proj1

Projektowanie systemów
informatycznych
Wykład 1
Piotr Gawrysiak
[email protected]
20 września 2003
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Zaliczenie
Zaliczenie ćwiczeń
Przygotowanie studium możliwości
(feasibility study) lub przygotowanie
wybranych elementów
Zaliczenie testu
Pytania – [email protected]
Wstęp
• Czym jest informatyka?
– Nauką?
– Sztuką?
– Szarlatanerią?
• Informatyka vs. architektura
• Projektowanie systemów informacyjnych, a
projektowanie oprogramowania
• Podejście inżynierskie w informatyce
• Inżynieria oprogramowania
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Systemy biznesowe
System informacyjny: Jest to celowe
zestawienie ludzi, danych, procesów, sposobów
komunikacji, infrastruktury sieciowej i urządzeń
komputerowych, które to elementy współdziałają w
celu zapewnienia codziennego funkcjonowania
organizacji (transakcyjne przetwarzanie danych) jak
również wspierający rozwiązywanie problemów i
podejmowanie decyzji przez kadrę kierowniczą
(systemy raportowania i wspomagania decyzji)
System informacyjny niekoniecznie musi zawierać
elementy infrastruktury IT
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Systemy biznesowe
• System informatyczny może być jedną z części
składowych systemu informacyjnego
• oba terminy używane są jako synonimy - niesłusznie
• System informatyczny to oparte na technologii
komputerowej rozwiązanie pojedynczego problemu
biznesowego. Może być to aplikacja, rozwiązanie
sprzętowe lub (najczęściej) połączenie obu tych
składników
• System informacyjny może się składać z więcej niż
jednego systemu informatycznego
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Rodzaje systemów informacyjnych
Transakcyjne on-line
Transakcyjne off-line
Proste systemy raportujące
Systemy informowania
kierownictwa
• Systemy „inteligentne”
Złożoność
•
•
•
•
Duża
Krótki
Czas reakcji
Mała
Długi
Istnieją oczywiście wyjątki – np. bankowe systemy kredytowe
Złożoność, informacja, wiedza
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
• Dane: surowe fakty o organizacji i jej działaniach (np.
transakcjach)
• Informacje: celowo zorganizowane dane
posiadające określone znaczenie
• Wiedza: informacje nadająca się do wykorzystania
System informacyjny przetwarza dane w użyteczne
informacje
System inteligentny - potrafi generować wiedzę
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Piramida informacyjna
Złożoność
semantyczna
Mądrość
Wiedza
Informacje
Dane
Sygnały
Zajęte zasoby
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Proces projektowania
Projektowanie systemu informacyjnego jest procesem.
Jest to skończony ciąg kroków (czynności)
powiązanych ze sobą relacjami, które mają
doprowadzić do osiągnięcia zamierzonego celu w
postaci systemu spełniającego przyjęte wymagania.
W procesie projektowania możliwe są pętle.
Sam proces projektowania jest jednym z elementów
większego procesu – cyklu życia systemu
informacyjnego.
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Cykl życia systemu informacyjnego
•
•
•
•
•
Definiowanie
Analiza
Proces projektowania systemu
Projektowanie
Implementacja
Zainstalowanie, testowanie,
usuwanie błędów
Wdrożenie systemu
• Szkolenie i przekazanie
systemu użytkownikowi
• Utrzymanie i rozwój systemu
• Re-inżynieria systemu / zastąpienie systemu innym /
zamknięcie systemu
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Model spiralny
Analiza
Definiowanie
Projektowanie
Implementacja
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Proces projektowania - parametry
Np.:
• parametry funkcjonalne systemu,
• ergonomiczność systemu,
• nakłady oraz rzeczywisty koszt,
• czas realizacji systemu,
• koszty eksploatacji i rozwoju systemu,
• kompatybilność ze współdziałającymi systemami
• prestiż.
Inne parametry interesują wykonawcę, inne zaś zleceniodawcę systemu.
Zadaniem projektanta jest dopasowanie tych dwóch zestawów parametrów do
siebie
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Metody projektowania
• Metoda projektowania systemów informacyjnych jest
zbiorem zasad dotyczących tworzenia komponentów
systemu i łączenia ich relacjami;
• Nie istnieje jedna, uniwersalna metoda
projektowania; mamy do czynienia z bardzo wieloma
metodami i szkołami;
• Inflacja metod - żadna metoda nie jest wystarczająco
ogólna;
• Trzeba tworzyć własne - eklektyczne metody.
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Metody projektowania
• Systemy informacyjne są obiektami o dużym stopniu
złożoności
• Potrzeba szczegółowej organizacji i systematyzacji
prac
• Podejście systemowe w projektowaniu –
zaczerpnięte z teorii organizacji i zarządzania
• Strukturalizacja systemu, czyli dekompozycja
systemu na mniejsze składniki i przedstawienie go w
postaci struktury hierarchicznie powiązanych
komponentów
• Głębokość dekompozycji powinna zostać dobrana
przez projektanta – zależy m.in. od: rodzaju stosowanych
technik IT, podwykonawców, wielkości systemu itd.
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Metody projektowania
• Dekompozycja jest czynnością o charakterze
analitycznym, więc metody projektowania oparte na
tym podejściu - na rozbiorze systemu na części
składowe, nazywa się niekiedy analitycznymi
metodami projektowania systemów informacyjnych.
• W metodach tych korzysta się szeroko z formalnych
(abstrakcyjnych) modeli opisujących składniki
systemu informacyjnego.
