrudnienia pracowników z wymaganiami kwalifikacyjnymi, stwierdzono nieprawidłowości. Pracownik socjalny wymieniony pod pozycją 20 w załączniku nr 59 do protokołu, zgodnie z obowiązującymi przepisami nie spełnia wymagań kwalifikacyjnych do wykonywania zawodu pracownika socjalnego. Pracownikiem socjalnym może być osoba, która spełni, co najmniej jeden z niżej wymienionych warunków: 1) posiada dyplom ukończenia kolegium pracowników służb społecznych; 2) ukończyła studia wyższe na kierunku praca socjalna; 3) do dnia 31 grudnia 2013 r. ukończyła studia wyższe o specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego na jednym z kierunków: a) pedagogika, b) pedagogika specjalna, c) politologia, d) polityka społeczna, e) psychologia, f) socjologia, g) nauki o rodzinie - art. 116 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Osoby, które przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy były zatrudnione na stanowisku pracownika socjalnego na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują uprawnienia do wykonywania zawodu. – art. 156 ust. 1 ww. ustawy. Osoby, które przed dniem 1 maja 2004 r. ukończyły studia wyższe na kierunkach: pedagogika, psychologia, politologia i nauki społeczne lub socjologia, mogą wykonywać zawód pracownika socjalnego – art. 156 ust. 1a ww. ustawy. Osoby, które w okresie 3,5 roku od dnia wejścia w życie ustawy ukończą studia wyższe magisterskie na kierunkach pedagogika, psychologia, politologia lub socjologia, mogą wykonywać zawód pracownika socjalnego. – art. 156 ust. 3 ww. ustawy. 3 al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] Osoby, które przed dniem 1 maja 2004 r. rozpoczęły studia wyższe licencjackie lub wyższe magisterskie na kierunkach: pedagogika, psychologia, politologia lub socjologia, po uzyskaniu dyplomu ukończenia tych studiów mogą wykonywać zawód pracownika socjalnego - art. 156 ust. 3a ww. ustawy. Osoba ukończyła studia wyższe licencjackie na kierunku pedagogika w zakresie pracy socjalnej i resocjalizacji w 2008 r. W przypadku ww. pracownika nie ma zastosowania cytowany art. 156 ustawy o pomocy społecznej. Pracownik ukończył studia wyższe licencjackie w 2008 r., co oznacza, że rozpoczął je po dniu wejścia w życie ustawy o pomocy społecznej. Również nie można w tym przypadku zastosować art. 5 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej 3. Zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy zawód pracownika socjalnego mogą wykonywać osoby, które przed dniem 1 stycznia 2008 r. ukończyły lub kontynuowały studia wyższe o specjalności praca socjalna na jednym z kierunków: pedagogika, politologia, polityka społeczna, psychologia, socjologia lub nauki o rodzinie. Ukończenie studiów wyższych (licencjackich lub magisterskich) na jednym z ww. kierunków o specjalności innej niż praca socjalna, np. praca socjalna i resocjalizacja, nie daje możliwości uznania kwalifikacji w zawodzie pracownik socjalny w oparciu o art. 5 ust. 3 ustawy. Ukończenie w 2008 roku, rozpoczętych już po wejściu w życie z dniem 1 maja 2004 r. przepisów ustawy o pomocy społecznej studiów wyższych licencjackich na kierunku pedagogika w zakresie pracy socjalnej i resocjalizacji nie uprawnia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego. W świetle obowiązujących przepisów, na stanowisku pracownika socjalnego nie można zatrudniać osób, które nie spełniają wymogów kwalifikacyjnych do wykonywania zawodu pracownika socjalnego. Osoby, które nie posiadają kwalifikacji wskazanych w ustawie o pomocy społecznej nie mogą być zatrudnione na stanowisku pracownika socjalnego i wykonywać jego zadań, a tym samym nie mogą być wliczane do ogólnej liczby pracowników socjalnych. Niniejsze, skutkuje obniżeniem wskaźnika zatrudnienia pracowników socjalnych. Zastrzeżenia dotyczą również utworzonego w Domu stanowiska specjalisty do spraw opiekuńczo-zdrowotnych. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. 3 Dz. U. Nr 48, poz. 320 4 al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych4 w załączniku nr 3 (tabela nr IV lit. H poz. III. „Jednostki organizacyjne pomocy społecznej…”) określa minimalne wymagania kwalifikacyjne dla określonych stanowisk w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej i nie wymienia się w nim ww. stanowiska. Stanowisko specjalisty wymienione jest w załączniku nr 3 do ww. rozporządzenia (tabela nr IV lit. H, poz. I. Stanowiska urzędnicze Lp. 10) jako stanowisko urzędnicze, dla którego określono kwalifikacje na poziomie wykształcenia wyższego. Osoby zatrudnione na ww. stanowisku posiadają wykształcenie średnie w zawodzie pielęgniarka/pielęgniarz i ich praca nie ma charakteru pracy urzędniczej. W strukturze organizacyjnej Domu Pomocy Społecznej nadal, mimo podejmowanych wielokrotnie przez Dyrektor Domu działań na forum Zarządu Powiatu Pilskiego funkcjonują Warsztaty Terapii Zajęciowej, działające na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych5, co jest sprzeczne z przepisami ww. ustawy o pomocy społecznej i ww. rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej. Biorąc powyższe pod uwagę, wnoszę o: 1. Podjęcie działań, przy wsparciu Rady Powiatu, mających na celu wyłączenie Warsztatów Terapii Zajęciowej ze struktur organizacyjnych Domu Pomocy Społecznej. 2. Zatrudnianie pracowników socjalnych posiadających kwalifikacje do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, zgodnie z obowiązującymi przepisami w wymiarze 2 pracowników socjalnych na 100 mieszkańców domu, tj. nie mniejszym niż 1,3 etatu. 3. Zatrudnianie z pracowników wymaganiami Zespołu kwalifikacyjnymi Terapeutyczno-Opiekuńczego dla danych stanowisk, zgodnie określonymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. 4. Wyposażenie pokoi w szafki nocne. 4 Dz. U. z 2014 r., poz. 1786 ze zm. 5 Dz.U. z 2011, Nr 127, poz. 721ze zm. 5 al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] Na podstawie art. 128 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej, oczekuję przedstawienia przez Dyrektor Domu, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszych zaleceń pokontrolnych, informacji o ich realizacji. Zgodnie z art. 128 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszych zaleceń pokontrolnych, dyrektorowi przysługuje prawo zgłoszenia do Wojewody Wielkopolskiego zastrzeżeń. W przypadku uwzględnienia zastrzeżeń, zgodnie z art. 128 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, dyrektor, w terminie 30 dni, jest obowiązany do powiadomienia Wojewody Wielkopolskiego o realizacji zaleceń, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych zastrzeżeń. Zgodnie z art. 130 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych - podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 zł do 6.000 zł. Z up. Wojewody Wielkopolskiego Dorota Kinal Wicewojewoda Wielkopolski Do wiadomości: 1. Rada Powiatu Pilskiego. 6 al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected]