Analiza atrakcyjności turystycznej województwa podkarpackiego Opracował zespół w składzie: Dr inż. Artur Stec /część analityczna/ Mgr Izabela Żak /inwentaryzacja zasobów kulturowych, przyrodniczych i infrastruktury turystycznej/ Dokument opracowany na zlecenie Zarządu Województwa Podkarpackiego Rzeszów, czerwiec 2008 r. 1.1 Charakterystyka województwa podkarpackiego Województwo podkarpackie położone jest w Polsce południowo-wschodniej, graniczy ze Słowacją i z Ukrainą. Region jest najdalej wysuniętym na południowy wschód województwem Polski, sąsiaduje z województwami: lubelskim, świętokrzyskim i małopolskim. Podkarpacka geografia łączy w sobie trzy odmienne formy ukształtowania powierzchni (krainy): nizina Kotliny Sandomierskiej, Pogórze Karpackie, góry Beskidu Niskiego i Bieszczady stanowiące część Karpat. Od strony północno-wschodniej do Kotliny Sandomierskiej przylega fragment pasma wzniesień Roztocza i Wyżyny Lubelskiej, a od północno- zachodniej Wyżyna Opatowska i Niecka Nidziańska. Obszar województwa podkarpackiego cechuje się dużym urozmaiceniem rzeźby terenu, różnica między najwyższymi wzniesieniami, a miejscami najniżej położonymi wynosi ponad 1000 m. Kotlina Sandomierska jest obszarem lekko pofałdowanym, o wzniesieniach względnych rzędu kilku do kilkudziesięciu metrów. Na jej obszarze wyróżnić można kilka oddzielnych krain geograficznych: w północno-zachodniej części województwa między Dunajcem a Wisłoką położony jest Płaskowyż Tarnowski, całą środkową część Kotliny pomiędzy Wisłoką a Sanem zajmuje Płaskowyż Kolbuszowski, zaś między Sanem i wzniesieniami Roztocza występuje Płaskowyż Tarnogrodzki. Pogórze Karpackie obejmuje środkową część województwa, w granicach województwa Pogórze Karpackie dzieli się na Pogórze Ciężkowickie pomiędzy Dunajcem (woj. małopolskie) a Wisłokiem, Pogórze Dynowskie ciągnące się na wschód od doliny Wisłoka po dolinę Sanu i Doły Jasielsko-Sanockie stanowiące rozległe obniżenie oddzielające Beskid Niski od Pogórza. Beskid Niski rozciąga się od granicy województwa na zachodzie poprzez Przełęcz Dukielską do Przełęczy Łupkowskiej na wschodzie. Są to niewysokie pasma górskie o wysokościach do 850 m n.p.m., ze śródgórskimi obniżeniami. Pogórze Przemyskie położone jest na wschód od Sanu. Ponad tysiącletnia historia i piękne zabytki zachwycają turystów. Unikatowym zabytkiem militarnej architektury obronnej jest Twierdza Przemyśl. Bieszczady Zachodnie rozciągają się od Przełęczy Łupkowskiej na zachodzie do Przełęczy Użockiej na wschodzie. Krajobraz Bieszczadów tworzą głównie pasma wzgórz i gór ciągnące się z północnego zachodu na południowy wschód. Największe wysokości osiągają w szczytach Tarnica - 1346 m n.p.m., Krzemień - 1335 m n.p.m. i Halicz - 1335 m n.p.m. 2 Kolejne z najwyższych szczytów to: Kopa Bukowska (1320 m n.p.m.), Bukowe Berdo (1313 m n.p.m.) i Wielka Rawka (1307 m n.p.m.). Bieszczady zbudowane są z tzw. fliszu – skał osadowych powstałych na dnie głębokiego zbiornika morskiego (geosynkliny) zwanego Oceanem Tetydy, który istniał przez około 100 milionów lat. Układ pasm górskich w Bieszczadach jest odbiciem prawidłowo fałdowej budowy tych gór. Charakterystycznym elementem krajobrazu są równoległe grzbiety ciągnące się z północnego zachodu na południowy wschód, nieraz dziesiątkami kilometrów. Jest to tzw. układ rusztowy. Wysokości bezwzględne w Bieszczadach rosną ku południowemu wschodowi, od 600–800 m na Przedgórzu Bieszczadzkim do 1000–1100 m w okolicy Cisnej i 1300 m w paśmie połonin. Wysokości względne dochodzą maksymalnie do 700 m. Grzbiety bieszczadzkie są ostre i mają strome stoki. Na terenie województwa występują różnorodne bogactwa naturalne: ropa naftowa, siarka, gaz ziemny oraz surowce mineralne: piaskowce, wapienie, gipsy (w tym gips alabastrowy), glinki ceramiczne, piaski (w tym piaski szklarskie) i żwiry, a także torf, wody mineralne i geotermalne. Do najważniejszych walorów naturalnych województwa podkarpackiego należą: Bieszczady, Beskid Niski, Pogórze Strzyżowsko-Dynowskie, Góry Słonne (cześć Gór Sanocko-Turczańskich), Roztocze, Puszcza Sandomierska, walory uzdrowiskowe (wody mineralne i termalne), rzeki: San, Wiar, Wisłok, Wisłoka, Tanew oraz Zalewy: Soliński i Myczkowski, oraz inne zbiorniki retencyjne, czyste, nie zanieczyszczone środowisko, obiekty cenne przyrodniczo objęte ochroną prawną (parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, pomniki przyrody, etc.), ukształtowanie powierzchni, piękno krajobrazu. Flora i fauna Kotlina Sandomierska to piaszczyste gleby, na których przeważają bory sosnowe, chociaż występują także lasy liściaste i mieszane, z dominującą sosną oraz jodłą, świerkiem, modrzewiem, bukiem, dębem, grabem i brzozą. Spotkać tu można naturalne stanowisko 3 różanecznika żółtego (azalii pontyjskiej) w Kołaczni koło Woli Zarczyckiej oraz kotewki orzecha wodnego w okolicach Tarnobrzega. Na terenach gmin Rakszawa i Żołynia znajdują się bobrowe żeremia. Natomiast w lasach Nadleśnictwa Tuszyma spotkać można rzadko występujące w tej części Polski muflony – dzikie owce oraz tarpany – żyjące w stanie półdzikim leśne koniki polskie. Na Pogórzu Karpackim lasy występują głównie w szczytowych partiach większych wzniesień. Są to przede wszystkim lasy mieszane, zazwyczaj jodłowo-bukowe, chociaż w niższych partiach rośnie także grab, dąb, brzoza, sosna, w wyższych zaś, obok jodły i buka, również świerk. Występuje tutaj także modrzew oraz niewielkie skupiska cisa (np. w okolicy Malinówki w powiecie brzozowski). Szczególnie cenne są występujące na Pogórzu Dynowskim: cybulica dwuliścienna i lilia złotogłów. Można tutaj zaobserwować unikalne siedliska bobra, borsuka, orlika krzykliwego, bociana czarnego, kruka i kumaka. Bieszczady pod względem florystycznym mają charakter wysokogórski i zdecydowanie nawiązują do innych części Karpat Wschodnich. Występują tu kolonie roślin alpejskich i subalpejskich, które spotykać można już na wysokości 675–750 m. (m.in. czosnek siatkowy, złocień okrągłolistny, ostrożeń wschodniokarpacki). Na uwagę zasługują szczególnie 2 gatunki endemiczne, czyli niewystępujące poza Karpatami Wschodnimi: wilczomlecz karpacki i lulecznica kraińska. Bieszczadzką osobliwością są tzw. torfowiska wysokie, zasilane głównie przez opady. Fauna Bieszczadów jest typowa dla Beskidów Wschodnich, występują tu m.in. niedźwiedź brunatny, wiewiórki ciemne i rude, popielice, koszatki, smużki, orzesznice, wilk, ryś, żbik, jeleń karpacki, żubry, dziki, lisy, borsuki, nad potokami wydra, w zwartych kompleksach leśnych kuna leśna. Z ptactwa występującego w Bieszczadach warto wymienić: płochacz halny i siwerniak, orzeł przedni i orliki, puchacz, bocian czarny. Wielką osobliwością fauny Bieszczadów jest wąż Eskulapa – największy i najrzadszy z polskich węży. Formy ochrony przyrody na terenie województwa podkarpackiego Ochrona przyrody to wszelkie działania, których celem jest zapobieganie zniszczeniu lub uszkodzeniu elementów przyrody. W województwie podkarpackim występują następujące formy ochrony przyrody, które łącznie zajmują powierzchnię 861 840,40 ha, co stanowi prawie 48% powierzchni całego województwa: 2 parki narodowe o łącznej powierzchni: 48 641 ha, Międzynarodowy Rezerwat Biosfery Karpaty Wschodnie 10 parków krajobrazowych o łącznej powierzchni 279 751 ha, 4 93 rezerwaty przyrody o łącznej powierzchni 10 733,10 ha, 1 276 pomniki przyrody, użytki ekologiczne o łącznej powierzchni 697 ha, 17 obszarów chronionego krajobrazu o łącznej powierzchni 522 000 ha, 5 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych o łącznej powierzchni 2,3 ha. Parki narodowe Bieszczadzki Park Narodowy (BdPN) utworzony w 1973 roku zajmuje obszar 29 202 ha. Powierzchnia otuliny parku wynosi 52 066 ha, a w jej skład wchodzą tereny należące do parków krajobrazowych Doliny Sanu i Ciśniańsko-Wetlińskiego. W granicach BdPN znajdują się najwyższe i najciekawsze, pod względem przyrodniczym i krajobrazowym, partie górskie Bieszczadów: pasmo Tarnicy i Halicza, pasmo Wielkiej Rawki, połoniny Wetlińskiej i pasmo graniczne. Na terenie parku występuje wiele rzadkich gatunków fauny, flory oraz unikatowych zbiorowisk roślinnych, charakterystycznych dla Bieszczadów. Magurski Park Narodowy (MPN) zajmujący powierzchnię 19 439 ha został utworzony w roku 1995. Powierzchnia jego otuliny wynosi 22 697 ha. Obejmuje on lesistą, silnie pociętą dolinami potoków część Beskidu Niskiego, położoną w źródliskowych partiach Wisłoki z najwyższym szczytem Magurą Wątkowską. Bogata flora i fauna parku wykazuje charakter przejściowy - występują tutaj zarówno gatunki charakterystyczne dla Karpat Wschodnich, jak i Zachodnich. Ze zwierząt występujących na terenie Magurskiego Parku Narodowego 200 gatunków jest prawnie chronionych. Międzynarodowy Rezerwat Biosfery Karpaty Wschodnie utworzono w roku 1992 na pograniczu polsko-słowacko-ukraińskim. W jego skład wchodzą: Bieszczadzki Park Narodowy wraz z Parkiem Krajobrazowym Doliny Sanu i Ciśniańsko-Wetlińskim Parkiem Krajobrazowym. Rezerwat Biosfery Karpaty Wschodnie jest jedynym w Europie obszarem chronionym, powstałym na pograniczu trzech państw. Takie położenie pozwala nie tylko na swobodną migrację gatunków chronionych ale przede wszystkim ułatwia wymianę doświadczeń i wspólną realizację projektów badawczych, dających możliwość przeciwdziałania niekorzystnym zjawiskom. Parki krajobrazowe Na terenie województwa podkarpackiego znajduje się 10 parków krajobrazowych, które zajmują łącznie powierzchnię 279 751 ha, zlokalizowanych na terenie 34 gmin. Spośród nich 6 położonych jest w całości w granicach województwa podkarpackiego, tj.: Park Krajobrazowy Doliny Sanu, 5 Ciśniańsko-Wetliński Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Gór Słonnych, Jaśliski Park Krajobrazowy, Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego. Pozostałe parki położone są w części na terenie województwa podkarpackiego i na terenie województwa lubelskiego. Są to: Południoworoztoczański Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej, Park Krajobrazowy Lasy Janowskie, oraz na terenie województwa podkarpackiego i małopolskiego tj.: Park Krajobrazowy Pasma Brzanki. Rezerwaty przyrody Rezerwaty znajdujące się w obrębie województwa podkarpackiego chronią głównie złożone ekosystemy leśne, bagienne, a także stanowiska chronionych roślin i zwierząt. Ponadto obejmują unikalne w skali kraju obszary stepowe. W województwie znajdują się 93 rezerwaty przyrody o łącznej powierzchni 10 733,10 ha. Wśród rezerwatów są: 3 rezerwaty faunistyczne, 26 florystycznych, 6 geologicznych, 12 krajobrazowych, 40 leśnych i 6 torfowiskowych. Pomniki przyrody Pomniki przyrody to pojedyncze, bądź grupowo występujące twory przyrodnicze o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej lub krajobrazowej. Wśród istniejących na terenie województwa pomników przyrody dominują obiekty chroniące przyrodę żywą, ogółem jest ich 1 276, w skład, których wchodzi 3 316 drzew. Użytki ekologiczne Użytki ekologiczne są kategorią stworzoną dla ochrony wielu licznych, niewielkich fragmentów przyrody, cennych w skali lokalnej (tj. typowych dla jakiegoś obszaru lub przeciwnie - rzadkich na jakimś terenie), lecz posiadających zbyt małą wartość przyrodniczą, aby mogły być uznane za rezerwaty przyrody. Do tej pory, na terenie województwa podkarpackiego zostało powołanych 157 użytków ekologicznych o łącznej powierzchni 697 ha. 6 Obszary chronionego krajobrazu Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach. Jest to teren wartościowy ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. Na terenie województwa podkarpackiego istnieje 17 obszarów chronionego krajobrazu o łącznej powierzchni około 522 000 ha. Inne formy ochrony przyrody Do innych ważnych form ochrony przyrody w województwie podkarpackim należą stanowiska dokumentacyjne – 18 obiektów o łącznej powierzchni 16 ha oraz zespoły przyrodniczo-krajobrazowe o łącznej powierzchni 2,3 ha. Na uwagę zasługuje również Arboretum w Bolestraszycach koło Przemyśla - jeden z najciekawszych w Polsce ogrodów botanicznych, w którym podziwiać można ponad 2 tysiące różnych gatunków, odmian i form roślin. Sieć hydrograficzna na terenie województwa podkarpackiego Województwo podkarpackie położone jest w dorzeczach trzech rzek: Sanu, Wisłoka i Wisłoki, przy czym San (zasilany wodami rzeki Wisłok) i Wisłoka to dwa duże karpackie dopływy Wisły. Niewielki północno-wschodni fragment województwa to zlewnia Raty i Sołokii – dopływów Bugu. Beskid Niski i Bieszczady stanowią granice zlewni Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Wszystkie podkarpackie rzeki za wyjątkiem Strwiąża należą do zlewiska Bałtyku. Rzeka Strwiąż, płynąca m.in. przez Ustrzyki Dolne, kończy swój bieg w Dniestrze, należącym do zlewni Morza Czarnego. Ważnym elementem sieci hydrograficznej województwa są sztuczne zbiorniki, w tym największy w Polsce tego typu akwen, czyli Zalew Soliński (o powierzchni 21,1 km²) z najwyższą w Polsce zaporą betonową mierzącą 82 m, na terenie województwa są również: Zalew Myczkowski na Sanie pojemności 10,00 mln m3, Besko w Sieniawie na Wisłoku o pojemności 16,00 mln m3, zbiornik „Wilcza Wola” na rzece Łęg o pojemności 4,20 mln m3 oraz zbiornik „Ożanna” na rzece Złota o pojemnoś 0,25 mln m3. Pełnią one również funkcje rekreacyjno-turystyczne. Dostępność komunikacyjna Województwo podkarpackie położone jest w ciągu istniejących korytarzy transportowych o zasiągu transeuropejskim. Leży na skrzyżowaniu historycznych szlaków, spełniając ważną 7 funkcję jako węzeł komunikacyjny w południowo-wschodnim regionie kraju. Decydują o tym szlaki drogowe, kolejowe oraz Port Lotniczy Rzeszów - Jasionka, który obsługuje ruch pasażerski i transport towarów w skali krajowej i międzynarodowej. Bardzo dobre parametry lotniska i wyposażenie techniczne sprawiają, że mogą na nim lądować nawet największe jednostki transportowe. Rzeszów spełnia ważną rolę jako węzeł komunikacyjny w południowo-wschodnim regionie kraju. Dla ruchu turystycznego w Podkarpackiem duże znaczenie mają zarówno trasy międzynarodowe: trasa łącząca Europę Zachodnią z Ukrainą (E – 40) Wrocław – Rzeszów – Lwów, łącznikowa trasa europejska (E – 371) Radom – Rzeszów – Koszyce, droga krajowa nr 19 tzw. Via Baltica, łącząca kraje nadbałtyckie z południową częścią Europy, jak i drogi krajowe: nr 9: Radom – Iłża – Ostrowiec Świętokrzyski – Opatów – Lipnik – Klimontów – Łosiów – Nagnajów – Kolbuszowa – Głogów Młp. – Rzeszów – Babica – Lutcza – Domaradz – Miejsce Piastowe – Dukla – Barwinek – granica państwa, nr 19: Kuźnica Białostocka – Białystok – Siemanówka – Kock - Lublin – Kraśnik – Janów Lubelski – Rzeszów, nr 28: Zator – Wadowice – Rabka – Limanowa – Nowy Sącz – Gorlice – Jasło – Krosno – Sanok - Kuźmina – Bircza – Przemyśl – Medyka – granica państwa, nr 73: Wiśniówka – Kielce – Morawica – Busko-Zdrój – Szczucin – Dąbrowa Tarnowska – Tarnów – Pilzno – Jasło, nr 77: Lipnik – Sandomierz – Stalowa Wola – Leżajsk – Tryńcza – Jarosław – Radymno – Przemyśl, nr 84: Sanok – Lesko – Mielec – Krościenko – granica państwa, Województwo podkarpackie posiada następujące przejścia graniczne: kolejowe: Przemyśl, Werchrata, Krościenko drogowe: w Korczowej, Medyce, Krościenku lotnicze: Rzeszów – Jasionka 8 1.2 Inwentaryzacja atrakcji i infrastruktury turystycznej poszczególnych powiatów województwa podkarpackiego POWIAT BIESZCZADZKI Powiat bieszczadzki jest najpiękniejszym i najbardziej atrakcyjnym powiatem województwa. Obejmuje południowo-wschodnią część Bieszczadów. Bieszczady: nazwa Bieszczady, po raz pierwszy wymieniona w dokumencie węgierskim w formie Beschad w roku 1269 weszła do powszechnego użycia od początku XV wieku. Bieszczady, będące częścią Beskidów i Karpat, należą do wielkiego parku kulturowego, zachowującego piękno naturalnej, dziewiczej przyrody oraz krajobraz kulturowy wsi i miasteczek karpackich, budowanych przez wieki osadnictwa ery nowożytnej. Od Kazimierza Wielkiego aż do rozbiorów Bieszczady należały do Ziemi Sanockiej, a w ich zagospodarowaniu największy udział miały rody Balów i Kmitów. Osadnictwo rozpoczęło się w XIV wieku: dominowała ludność pasterska, pochodzenia wołoskiego. Infrastruktura powiatu jest bardzo dobra jest duże zaplecze noclegowe i gastronomiczne, w Bieszczadach jest wiele gospodarstw agroturystycznych, w których można tanio przenocować i smacznie zjeść. - Bandrów: drewniana cerkiew przeniesiona z Jasienia, pozostałości dawnego cmentarza ewangelickiego; kilka tradycyjnych, drewnianych chałup z XIXw. - Bystre koło Michniowca- drewniana cerkiew p.w. św. Michała Archanioła z 1902 r.; jeden z ładniejszych starych cmentarzy w Bieszczadach, - Caryńskie: ruiny kaplicy Św. Jana z XIX w. i cmentarz z kilkoma nagrobkami; fundamenty cerkwi p.w. Św. Dymitra; kamienny krzyż przydrożny, fundamenty budynków, studnie, zdziczałe sady, pozostałości po młynie rodziny Apaczów; - Dwernik: resztki młyna, parku oraz fundamenty tartaku parowego i cerkwi p.w. Michała Archanioła z 1785 roku wraz z cmentarzykiem z kilkoma nagrobkami; - Hulskie: ruiny cerkwi greckokatolickiej p.w. św. Paraskewy z 1820r.; pozostałości młyna wodnego; - Krościenko – cerkiew parafialna p.w. Narodzenia NMP z 1794 r., obok drewniana dzwonnica z XIX w. - Krywe nad Sanem: ruiny murowanej cerkwi p.w. św. Paraskewy z 1842r., cmentarz cerkiewny, ślady dworu i tartaku, fundamenty chat, studnie, fragmenty dróg; - Lutowiska: kilka drewnianych chałup; kirkut. - Nasiczne: resztki młyna wodnego, obecnie - niewielka osada leśna; - Polana: drewniana cerkiew p.w. św. Mikołaja datowana na 1790r.; - Sianki: nieistniejąca wieś u źródeł Sanu, zachował się tu Grób Hrabiny. 9 - Stuposiany: strary cmentarz. - Ustrzyki Dolne: budynek dawnej synagogi z I poł. XIX w. (obecnie biblioteka); cmentarz żydowski; cerkiew parafialna p.w. Zaśnięcia Matki Bożej z 1874 r.; kościół parafialny p.w. Matki Bożej Królowej Polski zbudowany w latach 1909- 1911, we wnętrzu znajduje się ikona Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVIIw.; budynek stacji kolejowej z ok. 1870r. - Ustianowa Górna – lotnisko szybowcowe; drewniana cerkiew parafialna p.w. św. Paraskewy z 1792 r., we wnętrz XVIII wieczny ołtarz przeniesiony z kościoła w Hoczwi; kilka tradycyjnych drewnianych chałup - Krościenko – cerkiew parafialna p.w. Narodzenia NMP z 1794 r., obok drewniana dzwonnica z XIX w. Rezerwaty: - Rezerwat leśny „Hulskie” im. Stefana Myczkowskiego - Rezerwat „Krywe” - Rezerwat „Śnieżyca wiosenna” w Dwerniczku Infrastruktura turystyczna: Noclegi: - Hotelik i Restauracja „Bieszczadzka”, Rynek 19, Ustrzyki Dolne, tel.:013 461 10 74 - Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Lutowiskach, tel. (013) 461 00 25, (013) 461 01 56 - Ośrodek Informacji i Edukacji Turystycznej w Lutowiskach, tel. (013) 461-03-50 lub (013) 461-03-51 - Ośrodek Rekreacyjno Wypoczynkowy, Muczne 2, 38-713 Lutowiska, tel.(013) 461-02-74, 501 765 433 - Pensjonat i Karczma „U Eskulapa”, Lutowiska 58, tel.:013 461 02 02, 607 08 91 93 - Gospodarstwo agroturystyczne „Rusinowa Polana” P.J.Hryniszyn i P.A.Rusin, Dwernik, tel.(013) 461-08-48 - Ośrodek Górskiej Turystyki Jeździeckiej „U Prezesa”, Chmiel 28, 38-715 Dwernik, tel.: (13) 461 08 34, kom. 0 515 171 315 - Hotel „Laworta”, Ustrzyki Dolne, ul. Nadgórna 122, tel.(013) 468 90 00 - Hotelik „Bieszczadzki”, Ustrzyki Dolne, ul. Rynek 19, tel.(013) 461 10 71 - Hotelik „Strwiąż”, Ustrzyki Dolne, ul. Sikorskiego 1, tel. (013) 461 14 68 - Hotelik „Rejman”, Ustrzyki Dolne, ul. Przemysłowa 2, tel.(013) 461 37 15 - Hotelik przy Stacji Narciarskiej „Laworta", Brzegi D. 22, tel.(013) 461 17 85 - Hotel PTTK "Górski", 38-714 Ustrzyki Górne, tel.: +48 13 461 06 04 - Ośrodek Wypoczynkowy "Arłamów" S.A., 38-712 Wojtkowa, Arłamów, tel.: 013 461 65 00 10 - Centum Konferencyjno –Rekreacyjne „Czarna”, Czarna k.Ustrzyk Dolnych, tel.:013 461 61 61, 62 Gastronomia: - Ryś. Bar, 38-713 Lutowiska 2, tel. 0 13 461 03 51 - Bar „Niedźwiadek”, ul. Dworcowa 5, Ustrzyki Dolne, tel. (013) 461 14 61 - Kawiarnia „PIREUS”, ul. 29 Listopada 15, 38-700 Ustrzyki D, tel. 507861485 - Kawiarnia-Pizzeria „Manhattan”, ul. Rynek 9, tel. (013) 461 15 84 - Karczma „U Gały”, tel. (013) 461 14 37 - Restauracja „Bieszczadzka”, ul. Rynek 19, tel. (013) 461 10 71 - Restauracja „Laworta”, ul. Nadgórna 107, tel. (013) 468 90 00 - Karczma przy stacji narciarskiej „Laworta”, tel. (013) 461 17 85 Obiekty kulturowe i przyrodnicze: Muzea Nowosiółki - Muzeum Przyrodniczo-Łowieckie „Knieja” Henryka i Jerzego Wałachowskich. Komańcza - Muzeum Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Klasztor Sióstr Nazaretanek, Prywatne Muzeum Łemkowskie - Daria i Stefan Boiwkowie. Hoczew - Izba Regionalna Zdzisława Pękalskiego (ok. 1000 eksponatów). Ustrzyki Dolne: Muzeum Przyrodnicze BdPN - najnowocześniejsze w kraju muzeum przyrodnicze; Dostępność komunikacyjna - PKP: Ustrzyki Dolne, Ustianowa, Krościenko - liczne połączenia autobusowe - drogowe przejście graniczne na Ukrainę: Krościenko Dodatkowa infrastruktura - Bieszczadzka kolejka wąskotorowa na trasie Przysłup – Majdan – Wola Michowa Kryte pływalnie: - Międzyszkolna Kryta Pływalnia "Delfin", 38-700 Ustrzyki Dolne, ul. Gombrowicza 49, tel.: +48 13 461 45 51 fax: +48 13 461 45 51 - Centum Konferencyjno –Rekreacyjne „Czarna”, Czarna k.Ustrzyk Dolnych, tel.:013 461 61 61, 62 11 Wyciągi narciarskie: - Ośrodek Wypoczynkowy "Arłamów" S.A., 38-712 Wojtkowa, Arłamów, tel.: 013 461 65 00 - Wyciąg narciarski, 38-715, Dwerniczek, tel.: +48 13 461 08 48 - Góra Gromadzeń, 38-700 Ustrzyki Dolne, tel.: +48 13 461 17 13 - Centrum Konferencyjno –Rekreacyjne „Czarna”, Czarna k.Ustrzyk Dolnych, tel.:013 461 61 61, 62 - Laworta – Stacja Narciarska w Ustrzykach Dolnych, tel.:013 461 17 85 lub 602 293 583 - Mały Król – Wyciąg narciarskie w Ustrzykach Dolnych, ul. Dobra 8, tel.: 601 451 324 - Wyciąg narciarski „ Olimp – Uroczysko”, ul. Strwiążyk, 38-700 Ustrzyki Dolne, tel. (013) 461-16-72 Kąpieliska i zalewy: - Kąpielisko w Chrewcie (Zalew Soliński), 38-710 Czarna, Chrewt - Kąpielisko, 38-700 Ustrzyki Dolne, ul. PCK 17 Korty tenisowe: - Ośrodek Wypoczynkowy "Arłamów" S.A., 38-712 Wojtkowa, Arłamów, tel.: 013 461 65 00 - Korty tenisowe, 38-700 Ustrzyki Dolne, ul. Kolejowa 6 - Centum Konferencyjno –Rekreacyjne „Czarna”, Czarna k.Ustrzyk Dolnych, tel.:013 461 61 61, 62 Ośrodki jeździeckie: - Joanna i Ryszard Krzeszewscy, 38-715 Dwernik, Chmiel 28, tel.: +48 13 461 08 34 - Jan Mucha, 38-710 Czarna 141, tel.: +48 13 461 91 76 - Gospodarstwo agroturystyczne „Rusinowa Polana” P.J.Hryniszyn i P.A.Rusin, Dwernik, tel.(013) 461-08-48 - Stadnina koni huculskich "Tabun"-Stanisław Myśliński, 38-709 Polana, ul. Polana 70 a, tel.: 900 269 374 - "Stadnina Koni Huculskich", Karolina i Witold Smoleńscy, 38-709 Polana, Serednie Małe1, tel.: 501 286 628 Wypożyczalnia sprzętu rekreacyjnego: - Ośrodek Wypoczynkowy "Arłamów" S.A., 38-712 Wojtkowa, Arłamów, tel.: 013 461 65 00 - Gospodarstwo agroturystyczne „Rusinowa Polana” P.J.Hryniszyn i P.A.Rusin, Dwernik, tel.(013) 461-08-48 - Centum Konferencyjno –Rekreacyjne „Czarna”, Czarna k.Ustrzyk Dolnych, tel.:013 461 61 61, 62 12 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Czarna: „Spotkania Kultur Pogranicza”, festyn „Lato w Czarnej”, Gminne Dni Rodziny. Lutowiska: Dni Lutowisk, Bieszczadzki Przegląd Piosenki Harcerskiej „Wołosate, Targi Końskie. Ustrzyki Dolne: Jarmark Folkowy, „Bojkowiana”, Festiwal Muzyki Country i Kultury Pogranicza, Noc Świętojańska, Dni Ustrzyk Dolnych, Ustrzyckie Lato pod Dębami, Biesiady Zespołów Ludowych. Bandrów: Koszykalia - warsztaty wikliniarskie, Karpacki Jarmark Turystyczny. POWIAT BRZOZOWSKI W powiecie znajdują się dwa bardzo cenne zabytki województwa, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, są to kościoły w Haczowie i Bliznem. W Uluczu natomiast jest jedna z najstarszych cerkwi w Polsce. - Blizne: późnogotycki kościół p.w. Wszystkich Świętych z XV wieku, wewnątrz polichromia przedstawiająca biblię dla prostaczków (liber pauperum), cudowna figura Matki Boskiej Łaski Pełnej z drewna lipowego ok. 1500 roku; w drewnianej wikarówce z XVII wieku muzeum parafialne z cennymi przedmiotami, pochodzącymi z kościoła, w obejściu: drewniana, kryta słomą stodoła z wozownią (z połowy XIX wieku); - Brzozów - zachowany układ urbanistyczny staromiejski, z Rynkiem i Ratuszem, budynek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” - obecnie Brzozowski Dom Kultury; Kolegiata p.w. Przemienienia Pańskiego i obraz Matki Bożej Ognistej (jedyny o takim przydomku w Polsce) z XVII wieku; kopiec Konfederatów Barskich; cmentarz wojskowy. Brzozów jest jednym miastem w Polsce, gdzie jest budynek stacji kolejowej, ale nie ma torów. - Domaradz: drewniany dwór - wzniesiony w latach 1890-1910, dawny dwór Kaszubskich; zabytkowy kościół z drugiej połowy XIV - Dydnia: dwór z początku XIX wieku, spichlerz, pozostałości parku i stawy; - Golcowa: kościół p.w. Narodzenia NMP; - Grabownica Starzeńska: pałac Starzeńskich z początku XIX wieku; - Haczów: XIV-wieczny drewniany kościół gotycki, unikatowy w skali światowej, we wnętrz znajduje się polichromia z 1494r.; park i dwór z XVI wieku; - Humniska: kościół z 1409 roku; 13 - Izdebki: kościół parafialny p.w. Zwiastowania NP Marii zbudowany w 1920 roku, we wnętrzu wyposażenie z poprzedniego drewnianego kościoła; dwór Bukowskich, następnie Potockich z końca XIX wieku; spichlerz dworski z przełomu XVIII i XIX wieku - Jasionów: murowany dwór z I połowy XIX wieku (obecnie ośrodek zdrowia); drewniany XIX-wieczny spichlerz folwarczny. - Jabłonka: klasycystyczny dwór z początku XIX wieku otoczony parkiem krajoznawczym; kościół p.w. Matki Bożej Częstochowskiej, w stylu podhalańskim wg projektu Bogdana Tretera z 1936 roku; - Jasienica Rosielna: barokowy kościół p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP z 1770 roku, w dzwonnicy - gotycki dzwon z napisem minuskułowym, najprawdopodobniej z XV wieku. - Końskie: klasycystyczny dwór z początku XIX wieku; - Krzemienna: dworek z początku XIX wieku, park i staw; - Nozdrzec: pałac Skrzyńskich z I połowy XIX wieku; późnobarokowy kościół z 1746 roku - Stara Wieś: Kolegium Księży Misjonarzy; Sanktuarium Matki Bożej Starowiejskiej; w XVIII-wiecznym klasztorze znajduje się seminarium duchowne oraz biblioteka z cennymi starodrukami oraz muzeum. - Trześniów: dwór zbudowany w I połowie XIX wieku otoczony parkiem; murowany, neogotycki kościół pw. św. Stanisława Biskupa. - Turze Pole - wieś znana z wydobycia ropy naftowej. W pobliżu wsi wzgórze Patria (383 m n.p.m.), pod którym prawdopodobnie jest tunel, niegdyś schronienie dla mieszkańców. - Ulucz: cerkiew o cechach obronnych p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego z początku XVI wieku, fragmenty polichromii z XVII wieku, - Wzdów: pałac Ostaszewskich z I połowy XIX w. wraz z 18-hektarowym parkiem, - Wydrna: murowany dwór Edwarda Sękowskiego z 1845 roku. Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Gospodarstwo Agroturystyczne "Zielone Wzgórze", Domaradz 387, tel. 013 434 78 58 - Hotel i Restauracja "Alta", 36-200 Brzozów, ul. 3 Maja 70, tel.: +48 13 434 01 69 - Kraina relaksu "Wiking", 36-204 Dydnia, Krzemienna, tel.: 606 873 159 - Zajazd Skarbek, ul. Rzeszowska 7, Brzozów, tel.:013 434 42 02 - Ośrodek Turystyczny "Willa", 36-200 Brzozów, Przysietnica 88, tel.: 013 434 15 19 - Pensjonat „U Eli”, 36-200 Brzozów ul. Legionistów 58, tel.: 013 434 14 79 14 Gastronomia: - Hotel i Restauracja "Alta", 36-200 Brzozów, ul. 3 Maja 70, tel.: +48 13 434 01 69 - Restauracja "Pałacowa", 36-207 Grabownica, tel.: +48 13 439 50 85 - Bar "Bistro", 36-200 Brzozów, pl. Grunwaldzki, tel.: +48 13 43 412 62 - Zajazd Skarbek, ul. Rzeszowska 7, Brzozów, tel.:013 434 42 02 - Restauracja "Staromiejska", Brzozów, ul. Bielawskiego 1, tel.: (013)43-415-18 - Restauracja "Gościnna", Brzozów, ul. Kościuszki 18, tel: (013)43-428-95 - Zajazd "U Wala", Grabownica Starzeńska Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Brzozów: Muzeum Regionalne im. dr Adama Fastnachta Trześniowa: Kolekcja strażackich hełmów paradnych Edwarda i Wojciecha Mrozów. Hełmy są odtwarzane z egzemplarzy wypożyczonych z muzeów lub kupionych, zazwyczaj zdewastowanych, nie nadających się do użytku. Dostępność komunikacyjna: - Bardzo dobre połączenie autobusowe z dużymi miastami Polski Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - MOSiR, Brzozów, ul. Legionistów, tel.:013 43 41 527 - kryta pływalnia „Posejdon”, ul. Parkowa, tel.: 013 43 43 207 - Zespół Szkół w Bliznem, Blizne 434a Korty tenisowe: - MOSiR, Brzozów, ul. Legionistów, tel.:013 43 41 527 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Brzozów: Brzozowskie Warsztaty Jazzowe, Przegląd Zespołów Artystycznych Związku Gmin Brzozowskich, Triduum Organowe, Turniej Gmin Brzozowskich, Dożynki Powiatowe, Jarmark Brzozowski – Muzeum Regionalne. Domaradz – Dni Domaradza, Dydnia: Dni Gminy Dydnia, Przegląd Piosenki Turystycznej. Jasienica Rosielna: Dni Jasienicy. Haczów: Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego. 15 POWIAT DĘBICKI - Brzostek: w wyniku działań wojennych stracił ponad 65% zabudowy. Zachował się układ urbanistyczny, domy mieszczańskie z II połowy XIX wieku i początku XX wieku. W miejscowości znajduje się także neoklasyczny kościół parafialny p.w. Znalezienia Krzyża Świętego oraz cmentarze wojskowe z okresu I i II wojny światowej. - Dębica: gotycki kościół p.w. Św. Jadwigi z XV wieku; neogotycka kaplica grobowa Raczyńskich na cmentarzu parafialnym z 1880 roku; synagoga z XVIII wieku, pozbawiona religijnego wyposażenia. - Dobrków: kościół Narodzenia NMP z XVI wieku. - Gorzejowa: młyny z końca XIX wieku, drewniany kościół parafialny. - Januszkowice - Kościół p.w. Zwiastowania Pańskiego wraz z Drogą Krzyżową, - Jodłowa: drewniany kościół p.w. Św. Stanisława Biskupa z XVII wieku, cmentarze wojskowe z okresu I i II wojny światowej. - Klecie: Zespół dworski „Pawłowskich”; Kaplica św. Leonarda wzniesiona w 1890 roku - Latoszyn: dwór ziemiański (XVII wiek). - Łęki Górne: kościół p.w. Św. Bartłomieja z 1485 roku, cmentarze wojskowe z okresu I i II wojny światowej, dwory ziemiańskie (XVII wiek). - Machowa: kościół p.w. Św. Trójcy z 1779 roku. - Pilzno: należy do najstarszych miast w Polsce, zachowało się: staromiejskie założenie urbanistyczne, obszerny, kwadratowy rynek, z którego wychodzi siedem ulic; kamieniczki z I połowy XIX wieku; budynek „Sokoła” z 1907 roku (T. Talowski); cmentarz miejski z 1784 roku, z wieloma starymi nagrobkami; kościół gotycki p.w. Św. Jana Chrzciciela z XIV wieku; klasycystyczny klasztor oo. Karmelitów z 1848 roku oraz cmentarze wojskowe z okresu I i II wojny światowej. - Przyborów - dwór w stylu zakopiańskim (1918 rok) wg projektu S. Witkiewicza - Pustynia: kościół z XVII wieku na cmentarzu. - Strzegocice: dwór ziemiański (XVI wiek). - Zawada: pałac Raczyńskich z I połowy XIX wieku; zabytkowa karczma z XVIII wieku, lamus dworski; Sanktuarium Matki Boskiej Zawadzkiej. - Zwiernik: kościół p.w. Św. Marcina z 1664 roku. - Żyraków: zespół dworski w Korzeniowie. Rezerwaty: - Rezerwat Przyrody „Kamera” – we wsi Smarżowa, chronione jest w nim naturalne skupisko rzadkiego krzewu – kłokoczka południowa. 16 Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Hotel i Restauracja "Exclusive",39-200 Dębica, ul. Krakowska 74, tel.: +48 14 670 27 64 - Hotel i Restauracja „Lord”, ul. Leśna 36, Dębica, tel.:014 682 76 66 - Hotel „Iglopool”, ul. Sportowa 22, Dębica, tel.:014 681 42 42 - Hotelik Dworek, ul. Kościuszki 36, Dębica, tel.:014 681 69 44 - Hotelik „Zaułek”, ul. Kraszewskiego 11, Dębica, tel.:014 670 35 16 - Dom Gościnny Wiluszówka, ul. Rzeszowska 56, Dębica, tel.:014 676 95 90 - Motel Malibu, Brzeźnica 18a, tel.:014 677 09 07 - Ośrodek Sportowo-Wypoczynkowy, Straszęcin, tel.:014 681 82 33 - Zajazd „Zawada”, Zawada, 39-200 Dębica, tel. 014 677 50 67 lub 604 649 086 - Gospodarstwo Agroturystyczne Halina Kliś – Stasiówka 107, tel.014 682 30 50 - Gospodarstwo Agroturystyczne Maria Ligęska – Stasiówka 147a, tel. 014 682 30 54 - Gospodarstwo Agroturystyczne Rusin Marzena – Stasiówka 29, tel. 014 682 30 16 - Agroturystyka „U Romana” Roman Pietrzyk – Zawada 177a, tel.014 682 81 67 - Gospodarstwo Agroturystyczne Janusz Skórski – Opacionka 44, tel. 014 682 44 25 - Gospodarstwo Agroturystyczne Janina Wojdyła – Bukowa 119, tel.013 446 00 76 - Gopodarstwo Agroturystyczne Czesław Czernik - Smarżowa 107, tel.014 683 37 93 - Gospodarstwo Agroturystyczne Lidia i Robert - Żygłowicz – Klecie 143 / 603 211 765 - Restauracja - Zajazd Parkosz, Parkosz 20A, 39-220 Pilzno, tel. 0-14 672-11-32, - Hotel*** SEZAM, Machowa 178 k/Pilzna, tel.: (014) 672 45 11, 681 61 05; Gastronomia: - Restauracja - Zajazd Parkosz, Parkosz 20A, 39-220 Pilzno, tel. 0-14 672-11-32, - Hotel i Restauracja "Exclusive",39-200 Dębica, ul. Krakowska 74, tel.: +48 14 670 27 64 - Hotel i Restauracja „Lord”, ul. Leśna 36, Dębica, tel.:014 682 76 66 - Dom Gościnny Wiluszówka, ul. Rzeszowska 56, Dębica, tel.:014 676 95 90 - Przedsiębiorstwo Gastronomiczno - Handlowe "Stomilanka", 39-200 Dębica, ul. Lisa 1, tel.:014 676 94 20 - Restauracja "Dworcowa", 39-200 Dębica, ul. Głowackiego 1, tel.:014 670 34 46 - Restauracja "Gryf", 39-200 Dębica, ul. Kolejowa, tel.: +48 14 683 34 37 - Restauracja "Magnolia", 39-200 Dębica, ul. Krakowska 75, tel.: +48 14 677 82 90 - Restauracja "Pod Akacjami", 39-200 Dębica, ul. Rzemieślnicza 2, tel.: +48 14 670 27 64 - Restauracja "Wimar”, 39-200 Dębica, ul. Rzeszowska 56, tel.: +48 14 676 95 90 - Zajazd "Gościniec", 39-200 Dębica, ul. Kościuszki 44, tel.: +48 14 677 92 92 17 - "Herbaciarnia",39-200 Dębica, ul. Kolejowa 27, tel.: +48 14 676 31 28 - Kawiarnia "Bajka" PSS Społem, 39-200 Dębica, ul. Słowackiego 1, tel.: +48 14 682 63 27 - Kawiarnia "Elmar", 39-200 Dębica, ul. Rynek 37, tel.: +48 14 677 68 66 - Kawiarnia "Enigma", 39-200 Dębica, ul. Sportowa 26, tel.: +48 14 677 68 66 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Dębica: Muzeum Regionalne Pilzno: Muzeum Lalek Dostępność komunikacyjna: - PKP: Dębica, Grabiny, Czarna - Dość dobre połączenia autobusowe, szczególnie do Dębicy Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Basen kryty, 39-200 Dębica, ul. Piłsudskiego 19, tel.: +48 14 677 65 70 - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 39-200 Dębica, ul. Piłsudskiego 19, tel.: 014 681 42 10 Wyciągi narciarskie: - Jan Szewc, 39-200 Dębica, Stobierna 79, tel.: +48 14 677 51 24 Kąpieliska i zalewy: - Zalew na rzece Chotowianka, 39-217 Grabiny, Chotowa - Stawy w Kozłowie, 39-206 Brzeźnica, Kozłów Korty tenisowe: - Korty tenisowe, 39-200 Dębica, ul. Piłsudskiego 28 a, tel.: 0 14 766 61 41 - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 39-200 Dębica, ul. Piłsudskiego 19, tel.: 014 681 42 10 - Kort tenisowy Sokół, 39-220 Pilzno Ośrodki jeździeckie: - Klub Jeżdziecki "Milton", 39-200 Dębica, ul.Świętosława 182a, tel.: +48 14 676 09 55 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Brzostek: Gminny konkurs na pisankę ludową i plastykę obrzędową Wielkanocy; Gminne Zawody Ochotniczych Straży Pożarnych, Dni Ziemi Brzosteckiej; Festyn letni; Dożynki Gminne. Czarna: Dożynki Gminne. 18 Dębica: Dni Dębicy; Turniej Tańca Towarzyskiego o Puchar Burmistrza Miasta; Ogólnopolski Festiwal Piosenki Religijnej i Patriotycznej Polonia Semper Fidelis. Pilzno: Konfrontacje rękodzielnicze. Żyraków: Konkurs palm wielkanocnych i na pisankę ludową, Dni Gminy; Gminne Zawody Strażackie, Dożynki Gminne. POWIAT JAROSŁAWSKI Powiat jarosławski obejmuje swym zasięgiem jedne ze starszych miast województwa Jarosław i Pruchnik. W Jarosławiu jest wiele cennych zabytków. Jest dość dobra infrastruktura turystyczna. - Bobrówka: drewniana dzwonnica z XVIII wieku; - Chotyniec: cerkiew drewniana p.w. Narodzenia NMP z 1613 roku, należy do najstarszych w Polsce, - Duńkowice: park i dwór drewniany z 1758 roku (własność gminy); - Grabowiec: cerkiew p.w. Przemienienia Pańskiego z 1846 roku; - Jarosław: zachowany średniowieczny układ urbanistyczny i architektura miasta sytuuje Jarosław wśród najcenniejszych miast zabytkowych w Polsce. Najważniejsze zabytki: RatuszXVII wiek, ulica Grunwaldzka od Grodzkiej do skrzyżowania z Kraszewskiego, kamienice mieszczańskie: Orsettich z XVII wieku, jeden z najciekawszych zabytków renesansowej kultury mieszczańskiej w Polsce, obecnie siedziba Muzeum, kamienica Królowej Marysieńki (XVII wiek), kamienica przy Rynek 6 - XVI/XVII wiek, przykład średniowiecznego domu handlowego bogatego kupiectwa, w „wielkiej izbie” kamienicy znajduje się cenna średniowieczna polichromia przedstawiająca sceny pasyjne; Podziemna trasa turystyczna im. prof. Feliksa Zalewskiego; Budynek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (z 1901 roku) historyczne i współczesne centrum kulturalne Jarosławszczyzny, obecnie: Miejski Dom Kultury; Miejska wiata targowa - wzorowana na wiacie wrocławskiej; Stary Cmentarz z końca XVIII wieku, wiele cennych historycznie i artystycznie nagrobków; kościół p.w. Św. Jana Chrzciciela (dawne Kolegium Jezuitów); klasztor p.w. Św. Ducha - dawny kościół szpitalny, z 1690 roku; klasztor oo. Reformatów z 1716 roku, Opactwo Benedyktynek i kościół p.w. Św. Mikołaja i Stanisława Biskupa z 1624 roku z portalem kamiennym z 1521 roku; mury obronne z ośmioma basztami i wieżą bramną; Bazylika Matki Bożej Bolesnej i Klasztor Dominikanów, wyposażenie wnętrza z XVIII wieku; cerkiew z XVII wieku zbudowana na terenie XV-wiecznego zamku w latach 1717-1747; synagoga z 1811 roku, obecnie: Wyższa Szkoła Zawodowa. 19 - Michałówka: kościół drewniany p.w. Św. Michała Archanioła z 1763 roku. - Młyny: cerkiew drewniana z 1733 roku; - Pruchnik: w mieście odbywa się jedyna w Polsce inscenizacja „sądu i bicia Judasza”; zachowało się staropolskie założenie urbanistyczne, domy podcieniowe oraz chaty kurne wokół rynku i w przyległych ulicach. - Sośnica: ruiny zamku z XVI wieku. - Stary Miękisz: cerkiew p.w. Bogurodzicy Pokrow; - Radymno - kościół pw. św. Wawrzyńca i Sebastiana - Wietlin: murowana cerkiew (XVIII wiek), obecnie: kościół katolicki, dzwonnica drewniana z XVIII wieku. - Wysock - pałac i park romantyczny z XVIII wieku, odbudowany w 1960 roku, letnia rezydencja Jana III Sobieskiego i „złoty okres” Wysocka; pałac bywał czasową „stolicą” kraju, gdy gościł w nim król. - Zamojsce: zespół folwarczny (własność Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa). - Zarzecze – neoromański kościół parafialny z lat 1880-1895 i współczesna mu, wolnostojąca, dzwonnica oraz stary pałac z 1817 – 1819. Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Dom Hotelowy "TURKUS", ul. gen. Wł.Sikorskiego 5, Jarosław, tel. (016) 621 56 58 - Hotel "MAK", Makowisko 18, Jarosław, tel. (0-16) 621 58 33 - Motel „PEGAZ", ul. 3-go Maja 94c, Jarosław, tel. (0-16) 621 79 95 - ”Marios” Restauracja – Jarosław 37-500, ul. Pruchnicka 7, tel. 016 623 05 25 - „Hetman” Hotel i Restauracja – Jarosław 37-500, ul. Tarnowskiego 18, tel. 016 621 43 95 - „Asticus” Hotel – Jarosław 37-500, Rynek 25, tel. 016 623 13 44 - Hotel i Restauracja „Hestal”, Kruhel Pełkiński 72, tel.:016 621 59 48 - Gospodarstwo Agroturystyczne Marian Frań – Radawa 17, tel. 016 622 30 50 - Gospodarstwo Agroturystyczne Piotr Frań – Radawa 22, tel. 016 622 30 58 - Gospodarstwo Agroturystyczne Wojciech Rokosz – Radawa 106, tel. 016 622 30 71 - Ośrodek Rolniczego Szkolenia Kursowego, Radymno, ul. Złota Góra 13, tel. 016 628 12 67 - Zajazd i Restauracja „Polonez”, Tuczempy 422, Munina, tel.: 016 623 00 18 - Hotelik, ul. Złota Góra 13, Radymno, tel.:016 628 10 27 Gastronomia: - „Marios” Restauracja – Jarosław 37-500 ul. Pruchnicka 7, tel. 016 623 05 25 20 - „Hetman” Hotel i Restauracja – Jarosław 37-500 ul. Tarnowskiego 18, tel. 016 621 43 95 - Restauracja "Azjatycka", ul.Rynek 1, Jarosław, tel. (0-16) 621 71 71 - Restauracja "Mak", ul. Makowisko 18, Jarosław, tel. (0-16) 621 58 33 - „Grodzka” Restauracja – Jarosław 37-500, ul. Grodzka 3, tel. 016 624 14 14 - „Da Salvatore” Pizzeria Pub – Jarosław 37-500, ul. Słowackiego 37, tel. 016 621 38 38 - Relax "U słowika". 37-500 Jarosław, ul. Słowackiego, tel.: +48 16 621 23 70 Obiekty kulturowe i przyrodnicze: Muzea Jarosław: Muzeum Kamienica Orsettich; Podziemna Trasa Turystyczna Pruchnik – Muzeum Parafialne (dawna organistówka) Dostępność komunikacyjna: - PKP: Jarosław, Tuczempy, Bobrówka, Radymno, - Dość dobre połączenie autobusowe z innymi miastami województwa Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 37-500 Jarosław, ul. Słowackiego, tel.: 016 621 56 58 Kąpieliska i zalewy: - Kąpielisko strzeżone ZEK, 37-550 Radymno - Kąpielisko w Radawie Ośrodki jeździeckie: - Piotr Frań, 37-523 Radawa 22 , tel.: +48 16 622 30 58 Wypożyczalnie sprzętu rekreacyjnego: - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 37-500 Jarosław, ul. Słowackiego, tel.: 016 621 56 58 - Piotr Frań, 37-523 Radawa, Radawa 22, tel.: +48 16 622 30 58 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Jarosław: Ogólnopolski Festiwal Kolęd i Pastorałek, Dni Ukraińskie w Powiecie Jarosławskim, Dni Jarosławia, Jarmark Słowiańskich Zespołów Folklorystycznych, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Dawnej „Pieśń Naszych Korzeni”; Międzynarodowe Warsztaty Artystyczne, Ogólnopolski plener: Pejzaż miejski i wiejski w malarstwie, rysunku w rzeźbie i grafice. Radymno: Dożynki Gminne (zasięg międzynarodowy), Dzień Strażaka. Wiązownica (gmina): Radawy - coroczny zjazd zabytkowych motocykli. 21 POWIAT JASIELSKI W powiecie jasielskim znajduje się część Magurskiego Parku Narodowego, co oczywiście wpływa na atrakcyjność turystyczną regionu. Jest dość dobre zaplecze turystyczne, baza noclegowa, gastronomiczna i infrastruktura dodatkowa. - Bieździedza: kościół z XV wieku z wyposażeniem z XVII i XVIII wieku; klasycystyczny dwór z XIX wieku; dwa cmentarze żołnierskie z I wojny światowej; - Brzezowa - na wzniesieniu „Walik” ślady grodziska Wiślan z okresu IX-X wieku. - Dębowiec: kościół p.w. Św. Bartłomieja Apostoła z 1848 roku; 200-letni dom z krzyżem na ścianie; - Golesz - ślady wczesnośredniowiecznego grodziska (z XII - XIII wieku) oraz resztki grodu stróżowego z XIV wieku, zniszczonego przez Rakoczego w 1657 roku; - Gorajowie - pałac neogotycki z końca XVIII wieku otoczony parkiem krajobrazowym. - Huta Polańska: kamienny kościółek, odbudowany ze zgliszcz wojennych. - Jasło: zachowany staromiejski układ urbanistyczny, z czasów lokacji: rynek z kościołem farnym (z 1446 roku) w narożu i odchodzącymi od niego ulicami, resztki murów obronnych; figura Św. Jana Nepomucena na kolumnie z 1770 roku na rynku; pomnik „grunwaldzki” na Górce Klasztornej i Kościuszki; park miejski z końca XIX wieku; Stary Cmentarz z 1790 roku (zabytkowe pomniki nagrobkowe); neogotycka kaplica cmentarna z 1862 roku; kirkut ze stu macewami i mogiłą zbiorową żołnierzy austriackich pochodzenia żydowskiego poległych podczas I wojny światowej. - Kołaczyce: staromiejskie założenie urbanistyczne, ratusz i kilka domów z XVIII i XIX wieku; drewniany dom z kolumnami z 1792 roku oraz murowany zajazd z początku XIX wieku; neogotycki kościół p.w. Św. Anny z 1906 roku; - Kotań - cerkiew p.w. śś. Kosmy i Damiana z początku XIX wieku, w otoczeniu lapidarium nagrobnej sztuki kamieniarskiej; - Krajowice - dwa cmentarze żołnierskie z I wojny światowej; - Krempna: cerkiew z początku XVII wieku p.w. Męczenników Kosmy i Damiana, ikonostas z 1664 roku i z 1835 roku; 6 cmentarzy żołnierskich z I wojny światowej; - Myscowa – murowana cerkiew unicka p.w. Św. Paraskewy z 1796 roku; - Nowy Żmigród: kościół p.w. Św. Piotra i Pawła z 1857 roku; kościółek cmentarny z wystrojem z początku XIX wieku; cmentarz z grobami Konfederatów Barskich, żołnierzy z I i II wojny światowej; - Osiek Jasielski: kościół p.w. Przemienienia Pańskiego z początku XV wieku, otoczony starodrzewem; rynek z zabudową murowaną z XIX wieku i kilka ocalałych z pożarów 22 drewnianych domów z końca XIX wieku; ruiny zameczku z XVI wieku i fortyfikacji ziemnych z XVII wieku. - Pielgrzymka: wieś rycerska z XIV wieku; dawna drewniana cerkiew greckokatolicka p.w. Św. Michała Archanioła z XVIII wieku w stylu zachodniołemkowskim, - Polany - murowana cerkiew p.w. Św. Jana Złotoustego z początku XX wieku. - Samoklęski: kościół z 1857 roku, na miejscu kościoła z 1605 roku; - Świątkowa Mała - cerkiew p.w. Michała Archanioła z 1762 roku, zachowała wszystkie cechy stylowe; - Świątkowa Wielka - drewniana cerkiew p.w. Św. Michała Archanioła z 1757 roku; - Tarnowiec: kościół późnobarokowy z gotycką Cudowną Figurą Madonny z Dzieciątkiem z końca XV wieku; dwór klasycystyczny z I połowy XIX wieku. - Wola Cieklińska: cerkiew p.w. Św. Dymitra z 1768 roku. - Załęże: drewniany kościół z 1783 roku p.w. Św. Jana Chrzciciela. Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Hotel „Energetyk”, Krempna, tel.:013 435 03 32 - Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy, Krempna 64, tel.:013 441 40 64 - Agroturystyka „U Kazika” - Krempna 131, 38-232 - Agroturystyka Lidia Kuszwara - Krempna 114, 38-232 Krempna - Schronisko PTSM - Krempna, 38-232 Krempna, Obiekt sezonowy - czynny VII-VIII - "Europa X" Hotel, 38-200 Jasło, ul. Kr. Kazimierza Wielkiego 14, tel.: 013 448 52 95 - Zajazd „Pod Skałą”, 38-211 Jasło, ul. Krajowice, tel.: +48 13 491 54 65 - Hotel "Amigo", 38-200 Jasło, ul. Staszica, tel.: +48 13 448 20 28 - Hotel Gamrat, ul.Mickiewicza 108, Jasło, tel.:013 446 56 56 - Pod Goleszem, ul. Krakowska 112, Jasło, tel.:013 445 70 87 - Motelik „Energopal”, ul. Metzgera, Jasło, tel.:013 443 70 44 Gastronomia: - "Leal" – Restauracja, 38-200 Jasło, ul. Mickiewicza 108, tel.: +48 13 491 53 78 - "Lukulus" S.C., M.T. Pancerowicz, 38-200 Jasło, ul. Rejtana 9, tel.: +48 13 446 46 77 - Restauracja "Małopolska", 38-200 Jasło, ul. Wojska Polskiego, tel.: +48 13 448 14 88 - Restauracja "Podzamcze", 38-200 Jasło, ul. Podzamcze 123, tel.: +48 13 446 42 20 - Zajazd „Pod Skałą”, 38-211 Jasło, ul. Krajowice, tel.: +48 13 491 54 65 - Restauracja "Grodzka", 38-230 Nowy Żmigród, tel.: +48 13 44 156 43 23 - "Halagarda" S.C. , 38-200 Jasło, ul. Sokoła 2, tel.: +48 13 448 14 89 - "Magnolia" – Kawiarnia, 38-200 Jasło, ul. Mickiewicza 14, tel.: +48 13 446 28 26 - "Renata" – Kawiarnia, 38-200 Jasło, ul. Na Kotlinę 3, tel.: +48 13 446 81 47 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea: - Krempna – Muzeum Magurskiego Parku Narodowego - Jasło – Muzeum Regionalne Dostępność komunikacyjna: - PKP: Jasło, Brzezówka, Czeluśnica, Przysieki, Skołyszyn Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 38-200 Jasło, ul. Sikorskiego, tel.: +48 13 446 52 04 Kąpieliska i zalewy: - Zalew w Krempnej, 38-232 Krempna Korty tenisowe: - KS Rafineria, 38-200 Jasło, ul. Sportowa 1, tel.: +48 13 446 64 95 - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 38-200 Jasło, ul. Sikorskiego, tel.: +48 13 446 52 04 - Ogródek Jordanowski, 38-200 Jasło, ul. Jana Pawła II, tel.: +48 13 446 43 12 Ośrodki jeździeckie: - "Stajnia Rumak" Barbara i Dariusz Mielczarek, 38-232 Krempna, ul. Kotań 22, tel.: 013 441 40 49 Wypożyczalnia sprzętu rekreacyjnego: - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 38-200 Jasło, ul. Sikorskiego, tel.: +48 13 446 52 04 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Jasło: Jasielskie Spotkania Muzyczne, Dni Jasła, Dni Patrona Miasta, Jasielski Festiwal Estradowy. 24 POWIAT KOLBUSZOWSKI - Cmolas: jedna z najstarszych, szlacheckich wsi rolniczo - przemysłowych w Puszczy Sandomierskiej, powstała przed 1459 rokiem; zachował się drewniany kościółek szpitalny p.w. Przemienienia Pańskiego z 1948 roku. - Dzikowiec: dwór murowany z I połowy XIX wieku otoczony parkiem; spichlerz z XVIII wieku; kościół p.w. Św. Mikołaja z 1816 roku. - Majdan Królewski: powstał ok. 1710 roku, miejsce wyrobu potażu dla huty szkła w Hucie Komorowskiej. - Niwiska: secesyjny dwór (dr Jana Hupki), polichromia Karola Frycza z 1909 roku. - Płazówka: wielkanocny zwyczaj trzymania straży (członkowie OSP) przy Bożym Grobie, w strojach składających się z brązowej sukmany i magierki lasowiackiej, tzw. „Turki”. - Poręby Dymarskie: kościół modrzewiowy z 1649 roku z unikalną polichromią i wyposażeniem barokowym z początku XVIII wieku. - Raniżów: pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1366 roku. Na przełomie XIX i XX wieku Raniżów znany był z wyrobów kowalskich i hafciarstwa, jednak rzemiosła te upadły po I wojnie światowej. Głównymi zabytkami są: klasycystyczny kościół murowany z 1815 roku i zagroda plebańska ze spichlerzem. - Werynia: Pałac Tyszkiewiczów. - Wilcza Wola: drewniany dwór, resztki parku. Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Center Sport, Tenis Club, ul.Mielecka 105, Kolbuszowa, tel. 017 227 48 35, 605 488 191 - Dom Hotelowy FHU „Justyna”, ul. Obrońców Pokoju 7, Kolbuszowa, tel.017 227 39 09, 609 135 969 - "Akacja" Ośrodek Wypoczynkowo-Rekreacyjny, 36-121 Wilcza Wola Gastronomia: - Restauracja "Jagienka", 36-105 Cmolas, tel.: +48 17 283 77 17 - Restauracja "Galicja", 36-100 Kolbuszowa, ul. Mickiewicza 15, tel.: +48 17 227 11 54 - Restauracja "Krokodyl", 36-100 Kolbuszowa, ul. Plac Wolności 50, tel.: +48 17 227 18 67 - Restauracja "Lasowiak", 36-100 Kolbuszowa, ul. Plac Wolności 46, tel.: +48 17 227 17 66 - Restauracja "Paradais", 36-110 Majdan Królewski, ul. Rynek 1, tel.: +48 15 847 15 80 25 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Kolbuszowa: Muzeum Kultury Ludowej (skansen - 27 ha) Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Ośrodek Wypoczynku i Rekreacji, 36-105 Cmolas, tel.: +48 17 744 54 54 Kąpieliska i zalewy: - Zalew Maziarnia, 36-130 Wilcza Wola Korty tenisowe: - Kompleks sportowo-rekreacyjny, 36-100 Kolbuszowa, tel.: +48 17 227 28 56 - Zespół Szkół Zawodowych, 36-100 Kolbuszowa, ul. Janka Bytnara 2, tel.: +48 17 227 16 32 Wypożyczalnia sprzętu rekreacyjnego: - Ośrodek Wypoczynku i Rekreacji, 36-105 Cmolas, tel.: +48 17 744 54 54 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Cmolas: Przegląd Małych Form Teatralnych Poezji Śpiewanej. Kolbuszowa: Przegląd Twórczości Ludowej, Rock Junior Festiwal, Kolbuszowskie Spotkania Orkiestrowe im. Walentego Kaziora, Wiosenna Parada Krokodyli - Krokodyle Rapowanie, Dni Kolbuszowej „Wielki Weekend w Małym Mieście”, Niedzielne spotkania z twórcami ludowymi - Muzeum Budownictwa Ludowego, Międzynarodowy Plener Malarsko-Rzeźbiarski. Kolbuszowa Górna: „Lasowiackie Zimioki”. Majdan Królewski: „Królewska Biesiada”, Festiwal Piosenki Turystyczno-Młodzieżowej „Meduza”, Wojewódzki Przegląd Pieśni Patriotyczno-Religijnej. Niwiska: Widowisko Sobótkowe Trześni, „Biesiada u Hupki”. Ostrowy Baranowskie: Festiwal Muzyków. Zwyczaje Wielkanocne: Dzikowiec – Raniżów - Przegląd Straży Grobowych „Turki” – Jarmark Wielkanocny (rękodzielnictwo, kuchnia regionalna, etc.). 26 POWIAT KROŚNIEŃSKI W powiecie krośnieńskim znajdują się dwa uzdrowiska, co wpływa pozytywnie na turystykę uzdrowiskową. Atrakcyjna jest również miejscowość Bóbrka, gdzie znajduje się Muzeum Przemysłu Naftowego – Kopalnia Nafty. W miejscowości Odrzykoń są ruiny zamku „Kamieniec”, a niedaleko zamku rezerwat „Prządki”. W powiecie jest dość dobra infrastruktura turystyczna. - Bóbrka - pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej, założona w 1854 roku przez Ignacego Łukasiewicza, Tytusa Trzecieskiego oraz ówczesnego właściciela Bóbrki Karola KlobassyZrenckiego - Chyrowa: cerkiew p.w. Opieki Matki Bożej, - Daliowa: drewniana cerkiew p.w. Św. Paraskewi z 1933 roku w ukraińskim stylu narodowym. - Dukla: układ staromiejski z ratuszem z początku XVII wieku przebudowanym w stylu neogotyckim; kamieniczki z XIX wieku; XVIII-wieczny budynek komory celnej, odbudowany po zniszczeniach wojennych; XVIII-wieczna rezydencja magnacka Mniszchów, jedna z piękniejszych w Polsce, obecnie Muzeum Historyczne; barokowy kościół p.w. Św. Marii Magdaleny, kościół klasztorny oo. Bernardynów p.w. Św. Jana z Dukli (w kaplicy trumna z relikwiami Św. Jana); ruiny synagogi i cmentarze żydowskie - Iwonicz Zdrój: zachowały się ślady: spichlerza dworskiego z XVII wieku; modrzewiowy kościół fundacji Kazimierza Jagiellończyka, rozbudowany w 1634 roku; - Jaszczew - oficyna dworska i dwór Stojowskich z końca XVIII wieku, obecnie Dom Ludowy; - Jaśliska - staromiejskie założenie urbanistyczne, drewniane domy z II połowy XIX wieku; kościół p.w. Św. Katarzyny, przebudowany w 1912 roku z cudownym obrazem Matki Boskiej Królowej Nieba i Ziemi; kapliczki łemkowskich mistrzów kamieniarzy rozsiane po okolicy; - Jedlicze - pałac Stawiarskich z 1925 roku, obecnie Liceum Ogólnokształcące; - Krosno - zachowany staromiejski układ urbanistyczny z rynkiem i kamienicami z XVIXVIII wieku z podcieniami oraz fragmenty murów obronnych; Budynek Towarzystwa Zaliczkowego z 1894 roku (reprezentacyjna budowla mieściła kasyno i salę bankietową); Dom Leników - z I połowy XIX wieku, od 1892 roku istniała w nim pierwsza krośnieńska drukarnia, która działała do 1990 roku; dom malarza Stanisława Bergmana - wzniesiony w latach 1903-1904; Kamienica Roberta Wojciecha Portiusa - z połowy XVI wieku, przebudowana w 1908 roku; Kamienica Wójtowska z końca XV wieku przebudowana w stylu renesansowym; Pałacyk Kaczkowskich z 1904 roku - obecnie Dom Kultury Krośnieńskich Hut Szkła; gotycki kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej, we wnętrzu wyposażenie z XV27 XVII wieku, m.in.: gotycka Grupa Pasji z początku wieku XV, tablicowy obraz Koronacji Marii z 1480 roku, ponad dwadzieścia obrazów z I połowy XVII wieku, sprzęty kościelne z XVII i XVIII wieku; dzwonnica z 3 dzwonami: Urban (obwód 490 cm), Jan i Marian z 1639 roku; Zespół klasztoru oo. Franciszkanów z późnogotyckim kościołem Nawiedzenia Marii Panny; późnobarokowy zespół klasztorny oo. Kapucynów (ogród); pałac biskupi z początku XVI wieku, obecne Muzeum Podkarpackie; cmentarz żydowski z końca XIX wieku. - Krościenko Wyżne: neogotycki kościół z 1910 roku - Miejsce Piastowe - dwór Trzecieskich z końca XVII wieku (obecnie internat); kościół p.w. Św. Michała Archanioła - Odrzykoń - kościół z 1887 roku w stylu neogotyckim. - Olchowiec: wieś wołoska i ruska z XVI wieku. Pierwszą cerkiew grekokatolicką wybudowano w roku 1792. W 1934 roku, kiedy budynek zaczął się rozpadać, obudowano go z zewnątrz i „skopiowano” cerkiew pierwotną. - Polanka - pałacyk Trzecieskich; - Rogi: drewniany kościół z XV wieku, kapliczki z XIX i XX wieku; - Rzepnik - murowana cerkiew grekokatolicka p.w. Św. Paraskewy z początku XVIII wieku, obecnie kościół rzymskokatolicki. - Targowiska - dwór z XVII wieku; - Trzcinica: odkryto tu najstarszą w Polsce, pierwszą po północnej stronie Karpat, obronną osadę zakarpackiej ludności kultury Otomani-Füzesabony. - Wrocanka: drewniany kościół z XVIII wieku; - Żarnowiec - dwór Marii Konopnickiej z II połowy XVIII wieku, obecna funkcja: Muzeum; - Zydranowa: stara chata żydowska, jedyna ocalała w tym regionie Polski, z niewielką ekspozycją judaików. - Dukla -Iwla („Dolina Śmierci”) - cmentarz wojskowy - 10 tys. żołnierzy radzieckich i czechosłowackich poległych we wrześniu 1944 roku - Wojaszowa i Korczyna – ruiny zamku „Kamieniec”, zwanego również odrzykońskim, położony na granicy dwóch gmin: Korczyny i Wojaszówki. Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Hotel Bengol, ul.Długa15d, Krosno, tel.(0-13) 436 04 76 - Zajazd „Elenai”, ul.Łukasiewicza 3, Krosno, tel.(0-13) 436 43 34 - Hotel Krosno-Nafta, ul.Lwowska 21, Krosno, tel.(0-13) 436 62 12 - Hotel „Śnieżka”, ul.Lewakowskiego 22, Krosno, tel.(0-13) 432 34 49 28 - Hotel Twist, ul. Pużaka 37, Krosno, tel.(0-13) 432 07 08 - Zajazd „Wodnik”, ul. Bieszczadzka 65, 38-400 Krosno, tel.: (0-13) 436 61 87 - Pensjonacik „Buda”, ul. Jagiellońska 4, 38-400 Krosno, tel.: (0-13) 432 00 53 - Hotel*** PORTIUS, ul. Bursaki 29, 38-400 Krosno, tel.: (013) 474 80 80 - Hotel** Artis, Moderówka 307, 38-405 Jaszczew, tel.: (013) 431 23 84 - Hotel*** VENUS, Moderówka, 38-460 Jedlicze, tel.: (013) 431 25 81 - Uzdrowisko Rymanów, ul Zdrojowa 48, tel.013 435 74 61 - Sanatorium „Stomil”, ul. Świerkowa 1, Rymanów Zdrój, tel.013 435 73 27 - Hotelik „Zacisze”, ul. Ogrodowa 28, Rymanów Zdrój, tel.013 345 72 17 - Pensjonat „Słoneczna”, ul. Zdrojowa 26, Rymanów Zdrój, tel.013 435 71 29 - Agroturystyka „Smerek”, ul.Ogrodowa 7, Rymanów Zdrój - „Marysieńka”, ul. Zdrojowa 30, Rymanów Zdrój - „U Krysi Pod Lasem”, ul. Widokowa 15, Rymanów Zdrój - „Dwór Ostoia”, ul. Zdrojowa 1, Klimkówka, tel.013 435 65 99 - „Stokrotka”, ul. Węgierska 4, Rymanów Zdrój, tel.013 435 75 07 - Pensjonat „Antares”, ul. Piwarskiego 57, 38-440 Iwonicz Zdrój, tel.013 435 09 80 - Pensjonat „Polaris”, ul Piwarskiego 287, 38-440 Iwonicz Zdrój, tel.013 435 05 34 - Górnicze Sanatorium Związkowe „Górnik”, ul. Ks. Jana Rąba 3, Iwonicz Zdrój, tel.013 435 08 11 - Uzdrowisko Iwonicz S.A., Al. Torosiewicza 2, Iwonicz Zdrój, tel.013 430 87 80 - Hotel** Pod Jodłą, ul. Torosiewicza 1, 38-440 Iwonicz Zdrój, tel.: (013) 430 86 00 - Pensjonat* Krokus, ul. Braci Kazurów 2, 38-440 Iwonicz Zdrój, tel.: (013) 435 03 08 - Pensjonat** "AMELIA", ul. Kulczyńskiego 2, 38-440 Iwonicz Zdrój, tel.: (013) 435 01 30 - Hotel*** Galeria Glorietta, 38-440 Iwonicz Zdrój, Al. Słoneczna 7, tel.: (013) 425 10 44 - Prywatne schronisko w Chyrowej, tel. 013 433 05 60 - Ośrodek Wypoczynkowy „Krosno SA” w Zyndranowej - Chatka Studencka SKPB Rzeszów (sezonowe VII-VIII) w Zyndranowej - Chatka Studencka SKPB Lublin (sezonowo VI-VIII) - Zawadka Rymanowska - Zajazd Bartnik Tylawa, 38-454 Tylawa - Ekologiczne Gospodarstwo Agroturystyczne Relax, Zyndranowa 8, 38-454 Tylawa - Agroturystyka Pod Dębem, Tylawa 42, 38-454 Tylawa - Dom Wycieczkowy PTTK, Rynek 18, 38-450 Dukla - Hotel Galicja, ul. Trakt Węgierski 32a, 38-450 Dukla - Gospodarstwo agroturystyczne „Oleńka”, Chyrowa 7a 29 Gastronomia: - Dom Wycieczkowy PTTK, Rynek 18, 38-450 Dukla - Zajazd „Tita”, Lipowica 82, 38-450 Dukla - Ekologiczne Gospodarstwo Agroturystyczne Relax, Zyndranowa 8, 38-454 Tylawa - Restauracja „Galicja”, ul. Trakt Węgierski 32a, 38-450 Dukla - Restauracja „Tawerna pod Piratem”, Rynek18, 38-450 Dukla - Zajazd "Bog-Mar", 38-480 Rymanów, ul. Mitkowskiego 8, tel.: +48 13 435 52 45 w.100 - "Zielony Domek", 38-481 Rymanów Zdrój, ul. Parkowa 4, tel.:013 435 74 51 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Dukla: Muzeum Historyczne, wystawy muzealne broni i sprzętu wojskowego używanego w Karpatach w okresie I i II wojny światowej. Bóbrka: Muzeum Przemysłu Naftowego – Kopalnia Nafty w Bóbrce. Krosno: Muzeum Podkarpackie - unikalna w skali światowej kolekcja lamp naftowych o wyjątkowej wartości; Muzeum Rzemiosła; Muzeum Misyjne Sióstr Klawerianek - ozdoby i rękodzieło ludowe, broń, przedmioty kultu, instrumenty muzyczne, okazy przyrodnicze. Muzeum Motoryzacji przy Zespole Szkół Mechanicznych Odrzykoń: Muzeum Wsi - historia Odrzykonia i Zamku „Kamieniec”, zbiory etnograficzne, rzemiosło ludowe, sprzęt strażacki, archiwalia, etc. Olchowiec: Muzeum Łemkowskie - własność Tadeusza Kiełbasińskiego. Zyndranowa: Muzeum Kultury Łemkowskiej: chałupa mieszkalno-gospodarcza, koniusznia, chlewik, dom - świetlica, spichlerzyk, wiatrak, kaplica, kuźnia cygańska itd. Oryginalne sprzęty, narzędzia rolnicze, meble, wyroby rzemiosła, stroje, dzieła sztuki ludowej. Żarnowiec: Muzeum Marii Konopnickiej - dworek z XVIII wieku oraz park (3 ha) Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Basen kąpielowy, 38-481 Rymanów Zdrój, ul. Zdrojowa 58, tel.: +48 13 435 71 33 Wyciągi narciarskie: - Wyciąg narciarski, 38-480 Rymanów, Bałucianka, tel.: +48 13 435 57 96 - MOSiR Krosno, 38-420 Korczyna, Czarnorzeki, tel.: +48 13 432 04 80 - Góra Winiarska, 38-440 Iwonicz Zdrój, tel.: +48 13 435 06 16 30 Kąpieliska i zalewy: - Kąpielisko na rzece Wisłok, 38-480 Rymanów, ul. Rudawka Rymanowska - Kąpielisko na rzece Panna, 38-454 Tylawa Ośrodki jeździeckie: - Stadnina Konna "Pod Prządkami", 38-420 Korczyna, ul. Czarnorzeki 49 a, tel.: 603 331 638 - Ośrodek jeździecki, Józef Kuśnierz, 38-485 Jaśliska, ul. Lipowiec 2 Aerokluby: - Aeroklub Krośnieński, ul. Żwirki i Wigury 9, tel: +48 13 432 12 09 Wypożyczalnie sprzętu narciarskiego: - Wypożyczalnia Sprzętu Pływającego, 38-480 Rymanów, Sieniawa Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Chorkówka: Dni Kultury Romskiej, Sobótki w Gminie Chorkówka, Powiatowy Przegląd Amatorskich Zespołów Śpiewaczych, Biesiada Karpacka, Przegląd Amatorskiej Działalności Artystycznej Kół Gospodyń Wiejskich, Gminny Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych i Ozdób Świątecznych. Dukla: Międzynarodowy Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych, Gminny Przegląd Piosenki Znanej i Lubianej, Międzynarodowy Przegląd Chórów Kościelnych i Cerkiewnych, Euroregionalne Targi Rzemiosła i Rękodzieła, Dni Dukli, Iwonicz Zdrój: Dni Iwonicza, Festiwal Kultury Romskiej, Festiwal Polonijny Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych, Muzykowanie Kapel Pogranicza, Iwonicki Piknik Country i Folk, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej Ars Musica, Ogólnopolski Plener Malarski. Korczyna: Korczyńskie Spotkania z Aleksandrem Fredrą - Ogólnopolski konkurs Szkolnych Zespołów Teatralnych na najlepszą inscenizację dowolnego utworu Aleksandra Fredry, „Straszydlisko” - Międzynarodowy Festiwal Strachów Polnych. Krosno: Górskie Zawody Balonowe – co roku na początku maja; Krośnieńskie Dni Tańca, Puchar Okręgu Podkarpackiego Polskiego Towarzystwa Tanecznego, Galicja Blues Festival, Jarmark Krośnieński, Sobótka nad Wisłokiem, Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego „Bieszczadzka Jesień, Krośnieńskie Spotkania Teatralne - jedna z najważniejszych imprez teatralnych na Podkarpaciu. Zyndranowa: festiwal kultury łemkowskiej „Od Rusala do Jana”. 