• Kategorie metod analitycznych : metody strukturalne i
metody obiektowe.
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Definiowanie
• uświadomienie i wyartykułowanie potrzeby
posiadania systemu;
• określenie ogólnych celów systemu;
• przygotowanie zapytania ofertowego;
• wybranie wykonawcy;
• przygotowanie kontraktu (z opisem zadań,
punktów kontrolnych, nakładami i
harmonogramem);
• negocjowanie kontraktu.
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Analiza
• analiza procesów biznesowych;
• identyfikacja procesów związanych z planowanym
systemem;
• określenie grup obecnych i przyszłych użytkowników;
• analiza obecnych i przyszłych potrzeb użytkowników;
• określenie wymagań stawianych systemowi;
• opracowanie funkcjonalnego modelu systemu i
ogólna specyfikacja systemu;
• dokładne określenie nakładów i potrzebnych
zasobów oraz opracowanie harmonogramu.
W ramach analizy procesów biznesowych niezbędna może okazać się
poprawa jakości samych procesów, jeszcze przed wdrożeniem
systemu.
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Projektowanie
• opracowanie modeli formalnych systemu
uwzględniających struktury danych, procesy,
ich powiązania i dynamikę
• diagramy DFD
• diagramy ER
• modele UML
•
•
•
•
opracowanie modeli fizycznych;
specyfikacja aplikacji (także interfejsu użytkownika);
wybór architektury systemu;
wybór oprogramowania aplikacyjnego (pakiety, oprogramowanie
własne) i systemowego oraz sprzętu,
• określenie zasad alokacji oprogramowania i aplikacji w
zasobach sprzętowych.
Całość w zgodzie z uprzednio nakreślonym harmonogramem i
nakładami finansowymi.
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Implementacja
• wykonanie prototypu lub modeli funkcjonalnych
• sprawdzenie założeń projektu
• sprawdzenie reakcji użytkowników
• wykonanie systemu
• przygotowanie dokumentacji
•
•
•
•
technicznej
użytkownika
procedury wdrożenia systemu
procedury testowania systemu
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Instalowanie, testowanie...
•
•
•
•
•
•
•
•
instalacja systemu;
wprowadzenie danych;
testowanie poprawności funkcjonalnej;
testowanie parametrów wydajnościowych;
wyszukiwanie "słabych punktów" systemu;
optymalizacja, poprawki usuwanie błędów;
"strojenie" systemu (wydajność);
pełna migracja danych (jeśli potrzebna)
Pożądane jest wykonanie najpierw wdrożenia pilotowego
Jeśli system ma zastąpić system już istniejący, niezbędne jest
wykonanie wszystkich testów przed wyłączeniem „starego” systemu
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Cykl projektowy - podsumowanie
Definiowanie
Wynik – Ogólna koncepcja systemu
Metody – Burza mózgów, analiza SWOT itd.
Analiza
Wynik – Studium możliwości (feasibility study)
Metody – Wywiady z pracownikami, analiza dokumentacji, analiza biurkowa itd.
Projektowanie
Wynik – Dokumentacja projektowa
Metody – Projektowanie strukturalne, obiektowe, CASE itd.
Implementacja
Wynik – Oprogramowanie, dokumentacja techniczna, użytkowa, wdrożeniowa
Metody – Programowanie
Wdrożenie
Wynik – Działający system, dokumentacja całościowa
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Analiza systemów inf.
Jest to studium problemu w obrębie organizacji w celu
zarekomendowania rozwiązania technicznego i
stworzenia specyfikacji wymagań „biznesowych”
Kto ją wykonuje?
Analityk (ang. Systems Analyst)
• Analityk rozpoznaje problem wewnątrz organizacji, który może być
rozwiązany za pomocą środków technicznych lub organizacyjnych
• Jest pomostem między tymi, którzy potrzebują komputeryzacji, a tymi,
którzy znają technologię
• Musi znać zarówno technologię, zasady zarządzania oraz posiadać
podstawową wiedzę dotyczącą charakteru analizowanych procesów
biznesowych
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Analityk
• Analityk zgłębia problemy i możliwości organizacji
• Przekształca wiedzę o potrzebach informacyjnych na
propozycję struktury technicznej potrzebnej do ich
zaspokojenia
• Może być człowiekiem z zewnątrz. Dlaczego?
• Konsultant zewnętrzny?
• Pracownik?
Wiedza:
• PTOiZ
• IT
Może, ale nie musi posiadać wiedzy o przedmiocie działalności, ale musi być w
stanie ją przyswoić 
Metody teorii zarządzania przydatne w
analizie systemów informacyjnych
•
•
•
•
Podejście systemowe
Analiza procesów biznesowych
Łańcuch wartości Portera
Inne analizy
• SWOT
• Stakeholders
• cost/benefit
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Podejście systemowe
•
•
•
•
•
Organizacja jako system (Bertalanffy, Wiener)
Wejście => Przetwarzanie => Wyjście
Sprzężenie zwrotne
Dekompozycja na podsystemy
Podsystemy jako „czarne skrzynki”
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
Analiza procesów biznesowych
•
•
•
•
Wykonywane czynności
Obieg dokumentów, materiałów
Powiązania pomiędzy nimi
Osoby wykonujące i odpowiedzialne
Co można skomputeryzować?
PROJEKTOWANIE
SYSTEMÓW INF.
© Piotr Gawrysiak
SWOT i inne analizy managerskie
•
•
•
•
S - strengths - silne strony
W - wekanesses - słabe strony
O - opportunities - szanse
T - threats - zagrożenia