31 POWIAT LESKI Na terenie powiatu znajduje się największe jezioro zaporowe w Polsce – Zalew Soliński. Zalew położony jest wśród pasm górskich Bieszczadów. Dużą atrakcją jest również miejscowość Bezmiechowa, gdzie znajduje się szybowisko położone na jednym z najpiękniejszych szczytów widokowych w Górach Słonnych (Kamionka 631 m n.p.m.). Usytuowane w centrum Parku Krajobrazowego Gór Słonnych w latach 1930-1939 było kolebką polskiego szybownictwa. To tutaj powstał pierwszy w Polsce stały ośrodek szkolenia szybowcowego. Znany był wówczas w świecie jako Polska Akademia Szybownictwa. Zaletą, wyróżniającą to szybowisko spośród innych, są występujące w tym rejonie, rzadko spotykane prądy falowe i prądy wznoszące, umożliwiające szybkie wznoszenie i długotrwałe loty. Ze względu na swoją specyfikę, sekcja szybowcowa specjalizuje się w lotach wyciągarkowych pod stok, startach grawitacyjnych, startach z lin gumowych i nocnych lotach żaglowych. - Baligród: miasteczko założone w XVII w., znajduje się tu cerkiew p.w. Zaśnięcia Matki Bożej z 1829 r.; cmentarz żydowski z macewami z 1716 roku; zachował się układ urbanistyczny miasteczka; przy rynku kilka domów z XVIII w.; kościół parafialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP zbudowany w latach 1877-79; - Bezmiechowa: wieś rolnicza w Parku Krajobrazowym Gór Słonnych; znajduje się cerkiew p.w. Narodzenia NMP. z 1830 roku (obecnie kościół katolicki). W Bezmiechowej działa Akademicki Ośrodek Szybowcowy Politechniki Rzeszowskiej. - Cisna: założona, wg różnych źródeł, w roku 1522 lub 1552, przez rodzinę Balów. Wieś na starym szlaku handlowym, zwanym traktem baligrodzkim. Na cmentarzu cerkiewnym (cerkiew rozebrano w 1956 roku) znajduje się najstarszy w Bieszczadach nagrobek pochodzący z 1842 r.; niewielki murowany kościół parafialny p.w. św. Stanisława Biskupa z 1914r.; stara drewniana chałupa tzw. chyża. - Dziurdziów: murowana cerkiew p.w. Narodzenia NMP z 1899 roku; murowany dworek z połowy XIX wieku. - Glinne: wczesnośredniowieczny kurhan w przysiółku Kostryń z kapliczką słupkową z XVII–XVIII wieku. - Hoczew:. kościół barokowy p.w. Św. Anny ufundowany w 1744 roku przez rodzinę Fredrów, wewnątrz znajduje się nagrobek Matiasza III Bala z 1581 roku; murowana plebania z II poł. XVIII w.; stara drewniana chałupa z wnęką; murowana karczma z XIXw. - Lesko: stary rynek; kościół p.w. Nawiedzenia NMP z 1539 roku w stylu późnego gotyku z kamienia i cegły; Ratusz z 1896 roku, nad wejściem herb Śreniawa pierwszych właścicieli Kmitów; zamek Kmitów (leski), zbudowany na stromym brzegu Sanu w latach 1938-80, następnie przebudowywany w latach 1656, 1704, 1783, 1915; synagoga z I połowy XVIII 32 wieku, zdewastowana w czasie II wojny światowej, gruntownie odrestaurowana w końcu XX wieku (obecnie Galeria Bieszczadzkiego Domu Kultury w Lesku); cmentarz żydowski jeden z najstarszych w kraju, ok. 2 tysięcy macew, najstarsza z 1548 roku; stary cmentarz katolicki; cmentarz wojskowy z 1916 r.; Leski Kamień wysoki na około 20 m. - Manasterzec: ruiny zamku Sobień z 1340 roku, siedziba Kmitów. - Średnia Wieś: najstarszy drewniany kościół w Bieszczadach, p.w. Wniebowzięcia Matki Bożej zbudowany w II połowie XVI wieku jako kaplica dworska; park dworski z pomnikami przyrody; kapliczka z połowy XIX w. Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Hotelik i Restauracja Ratuszowa, Lesko, Rynek 12, tel. 13 469 86 32, [email protected] - Relax – Hotel, Lesko ul. Piłsudskiego 11, Lesko, tel. 13 469 85 73, [email protected] - Mogador – Ośrodek Szkoleniowo – Wypoczynkowy, Lesko, ul. Szopena 4, tel. 13 469 69 81, 469 84 77 - Lesko-Ski – Ośrodek Sportów Zimowych, Lesko, tel.13 469 93 45, 0601 33 76 66, [email protected] - Zamek – Pensjonat i Restauracja, ul.Piłsudskiego 7, Lesko, tel. 13 469 62 68 [email protected] - Pensjonat** „GAWRA”, Łączki 80, 38-600 Lesko, tel.: (013) 469 66 55 - Ośrodek Wypoczynkowo-Rehabilitacyjny "Caritas" – Myczkowce, 38-623 Uherce Mineralne, tel. 0-13 461-83-70, 0-13 460-88-00, - Gospodarstwo Agroturystyczne "Podkowa Leśna", Stefan Kula, Myczkowce 4, 38-623 Uherce, tel. (013) 461-81-08 - Ośrodek Wypoczynkowy "Elektromex", Myczkowce, 38-623 Uherce Mineralne, tel. (013) 470-36-04; 0608-687-520 - Ośrodek Wypoczynkowy "Ruch" Myczkowce, 38-623 Uherce Mineralne, tel. (013) 469-18-37 - Ośrodek Wczasowy "Bieszczady" Myczkowce, 38-623 Uherce Mineralne, tel. (013) 461-80-42 - Ośrodek domków kempingowych "Ustronie" Myczkowce, tel. (012) 685-01-08; kom. 503-036-805 - Hotel "Energetyk" Myczkowce, 38-623 Uherce Mineralne tel. (013) 461-80-31 - Berdo – Ośrodek Hufca ZHP Ziemi Sanockiej, tel. 0502 57 67 00, [email protected] - Dom Twórczy „LEGRAŻ", Bóbrka 149, 38-623 Uherce Min., tel.:013 469 18 88, tel. kom. 608 746 552 33 - Ośrodek Kolonijno-Wczasowy "PKN", Bóbrka, 38-623 Uherce Min., tel. (013) 461-83-85. - Ośrodek Wypoczynkowy „Andrzejówka”, Bóbrka 152, tel.:013 469 18 37. - Sezonowe Schronisko Młodzieżowe w Szkole Podstawowej, Bóbrka, 38-623 Uherce Min tel. (013) 469-18-61 - Hotel** Solina, Solina 51, tel.013 469 18 07 - Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy "TARNICA", Solina 48, tel. (013) 469-18-30 - Wojskowy Zespół Wypoczynkowy "JAWOR", 38-612 Solina, tel.:013 470 11 45; - Camping "JAWOR", Solina 51, tel. (013) 469-18-47 - Ośrodek Wypoczynkowy "HALICZ", Solina Tel. (013) 469-18-10. - Camping "ENERGETYK", Solina, tel. (013) 469-18-33, - OW "BRZOZA", Solina 39, 38-612 Solina, tel. (013) 469-18-58 - San – Ośrodek Wypoczynkowy, Solina 49, tel. 13 469 18 31, kom. 0695 918 685 - Solina – Pensjonat, Solina 38, tel. 605 44 26 63 - Ośrodek Wypoczynkowy "RELAVIA", ul. Zdrojowa 11, 38-610 Polańczyk, tel. (013) 469 20 27; fax. (013) 469 20 29 - Centrum Wypoczynkowo-Szkoleniowe "UNITRA", 38-610 Polańczyk, ul. Równa 19, tel. (013) 469-23-31, fax: (013) 469-23-82 - Hotelik "Widok", Irena Kalisz, 38-610 Polańczyk, ul. Bieszczadzka 15, tel. (013) 469-20-58 - Pensjonat "EWA", ul. Wiejska 10, 38-610 Polańczyk, tel. (013) 469-22-09 - Hotel** EWKA, Myczków, 38-610 Polańczyk, tel. (013) 470 31 00, 470 31 01 - Zespół Wypoczynkowy "WYSPA", tel. (013) 469-27-46, 469-27-47, 470-36-26 - Hotel "NA GÓRCE", 38-610 Polańczyk, Osiedle Na Górce 1, tel. (013) 469-23-71, - Pensjonat "KORONA", 38-610 Polańczyk Zdrój, ul. Zdrojowa 29, tel. (013) 469 24 81 - Pensjonat** "KARINO", Berezka 30B, 38-610 Polańczyk, tel.: (013) 469 21 38, - Domki letniskowe - Tomasz Harhaj, ul. Dworska 7, 38-610 Polańczyk, tel. 604-172-354 6 - Domki letniskowe, Jolanta i Robert Maszczak, ul. Dworska, 38-610 Polańczyk, tel. 0692-121-168 - Camping "PATELNIA", Alicja i Longin Kulpeccy, ul. Równa 41, 38-610 Polańczyk, tel. (013) 469-21-14, 0601-866-919 - Pole namiotowe "CYPEL", ul. Równa 11, 38-610 Polańczyk, tel. (0-13) 469-22-60 - Ośrodek Leczniczo-Wypoczynkowy "DEDAL", tel.:013 469-20-08, 469-20-09, 469-20-30. - Hotelik Wołkowyja, Jan Lorenc, ul. Szkolna 32, 38-613 Wołkowyja, tel. 721 688 557 - Ośrodek Wypoczynkowy "Rancho", 38-613 Wołkowyja, ul. Słoneczna 37, tel. (013) 469-25-23, 0607-119-004 34 - Noclegi, Krystyna i Zbigniew Siuciak, ul Cicha 5, 38-613 Wołkowyja, tel. (013) 469-25-69; 608-777-363 - Ośrodek Wczasowy "Solinka", Bukowiec 81 tel. 13 469 25 24, Kom. 0511 04 85 81 - Ośrodek Wypoczynkowy "Połoniny", Bukowiec 81, 38-613 Wołkowyja, tel.: 013 469-25-03 - Nad Solinką – Baza Obozowa ZHP, Bukowiec 10, tel. 13 470 36 62 - Ośrodek Wypoczynkowy "Pod Kiczorą", tel. 13 469 25 13 - Cień PRL-u, Dołżyca 28, tel. +48 13 468 63 60, tel. kom. 0600 25 13 09 - Bacówka PTTK "Pod Honem", 38-607 Cisna, tel.0503 137 279 - Schronisko Okrąglik, tel. 13 468 63 49 - O.W. Perełka, 38-607 Cisna, tel. 013 468 63 25 - Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy "Wołosań", Cisna 87, 38-607 Cisna, tel. 013 468 63 73, 013 468 65 20 - Pod Łopiennikiem – Pensjonat, Cisna 80, tel.:013 468 63 45 - Gospodarstwo Ekologiczne "Dybasiówka", Liszna 5, 38-607 Cisna, tel. 013 468 63 11, 0605 236 677 - Noclegi "Cicha Dolina", Roztoki Górne 8, 38-607 Cisna, tel.013 468 42 50 Gastronomia: - Hotelik i Restauracja Ratuszowa, Lesko, Rynek 12, tel. 13 469 86 32, [email protected] - Zamek – Pensjonat i Restauracja, ul.Piłsudskiego 7, Lesko, tel. 13 469 62 68 [email protected] - Bar „Magda”, ul.Piłsudskiego, 38-600 Lesko, tel.:013 469 80 88 - Restauracja „Ratuszowa”, Rynek 12, 38-600 Lesko, tel.:013 469 86 32 - Bar „Pod Pierzeją”, Rynek 6, 38-600 Lesko, tel. kom.:0697 105 268 - Pizzeria „Roma”, Plac Konstytucji 3 Maja, 38-600 Lesko, tel.:013 469 65 66 - Kawiarnia i Cukiernia „Słodki Domek”, ul. Piłsudskiego 37, Lesko, tel.:013 469 87 11 - Restauracja "Zacisze", Cisna, tel.013 468 64 60 - Bar "Niedźwiadek", 38-607 Cisna, tel. 013 468 63 68, tel. kom.: 0600 078 157 - Bar Siekierezada, Cisna, tel.013 468 64 66 - Herbaciarnia i Bistro "Biesy i Czady", tel.0502 064 895 - Karczma -"Ostatnia Deska Ratunku" - Cień PRL-u, Tel.0600 251 309 Obiekty kulturowe i przyrodnicze: Dostępność komunikacyjna Linia kolejki wąskotorowej, biegnącej wzdłuż granicy ze Słowacją, na trasie Wola Michowa Majdan – Przysłup o długości 30 km. 35 Dodatkowa infrastruktura: Kryte pływalnie: - Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy "Zelmer", 38-606 Baligród, Bystre, tel.:013 468 40 33 - Ośrodek Wypoczynkowy "Perełka", 38-607 Cisna 103, tel.: +48 13 468 63 25 - Ośrodek Wypoczynkowy "Bogdanka", 36-608 Wetlina, Kalnica 5, tel.: +48 13 468 46 13 Wyciągi narciarskie: - Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy "Zelmer", 38-606 Baligród, Bystre, tel.:013 468 40 33 - Wyciąg narciarski, 38-606 Baligród, Bystre, tel.: +48 13 468 40 33 - Wyciąg narciarski, 38-607 Cisna, tel.: +48 13 468 63 53 - Ośrodek Wypoczynkowy "Bogdanka", 36-608 Wetlina, Kalnica 5, tel.: +48 13 468 46 13 - "Dybasiówka", 38-607 Cisna, Liszna 5, tel.: +48 13 468 63 11 - Wyciąg narciarski, 38-711 Ropienka, tel.: +48 13 465 22 50 - Ośrodek Sportów Zimowych "Lesko-Ski", 38-600 Lesko, Weremień, tel.:013 469 93 45 Kąpieliska i zalewy: - Kąpielisko Cypel na Zalewie Solińskim, 38-610 Polańczyk, - Kąpielisko "Patelnia" na Zalewie Solińskim, Polańczyk - Kąpielisko Zatoka (Zalew Soliński), 38-613 Wołkowyja - Kąpielisko w Chrewcie (Zalew Soliński) Korty tenisowe: - Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy "Zelmer", 38-606 Baligród, Bystre, tel.:013 468 40 33 Ośrodki jeździeckie: - Gospodarstwo Agroturystyczne "Leśne Wzgórze", Baligród, Kiełczawa 10, tel.:013 468 42 60 - "Ranczo Średnia Góra", 38-600 Lesko, ul. Osiedlowa 20, tel.: +48 13 469 68 69 - Oberża "Biesisko", 38-608 Wetlina, ul. Przysłup 1, tel.: 502 383 882 Aerokluby: - Aeroklub Bieszczadzki. Górskie lotnisko szybowcowe i paralotniarskie, tel: 013 469 85 47, Wypożyczalnia sprzętu rekreacyjnego: - Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy "Zelmer", 38-606 Baligród, Bystre, tel.: 013 468 40 33 - "Ranczo Średnia Góra", 38-600 Lesko, ul. Osiedlowa 20, tel.:013 469 68 69 36 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Lesko: Karnawał z Bieszczadzkim Domem Kultury: konkurs szopek, jasełka, koncerty kolęd, Czwartki jazzowe, Country w Bieszczadach, Turnieje tańca, Festiwal Sztuk Różnych „Bieszczadzkie Anioły” Dołżyca (gm. Cisna): Festiwal Sztuk Różnych „Bieszczadzkie Anioły”, m.in. koncerty piosenki literackiej, muzyka przestrzeni, wystawy, warsztat literacki, kiermasze regionalne, etc. (największa frekwencyjnie impreza regionu). Dni miast i gmin: Olszanica, Solina, Baligród, Cisna, Lesko. POWIAT LEŻAJSKI W powiecie leżajskim znajduje się bardzo cenny pomnik historii – Klasztor oo. Bernardynów, w skład którego wchodzi: kościół p.w. Zwiastowania Najświętszej Panny Marii, kaplica Matki Boskiej, w której znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Pocieszenia pochodzący z XVI w., oraz najstarsze i najcenniejsze barokowe organy z XVII w. - Brzóza Królewska: 6 kapliczek rozsianych po drogach i polach regionu. - Brzyska Wola: kaplica drewniana z połowy XVII wieku i folwark Potockich z XIX wieku. - Dąbrowica: cerkiew z XX w. - Giedlarowa: kościół p.w. Św. Michała (1912 rok). - Grodzisko Dolne: Wieś o typie zabudowy łańcuchowej w kierunku wschodnim – unikat; domy drewniane konstrukcji zrębowej z przełomu XIX i XX wieku z ozdobnymi gankami wnękowymi; kościół p.w. Św. Barbary z XVII wieku; 17 kapliczek o różnej wartości artystycznej. Turki w Grodzisku Dolnym: stary obyczaj wielkanocny stawiania straży przy symbolicznym grobie Chrystusa, na wzór wojskowych, zwany „Turkami” - stroje nawiązują (w niektórych elementach) do historycznych ubiorów tureckich. Jednakże najczęściej naśladują mundury wojska polskiego z czasów insurekcji kościuszkowskiej, wojen napoleońskich, Księstwa Warszawskiego. - Jastrzębiec: kaplica drewniana z 1885 roku. - Jelna: szachulcowy młyn z lat 20-tych XX wieku. - Kulno: cerkiew prawosławna - XIX wiek. - Kuryłówka: kościół p.w. Św. Mikołaja; cerkiew z XIX wieku. - Leżajsk: zachowało się urbanistyczne założenie staromiejskie; Ratusz z 1869 roku; zegary wieżowe z 1905 roku z warsztatu Michała Mięsowicza z Krosna; kilka kamienic z XVIII i XIX wieku; dawna Lodownia - obecnie Zakonny Dom Opieki Sióstr Kanoniczek i dawny 37 Narodnyj Dom (1913 rok); Dwór Starościński; Dworek Podstarościch, Dworek Fryzowski; klasycystyczny pałac hr. Wojciecha Miera z 1819 roku; Bazylika oo. Bernardynów; kościół p.w. Zwiastowania NMP i klasztor obronny z 1628 roku; kościół p.w. Trójcy Świętej i Wszystkich Świętych z 1616 roku; cerkiew z XIX wieku, obecnie kościół katolicki p.w. Pana Jezusa Miłosiernego. - Łętownia: kościół p.w. Św. Katarzyny (1719 rok), drewniane i murowane kapliczki z XVIII/XIX wieku. - Nowa Sarzyna: kościół p.w. Św. Sebastiana (1928) i zagroda plebańska z pocz. XX w. - Ożanna: stary młyn. -Tarnogóra: drewniane kapliczki z początku XIX wieku. - Wola Zarczycka: kościół. p.w. Przemienienia Pańskiego z 1910 roku; plebania; kapliczki i wały obronne. - Zmysłówka: dworek myśliwski Potockich. Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Hotel** U Braci Zygmuntów, ul. Klasztorna 2e, 37-300 Leżajsk, tel.: (017) 242 04 69 - Pensjonat Hubert, ul. Leśnikaów 8, Leżajsk, tel.:017 242 61 84 - Hotel „MARIO”, Sarzyna 695A, tel. (017) 241 52 51 - „HOTELIK” przy Zakładach Chemicznych, Nowa Sarzyna, ul. Piłsudskiego 5, tel.017 240 71 54 - Hotel Sportowy MZKS „UNIA”, Nowa Sarzyna, ul. Piłsudskiego 2, tel.017 241 10 70 - Hotel, Nowa Sarzyna, ul. Słoneczna 2, tel.017 240 11 30 lub 241 34 90 - Hotel i Restauracja "ROMERO", Nowa Sarzyna, ul. Jana Pawała II 2a, tel.017 241 32 18 Gastronomia: - Hotel** U Braci Zygmuntów, ul. Klasztorna 2e, 37-300 Leżajsk, tel.: (017) 242 04 69 - Pensjonat Hubert, ul. Leśnikaów 8, Leżajsk, tel.:017 242 61 84 - Hotel i Restauracja "ROMERO", Nowa Sarzyna, ul. Jana Pawała II 2a, tel.017 241 32 18 - Kawiarnia „HETMAŃSKA”, Nowa Sarzyna, ul. Prusa 4, tel.017 241 34 62. - Kawiarnia „AGA”, Nowa Sarzyna, ul. Prusa 17, tel. 604 108 977. - Kawiarnia „OLD CAFE”, Nowa Sarzyna, ul. Prusa 21, tel.017 241 14 20. 38 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Przychojec: Muzeum Wsi w gospodarstwie agroturystycznym Czesławy Zawadzkiej, Muzeum Kowalstwa. Leżajsk: Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów; Muzeum Ziemi Leżajskiej Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, ul. Władysława Jagiełły 2, 37-300 Leżajsk, - MOSiR w Nowej Sarzynie, ul. M. Konopnickiej 2, Nowa Sarzyna, tel. (0-17) 241 28 99, (017) 242 01 18 Kąpieliska i zalewy: - Kąpielisko nad zalewem na rzece Tarlaka, 37-110 Brzóza Królewska, tel.:017 242 90 80 - Zalew Czyste, 37-306 Grodzisko Dolne - Zalew FLORYDA, ul. Kąty, 37-300 Leżajsk, Tel. (017) 242- 01- 18, Korty tenisowe: - Klub sportowy Unia, Nowa Sarzyna - Kort tenisowy, ul. Mickiewicza 27 (przy SP nr 2), 37-300 Leżajsk Ośrodki jeździeckie: - Ośrodek Jeździectwa i Rehabilitacji, 37-110 Julin, tel.: +48 17 226 17 58 - Ośrodek Jeździecki i Hipoterapii "Equistro" s.c, Wierzawice 173, 37-300 Leżajsk, tel.: 604 225 485 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Giedlarowa: Włościańskie Jadło, Kuryłówka: Obrzędy Wielkanocne – Kuryłowskie Zwyczaje, Gminne Obchody Dnia Strażaka, Dni Kuryłówki, Jazz nad Ożanną, Turniej wsi, Spotkanie z folklorem i nie tylko (Ożanna), Country - Blues (Ożanna), Dożynki Gminne. Leżajsk: Dni Leżajska, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej w Bazylice Leżajskiej, Międzynarodowy Jarmark Ludowej Sztuki Zabawkarskiej (tradycyjna zabawka: wóz zaprzężony w dwa konie - symbol regionalny), Festiwal Piosenki Harcerskiej i Turystycznej „HiT, Międzynarodowy Festiwal Łowieck. Nowa Sarzyna: Ogólnopolskie Spotkania Skrzypków Ludowych „Majdanówka”, Ogólnopolskie Spotkania Poetów Ludowych „Wrzeciono” z udziałem Polonii. Wierzawice: „Kapuściany Jarmark”. 39 POWIAT LUBACZOWSKI - Gorajec - cerkiew p.w. Narodzenia NMP z XVI wieku, - Horyniec Zdrój - zespół klasztorny oo. Franciszkanów z 1758 roku; pałac Ponińskich z XVI wieku (obecnie: sanatorium); - Lipsko: kościół z początku XVIII wieku - Łukawiec: unikalny drewniany kościół z 1756 roku; - Narol: kościół z 1792 roku; - Nowe Sioło: park i ruina murowanego, obronnego dworu z XVII wieku; - Nowiny Horynieckie: drewniana kaplica Matki Bożej, wzniesiona w miejscu cudownych objawień w 1896 roku; - Oleszyce: kościół murowany z XVI wieku, we wnętrzu cenne późnorenesansowych nagrobki rodziny Ramszów; - Radruż: cerkiew p.w. Św. Paraskewy z XVI w. - Ruda Różaniecka: zespół pałacowy: park, pałac z XVIII wieku, oficyna, leśniczówka oraz gorzelnia z początku XX wieku (obecnie: Dom Pomocy Społecznej); zabytki obronne: „Linia Mołotowa” - zbudowana przez wojska sowieckie w latach 1940-1941 - zgrupowanie schronów bojowych i punktów dowodzenia na Wschodnim Roztoczu: Polanka – wzgórze Hrebcianka, Wielki Dział. - Wielkie Oczy: zespół klasztorny - niegdyś oo. Dominikanów - z XVII wieku, Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Uzdrowisko Horyniec, ul. Sanatoryjna 3, Horyniec Zdrój, tel.: 016 631 30 88 - Ośrodek „Dukat”, Horyniec-Zdrój, ul.Mickiewicza 8, tel.:016 631 32 65 - Pensjonat „Hetman”, Horyniec-Zdrój, Al.Przyjaźni 6, tel.:016 631 33 32 - Restauracja i hotel "Pałacowy", Narol. ul. Parkowa 2, tel.:016 631 92 23 - "SAKRA" Krystyna Gaczoł, Narol, Rynek 2, tel.:016 631 90 00 - Hotel i Restauracja „Pałacowa”, ul. Parkowa 2, Narol, tel.:016 631 92 24 - Pensjonat Aleksander Mamczur, Łukawica 14, Narol, tel.:016 631 70 72 - Pensjonat Stanisław Nowak, ul. Warszawska 28, Narol, tel.:016 631 70 16 - Hotel i Restauracja Feniks, ul. Unii Lubelskiej 8, Lubaczów, tel.:016 632 95 00 - Hotel i Restauracja „U Dina”, ul. Kraszewskiego 3, Lubaczów, tel.:016 632 98 60 - Restauracja Zamkowa, ul. Sobieskiego 6a, Lubaczów, tel.:016 632 37 75 40 Gastronomia: - Restauracja – Hetman Aleja Przyjaźni 6, Horyniec-Zdrój, tel.:016 631 33 32 - Restauracja – Sawa ul. Mickiewicza 8, Horyniec Zdrój - Restauracja – Zdrojowa Aleja Przyjaźni 4, Horyniec-Zdrój - Ośrodek „Dukat” Horyniec-Zdrój, ul. Mickiewicza 8, tel.:016 631 32 65 - Restauracja i hotel "Pałacowy", Narol. ul. Parkowa 2, tel.:016 631 92 23 - "SAKRA" Krystyna Gaczoł Narol, Rynek 2, tel.:016 631 90 00 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Muzeum w Lubaczowie (w zabytkowym spichlerzu z początku XIX wieku), Dodatkowa infrastruktura Ośrodki jeździeckie: - Gospodarstwo Rolne "Procajło", 37-620 Horyniec Zdrój, Radruż, tel.: +48 16 631 30 13 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Cieszanów: Dni Cieszanowa i innych miejscowości. Horyniecka Biesiada Teatralna – przegląd amatorskich teatrów z całej Polski POWIAT ŁAŃCUCKI Bardzo cennym powiatem w województwie jest powiat łańcucki. W Łańcucie znajduje się Pałac Potockich z XVIII w. wraz z powozownią, w której mieści się cenna kolekcja dworskich powozów. Cały zamek otoczony jest pięknym parkiem. W powiecie jest dość dobra infrastruktura turystyczna. - Albigowa: Zespół Młyński Ordynacji Potockich z 1927 roku; Stado Ogierów Ordynacji Potockich z 1927 roku, - Białobrzegi: kościół p.w. Serca Pana Jezusa; zespół dworsko-parkowy i młyn z XIX wieku; - Budy Łańcuckie: kościół p.w. Najświętszego Serca Marii Panny; - Czarna: domy tkaczy (warsztat i mieszkanie pod jednym dachem), drewniane, zrębowe, z XIX wieku; - Julin - pałac myśliwski z XIX wieku, - Kosina: kościół p.w. Św. Sebastiana z 1737 roku; 41 - Krzemienica: drewniany kościół pw. Św. Jakuba Starszego z XVI wieku; - Łańcut: Pałac Potockich i park z XVIII wieku, stajnie i Powozownia z XIX wieku, zbiory sztuki cerkiewnej, izba pamięci 10 Pułku Strzelców Konnych, kolekcja dworskich powozów, obrazy i rzeźba, wnętrza pałacowe, etc. Muzeum Gorzelnictwa w klasycystycznym dworku znajduje się pod opieką Fabryki Wódek, w ekspozycji: zbiory starych butelek, dawne metody produkcji, zabytkowe urządzenia rozlewnicze, dokumenty, dyplomy, stare etykiety; sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w kościele p.w. Św. Stanisława Biskupa, kościół i klasztor oo. Dominikanów, klasztor ss. Boromeuszek; synagoga; stary z XVII i nowy cmentarz z XIX wieku - Medynia Głogowska: zagroda garncarska z XIX wieku, szereg budynków zrębowych, mieszkalnych z XIX wieku, przy których znajdują się piece garncarskie. - Rakszawa: kościół p.w. Świętego Krzyża z XIX wieku; - Sonina: kościół p.w. Św. Jana Chrzciciela z XVII wieku; - Tarnawka: cerkiew - obecnie kościół katolicki p.w. Nawiedzenia NMP. - Żołynia: kościół p.w. Św. Jana Kantego z XIX wieku; stary cmentarz z XIX wieku Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Hotel „Pod Zamkiem”, ul. Kościuszki 19, Łańcut, tel.:017 225 36 46 - Hotel i Restauracja „Zamkowy”, ul. Zamkowa 1, Łańcut, tel.:017 225 26 71 - Motel i Restauracja Bogdanka, ul. Armii Krajowej 82, Łańcut, tel.017 225 71 59, - Hotel i Restauracja Szwadron, ul. Mickiewicza 16, Łańcut, tel.:017 225 60 42 - Pensjonat i Restauracja Pałacyk, ul. Paderewskiego, Łańcut, tel.:017 225 20 43 - Agroturystyka Chmiel Halina, Pogwizdów 167, tel. (017) 226-02-48 - Agroturystyka Genowefa Kuźniar, Medynia Łańcucka, tel. (017) 771-26-74 lub 663 206 652 - Agroturystyka Stanisława Stopa, Medynia Łańcucka, tel. (017) 771-29-23 - Zajazd DYMARKA, Dąbrówki, 37-100 Łańcut tel./fax 017 225 14 07 - "Sezam", 37-124 Kraczkowa, Kraczkowa 1629, tel.: +48 17 226 66 78 - Hotelik „Elixir”, Kraczkowa 1440, tel.:017 225 09 69 Gastronomia: - Zajazd DYMARKA, Dąbrówki, 37-100 Łańcut tel./fax. 017 225 14 07 - Hotel i Restauracja „Zamkowy”, ul. Zamkowa 1, tel.:017 225 26 71 - Motel i Restauracja Bogdanka, ul. Armii Krajowej 82, tel.017 225 71 59, - Hotel i Restauracja Szwadron, ul. Mickiewicza 16, tel.:017 225 60 42 42 - Pensjonat i Restauracja Pałacyk, ul. Paderewskiego, tel.:017 225 20 43 - Restauracja "Opera", 37-100 , ul. Sikorskiego 4, tel.: +48 17 225 27 67 - Restauracja "Storczyk", 37-100 Łańcut, ul. Rzeźnicza 8, tel.: +48 17 225 25 70 - Restauracja "Zabytkowa", 37-100 Łańcut, ul. Dominikańska 1, tel.: +48 17 225 29 23 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea: - Łańcut: Muzeum Gorzelnictwa; Muzeum Zamek Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 37-100 Łańcut, ul. Kościuszki 18, tel.: 017 225 25 69 Wyciągi narciarskie: - Wyciąg narciarski, 37-123 Handzlówka, tel.:017 225 45 12 Korty tenisowe: - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 37-100 Łańcut, ul. Kościuszki 18, tel.: 017 225 25 69 Ośrodki jeździeckie: - OŚRODEK JEŹDZIECKI, Czarna k/ Łańcuta, 37-125 Czarna 424, tel: 501 368 645, - Ośrodek Jeździecki, 37-126 Medynia Głogowska , Zalesie – Tamówka, tel.: 017 772 37 87 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Łańcut: Festiwal Muzyczny, Międzynarodowe Kursy Muzyczne im. Z. Brzewskiego, Przegląd Orkiestr Dętych Powiatu Łańcuckiego, Dni Powiatu Łańcuckiego, Dni Miasta Łańcuta, Łańcucka Jesień Kulturalna. Albigowa: Dni Kwitnących Sadów, Festiwal Kwiatów i Biesiada Pszczelarska. Medynia Łańcucka: Jagodzianki – Święto Jagodowe, Międzynarodowe Warsztaty Garncarskie i Jarmark Garncarski. Sonina: Smaki i Aromaty z Galicyjskiej Chaty - Koło Gospodyń Wiejskich, Biesiada Pszczelarska. Markowa: Markowska Borynomania (skansen). Głuchów: Święto Chleba. Medynia Łańcucka: Gminne Święto Ziemniaka. Wola Mała: Lipowe Skrzypeczki – Zjazd Kapel Ludowych. 43 POWIAT MIELECKI - Boża Wola: domy drewniane z 1887 roku; - Chorzelów: kościół p.w. Wszystkich Świętych z 1566 roku; plebania z 1855 roku ze zbiorami muzealnymi i dokumentami parafialnymi od 1637 roku oraz zespół pałacowy i park dworski z XVII wieku. - Czajkowa: dzwonnica fundacji gminy z 1880 roku, dzwon wciąż obwieszcza mieszkańcom najważniejsze wydarzenia; kapliczka Św. Huberta z XIX wieku. - Dąbie: cmentarz żołnierski z okresu I wojny światowej. - Dębiaki: niszczejący młyn wodny Edwarda Winscha z XIX wieku - Gawłuszowice: kościół p.w. Św. Wojciecha z 1677 roku, wystrój wnętrza z XVIII wieku. - Jamy: kościół p.w. Św. Augustyna z 1692 roku. - Jaślany: kopiec zwany Górą Św. Anny. - Książnice: ślady prehistorycznego osadnictwa i wczesnośredniowiecznej osady. - Łysaków: „Kopce Szwedzkie” z XVII wieku oraz kopiec z krzyżem ku czci poległych za ojczyznę w 1525 roku. - Malinie: park i dwór Tarnawskich (do gruntownego remontu). - Mielec: zabytkowy kościół Św. Mateusza z XVII wieku; kaplica rodziny Boguszów z 1877 roku; drewniana dzwonnica i kościół p.w. Św. Marka Ewangelisty z I połowy XIX wieku, dworek Suchorzewskich (obecnie apteka) z 1830 roku oraz pałacyk Oborskich z początku XIX wieku (obecnie Muzeum Regionalne). - Orłów (dawniej Schonanger): wieś założona w 1783 roku przez kolonistów austriackich, zachowany układ przestrzenny wsi i zagród gospodarczych. - Przecław: zamek murowany z XVI wieku. - Radomyśl Wielki: staromiejski układ urbanistyczny miasta, Rynek o boku 135 m jest jednym z największych w Polsce, w pierzejach rynkowych znajdują się domy z XVIII i XIX wieku; kościół p.w. Przemienienia Pańskiego z 1779 roku; cmentarz żydowski o powierzchni 1,3 ha, fragmenty macew i pomnik upamiętniający zamordowanych w 1942 roku 500 Żydów, najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1817 roku, a dwa najmłodsze postawiono po II wojnie światowej. - Rzemień: w dolinie rzeki Wisłoki średniowieczna wieża obronna, jedna z pierwszych budowli murowanych (wzmianki z 1448 roku) na terenie Puszczy Sandomierskiej; pałac Szaszkiewiczów z 1869 roku. - Sadkowa Góra: park i dwór z początku XIX wieku. 44 - Sarnów: kościół drewniany p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1833 roku (wcześniej zbór protestancki kolonistów niemieckich tzw. „Holendrów”, przejęty i poświęcony w 1942 roku). - Trzciana: „wioska wiatraków” - do 1939 roku stało w niej ponad 40 wiatraków, pozostały dwa: wiatrak Janiny Samborskiej, zbudowany w Woli Mieleckiej i w 1933 roku przeniesiony do Trzciany - zachowane skrzydła i mechanizmy młyna oraz wiatrak typu „koźlak”. - Wola Zdakowska: dwór murowany z 1911 roku (do remontu); - Zgórsko: kościół p.w. Św. Mikołaja z 1781 roku. Infrastruktura turystyczna Noclegi: - "Hotel Polski"*** Jubilat Sp. z o.o., 39-300 Mielec, ul. Biernackiego 12, tel.:017 788 86 66 - Hotel** ATENA, ul. Przemysłowa 67, 39-300 Mielec, tel.: (017) 773 91 00 - Hotel** Iskierka,ul. Wojska Polskiego 3, 39-300 Mielec, tel.: (017) 788 16 96 - Motel** REG BENZ, ul. Legionów 80, 39-300 Mielec, tel.: (017) 583 05 16 Gastronomia: - "Hotel Polski"*** Jubilat Sp. z o.o., 39-300 Mielec, ul. Biernackiego 12, tel.:017 788 86 66 - Hotel** ATENA, ul. Przemysłowa 67, 39-300 Mielec, tel.: (017) 773 91 00 - Hotel** Iskierka, ul. Wojska Polskiego 3, 39-300 Mielec, tel.: (017) 788 16 96 - Motel** REG BENZ, ul. Legionów 80, 39-300 Mielec, tel.: (017) 583 05 16 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Mielec: Muzeum Regionalne - siedziba w pałacyku Oborskich, Tuszów Narodowy: Izba Pamięci w domu rodzinnym gen. Władysława Sikorskiego, w zbiorach dokumenty dotyczące życia i dzieł Generała. Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - "Hotel Polski"*** Jubilat Sp. z o.o., 39-300 Mielec, ul. Biernackiego 12, tel.:017 788 86 66 - Ośrodek Sportowy, 39-300 Mielec, ul. Solskiego 1, tel.: 017 583 11 91 fax: 017 586 49 15 Aerokluby: - Aeroklub Mielecki, 39-300 Mielec, ul. Kosmonautów, tel: +48 17 788 76 95 Kąpieliska i zalewy: - Zalew w Rzemieniu, 39-322 Rzemień 45 Korty tenisowe: - "Hotel Polski"*** Jubilat Sp. z o.o., 39-300 Mielec, ul. Biernackiego 12, tel.: 017 788 86 66 - Klub Tenisa Ziemnego "Gryf", ul. Warszawska 5, tel. 017 583 20 81, - Korty Tenisowe, ul. Kusocińskiego, tel. 017 788 62 71, tel. kom. 0-603 748 028 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Mielec: Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego, Dni Kultury Narodów, Międzynarodowy Festiwal Instrumentów Dętych Blaszanych, Międzynarodowy Festiwal Muzyczny. Radomyśl Wielki: Podkarpacki Konkurs Wieńca Dożynkowego, Wielkanocny Kiermasz Potraw Regionalnych, Dni Radomyśla Wielkiego, Dożynki Gminne i Konkurs Wieńca Dożynkowego. POWIAT NIŻAŃSKI Charakteryzując powiat niżański okazuje się, że powiat jest bardzo słabo zagospodarowany turystycznie. Jest bardzo mało infrastruktury turystycznej oraz bazy dodatkowej (baseny, korty tenisowe, ośrodki jeździeckie). Odbywają się natomiast bardzo interesujące festyny i festiwale, np. „powidlaki” czy festiwal wikliniarski. - Jeżowe: drewniany kościół p.w. MB Śnieżnej z 1720 roku; - Kurzyna Średnia: kościół drewniany p.w. Św. Marii Magdaleny i Mikołaja (z początku XIX wieku). - Nisko: kościół p.w. Św. Józefa (murowany w 1896 roku) - Rudnik nad Sanem: produkcja i sprzedaż wikliny oraz wyrobów wikliniarskich. - Ulanów: kościoły drewniane p.w. Św. Jana Chrzciciela (1643 rok) i kościół cmentarny p.w. Św. Trójcy; Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Zajazd "Pod Jesionami", 37-400 Nisko, ul. Lubelska 1C, tel.: +48 15 642 61 41 - Hotel* Galicja, Podlądzie 1, 37-410 Ulanów, tel.: (015) 876 36 29, - Hotelik „U Lecha”, ul. Paderewskiego 24a, Nisko, tel.:015 841 27 61 - Hotelik „Kronan”, ul. Mickiewicza 44, Rudnik n/Sanem, tel.:015 876 22 83 - Ośrodek Wypoczynkowy, Harasiuki, tel.:015 879 13 04 46 Gastronomia: - Restauracja "Zielony Dworek", 37-400 Nisko, ul. Sandomierska 23, tel.: +48 15 841 33 16 - Zajazd "Pod Jesionami", 37-400 Nisko, ul. Lubelska 1C, tel.: +48 15 642 61 41 - Cukiernia, 37-400 Nisko, ul. Paderewskiego 17, tel.: +48 15 841 27 14 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Harasiuki: „Grzyby” - plenerowa impreza - swoiste „dożynki leśne” zbiorów runa leśnego. Krzeszów: „Powidlaki” - tradycyjne smażenie powideł śliwkowych w miedzianych kotłach, koncerty kapel ludowych, etc., „Wakacjonalia” - cykl imprez folklorystycznych poświęconych kulturze lasowiackiej. Nisko: Święto chleba - kiermasz sztuki piekarniczej i ludowej. Rudnik Nad Sanem: „Wiklina” - festiwal sztuki i tradycji wikliniarskiej, wystawy i warsztaty. Ulanów: tradycje flisackie - Ogólnopolskie Dni Flisactwa, m.in. pokaz spławu drewna tratwą, kuchnia regionalna, koncert kapeli flisackiej, spływ galarów i łódek z pochodniami, etc. POWIAT PRZEMYSKI Powiat przemyski ma dość dobrą infrastrukturę turystyczną. Na terenie powiatu znajduje się znakomity zabytek architektury obronnej – „Twierdza Przemyśl”, która przyciąga licznych turystów. W samym Przemyślu znajdują się bardzo ciekawe zabytki i osobliwe muzea np. Muzeum Fajek i Dzwonów. Mało jest infrastruktury dodatkowej (baseny, kąpieliska, ośrodki jeździeckie, itp.) - Bircza: neogotycki pałac Humnickich z początku XIX wieku (ślady XVII-wiecznych fortyfikacji); - Dubiecko: pałac z XVIII wieku, wzniesiony w miejscu dawnego zamku; - Krasiczyn: zespół parkowo-zamkowy, jeden z najcenniejszych renesansowych zabytków w Polsce. Zamek otacza okazały park z licznymi egzotycznymi roślinami i pomnikami przyrody; - Medyka: pozostałości dworu Pawlikowskich (oficyna, dom letni, park krajobrazowy); 47 - Posada Rybotycka: Muzeum Cerkiew Obronna - Oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej - cerkiew w Posadzie jest najstarszą w Polsce murowaną cerkwią obronną z XV wieku, we wnętrzu fragmenty XVII-wiecznej polichromii, a także napisy w języku łacińskim i ruskim oraz daty: 1506, 1514 pozostawione przez pielgrzymów. - Przemyśl: Z Przemyślem związana jest magia (czarownice, pochówki wampiryczne): spośród kilkunastu znanych pochówków wampirycznych w Polsce, trzy zachowały się właśnie w Przemyślu; Zabytki Przemyśla: Archikatedra p.w. Wniebowzięcia NMP i Św. Jana Chrzciciela - zbudowana w XV i XVI wieku na miejscu świątyni romańskiej, której relikty są zachowane w podziemiach; przy archikatedrze późnobarokowa dzwonnica (71 m); kościół i klasztor p.w. Św. Teresy (oo. Karmelitów Bosych) – z XVII wieku we wnętrzu słynna rokokowa ambona w kształcie łodzi; kościół p.w. Św. Marii Magdaleny (oo. Franciszkanów) z XVIII wieku, w nim znajdują się relikwie Św. Wincentego, patrona Przemyśla; kościół p.w. Św. Antoniego Padewskiego (oo. Franciszkanów Reformatów) z XVII wieku; katedra p.w. Św. Jana Chrzciciela z XVII wieku, we wnętrzu zabytkowy XVII-wieczny ikonostas z cerkwi w Lubaczowie; bizantyjska rotunda w podziemiach Archikatedry; Nowa Synagoga (obecnie Przemyska Biblioteka Publiczna) – budynek pochodzi z 1918 roku, synagoga została wyremontowana w latach 60-tych XX wieku; synagoga na Zasaniu z 1892 roku - w okresie okupacji hitlerowskiej zamieniona na miejską elektrownię, wystrój wnętrza zniszczony; rynek i kamienice z XVI i XVII wieku; Wieża Zegarowa z XVIII wieku; Dworzec PKP wybudowany przez Austriaków w 1860 roku (replika dworca w Wiedniu, jedna z najpiękniejszych budowli kolejowych w Polsce); siedziba Starostwa Przemyskiego (dawny Klasztor Dominikanów) pochodzący z poczatku XVII wieku; dawny Klasztor Dominikanek z początku XVII wieku (obecnie Klub Garnizonowy i Muzeum Twierdzy Przemyśl); fragmenty obronnych murów miejskich przy ul. Basztowej z XVI i XVII wieku; dworek pochodzący z XVI wieku należący do S. Orzechowskiego, Zamek Kazimierzowski wzniesiony przez króla Kazimierza Wielkiego, przebudowany w XVI wieku. Na dziedzińcu ekspozycja reliktów rotundy i palatium z czasów Bolesława Chrobrego; Pałac Lubomirskich – neogotycki, z 1887 roku, otoczony parkiem w stylu angielskim. - Twierdza Przemyśl z drugiej połowy XIX wieku – jedna z największych w Europie: po Antwerpii i Verdun. Jej obwód wynosi 45 km (Bukareszt - 130 km, Paryż - 100 km, Kraków (60 km); Symboliczną datą dla Twierdzy jest 17 IX 1914, kiedy to padł pierwszy strzał z Twierdzy Przemyśl w stronę nacierającej Armii Rosyjskiej. Większość fortów zachowana jest w miarę dobrym stanie. „Twierdza Przemyśl” to dwa pierścienie umocnień, wewnętrzny z 18 fortami oraz zewnętrzny składający się z 42 fortów. Należą do nich m.in.: fort XV „Borek”, fort I „Salis Soglio”, fort II „Jaksmanice”, fort IV „Optyń” (jeden z najsilniej 48 uzbrojonych fortów, wraz z fortem III „Łuczyce” zamykał Dolinę Wiaru i tym samym Bramę Przemyską), fort V „Grochowce”, fort VI „Iwanowa Góra”, fort X „Orzechowce”, fort XI „Duńkowiczki” i inne. Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Dom Wycieczkowy PTTK – Przemyśl 37-700 ul. Waygarta 3, tel. 016 678 32 74 - „Chopin” Hotel kat. * - Przemyśl 37-700 ul. Grażyny 16, tel. 016 678 47 97 - „Marko” Hotel kat. *** - Przemyśl 37-700 ul. Lwowska 40, tel. 016 678 92 72 - Hotelik Garnizonowy, ul. Lwowska 36, tel.:016 675 15 28 - „Pod Basztą” Hotelik – Przemyśl 37-700, ul. Królowej Jadwigi 4, tel. 016 678 82 68 - „Pod Białym Orłem” Hotel kat. ** - Przemyśl 37-700, ul. Sanocka 13, tel. 016 678 61 07 - „Na Górce” Restauracja – Przemyśl 37-700, ul. Królowej Jadwigi 13a, tel. 016 670 75 33 - Hotel*** Albatros, ul. Ofiar Katynia 26, 37-700 Przemyśl, tel.: (016) 678 08 70 - „Wyrwigrosz” Restauracja – Przemyśl 37-700, Rynek 20, tel. 016 678 58 58 - „Zamek” Camping – Przemyśl 37-700, ul. Sanocka 8a, tel. 016 675 02 65 - Impresja Hotel i Zajazd – Krasiczyn 157, tel. 016 670 60 60 - Hotel*** Zamkowy, Krasiczyn 179, 37-741 Krasiczyn, tel./fax.: (016) 671 83 16 - „Panorama” Hotelik – Dybawka 26c, 37-741 Krasiczyn, tel. 016 671 83 03 - "Agro-relax" Zdzisław Stańkowski – Krasiczyn 17, tel. 016 671 83 72 - Hotel * Hala, Mickiewicza 30, 37-700 Przemyśl, tel./fax.: (016) 678 38 49 - Hotel** Europejski, ul. Sowińskiego 4, 37-700 Przemyśl, tel.: (016) 675 71 00; - Hotel** Facpol, ul. Armii Krajowej 14, 37-700 Przemyśl, tel.: (016) 670 91 05; - Hotel*** Gromada, ul. Wybrzeże J.Piłsudskiego 4, 37-700 Przemyśl, tel.: (016) 676 11 11; - "Zacisze" Zajazd, 37-700 Przemyśl, ul. Sobieskiego 2, tel.: +48 16 670 50 04 - Schronisko* Młodzieżowe Matecznik, ul. Lelewela 6, 37-700 Przemyśl, tel.:016 670 61 45 - Ośrodek Wypoczynkowy „Trójca”, Trójca, tel.:016 672 52 42 - Zajazd „W siodle”, Leszczowa Dolna 107, tel.016 672 01 08 - Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy, Słonne, tel.:016 651 11 37 - Ośrodek Rekreacyjno-Wczasowy „Zielona Polana”, Łączki, tel.:016 651 24 70 Gastronomia: - Dom Wycieczkowy PTTK – Przemyśl 37-700 ul. Waygarta 3, tel. 016 678 32 74 - „Chopin” Hotel kat. * - Przemyśl 37-700 ul. Grażyny 16, tel. 016 678 47 97 - „Marko” Hotel kat. *** - Przemyśl 37-700 ul. Lwowska 40, tel. 016 678 92 72 49 - „Pod Basztą” Hotelik – Przemyśl 37-700, ul. Królowej Jadwigi 4, tel. 016 678 82 68 - „Pod Białym Orłem” Hotel kat. ** - Przemyśl 37-700, ul. Sanocka 13, tel. 016 678 61 07 - „Na Górce” Restauracja – Przemysl 37-700, ul. Królowej Jadwigi 13a, tel. 016 670 75 33 - „Wyrwigrosz” Restauracja – Przemyśl 37-700, Rynek 20, tel. 016 678 58 58 - Impresja Hotel i Zajazd – Krasiczyn 157, tel. 016 670 60 60 - „Panorama” Hotelik – Dybawka 26c, 37-741 Krasiczyn, tel. 016 671 83 03 - "Agro-relax" Zdzisław Stańkowski – Krasiczyn 17, tel. 016 671 83 72 - Hotel * Hala, Mickiewicza 30, 37-700 Przemyśl, tel./fax.: (016) 678 38 49 - Hotel** Europejski, ul. Sowińskiego 4, 37-700 Przemyśl, tel.: (016) 675 71 00; - Hotel** Facpol, ul. Armii Krajowej 14, 37-700 Przemyśl, tel.: (016) 670 91 05; - Hotel*** Gromada, ul. Wybrzeże J.Piłsudskiego 4, 37-700 Przemyśl, tel.: (016) 676 11 11; - "Zacisze" Zajazd, 37-700 Przemyśl, ul. Sobieskiego 2, tel.: +48 16 670 50 04 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Przemyśl: Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej, Muzeum Dzwonów i Fajek (Wieża Zegarowa), w ekspozycji: historyczne i współczesne dzwony oraz kolekcja fajek i fajczarskich tradycji rzemiosła przemyskiego; Muzeum Historii Miasta Przemyśla; Muzeum Twierdzy Przemyśl. Muzeum Archidiecezjalne im. Bł. Józefa Sebastiana Pelczara Biskupa, Posada Rybotycka: Muzeum Cerkiew Obronna - Oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej Bolestraszyce: Arboretum i Zakład Fizjografii Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Kryta pływalnia, 37-700 Przemyśl, ul. 22 Stycznia 4 tel. +48 16 670 65 45 Wyciągi narciarskie: - Wyciąg narciarski, 37-740 Bircza , Korzeniec, tel.: 016 671 02 20 - Stok narciarski, 37-700 Przemyśl, ul. Sanocka 4, tel. +48 16 678 77 84 Korty tenisowe - Korty tenisowe KKS Czuwaj, 37-700 Przemyśl, ul. ul. 22 Stycznia 6 Ośrodki jeździeckie: - Stadnina koni Kalników, 37-724 Kalników, tel.: +48 16 671 42 01 - "W siodle" Zajazd, 37-740 Bircza, Leszczawa Dolna 107, tel.: +48 16 672 01 08 - Hodowla koni "Sadaro", 37-714 Krasiczyn, Rokszyce, tel.: +48 16 671 83 35 50 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Babice: Przegląd Rodzin Muzykujących „Folkowa Nuta”. Krasiczyn: Wielokulturowy Festiwal Galicja; Międzynarodowy Turniej Rycerski – impreza w plenerze krasiczyńskiego parku z udziałem walecznych rycerzy z sąsiednich krajów; Festiwal Kultury Japońskiej; Gala Myśliwska. Przemyśl: Jarmark Wielkanocny, Podkarpacki Jarmark Turystyczny, Ogólnopolski Festiwal Kapel Podwórkowych, Przemyska Wiosna Poetycka, Święto Zamku Kazimierzowskiego, Przemyska Wiosna Fredrowska - teatry z Polski, Ukrainy i Słowacji prezentują komedie Aleksandra Fredry, Wielkie Manewry Szwejkowskie Twierdzy Przemyśl, Święto Miodu, Międzynarodowy Festiwal Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych, Salezjańskie Lato Muzyczne, Święto Fajki, Festyn kulturalny z okazji święta patrona miasta „Wincentiada”, Noc Kupały, Wielokulturowy Festiwal „Galicja”, Młodzieżowy Międzynarodowy Festiwal Pieśni Patriotycznej, Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego, Międzynarodowe Triennale Malarstwa Euroregionu Karpaty „Srebrny Czworokąt”, Międzynarodowy Festiwal Jazzowy „Jazz Bez...” - Polsko-Ukraińskie spotkanie muzyków jazzowych z koncertami w Przemyślu i Lwowie. POWIAT PRZEWORSKI Największą atrakcją tego powiatu jest kolejka wąskotorowa „Pogórzanin” na trasie której znajduje się najdłuższy w Europie tunel kolejki wąskotorowej o długości 602 m. W miastach powiatu jest wiele ciekawych zabytków, które przyciągają turystów. Infrastruktura powiatu jest dość słaba. - Hadle Szklarskie: pałac i park rodziny Łastawieckich z końca XIX wieku. - Krzeszowice: cerkiew p.w. Św. Michała. - Lipnik: dwór murowany z XX wieku, obecnie Fundacja Pomocy Młodzieży im. Jana Pawła II. - Łopuszka Mała: dwór rodziny Pogonowskich. - Nowosielce: kościół obronny p.w. Marii Magdaleny z 1595 roku, odpierał najazdy Tatarów w XVII wieku, we wnętrzu: renesansowe stalle, ambona, kamienna kropielnica oraz kaplica Św. Jana Nepomucena z XVIII wieku. - Przeworsk: należy do najstarszych osad na Podkarpaciu. Przez Przeworsk wiódł szlak handlowy z Krakowa przez Przemyśl do Lwowa oraz szlak „bursztynowy” z północy kraju 51 przez Sandomierz na Węgry. W mieście znajduje się: klasztor oo. Bernardynów z początku XVI wieku; Bazylika p.w. Ducha Św. z XV wieku. oraz pałac i park rodu Lubomirskich z XVII wieku; zabytkowy układ urbanistyczny miasta z Rynkiem, Ratuszem i mieszczańskimi kamieniczkami z XVIII i XIX wieku. Ciekawostką Przeworska są mury obronne - najstarsza część przy klasztorze oo. Bernardynów – sięgające do wys. 5 m. - Rudka i Leżachów: cerkwie p.w. Zaśnięcia Bogurodzicy. - Sieniawa: pałac i park rodu Sieniawskich, później Czartoryskich, w latach 30-tych XIX wieku książę Adam Czartoryski gruntownie odnowił wnętrza. - Siennów: kościół drewniany p.w. Wszystkich Świętych z 1676 roku. - Tryńcza: spichlerz dworski z XVIII wieku; - Urzejowice: pałac rodziny Turnau. - Zarzecze: pałac i park rodziny Dzieduszyckich z XIX wieku wybudowany wg projektu Magdaleny z Dzieduszyckich Morskiej. - Żuklin: pałac i park rodziny Kellerman. Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Hotel „Terapia” – Przeworsk 37-200 ul. Kilińskiego 2, tel. 016 648 26 26 - Hotel „Leliwa" – Przeworsk 37-200 ul. Lwowska 110, tel. 016 648 18 04 - „Pastewnik” Motel – Zajazd – Przeworsk 37-200 ul. Łańcucka 2, tel. 016 649 23 00 - „Galton" Mini Hotel – Przeworsk 37-200 Rynek 28, tel. 016 648 24 04 - "Pałac" Hotel, 37-530 Sieniawa, ul. Kościuszki 32, tel.: +48 16 649 17 00 Gastronomia: - „Terapia” Restauracja – Przeworsk 37-200 ul. Kilińskiego 2, tel. 016 648 26 26 - „Aston” Bar – Przeworsk 37-200 ul. Łańcucka 1b, tel. 016 648 90 43 - „Leliwa" Restauracja – Przeworsk 37-200 ul. Lwowska 110, tel. 016 648 18 04 - „Ratuszowa” Restauracja – Przeworsk 37-200 Rynek 1, tel. 016 648 51 99 - Restauracja „Rico”, Rynek 28, Przeworsk 37-200, tel.(016) 648 96 46 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea: - Przeworsk: Zespół Pałacowo – Parkowy 52 Dodatkowa infrastruktura - Kolejka wąskotorowa „Pogórzanin” – Przeworsk 37-200 ul. Lubomirskich 14, tel. 016 648 21 05 Kryte pływalnie: - Szkoła Podstawowa Nr 1, 37-200 Przeworsk, ul. Konopnickiej 5, tel.: +48 16 648 81 93 Wypożyczalnia sprzętu rekreacyjnego: - Szkoła Podstawowa Nr 1, 37-200 Przeworsk, ul. Konopnickiej 5, tel.: +48 16 648 81 93 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Jużyna: „Biesiada pod Platanem”- kuchnia tradycyjna i regionalna, Dożynki Archidiecezjalne. Przeworsk: Powiatowe Święto Chleba, Ogólnopolski Festiwal Saksofonowy, tel.: (016) 648 71 86 POWIAT ROPCZYCKO-SĘDZISZOWSKI Powiat ropczycko –sędziszowski charakteryzuje się niewielką ilością zabytków, niewielka jest również infrastruktura turystyczna. - Brzeziny: kościół p.w. Św. Mikołaja z XV wieku, jeden z najcenniejszych zabytków Podkarpacia, ołtarz główny z 1700 roku, ołtarz boczny z płaskorzeźbą „Opłakiwanie Chrystusa” z początku XVI wieku. - Bystrzyca: kościół drewniany p.w. Św. Franciszka z Asyżu, z pocz. XX wieku. - Iwierzyce: zespół dworski z 1889 roku. - Mała: kościół p.w. Św. Michała Archanioła z 1595 roku (przebudowany), Pomnik Chrystusa Króla, 17 m wysokości, wzniesiony w 1937 roku jako wotum dziękczynne za uratowanie wsi Mała od klęski gradobicia. Autor (pochodzi z Małej) Wojciech Durek wzorował się na słynnej figurze Chrystusa z Rio de Janeiro; - Kamionka: wieś o bogatych tradycjach, pochodzi z niej wielu muzyków ludowych i pisarz Wilhelm Mach, który opisywał ją w swoich utworach. - Lubzina – Sępnica: dwór z początku XIX wieku. - Łopuchowa: dwór i park z XVIII wieku, obecnie szkoła podstawowa. - Ocieka: pozostałości niemieckiego poligonu doświadczalnego z okresu II wojny światowej– fragmenty wyrzutni rakiet V-2 i bunkry. 53 - Olchowa: dwór drewniany z początku XIX wieku; - Ropczyce: należą do najstarszych miast południowo - wschodniej Polski. Głównymi zabytkami miejscowości są m.in. kościół p.w. Przemienienia Pańskiego z 1368 roku, przebudowany po pożarze w 1873 roku oraz Sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin z 1370 roku (przebudowane). - Sędziszów Małopolski: układ urbanistyczny miasta staropolskiego, z ratuszem z XVII wieku, kilka kamieniczek i domów drewnianych z XVIII i XIX wieku; stary cmentarz: m.in. pomniki nagrobne; kościół p.w. Narodzenia NMP z XVII wieku wybudowany wg projektu Tylmana z Gameren; klasztor oo. Kapucynów z XVIII wieku – w klasztorze wiele cennych zabytków, m.in.: obrazy z XVIII wieku, przeniesione z klasztoru w Olesku, ornaty, antepedia, kielichy, relikwiarze, lichtarze, etc., w klasztornej bibliotece ponad 4 tysiące starodruków z zakresu teologii, prawa kanonicznego, ascezy. Na niższym tarasie stoi rzeźba Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, wykonana w 1912 roku przez Wojciecha Samka, rzeźbiarza z Bochni Cokół, na którym umieszczono figurę, zdobi herb Potockich – Pilawa. W mieście znajduje się zbiorowa mogiła Żydów z Sędziszowa, Ropczyc i Wielopola zamordowanych 24 lipca 1942 roku. - Sielec: zespół dworski z połowy XIX wieku, dwór Franciszka Ksawerego Preka - Skrzyszów: dwór Hieronima Mieleckiego z XVI wieku, przebudowany. - Wola Ociecka: dwór Romerów, odrestaurowany w 2005 roku (obecnie hotel). - Wielopole Skrzyńskie: kościół p.w. Wniebowzięcia NMP z XVII wieku. - Wiercany: trzy dwory drewniane z XVIII/XIX wieku. - Witkowice: kościół p.w. Św. Michała Archanioła z 1761 roku (przebudowany). Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Motel "SUPER 6", Ropczyce ul. Witosa 10, tel. (17) 22-18-243 - Hotel Lechia, ul. Sportowa 32, Ropczyce, tel.: 017 221 65 57 - Zajazd "Pod Słońce", Ropczyce ul. Grunwaldzka 763, tel. (17) 22-17-101 - "Pokoje gościnne", Ropczyce ul. Witosa 1a, tel. (17)22-18-155 - Hotel i Restauracja „Zespół Dworkowo-Parkowy”, Wola Ociecka 90, tel.:017 223 05 60 - Hotel i Restauracja „W Starym Młynie”, ul. Rzeszowska 1, Sędziszów Małopolski, tel.:017 222 01 26 - Zajazd „Pod Górą”, Góra Ropczycka 196b, tel.:017 221 69 06 54 Gastronomia: - Restauracja „Słoneczna”, Ropczyce ul. Rynek 1, tel. 017 22 18 210 - Bar „U Janusza” Ropczyce ul. Grunwaldzka 78, tel. 017 221 70 93 - Zajazd „Pod Słońce” Ropczyce, ul. Grunwaldzka 6, tel. 017 221 87 19 - Hotel i Restauracja „Zespół Dworkowo-Parkowy”, Wola Ociecka 90, tel.:017 223 05 60 - Hotel i Restauracja „W Starym Młynie”, ul. Rzeszowska 1, Sędziszów Małopolski, tel.:017 222 01 26 Dodatkowa infrastruktura Korty tenisowe: - Ośrodek Sportu i Rekreacji, 39-100 Ropczyce, ul. Mickiewicza 56, tel.: +48 17 221 84 26 - Klub Sportowy Lechia, 39-120 Sędziszów Małopolski, ul. Sportowa 32, tel.: 017 221 65 57 - Ośrodek Sportu i Rekreacji, 39-110 Wielopole Skrzyńskie, tel.: +48 17 221 40 00 Kąpieliska i zalewy: - Zalew na rzece Tuszymka, 39-122 Kamionka Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Iwierzyce: Międzynarodowy Przegląd Grup i Zespołów Pieśni i Tańca. Ropczyce: Powiatowy Festiwal Piosenki Obcojęzycznej, Dni Ziemi Ropczyckiej, ogólnopolski jarmark kowalski Sędziszów Małopolski: Kiermasz palm i pisanek wielkanocnych, Jarmark folklorystyczny, Dożynki - święto plonów, Dni Sędziszowa, Festiwal Piosenki Harcerskiej i Turystycznej „Krajka Sędziszowska”. Wielopole Skrzyńskie: Dni Wielopola. POWIAT RZESZOWSKI Powiat rzeszowski wraz ze stolicą województwa podkarpackiego jest bardzo atrakcyjny pod względem turystycznym. W Rzeszowie znajduje się wiele atrakcyjnych i ciekawych zabytków, m.in. rynek z kamienicami, Podziemna Trasa Turystyczna, wiele zabytkowych kościołów. Infrastruktura turystyczna jest bardzo dobrze rozwinięta, jest dużo miejsc noclegowych i gastronomicznych. Co trzy lata w Rzeszowie odbywa się Światowy Festiwal Polonijnych Zespołów Folklorystycznych. 55 - Błażowa: neoromański kościół parafialny p.w. św. Marcina i Mikołaja wybudowany w latach 1896-1900 - Chmielnik: kościół p.w Niepokalanego Poczęcia NMP z 1783 roku; Synagoga z 1633 roku, sklepienie pochodzi z XIX wieku; - Dynów: Rynek z pomnikiem Władysława Jagiełły z 1910 roku i staromiejskie założenie urbanistyczne; szkoła murowana z XIX/XX wieku z bogatą dekoracją snycerską; cmentarz komunalny z początku XIX wieku wraz z kaplicą z 1829 roku; kościół p.w. Św. Wawrzyńca z 1663 roku; zespół dworski i park z początku XIX wieku; Cmentarz żydowski z II połowy XIX wieku; Dworzec kolejki wąskotorowej na linii Przeworsk-Dynów wraz urządzeniami sygnalizacyjnymi i torowiskiem z końca XIX wieku; Dwa schrony bojowe z tzw. „Linii Mołotowa”. - Rzeszów: układ staromiejski z rynkiem i kamienicami; Ratusz, Podziemna Trasa Turystyczna; Kolegium Pijarów założone w 1658 roku przez J. Lubomirskiego; Budynek Towarzystwa „Sokół”, w którym w 1895 roku zostało założone Stronnictwo Ludowe (obecnie siedziba Teatru im. Siemaszkowej); Wille secesyjne w Alei Pod Kasztanami; Stary Cmentarz z końca XVIII wieku; barokowy zespół klasztoru oo. Bernardynów; kościół Wniebowzięcia NMP; zespół klasztoru oo. Pijarów i kościół Św. Krzyża - obecnie Muzeum Okręgowe; kościół farny p.w. Św. Wojciecha i Św. Stanisława, gotyckie prezbiterium pochodzi z 1434 roku; Zamek Lubomirskich - oprócz części wieży, został zburzony, w jego miejscu (1903-05), wzniesiono nową budowlę, przystosowaną do potrzeb sądu i więzienia; Synagoga nowomiejska - zbudowana w 1686 roku, o charakterze obronnym, zniszczona pod koniec II wojny światowej, w 1965 roku odbudowana i nadbudowana, jednak utraciła pierwotny wygląd. Synagoga staromiejska - wybudowana przypuszczalnie na początku XVII wieku; - Słocina: empirowy dwór i park z XIX wieku; - Sokołów Małopolski: staropolski układ urbanistyczny, z Rynkiem i urokliwymi uliczkami; kościół neogotycki z 1918 roku; Cmentarz Żydowski z 300 nagrobkami z XVII-XX wieku; - Tyczyn: staromiejski układ urbanistyczny, z Rynkiem, kamienicami i ulicami odchodzącymi; dom przy ul. Kilińskiego 4 - piętrowy, zbudowany pod koniec XIX wieku, zwany dawniej Sahankówką; kościół p.w. Świętej Trójcy i Św. Katarzyny - prawdopodobnie pochodzi z połowy XV wieku z czasów Jana Pileckiego; zespół dworski i park Wodzickich z 1862 roku; cmentarz żydowski - Wólka Niedźwiedzia: drewniany kościółek z XVII wieku. - Załęże: zespół podworski z XVIII/XIX wieku i park. 56 Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Hotel AMBASADOR****,ul. Mickiewicza 13, 14, tel. 17 250 24 44 - Hotel FORUM ***, ul. Lisa-Kuli 19, tel. 17 859 40 38 - Hotel HETMAN***, ul. Langiewicza 29b, tel. 17 715 50 05, 17 850 71 91 - Hotel HUBERTUS ***,ul. Mickiewicza 5, tel. 17 852 60 07 - Hotel PREZYDENCKI ***, ul. Podwisłocze 48, tel. 17 862 68 35 - Hotel CLASSIC***, al. Armii Krajowej 32, tel. 17 857 88 80 - Hotel POD RATUSZEM **, ul. Matejki 8, tel. 17 852 97 80 - Hotel POLONIA **, ul. Grottgera 16, tel. 17 852 03 12 - Hotel ISKRA *, ul. Dąbrowskiego 75, tel. 17 854 97 40 - Hotel SPORTOWY *, ul. Jałowego 23a, tel. 17 9592483, 17 8534077 wew.44 - DWOREK, ul. Dąbrowskiego 19, Rzeszów, tel. 17 852 64 06 - Hotel POLONEZ, ul. Graniczna 21, Rzeszów, tel. 17 860 54 50 - Hotel* ORION, ul. Krakowska 443, 35-111 Rzeszów, tel./fax.: (017) 863 73 51 - Hotel*** VILLA RIWIERA, Al. Gen. W.Sikorskiego 118, 35-304 Rzeszów, tel.: (017) 229 13 46; fax.: (017) 857 58 50 - Hotel i Restauracja FOLWARK, ul. Paderewskiego 124a, Rzeszów, tel.:017 857 18 92 - Zajazd „Dwa Bratanki”, ul. Kwiatkowskiego 145, tel.:017 230 25 50 - Ośrodek rekreacyjno – Szkoleniowy „Kaczarnica”, Zaborów 205, Czudec, tel./fax 017 277 22 85 lub tel.017 277 19 51 - Hotel* Lider, ul. Piekarska 2, 36-060 Głogów Małopolski, tel./fax.: (017) 851 70 25 - Dwór "Ostoya" - Usługi hotelarskie, 36-002 Jasionka, ul. Jasionka 1a, tel.: 017 772 34 05 - "Pod Skrzydłami", Rzeszów, ul. Bieszczadzka 17b, tel.: 017 870 10 10 - Hotel "Nowy Dwór", 36-072 Świlcza, ul. Świlcza 146 E, tel.: +48 17 856 09 90 - Karczma "Pod Semaforem", Bojan s.c. , 36-068 Bachórz, tel.: 607 642 611 - Hotel** "ODEON", ul. Techniczna 1, 36-040 Boguchwała, tel.: (017) 872 01 00 - Hotel*** "MAGNAT", ul. Długa 21, 36-060 Głogów Młp., tel.: (017) 851 78 54 Gastronomia: - Hotel AMBASADOR****,ul. Mickiewicza 13, 14, tel. 17 250 24 44 - Hotel HUBERTUS ***,ul. Mickiewicza 5, tel. 17 852 60 07 - DWOREK, ul. Dąbrowskiego 19, tel. 17 852 64 06 - Hotel POLONEZ, ul. Graniczna 21, tel. 17 860 54 50 - Hotel* ORION, ul. Krakowska 443, 35-111 Rzeszów, tel./fax.: (017) 863 73 51 57 - Hotel*** VILLA RIWIERA, Al. Gen. W.Sikorskiego 118, 35-304 Rzeszów, tel.: (017) 229 13 46; fax.: (017) 857 58 50 - Hotel i Restauracja FOLWARK, ul. Paderewskiego 124a, tel.:017 857 18 92 - Zajazd „Dwa Bratanki”, ul. Kwiatkowskiego 145, tel.:017 230 25 50 - Restauracja Prohibicja, 35-064 Rzeszów, ul. Rynek 5, tel.: +48 17 852 79 80 - Dwór "Ostoya" - Usługi hotelarskie, 36-002 Jasionka, ul. Jasionka 1a, tel.: 017 772 34 05 - "Pod Skrzydłami", Rzeszów, ul. Bieszczadzka 17b, tel.: 017 870 10 10 - Hotel "Nowy Dwór", 36-072 Świlcza, ul. Świlcza 146 E, tel.: +48 17 856 09 90 - Karczma "Pod Semaforem", Bojan s.c., 36-068 Bachórz, tel.: 607 642 611 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Rzeszów: Muzeum Okręgowe, Muzeum Historii Miasta Rzeszowa z Podziemną Trasą Turystyczną, Muzeum Diecezjalne, Muzeum Etnograficzne, Muzeum Łowiectwa Teatry Rzeszów: Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Teatr Maska Filharmonie Rzeszów: Filharmonia Rzeszowska im. A. Malawskiego Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Dwór "Ostoya", 36-002 Jasionka 1a, tel.: +48 17 772 34 05 - "Delfin" - kryta pływalnia przy Gimnazjum nr 7, 35-310 Rzeszów, ul. Rejtana 30, tel.: +48 17 857 91 48 - "Muszelka" - kryta pływalnia przy Gimnazjum nr 11, 35-508 Rzeszów, ul. Starzyńskiego 17, tel.: +48 17 856 23 30 fax: +48 17 856 23 30 - Kryta pływalnia WSK-PZL Rzeszów, 35-083 Rzeszów, ul. Techniczna 7, tel.:017 854 64 13 - Rzeszowski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 35-010 Rzeszów, ul. ks. Jałowego 23a, tel.: +48 17 853 40 77 - Kryta Pływalnia KARPIK, Przy Gimnazjum Nr 5, ul. Solarza 12, tel.:017 857 00 91 - Kryta Pływalnia FALA w Nowej Wsi, OSiR w Trzebownisku, Nowa Wieś 387, 36-001 Trzebownisko, tel.:017 771 31 20 - Kryta pływalnia w Głogowie Małopolskim, ul. Parkowa 15, 36-060 Głogów Małopolski, tel.: 017 717 60 78 58 Wyciągi narciarskie: - Wyciąg narciarski, 38-119 Babica, tel.: +48 17 277 26 56 - Wyciąg narciarski, 36-025 Dylągówka, tel.: +48 17 229 53 06 Korty tenisowe: - Klub Sportowy Czarni, 38-001 Rzeszów, ul. Piłsudskiego 37, tel.: +48 17 853 48 89 - Rzeszowski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 35-010 Rzeszów, ul. ks. Jałowego 23a, tel.: +48 17 853 40 77 - AZS Klub Uczelniany Politechniki Rzeszowskiej, 35-084 Rzeszów, ul. Akademicka 4 Ośrodki jeździeckie: - Tadeusz Piątek, 35-330 Rzeszów, ul. Matysówka 128a, tel.: +48 17 221 97 02 - Klub Jazdy konnej "Amazonka", 36-043 Straszydle 295A, tel.: +48 17 871 92 35 - Ośrodek Jeździecki, 36-002 Jasionka, Tajęcina, tel.: +48 17 862 18 87 - Ludowy Klub Jeździecki "Zabajka", Głogów Małopolski, Zabajka 358, tel.:017 85 17 711 - Klub Jeździecki „Kucyk”, ul. Kwiatkowskiego 139, Rzeszów, tel.: 017 854 94 07 Aerokluby: - Aeroklub Rzeszowski, tel.: +48 17 853 62 16 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Błażowa: Jarmark Błażowski, „Starych potraw smak i urok” - Spotkania Kapel Ludowych, Gminne Święto Plonów. Boguchwała: Podkarpacki Festiwal Seniorów, Podkarpackie Spotkania Rodzin Repatriantów z Kazachstanu w Boguchwale, Przegląd Instrumentalistów i Zespołów Instrumentalnych w Zarzeczu. Dynów: Dni Pogórza Dynowskiego, Podkarpackie Spotkania Kabaretowe – Bykowisko- Kabaretowisko, Dożynki na Zasaniu. Głogów Małopolski: Dni Głogowa, Wojewódzkie Spotkania Kapel Ludowych. Rzeszów: Festiwal Szkolnych Teatrów Obcojęzycznych, Ogólnopolski Festiwal Piosenki Polskiej, Carpathia Festiwal, Dni Rzeszowa, Święto Ulicy Pańskiej, Światowy Festiwal Polonijnych Zespołów Folklorystycznych, Festiwal Kultury Japońskiej, Festiwal i Konkurs Multimedialny Rzeszów in Plus Ogólnopolski Festiwal Dziecięcych i Młodzieżowych Zespołów Tanecznych „O Laur Rzecha”, Rzeszowskie Spotkania Teatralne. Trzebownisko: Dni Zaczernia, Spotkanie Muzyków i Śpiewaków Ludowych „Dolina Łącka”, Dni Wólki Podleśnej i Dni Stobiernej, Dni Trzebowniska. 59 POWIAT SANOCKI W powiecie sanockim dzięki rozwojowi linii kolejowej, w 1872 roku otwarto I WęgierskoGalicyjską Kolej Żelazną (połączenie z Budapesztem), a 1884 roku Galicyjską Kolej Transwersalną (połączenie z Lwowem). Dzięki temu zyskał na atrakcyjności, wybudowano dwie stacje kolejowe. Do dzisiaj zachował się zabytkowy budynek stacji kolejowej w Nowym Zagórzu oraz zabytkowe szlaki kolejowe wraz z tunelem łupkowskim. Również ważną rolę odgrywała tutaj kopalnia ropy naftowej w Wielopolu. - Besko: kościół parafialny z 1755 r., wewnątrz polichromia z 1860 r. - Bukowsko: kościół z 1882-86 r. - Komańcza: w domu klasztornym Sióstr Nazaretanek w Komańczy przebywał przez rok, więziony przez władze PRL Prymas Stefan Wyszyński.; Greckokatolicka cerkiew parafialna pw. Opieki Matki Boskiej, przeniesiona ze wsi Dudyńce w 1988 roku i ustawiona na piętrowej murowanej podstawie. - Międzybrodzie: dawna cerkiew parafialna greckokatolicka p.w. Trójcy Św. murowana, wzniesiona w latach 1899 – 1900, obecnie kościół filialny rzymsko – katolicki. - Olchowa: cerkiew filialna p.w. Soboru Matki Boże z 1887 r., murowana kaplica z 1926 r., - Radoszyce: cerkiew parafialna p.w. św. Dymitra z 1868 r., we wnętrz oryginalny ikonostas, - Rzepedź: drewniana cerkiew z 1824 p.w. św. Mikołaja Biskupa oraz dzwonnica z początku XIX wieku. - Sanok: Na początku II wojny światowej, do 22 czerwca 1941 roku, Sanok był miastem granicznym pomiędzy Generalnym Gubernatorstwem a Związkiem Radzieckim. Po jej zakończeniu, do 1948 roku, miasto znalazło się w centrum „wojny domowej” pomiędzy trzema stronami: ukraińskimi oddziałami UPA, polskimi oddziałami WiN i wojskami MO, UB i WP. Zabytki Sanoka: gotycki zamek kazimierzowski; Katedralna Cerkiew Prawosławna p.w. Św. Trójcy z 1784r. w stylu klasycystycznym, we wnętrzu pełny ikonostas z XIX w.; Kościół i klasztor oo. Franciszkanów z lat 1632-40; Ratusz miejski z XVIIIw.; Kościół farny p.w. Przemienienia Pańskiego z lat 1874-87; Dom Mansjonarzy z XVII w.; Drewniana cerkiew greko-katolicka z 1844 r.; Muzeum Budownictwa Ludowego – Skansen; Muzeum Historyczne (Muzeum Ikon, Galeria Z. Beksińskiego). - Tyrawa Solna: dawna cerkiew gr.-kat, p.w. św. Jana Chrzciciela, od 1946 - Turzański: drewniana cerkiew parafialna p.w. św. Michała Archanioła zbudowana w 1803 r., jest to jedna z dwóch zachowanych cerkwi w stylu wschodniołemkowskim; stare łemkowskie chaty, 60 - Zagórz: ruiny obronnego klasztoru oo. Karmelitów Bosych nad wzgórzu nad Osławą, zwanym „Marymontem”. Od 1714 roku przez sto lat ośrodek życia duchowego, szpital wojskowy i „dom poprawczy” dla zakonników. Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Centrum Promocji Zdrowia Sanvit, ul. Łazienka 1, 38-500 Sanok, tel. 013 465 50 88, 013 465 50 85 - Hotel i Restauracja Jagielloński, ul. Jagiellońska 49, 38-500 Sanok, tel. 013 463 12 08, 013 464 12 94, tel. kom. 0601 38 58 45 - Hotel Autosan – Sanlux, ul. Lipińskiego 116, Sanok, tel. 013 464 04 44, 013 464 00 59 - Dom Turysty PTTK, ul. Mickiewicza 29, 38-500 Sanok, tel. 013 463 14 39 - Hotel Pod Trzema Różami, ul. Jagiellońska 13, Sanok, tel. 013 463 09 22, 013 464 12 43 - Hotel i Restauracja „Bona”, ul. Białogórska 47, Sanok, tel.:013 464 65 05 - Hotel Kandefer, ul. Bieszczadzka 35, Besko, tel. 013 467 30 64 - Zajazd „U Kowala”, ul. Bieszczadzka 14, Besko, tel.: 013 467 30 07 - Ośrodek Wypoczynkowy Tyrawa Solna, tel. 888 959 753; (013) 462-72-23 - Pensjonat "Kira", 38-543 Komańcza, ul. Wola Michowa 14, tel.:013 467 75 05 - Ośrodek Turystyki Górskiej „Latarnia Wagabundy”, Wola Michowa 18, tel.: 013 467 75 29 - Schronisko PTTK, Komańcza, tel.: 013 467 70 13 Gastronomia: - Centrum Promocji Zdrowia Sanvit, ul. Łazienka 1, 38-500 Sanok, tel. 013 465 50 88, 013 465 50 85 - Hotel i Restauracja Jagielloński, ul. Jagiellońska 49, 38-500 Sanok, tel. 013 463 12 08, 013 464 12 94, Kom. 0601 38 58 45 - Hotel Autosan – Sanlux, ul. Lipińskiego 116, Sanok, tel. 013 464 04 44, 013 464 00 59 - Dom Turysty PTTK, ul. Mickiewicza 29, 38-500 Sanok, tel. 013 463 14 39 - Hotel Pod Trzema Różami, ul. Jagiellońska 13, Sanok, tel. 013 463 09 22, 013 464 12 43 - Ośrodek Wypoczynkowy Tyrawa Solna, tel. 888 959 753; (013) 462-72-23 - Restauracja "Bartek", 38-500 Sanok, ul. Szafera 11, tel.: +48 13 463 16 84 - Restauracja "Karczma", 38-500 Sanok, ul. Rynek 12, tel.: +48 13 464 67 00 - Restauracja "Pod Arkadami", 38-500 Sanok, ul. Grzegorza z Sanoka 2, tel.:013 464 44 54 - Restauracja "Zasanie", 38-500 Sanok, ul. Przemyska, tel.: +48 13 463 07 91 - Karczma "Spichlerz", 38-500 Sanok, ul. Rybickiego 3, tel.: 603 936 908 61 - Zajazd "U Kowala", 38-524 Besko, ul. Bieszczadzka, tel.: +48 13 467 30 07 - "Pantałyk", Bieszczadzka Szkoła S.C., 38-543 Komańcza, ul. Dołżyca 21, tel.: 602 631 337 - Pensjonat "Kira" kat.** , 38-543 Komańcza, ul. Wola Michowa 14, tel.:013 467 75 05 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Sanok: Muzeum Historyczne; Galeria Beksińskiego – największa w Polsce kolekcja prac artysty; Muzem budownictwa ludowego – Skansen. Komańcza: Izba Pamięci Stefana Wyszyńskiego. Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Zespół Basenów Kąpielowych i Tor do jazdy na lodzie MOSIR, 38-500 Sanok, ul. Królowej Bony 4, tel.: +48 13 463 02 57 Wyciągi narciarskie: - Ośrodek Rekreacyjno-Sportowy "Zakucie" -wyciąg narciarski, 38-540 Zagórz, ul. Leśna, tel.: +48 13 462 21 89 - Wyciąg narciarski, 38-543 Komańcza, tel.:013 467 70 35 - Wyciąg narciarski, 38-534 Załuż, Wujskie, tel.:888 103 000 Korty tenisowe: - "Wola Sękowa-Dwór", 38-506 Nowotaniec, ul. Nowotaniec 106, tel.:013 466 42 53 - Zespół Kortów Tenisowych, 38-500 Sanok, ul. Mickiewicza 12 Ośrodki jeździeckie: - "Wola Sękowa-Dwór", 38-506 Nowotaniec 106, tel.: +48 13 466 42 53 - Ośrodek Jeżdziecki Instytutu Zootechniki, 38-531 Odrzechowa, tel.: +48 13 467 15 15 - Górskie Schronisko Turystyczne "Latarnia Wagabundy"-T. i W. Gosztyła, 38-545 Nowy Łupków, Wola Michowa 18, tel.: +48 13 462 24 54 - Stadnina Koni "Łukoraj", 38-516 Tarnawa Dolna, Łukowe 105, tel.: +48 13 466 20 48 Wypożyczalnie sprzętu rekreacyjnego: - Wypożyczalnia rowerów – Roweromania, 38-500 Sanok, ul. Daszyńskiego 2, tel.: +48 13 463 42 12 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Bukowsko: Ogólnopolski Festiwal „Bukowskie Prezentacje Folkloru Młodych”, Muzykanty - folklor bez granic. 62 Sanok: Jarmark Folklorystyczny - Euroregionu Karpackiego, kiermasz sztuki ludowej, kuchnia regionalna, Festiwal Pieśni i Muzyki Ludowej Młodych „Eurofolk” i „Na pograniczach”. POWIAT STALOWOWOLSKI Powiat stalowowolski jest słabo odwiedzany przez turystów, niewielka jest infrastruktura turystyczna regionu. Ciekawą atrakcją turystyczną są tradycyjne zwyczaje Radomyśla (Comber, Turki). - Charzewice: dworek letni Lubomirskich, obecnie siedziba Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli. - Radomyśl: małomiasteczkowy układ urbanistyczny z 38 zabytkowymi domami; kościół parafialny p.w. Św. Zygmunta z 1852 roku; Tradycyjne zwyczaje Radomyślan: Comber - tradycyjna zabawa zapustna: w tłusty czwartek kobiety urządzały zabawę, która trwała do trzech dni i która w Radomyślu przetrwała do dzisiaj. Zabawie towarzyszą tańce, festyny i parada przebierańców. Turki – zwyczaj, który trwa od ponad 300 lat, polegający na trzymaniu warty honorowej przy Grobie Chrystusa Zbawiciela. Straże grobowe występują w stylizowanych mundurach wojskowych, nawiązujących do polskiej tradycji i z elementami strojów tureckich z epoki odsieczy wiedeńskiej Jana II Sobieskiego. Od 1993 roku odbywa się corocznie pokaz musztry paradnej straży - „Parady Straży Grobowych” - Stalowa Wola: drewniany kościół z 1802 roku p.w. Św. Floriana, w 1943 roku przeniesiony ze wsi Stany i odbudowany w Stalowej Woli; XVII-wieczny zabytkowy kościół i klasztor zakonu kapucynów, - Wola Rzeczycka: zabytkowy kościół parafialny NMP, z końca XIX wieku, z dzwonnicą oraz plebanią; - Zaklików: nieliczne drewniane domy miejskie z początku XIX wieku; kościół modrzewiowy p.w. Św. Anny z ok. 1580 roku; kościół parafialny p.w. Św. Trójcy z 1608 roku; zabytkowy cmentarz katolicki. 63 Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Dom Gościnny "HUTNIK" – Stalowa Wola, ul. Prymasa Wyszyńskiego 12, tel. 015 842-02-09 - Hotel "STAL" – Stalowa Wola, ul. KEN 4; tel. 015 842-19-91 - Hotel Metalowiec – Stalowa Wola, ul. 1-go Sierpnia 12, tel. 015 844-73-96 do 98 - Zajazd "Sezam" – Stalowa Wola, ul. KEN 51, tel. 015 642-21-06 Gastronomia: - Restauracja HUTNIK PPU Lasowiak, Stalowa Wola, ul. Wyszyńskiego 12; tel. 015 842-02-09 - Restauracja "Europejska" ul. Poniatowskiego 4; Stalowa Wola, tel.(0-15) 844-62-97 - Restauracja Kawiarnia "Roma" ul. KEN 4 (Hotel "Stal"); Stalowa Wola, tel.:015 843 21 72 - Restauracja "Hetman" ul. Wojska Polskiego 4a; Stalowa Wola, tel.: (0-15) 844 48 97 - Restauracja LASOWIANKA ul. Siedlanowskiego 5; Stalowa Wola, - Restauracja "Tawerna" ul. Okulickiego 32; Stalowa Wola, tel.(0-15) 843 88 45 - Kawiarnia-Galeria "Tło" ul.1-go Sierpnia 14; Stalowa Wola, - Restauracja "Alibi", 37-450 Stalowa Wola, ul. Popiełuszki 5, tel.: +48 15 642 54 79 - Restauracja "Stalowianka", 37-450 Stalowa Wola, ul. Popiełuszki 5, tel.: +48 15 842 76 37 - Restauracja "Vienna Cafe", 37-450 Stalowa Wola, ul. Poniatowskiego 80, tel.:015 844 35 07 - Restauracja "Wenecja", 37-450 Stalowa Wola, ul. Popiełuszki 6, tel.: +48 15 843 26 06 - Restauracja, Kawiarnia "Roma", 37-450 Stalowa Wola, ul. Komisja Edukacji Narodowej 4, tel.: +48 15 842 19 91 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Stalowa Wola: Muzeum Regionalne, Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - MOSiR, 37-450 Stalowa Wola, ul. Hutnicza 15, tel.: +48 15 842 25 62 Aerokluby: - Aeroklub Stalowowolski, tel.: +48 15 844 01 18 64 POWIAT STRZYŻOWSKI Analizując powiat strzyżowski pewne jest jedno, że największą atrakcją regionu jest niemiecki schron kolejowy- Stępina o długości 465 m, pod Żarnowską Górą, wzniesiony z latach 1940-1941 jako tzw. „Obiekt Południowy Fűhrera”, miejsce spotkania Hitlera z Mussolinim w 1941 roku. - Baryczka: dwór z II połowy XVIII wieku; - Blizianka: drewniana cerkiewka z XVIII wieku; - Bonarówka: cerkiew p.w. Opieki Matki Bożej z 1841 roku (obecnie kościół rzymskokatolicki p.w. Przemienienia Pańskiego); - Czudec: układ urbanistyczny z rynkiem, drewniane domy mieszczańskie z przełomu XIX i XX wieku; kościół p.w. Świętej Trójcy wzniesiony w 1734 roku; Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej; zespół pałacowy Grabieńskich (obecnie szkoła) z XVIII wieku, park i dwór Jarochowskich z początku XX wieku; synagoga (obecnie Biblioteka Gminna); - Gogołów: drewniany kościół p.w. Św. Katarzyny, z wieżą konstrukcji słupowej z 1672 roku, wyposażenie z XVIII wieku; - Gwoździanka: drewniana cerkiewka z XVIII wieku; - Gwoźnica Górna: drewniany kościół parafialny z II połowy XIX wieku; - Kobyle: zespół dworski z 1923 roku; - Kozłówek: kościół p.w. Św. Doroty z 1877 roku; - Lubla: drewniany kościół pw.w Św. Mikołaja (XV/XVI wiek); - Lutcza: drewniany, niegdyś obronny i gotycki, kościół parafialny z 1464 roku, zrekonstruowany po pożarze w wieku XVII; - Niebylec: synagoga z XIX wieku, z zachowanymi fragmentami polichromii (obecnie Gminny Ośrodek Kultury); - Oparówka: neoromańska cerkiew z 1912 roku. - Połomia: gotycki kościół p.w. Św. Mikołaja, wzniesiony z kamienia w 1577 roku, z portalami barokowymi i cennym tryptykiem z ok. 1500 roku; - Strzyżów: staromiejski układ urbanistyczny z rynkiem, liczne budynki użyteczności publicznej z XIX/XX wieku; synagoga z II połowy XVIII wieku, w której zachowały się fragmenty polichromii (obecnie Biblioteka Publiczna); gotycki kościół p.w. M.B. Niepokalanie Poczętej i Bożego Ciała z 1401 roku, odbudowany po pożarze w II połowie XVII wieku, z barokowym wyposażeniem; dwór Dydyńskich z XVIII wieku, obecnie część dworu zajmuje Muzeum Regionalne; niemiecki schron kolejowy o długości 465 m - Wiśniowa: pałac Mycielskich, przebudowany na początku XIX wieku (wg projektu F. Pokutyńskiego) oraz zabudowania dworskie i rozległy park (11 ha). 65 Infrastruktura turystyczna Noclegi: - "New Jubilatka" – hotelik, 38-130 Frysztak, ul. Św. Floriana, tel.: +48 17 277 70 90 - Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy „OAZA”, Strzyżów, ul. Kombatantów 33, tel.:017 276 37 27 - Hotel "Sportowy" GOSiR, 38-130 Frysztak, ul. Sportowa 30, tel.: +48 17 277 71 11 - Zajazd „Magyar” Wyżne 56A 38-120 Czudec, tel.:017 277-19-33 - Hotel „Kaczarnica” 38-120 Czudec, tel.:017 277-22-85 - Hotel – Restauracja Niebylec, tel.:017 277-30-32 Gastronomia: - Bar "Ocean", 38-130 Frysztak, ul. Twierdza 111, tel.: +48 17 277 70 20 - Zajazd „Galicja” Strzyżów, ul. Kombatantów, tel.:017 276 22 53 - Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy „OAZA”, Strzyżów, ul. Kombatantów 33, tel.:017 276 37 27 - Zajazd „Magyar” Wyżne 56A 38-120 Czudec, tel.:017 277-19-33 - Zajazd „Pod Samolotem”, Lutcza, tel.:017 746 39 18 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Gwoźnica Dolna: Muzeum Biograficzne Juliana Przybosia. Strzyżów: Muzeum Regionalne, Społeczne Muzeum Towarzystwa Miłośników Ziemi Strzyżowskiej Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Hotel "Sportowy" GOSiR, 38-130 Frysztak, ul. Sportowa 30, tel.: +48 17 277 71 11 - Centrum Sportu Turystyki i Rekreacji, kryta pływalnia „Otylia”, ul. Polna 1, 38-100 Strzyżów, tel.:017 276 85 60 Wyciągi narciarskie - Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy „OAZA”, Strzyżów, ul. Kombatantów 33, tel.:017 276 37 27 Korty tenisowe: - Hotel "Sportowy" GOSiR, 38-130 Frysztak, ul. Sportowa 30, tel.: +48 17 277 71 11 66 Wypożyczalnia sprzętu rekreacyjnego: - Hotel "Sportowy" GOSiR, 38-130 Frysztak, ul. Sportowa 30, tel.: +48 17 277 71 11 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Czudec: Dni Czudca, Gminne Dożynki, Jarmark Kulturalny. Niebylec: Dni Niebylca. Strzyżów: Dni Strzyżowa, Wakacyjny Miting Jazzowy, Strzyżowskie Święto Kwiatów i Strzyżowski Jarmark, Strzyżowskie Święto Plonów. Stępina: pokazy militarne na terenie schronu Wiśniowa: Wojewódzkie Spotkania Kapel Ludowych, Wiśniowski Piknik Kulturalno- Rekreacyjny. POWIAT TARNOBRZESKI W powiecie tarnobrzeskim najatrakcyjniejszą miejscowością jest Baranów Sandomierski, w którym znajduje się renesansowo–barokowy zamek. W regionie jest słabe zaplecze turystyczne, niewiele miejsc noclegowych i punktów gastronomicznych. - Baranów Sandomierski: od 1578 roku stanowił własność rodziny Leszczyńskich. XVI wiek to początek rozkwitu renesansowego zamku, pomnika budownictwa z czasów Odrodzenia w Polsce. Zamek zachował swój renesansowo-barokowy charakter, jaki nadali mu Leszczyńscy i Lubomirscy. - Dzików: Zamek i park, kształtowane od XV do I połowy XX wieku. - Miechocin: kościół gotycki p.w. Św. Marii Magdaleny, częściowo zachowane wyposażenie z XV wieku; zespół klasztorny oo. Dominikanów; sanktuarium Matki Bożej Dzikowskiej symbol miasta, - Mokrzyszów: późnoromantyczny pałac z wieżą, oficyna z końca XVIII wieku i reszki parku; - Tarnobrzeg: zabytkowe gmachy publiczne: budynek Rady Powiatowej z 1910 roku, Kasyno Mieszczańskie z początku XX wieku, budynek dworca kolejowego z początku XX wieku, przebudowany w 1923 roku, szpital z XIX wieku i secesyjny dom lekarski z 1910 roku; Synagoga z połowy XIX wieku, przebudowana w II połowy XX wieku (obecnie siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej), cmentarz z kilkunastoma macewami. - Wielowieś: kościół p.w. Św. Gertrudy i Michała Archanioła z końca XIX wieku, wzniesiony wg projektu T. Stryjewskiego, oryginalne wyposażenie, kaplica kopułowa Tarnowskich z początku XVII wieku. - Wymysłów: spichlerz dworski z 1843 roku, obecnie siedziba Muzeum. 67 Infrastruktura turystyczna Noclegi: - Hotel "Zamkowy"***, 39-450 Baranów Sandomierski, ul. Zamkowa 20, tel.: 015 811 80 39 - Hotel "Nadwiślański" kat. **, 39-400 Tarnobrzeg, ul. Przy Zalewie 1, tel.: +48 15 822 28 35 - Hotel Karolina, ul. Kochanowskiego 5, Tarnobrzeg, tel.:015 822 97 00 - „Dworek pod Lipami”, ul. Sienkiewicza 206, tel.:015 822 43 18 Gastronomia: - Hotel "Zamkowy"***, 39-450 Baranów Sandomierski, ul. Zamkowa 20, tel.: 015 811 80 39 - Hotel "Nadwiślański" kat. **, 39-400 Tarnobrzeg, ul. Przy Zalewie 1, tel.: +48 15 822 28 35 - Hotel Karolina, ul. Kochanowskiego 5, Tarnobrzeg, tel.:015 822 97 00 - „Dworek pod Lipami”, ul. Sienkiewicza 206, tel.:015 822 43 18 Obiekty kulturowe i przyrodnicze Muzea Tarnobrzeg: Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega, Dodatkowa infrastruktura Kryte pływalnie: - Ośrodek Sportu i Rekreacji "Wisła", Tarnobrzeg, ul. Niepodległości 2, tel.:015 822 52 53 Festiwale, festyny, folklor, jarmarki: Grębów: Plenerowa Familiada, Gminne i Parafialne Święta Dożynkowe. Nowa Dęba: Dni Nowej Dęby. Tarnobrzeg: Festiwal Piosenki Harcerskiej, Dni Tarnobrzegu, Jarmark Dominikański, Międzynarodowe Koncerty Organowe, Koncert Satyr Blues Night, Barbórkowa Drama Teatralna. 68 2.1 Analiza atrakcyjności turystycznej obiektów kulturowych i przyrodniczych – metodyka badań Atrakcyjność turystyczna obszaru wynika z charakterystycznych dla niego walorów turystycznych. Walory turystyczne są to inaczej dobra turystyczne; specyficzne cechy i elementy środowiska naturalnego oraz przejawy działalności człowieka, które są przedmiotem zainteresowania turystów1. Analizie zostały poddane walory turystyczne powiatów województwa podkarpackiego. Oceny atrakcyjności turystycznej dokonano metodą bonitacji punktowej. Metoda bonitacji punktowej ze względu na dowolność doboru kryteriów i skali wartości jest metodą subiektywną. Jest to jedna z najprostszych metod i polega na przypisywaniu poszczególnym cechom wybranym dla scharakteryzowania danego obszaru oceny punktowej, ustalonej według obranej skali wartości. W przeprowadzonej analizie cesze, która osiągnęła wśród badanych powiatów najwyższą wartość przypisywano 1 punkt. Tak sztucznie skonstruowany wzorcowy powiat dla danej cechy stanowił odniesienie przy ustalaniu wartości wskaźnika dla pozostałych powiatów o słabszym natężeniu badanej cechy. Taki tryb postępowania dotyczył wszystkich aspektów branych pod uwagę przy określaniu atrakcyjności turystycznej. Przy wyborze cech i ustalaniu sytemu punktowego posłużono się metodą ekspercką. Cechy, które zostały wybrane do analizy atrakcyjności turystycznej oraz źródła informacji o nich zostały zaprezentowane w tabeli 1. Dane ze strony internetowej Głównego Urzędu Statystycznego(GUS) 2 umożliwiły skonstruowanie wskaźników dotyczących lasów, łąk i pastwisk, pozostałych gruntów i nieużytków, a także obszarów chronionych. Następnie dokonano niewielkich przeliczeń wynikających z uwzględnienia powierzchni gminy. Również przy ustalaniu ilości muzeów posiłkowano się danymi GUS. W przypadku ilości kąpielisk, ważniejszych zabytków, odbywających się imprez cyklicznych, ilości wyciągów narciarskich oraz stadnin informacje zaczerpnięto ze „Strategii Rozwoju Turystyki dla Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013”. Udział powierzchni lasów w powierzchni powiatu obrazuje możliwości uprawiania turystyki wynikającej z motywów odpoczynku, relaksu czy chęci obcowania z naturą. Udział łąk i pastwisk w powierzchni powiatu jest wielkością przedstawiającą możliwość uprawiania 1 A. Panasiuk, Marketing usług turystycznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 212. 2 www.stat.gov.pl [2.06.2008] 69 turystyki wypoczynkowej oraz rozbudowy infrastruktury turystycznej niezbędnej do kształtowania produktu turystycznego. Podobne znaczenie ma w powiecie wielkość 70 Tabela 1. Cechy charakteryzujące walory turystyczne Lp. 1. Cecha Lasy 2. Łąki i pastwiska 3. 4. Pozostałe nieużytki Kąpieliska 5. Zabytki 6. 7. Muzea Obszary chronione 8. Impreza 9. Wyciągi narciarskie 10. Stadniny grunty Jednostka miary Źródło (ha/powierzchnia powiatu w Dane GUS ha) x 100% (ha/powierzchnia powiatu w Dane GUS ha) x 100% i (ha/powierzchnia powiatu w Dane GUS ha) x 100% ilość kąpielisk Strategia Rozwoju Turystyki dla Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 2 liczba/10 km Strategia Rozwoju Turystyki dla Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 2 liczba/10 km Dane GUS (ha/powierzchnia powiatu w Dane GUS ha) x 100% ilość imprez cyklicznych w Strategia Rozwoju Turystyki roku w powiecie dla Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 ilość wyciągów Strategia Rozwoju Turystyki dla Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 ilość stadnin Strategia Rozwoju Turystyki dla Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 Źródło: opracowanie własne pozostałych gruntów i nieużytków w stosunku do powierzchni powiatu. Kąpieliska powstają na akwenach, które są na tyle czyste, że można się w nich kąpać oraz uprawiać turystykę wodną. Spośród walorów antropogenicznych, które stanowić mogą znaczący element w motywacjach podróży do określonego miejsca recepcji turystycznej wybrano: - zabytki architektury, - interesujące obiekty współczesne, - targi i imprezy, - muzea. Dla rozwoju turystyki wypoczynkowej oraz kwalifikowanej istotne znaczenie ma również wielkość obszarów chronionych, a także ilość stadnin dzięki którym turyści mogą 71 poznawać okolice w siodle oraz ilość wyciągów, które powstają w miejscach sprzyjających uprawianiu narciarstwa3. Po konwersji mierników określających natężenie danej cechy na punkty dokonano ich przemnożenia przez tzw. wagi cech. Odpowiadały one wielkości wpływu cech na atrakcyjność turystyczną powiatów. Wagi cech zostały ustalone metodą ekspercką i przedstawione w tabeli 2. Tabela 2. Wagi cech składających się na atrakcyjność turystyczną powiatu L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Cecha Waga Lasy Łąki i pastwiska Pozostałe grunty i nieużytki Kąpieliska Zabytki Muzea Obszary chronione Imprezy Wyciągi narciarskie Stadniny 0,2 0,04 0,08 0,12 0,12 0,08 0,12 0,08 0,08 0,08 Źródło: opracowanie własne Do analizy atrakcyjności infrastruktury turystycznej brano pod uwagę następujące wskaźniki: - wskaźnik Baretje’a i Deferta, - wskaźnik Deferta, - wskaźnik Charvata, - wskaźnik Schneidera, - wskaźnik nasycenia bazą gastronomiczną, - ilość turystów przypadających na jeden lokal gastronomiczny. Wskaźnik Baretje’a i Deferta jest określany mianem wskaźnika funkcji turystycznej i oznacza liczbę turystycznych miejsc noclegowych pomnożonych przez 100, przypadających na liczbę ludności miejscowej. Wskaźnik Deferta, również traktowany jako wskaźnik funkcji turystycznej wyraża liczbę turystów korzystających z noclegów, przypadających na km2 powierzchni całkowitej. Wskaźnik Charvata, inaczej wskaźnik nasycenia bazą turystyczną jest wyrażony całkowitą liczbą miejsc noclegowych przypadających na km2 powierzchni całkowitej. Wskaźnik Schneidera mierzy intensywność ruchu turystycznego i wyraża się go liczbą turystów korzystających z noclegów, przypadających na 1000 mieszkańców stałych. 3 G. Gołembski, Regionalne aspekty rozwoju turystyki, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1999, s. 70. 72 Wskaźnik nasycenia bazą gastronomiczną jest liczony jako ilość obiektów przypadających na km2 powierzchni całkowitej. Przy obliczaniu wskaźników Baretje’a i Deferta, Deferta, Charvata i Schneidera korzystano z informacji GUS dotyczących ilości obiektów zakwaterowania zbiorowego, ilości turystów z nich korzystających, powierzchni powiatu i ilości ludności. Informacje dotyczące ilości obiektów gastronomicznych pochodziły ze Strategii Rozwoju Turystyki dla Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013. Podsumowanie przeprowadzonej analizy stanowią tabele syntetyzujące dla każdego powiatu województwa podkarpackiego. 2.2 Analiza atrakcyjności turystycznej obiektów kulturowych i przyrodniczych Tabela 3 przedstawia powiaty województwa podkarpackiego uporządkowane według malejących wartości wskaźnika atrakcyjności turystycznej. Najbardziej atrakcyjnymi powiatami są bieszczadzki, sanocki, leski oraz miasto Przemyśl. Wskaźnik atrakcyjności dla powiatu bieszczadzkiego wynosi 0,5977498221. Wyższy wskaźnik atrakcyjności turystycznej od wskaźnika dla całego województwa (0,2975175179) posiada jeszcze powiat krośnieński, rzeszowski, kolbuszowski i leżajski oraz miasto Rzeszów. Najmniej atrakcyjnymi regionami w województwie podkarpackim są powiaty: przeworski, niżański, mielecki i tarnobrzeski oraz miasto Tarnobrzeg. Należy zaznaczyć, że Tarnobrzeg posiada najniższą wartość wskaźnika atrakcyjności turystycznej (0,1650711039). 73 Tabela 3. Atrakcyjność turystyczna powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Bieszczadzki Sanocki Leski Miasto Przemyśl Krośnieński Rzeszowski Miasto Rzeszów Kolbuszowski Leżajski Przemyski Lubaczowski Łańcucki Jasielski Strzyżowski Brzozowski Dębicki Miasto Krosno Stalowowolski Ropczycko-sędziszowski Jarosławski Przeworski Niżański Mielecki Tarnobrzeski Miasto Tarnobrzeg Województwo podkarpackie Wskaźnik atrakcyjności turystycznej 0,5977498221 0,5240656354 0,5118845840 0,3812235789 0,3779862710 0,3587662190 0,3146698530 0,3076548405 0,3034471072 0,2945458046 0,2672151606 0,2671200365 0,2643871511 0,2616837298 0,2526864939 0,2289136046 0,2269617889 0,2171564254 0,2147892205 0,2017366579 0,1915332824 0,1885546257 0,1885242953 0,1739312562 0,1650711039 0,2975175179 Źródło: opracowanie własne W tabeli 4 zostały uszeregowane powiaty województwa podkarpackiego według malejącej wartości wskaźnika atrakcyjności przyrodniczej. Przy określeniu atrakcyjności przyrodniczej brano pod uwagę następujące cechy: udział lasów, udział łąk i pastwisk, udział pozostałych gruntów i nieużytków, udział obszarów chronionych i ilość kąpielisk. Najatrakcyjniejszy pod względem walorów przyrodniczych jest powiat sanocki (0,4055818335). Wskaźnik powyżej wartości dla całego województwa (0,2186429770) osiąga jeszcze powiat leski, bieszczadzki, lubaczowski, krośnieński i przemyski. Najmniej atrakcyjne przyrodniczo są 4 miasta będące na prawach powiatu. Najniższy wskaźnik posiada Miasto Krosno (0,0761971365). 74 Tabela 4. Atrakcyjność przyrodnicza powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Sanocki Leski Bieszczadzki Lubaczowski Krośnieński Przemyski Jasielski Kolbuszowski Leżajski Rzeszowski Brzozowski Stalowowolski Strzyżowski Przeworski Niżański Ropczycko-sędziszowski Tarnobrzeski Łańcucki Jarosławski Dębicki Mielecki Miasto Tarnobrzeg Miasto Rzeszów Miasto Przemyśl Miasto Krosno Województwo podkarpackie Wskaźnik atrakcyjności przyrodniczej 0,4055818335 0,3764140775 0,3726160962 0,2503825465 0,2380988987 0,2303388868 0,2170065214 0,2163555335 0,2094437920 0,1935028510 0,1913054331 0,1894589823 0,1760638663 0,1649988834 0,1630239260 0,1613709596 0,1561234318 0,1532612761 0,1469093738 0,1430587336 0,1295172597 0,1073658553 0,0994815420 0,0958902669 0,0761971365 0,2186429770 Źródło: opracowanie własne Tabela 5 zawiera udziały wskaźnika atrakcyjności przyrodniczej we wskaźniku atrakcyjności turystycznej dla powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku. W województwie podkarpackim atrakcyjność przyrodnicza wpływa aż w 73,5% na atrakcyjność turystyczną regionu. W najbardziej atrakcyjnym z przyrodniczego punktu widzenia powiecie sanockim atrakcyjność przyrodnicza stanowi 77,4% atrakcyjności turystycznej. Najbardziej atrakcyjność przyrodnicza decyduje o atrakcyjności turystycznej w powiecie lubaczowski (w 93,7%). Miasto Przemyśl zawdzięcza swoją atrakcyjność walorom przyrodniczym zaledwie w 25,1%. Należy zaznaczyć, że w jednym z najmniej atrakcyjnym przyrodniczo mieście Tarnobrzegu środowisko przyrodnicze określa atrakcyjność turystyczną w 65%. 75 Tabela 5. Udział wskaźnika atrakcyjności przyrodniczej we wskaźniku atrakcyjności turystycznej dla powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku Udział wskaźnika atrakcyjności przyrodniczej we Powiat wskaźniku atrakcyjności turystycznej (w %) Lubaczowski 93,700726 Tarnobrzeski 89,761573 Stalowowolski 87,245396 Niżański 86,459786 Przeworski 86,146325 Jasielski 82,079072 Przemyski 78,201381 Sanocki 77,391419 Brzozowski 75,70861 Ropczycko-sędziszowski 75,129915 Leski 73,534951 Jarosławski 72,822349 Kolbuszowski 70,324112 Leżajski 69,021515 Mielecki 68,700567 Strzyżowski 67,281167 Miasto Tarnobrzeg 65,042187 Krośnieński 62,991414 Dębicki 62,49464 Bieszczadzki 62,336463 Łańcucki 57,375432 Rzeszowski 53,935639 Miasto Krosno 33,572672 Miasto Rzeszów 31,614577 Miasto Przemyśl 25,153289 Województwo podkarpackie 73,48911 Źródło: opracowanie własne Tabela 6 prezentuje powiaty poszeregowane według wartości wskaźnika atrakcyjności kulturowej. Za jej wyznaczenie posłużyły takie cechy jak ilość zabytków na 10 km2, ilość muzeów na 10 km2 oraz ilość organizowanych w powiecie imprez. Najbardziej atrakcyjne kulturowo jest miasto Przemyśl (wskaźnik wyniósł 0,2685714072). Wysoką wartość wskaźnika osiąga jeszcze miasto Rzeszów i Krosno. Należy zaznaczyć, że całe województwo podkarpackie posiada niską wartość wskaźnika (0,0494345409). Najmniej atrakcyjne kulturowo są powiaty: przemyski, tarnobrzeski i lubaczowski. 76 Tabela 6. Atrakcyjność kulturowa powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Miasto Przemyśl Miasto Rzeszów Miasto Krosno Krośnieński Leżajski Łańcucki Kolbuszowski Dębicki Bieszczadzki Strzyżowski Brzozowski Rzeszowski Miasto Tarnobrzeg Ropczycko-sędziszowski Jarosławski Leski Mielecki Jasielski Sanocki Stalowowolski Przeworski Niżański Przemyski Tarnobrzeski Lubaczowski Województwo podkarpackie Wskaźnik atrakcyjności kulturowej 0,2685714072 0,1885216444 0,1393360810 0,0949349914 0,0833366485 0,0810968556 0,0699659736 0,0690929662 0,0651337260 0,0627627207 0,0613810608 0,0608824156 0,0577052486 0,0534182609 0,0494939508 0,0448038398 0,0430070356 0,0306187250 0,0285790400 0,0276974431 0,0265343990 0,0255306997 0,0207783464 0,0178078244 0,0114992807 0,0494345409 Źródło: opracowanie własne W tabeli 7 przedstawiono udziały wskaźnika atrakcyjności kulturowej we wskaźniku atrakcyjności turystycznej dla powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku. Walory kulturowe decydują w najwyższym stopniu o atrakcyjności turystycznej Przemyśla (w 70,4%). Podobnie wygląda sytuacja w przypadku Krosna (w 61,4%) i Rzeszowa (w 59,9%). Atrakcje kulturowe wyznaczają zaś atrakcyjność turystyczną województwa podkarpackiego w 16,6%. Najmniejszy udział atrakcyjność kulturowa w atrakcyjności turystycznej posiada w powiatach: przemyskim, sanockim i lubaczowskim. 77 Tabela 7. Udział wskaźnika atrakcyjności kulturowej we wskaźniku atrakcyjności turystycznej dla powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku Udział wskaźnika atrakcyjności kulturowej we Powiat wskaźniku atrakcyjności turystycznej (w %) Miasto Przemyśl 70,4498415312 Miasto Krosno 61,3918676165 Miasto Rzeszów 59,9109328546 Miasto Tarnobrzeg 34,9578134865 Łańcucki 30,3597052066 Dębicki 30,1829881863 Leżajski 27,4633194878 Krośnieński 25,1159892957 Ropczycko-sędziszowski 24,8700846064 Jarosławski 24,5339401070 Brzozowski 24,2913896345 Strzyżowski 23,9841891380 Mielecki 22,8124632413 Kolbuszowski 22,7417106589 Rzeszowski 16,9699409699 Przeworski 13,8536752868 Niżański 13,5402139504 Stalowowolski 12,7546044506 Jasielski 11,5810185313 Bieszczadzki 10,8964860497 Tarnobrzeski 10,2384268281 Leski 8,7527230127 Przemyski 7,0543684845 Sanocki 5,4533321979 Lubaczowski 4,3033788463 Województwo podkarpackie 16,6156740032 Źródło: opracowanie własne Tabela 8 grupuje powiaty według atrakcyjności określonej możliwością uprawiania turystyki kwalifikowanej. w tym przypadku do określenia tego typu atrakcyjności posłużyła ilość kąpielisk, wyciągów narciarskich i stadnin. Powiat sanocki jest w województwie podkarpackim najlepiej nadającym się do uprawiania turystyki kwalifikowanej regionem (wartość wskaźnika wynosi 0,2099047619). Dogodne warunki dla miłośników turystyki aktywnej stwarza również powiat bieszczadzki, rzeszowski i leski. Wartość wskaźnika dla całego województwa jest dość niska i wynosi 0,0462400000. W powiecie niżańskim, stalowowolskim, tarnobrzeskim i mieście Tarnobrzegu, biorąc pod uwagę obrane kryteria nie istnieją warunki do uprawiania turystyki kwalifikowanej. 78 Tabela 8. Atrakcyjność określona możliwością uprawiania turystyki kwalifikowanej dla powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Sanocki Bieszczadzki Rzeszowski Leski Łańcucki Krośnieński Jasielski Przemyski Dębicki Leżajski Strzyżowski Mielecki Kolbuszowski Miasto Rzeszów Lubaczowski Miasto Przemyśl Jarosławski Brzozowski Miasto Krosno Przeworski Ropczycko-sędziszowski Niżański Stalowowolski Tarnobrzeski Miasto Tarnobrzeg Województwo podkarpackie Wskaźnik atrakcyjności określony możliwością uprawiania turystyki kwalifikowanej 0,2099047619 0,1733333333 0,1443809524 0,1240000000 0,0594285714 0,0582857143 0,0434285714 0,0434285714 0,0434285714 0,0373333333 0,0295238095 0,0293333333 0,0280000000 0,0266666667 0,0253333333 0,0234285714 0,0186666667 0,0133333333 0,0114285714 0,0066666667 0,0066666667 0,0000000000 0,0000000000 0,0000000000 0,0000000000 0,0462400000 Źródło: opracowanie własne 2.3 Analiza infrastruktury turystycznej W tabeli 9 są zestawione obiekty zakwaterowania zbiorowego w powiatach województwa podkarpackiego w 2006 roku. W całym województwie funkcjonowało 335 takich obiektów. Najwięcej było ich w powiecie leskim (60), bieszczadzkim (34) i krośnieńskim (25). Najmniejszą ilość zaobserwowano w powiecie strzyżowskim, leżajskim i tarnobrzeskim (po 5), brzozowskim i przeworskim (po 4) i w Krośnie (3). 79 Tabela 9. Ilość obiektów zakwaterowania zbiorowego w powiatach województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Leski Bieszczadzki Krośnieński Miasto Rzeszów Rzeszowski Sanocki Lubaczowski Dębicki Jarosławski Miasto Przemyśl Jasielski Łańcucki Miasto Tarnobrzeg Przemyski Ropczycko-sędziszowski Mielecki Stalowowolski Kolbuszowski Niżański Strzyżowski Leżajski Tarnobrzeski Brzozowski Przeworski Miasto Krosno Województwo podkarpackie Ilość obiektów noclegowych 60 34 25 21 18 16 16 15 14 14 12 10 10 8 8 8 8 6 6 5 5 5 4 4 3 335 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Tabela 10 zawiera zestawienie ilości miejsc noclegowych w obiektach zakwaterowania zbiorowego w powiatach województwa podkarpackiego w 2006 roku. Całe Podkarpacie dysponowało łącznie 19948 miejscami noclegowymi. Najwięcej ich było w powiecie leskim (4935), bieszczadzkim (1999) i Rzeszowie (1784). Najmniej miejsc noclegowych oferował powiat brzozowski (205), przeworski (192) i Krosno (152). 80 Tabela 10. Ilość miejsc noclegowych w obiektach zakwaterowania zbiorowego w powiatach województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Leski Bieszczadzki Miasto Rzeszów Krośnieński Sanocki Dębicki Miasto Przemyśl Jarosławski Rzeszowski Strzyżowski Stalowowolski Mielecki Łańcucki Ropczycko-sędziszowski Jasielski Przemyski Lubaczowski Leżajski Kolbuszowski Miasto Tarnobrzeg Niżański Tarnobrzeski Brzozowski Przeworski Miasto Krosno Województwo podkarpackie Ilość obiektów noclegowych 4935 1999 1784 1470 997 991 967 759 725 533 533 505 478 384 362 356 328 328 267 254 230 214 205 192 152 19948 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS W tabeli 11 zilustrowano ilość miejsc noclegowych przypadających na obiekt zakwaterowania zbiorowego w powiatach województwa podkarpackiego w 2006 roku. Najwyższą wartością wskaźnika charakteryzował się powiat strzyżowski (106,6), Rzeszów (84,95) i powiat leski (82,25). Przeciętnie najmniejszą ilością miejsc noclegowych dysponowały obiekty w powiecie jasielskim (30,17), Tarnobrzegu (25,4) i w powiecie lubaczowskim (20,5). Wskaźnik dla województwa wyniósł 59,55. 81 Tabela 11. Ilość miejsc noclegowych przypadających na obiekt zakwaterowania zbiorowego w powiatach województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Strzyżowski Miasto Rzeszów Leski Miasto Przemyśl Stalowowolski Dębicki Leżajski Mielecki Sanocki Krośnieński Bieszczadzki Jarosławski Brzozowski Miasto Krosno Przeworski Ropczycko-sędziszowski Łańcucki Przemyski Kolbuszowski Tarnobrzeski Rzeszowski Niżański Jasielski Miasto Tarnobrzeg Lubaczowski Województwo podkarpackie Ilość obiektów noclegowych 106,60 84,95 82,25 69,07 66,62 66,07 65,60 63,12 62,31 58,80 58,79 54,21 51,25 50,67 48,00 48,00 47,80 44,50 44,50 42,80 40,28 38,33 30,17 25,40 20,50 59,55 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Tabela 12 przedstawia wartości wskaźnika funkcji turystycznej według Baretje’a i Deferta dla powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku. Najwięcej miejsc noclegowych na liczbę ludności miejscowej przypadało w powiecie leskim i bieszczadzkim. Wskaźniki wynosiły odpowiednio 18,51088 i 8,852967. W odniesieniu do województwa wskaźnik kształtował się na poziomie 0,946955. Wyższą wartość od wskaźnika dla całego Podkarpacia osiągnęły jeszcze powiaty: krośnieński i sanocki oraz Przemyśl i Rzeszów. Do powiatów o najsłabszym natężeniu wskaźnika określającego funkcję turystyczną można było zaliczyć jasielski, brzozowski i przeworski. 82 Tabela 12. Wskaźnik Baretje’a i Deferta dla powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Leski Bieszczadzki Miasto Przemyśl Krośnieński Miasto Rzeszów Sanocki Strzyżowski Dębicki Jarosławski Łańcucki Lubaczowski Ropczycko-sędziszowski Miasto Tarnobrzeg Przemyski Stalowowolski Leżajski Kolbuszowski Rzeszowski Tarnobrzeski Mielecki Niżański Miasto Krosno Jasielski Brzozowski Przeworski Województwo podkarpackie Wskaźnik Baretje’a i Deferta 18,51088 8,852967 1,448342 1,330919 1,131248 1,043214 0,854673 0,741883 0,621103 0,613072 0,562366 0,535259 0,506016 0,492393 0,484031 0,469349 0,431599 0,424881 0,394514 0,376248 0,340574 0,315798 0,312004 0,311295 0,241106 0,946955 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Tabela 13 przedstawia powiaty uszeregowane według malejących wartości wskaźnika, który określa liczbę turystów korzystających z noclegów przypadających na km 2 powierzchni całkowitej. Najwyższą wartość, tak skonstruowany wskaźnik funkcji turystycznej, osiągnął dla Rzeszowa (1353,461). Wysoką wartością wskaźnika charakteryzował się Przemyśl (1034,644), Krosno (185,4253) oraz powiat leski (145,7075). Dla całego województwa podkarpackiego wartość wskaźnika funkcji turystycznej wynosiła 31,6258. W najmniejszym stopniu funkcję turystyczną spełniały powiaty: lubaczowski, przeworski i kolbuszowski. 83 Tabela 13. Wskaźnik Deferta dla powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Miasto Rzeszów Miasto Przemyśl Miasto Krosno Leski Miasto Tarnobrzeg Łańcucki Bieszczadzki Sanocki Rzeszowski Krośnieński Tarnobrzeski Stalowowolski Mielecki Ropczycko-sędziszowski Dębicki Jasielski Jarosławski Niżański Strzyżowski Przemyski Brzozowski Leżajski Lubaczowski Przeworski Kolbuszowski Województwo podkarpackie Wskaźnik Deferta 1353,461 1034,644 185,4253 145,7075 140,6605 39,74637 33,47673 27,21938 22,35842 21,63216 21,60778 21,26721 20,17999 20,09046 18,21526 16,93348 16,86235 9,39095 8,605418 8,185294 7,703434 6,892479 6,623554 5,416685 4,28252 31,6258 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS W tabeli 14 ujęto powiaty według wartości wskaźnika nasycenia bazą turystyczną (wskaźnik Charvata). Największe nasycenie zaobserwowano w Rzeszowie (wartość wskaźnika wynosiła 26,21602). Wysoką wartość wskaźnik Charvata osiągnął również w Przemyślu (22,09781). W województwie podkarpackim nasycenie bazą noclegową znacznie odbiegało od najwyższej wartości wskaźnika w powiatach i wynosiło 1,117799. Najniższą wartością wskaźnika Charvata charakteryzowały się powiaty: przemyski, niżański, przeworski i lubaczowski. 84 Tabela 14. Wskaźnik Charvata dla powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Miasto Rzeszów Miasto Przemyśl Leski Miasto Krosno Miasto Tarnobrzeg Bieszczadzki Krośnieński Dębicki Strzyżowski Łańcucki Sanocki Jarosławski Ropczycko-sędziszowski Stalowowolski Rzeszowski Mielecki Leżajski Jasielski Tarnobrzeski Brzozowski Kolbuszowski Przemyski Niżański Przeworski Lubaczowski Województwo podkarpackie Wskaźnik Charvata 26,21602 22,09781 5,910604 3,494253 2,974587 1,754956 1,587662 1,274631 1,058548 1,057897 0,814775 0,73771 0,700321 0,640818 0,6013 0,573844 0,561394 0,435735 0,410481 0,380165 0,345135 0,293332 0,292751 0,275352 0,250724 1,117799 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Wartości wskaźnika intensywności ruchu turystycznego (Schneidera) dla powiatów województwa podkarpackiego zaprezentowano w tabeli 15. Najwyższa intensywność ruchu turystycznego miała miejsce w powiatach: leskim (wskaźnik wyniósł 185,1088) i w bieszczadzkim (88,52967). W całym województwie wskaźnik Schneidera ukształtował się na poziomie 9,469548. Najsłabsze natężenie ruchu turystycznego dotyczyło powiatów: jasielskiego, brzozowskiego i przeworskiego. 85 Tabela 15. Wskaźnik Schneidera dla powiatów województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Leski Bieszczadzki Miasto Przemyśl Krośnieński Miasto Rzeszów Sanocki Strzyżowski Dębicki Jarosławski Łańcucki Lubaczowski Ropczycko-sędziszowski Miasto Tarnobrzeg Przemyski Stalowowolski Leżajski Kolbuszowski Rzeszowski Tarnobrzeski Mielecki Niżański Miasto Krosno Jasielski Brzozowski Przeworski Województwo podkarpackie Wskaźnik Schneidera 185,1088 88,52967 14,48342 13,30919 11,31248 10,43214 8,546734 7,418831 6,211028 6,13072 5,623661 5,352588 5,060164 4,923928 4,840306 4,693492 4,315989 4,24881 3,945137 3,76248 3,405742 3,157982 3,120044 3,112947 2,411061 9,469548 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS W województwie podkarpackim w 2006 roku funkcjonowało 1339 obiektów bazy gastronomicznej. Najwięcej było ich w Rzeszowie (123) oraz w powiecie krośnieńskim i sanockim (po 100). Najmniejszą ilością obiektów gastronomicznych w województwie podkarpackim legitymował się powiat leski, ropczycko-sędziszowski, Tarnobrzeg i powiat niżański. Dane dotyczące wielkości bazy gastronomicznej w poszczególnych powiatach przedstawiono w tabeli 16. 86 Tabela 16. Baza gastronomiczna w powiatach województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Miasto Rzeszów Krośnieński Sanocki Rzeszowski Bieszczadzki Leżajski Przemyski Jasielski Mielecki Stalowowolski Lubaczowski Brzozowski Miasto Krosno Dębicki Jarosławski Kolbuszowski Tarnobrzeski Przeworski Miasto Przemyśl Łańcucki Strzyżowski Leski Ropczyckosędziszowski Miasto Tarnobrzeg Niżański Województwo podkarpackie Restauracje, Kawiarnie, Razem Pizzerie karczmy cukiernie Puby, Mała bary, gastronomia piwiarnie 123 52 19 7 45 - 100 100 96 79 68 67 59 59 57 56 52 52 52 41 34 33 32 19 17 19 17 11 4 13 22 7 13 8 17 16 16 5 10 7 16 9 8 3 12 2 6 18 7 3 5 10 8 8 1 5 4 25 11 4 5 9 4 3 2 4 3 13 10 1 6 5 5 39 54 52 47 32 39 27 13 24 31 23 15 27 17 21 13 15 1 9 13 7 4 18 10 4 15 6 3 1 1 31 15 4 4 8 - 29 29 26 14 10 10 5 3 5 1 3 10 13 3 2 5 25 6 7 1 7 4 20 6 5 7 - - 19 6 1 1 11 - 1339 340 174 42 586 103 Źródło: opracowanie własne na podstawie Strategii Rozwoju Turystyki dla województwa podkarpackiego na lata 2007-2013 W tabeli 17 pogrupowano powiaty w województwie podkarpackim według malejących wartości wskaźnika nasycenia bazą gastronomiczną. Najwięcej obiektów na km2 przypadało w Rzeszowie (1,807494), Krośnie (1,195402) i Przemyślu (0,70841). Wskaźnik dla całego Podkarpacia kształtował się na poziomie 0,075032. Najsłabsze nasycenie w bazę gastronomiczna można było zauważyć w powiatach: jarosławskim, leskim i niżańskim. 87 Tabela 17. Wskaźnik nasycenia bazą gastronomiczną w powiatach województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Miasto Rzeszów Miasto Krosno Miasto Przemyśl Miasto Tarnobrzeg Leżajski Krośnieński Brzozowski Sanocki Rzeszowski Jasielski Bieszczadzki Stalowowolski Mielecki Dębicki Łańcucki Tarnobrzeski Strzyżowski Przemyski Przeworski Ropczycko-sędziszowski Kolbuszowski Lubaczowski Jarosławski Leski Niżański Województwo podkarpackie Wskaźnik nasycenia bazą gastronomiczną 1,807494 1,195402 0,70841 0,234219 0,116387 0,108004 0,096432 0,081723 0,07962 0,071018 0,069355 0,06853 0,067043 0,066883 0,064182 0,063298 0,057595 0,055206 0,045892 0,045594 0,04395 0,042807 0,03985 0,03114 0,024184 0,075032 Źródło: opracowanie własne na podstawie Strategii Rozwoju Turystyki dla województwa podkarpackiego na lata 2007-2013 Tabela 18 zawiera dane dotyczące ilości turystów przypadających na jeden lokal gastronomiczny w powiatach województwa podkarpackiego. Najwyższy wskaźnik był obserwowany w powiecie leskim (4679,115), Przemyślu (1460,516) i Rzeszowie (748,8049). Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku powiatu leskiego sytuacja ta jest przede wszystkim spowodowana słabym zagospodarowaniem, natomiast w Przemyślu i Rzeszowie dużą ilością turystów. Wskaźnik dla całego Podkarpacia wyniósł 421,4989. Najmniej turystów na lokal gastronomiczny przypadało w powiatach: kolbuszowskim, brzozowskim i leżajskim. 88 Tabela 18. Ilość turystów przypadających na jeden lokal gastronomiczny w powiatach województwa podkarpackiego w 2006 roku Powiat Leski Miasto Przemyśl Miasto Rzeszów Łańcucki Miasto Tarnobrzeg Bieszczadzki Ropczycko-sędziszowski Jarosławski Niżański Tarnobrzeski Sanocki Stalowowolski Mielecki Rzeszowski Dębicki Jasielski Krośnieński Miasto Krosno Lubaczowski Strzyżowski Przemyski Przeworski Kolbuszowski Brzozowski Leżajski Województwo podkarpackie Wskaźnik nasycenia bazą gastronomiczną 4679,115 1460,516 748,8049 619,2759 600,55 482,6835 440,64 423,1463 388,3158 341,3636 333,07 310,3333 301 280,8125 272,3462 238,4407 200,29 155,1154 154,7321 149,4138 148,2687 118,0313 97,44118 79,88462 59,22059 421,4989 Źródło: opracowanie własne na podstawie Strategii Rozwoju Turystyki dla województwa podkarpackiego na lata 2007-2013 2.4 Tabele syntetyzujące dla poszczególnych powiatów W tabelach 19-43 przedstawiono charakterystyki każdego powiatu ze względu na jego atrakcyjność oraz infrastrukturę turystyczną. Dokonano oceny bazy noclegowej i jej wykorzystania, bazy gastronomicznej i towarzyszącej oraz wymieniono zabytki architektury brane pod uwagę przy obliczaniu wskaźnika atrakcyjności turystycznej. Ponadto podano ilość organizowanych imprez cyklicznych, wielkość obszarów leśnych i chronionych. Całość uzupełnia ocena powiatu przeprowadzona na podstawie analizy wskaźnikowej. 89 Tabela 19. Tabela syntetyzująca dla powiatu bieszczadzkiego Powiat: bieszczadzki Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 34 obiekty zakwaterowania zbiorowego, w tym 19 całorocznych (55,88% ogółu). Najwięcej (po 4) było ośrodków wczasowych, szkolnych schronisk młodzieżowych i innych obiektów hotelowych. Obiekty dysponowały 1999 miejscami noclegowymi, w tym 1047 całorocznymi (52,38% ogółu). Z noclegów skorzystało 38132 turystów, w tym 1415 zagranicznych (3,71% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 79 obiektów gastronomicznych, w tym 47 pubów, barów i piwiarni, 17 restauracji, 7 obiektów małej gastronomii, 5 kawiarni i 3 pizzerie. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 15 stadnin, 14 wyciągów narciarskich, po 6 wypożyczalni sprzętu rekreacyjnego i siłowni, po 5 kortów tenisowych i krytych pływalni, strzelnica oraz Bieszczadzka Kolej Wąskotorowa. Region jest nakierowany na turystykę aktywną (narciarstwo i jeździectwo). ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Kirkut w Lutowiskach Pozostałości we wsi Caryńskie Pozostałości we wsi Dwernik Pozostałości we wsi Hulskie Pozostałości we wsi Krywe Drewniana cerkiew p.w. św. Mikołaja w Polanie Trasa leśnej kolejki wąskotorowej w Stuposianach Budynek dawnej synagogi z I poł. XIX w. w Ustrzykach Dolnych Cmentarz żydowski w Ustrzykach Dolnych Cerkiew parafialna p.w. Zaśnięcia Matki Bożej z 1874 r. w Ustrzykach Dolnych 11. Kościół parafialny p.w. Matki Bożej Królowej Polski w Ustrzykach Dolnych 12. Budynek stacji kolejowej w Ustrzykach Dolnych 13. Drewniana cerkiew p.w. św. Michała Archanioła w Bystrem 14. Lotnisko szybowcowe w Ustianowej Górnej 15. Drewniana cerkiew parafialna p.w. św. Paraskewy w Ustianowej Górnej 16. Cerkiew parafialna p.w. Narodzenia NMP w Krościenku Na obszarze powiatu bieszczadzkiego organizowanych jest corocznie 15 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 113816,5 ha obszarów prawnie chronionych 69% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat bieszczadzki należy do najatrakcyjniejszego turystycznie w województwie podkarpackim (wartość wskaźnika wynosi 0,5977498221). Wysoki jest również wskaźnik atrakcyjności przyrodniczej (0,3726160962), który plasuje powiat na 3 miejscu w województwie. O atrakcyjności turystycznej powiatu w 62,3% decyduje atrakcyjność przyrodnicza, zaś w 10,9% atrakcyjność kulturowa. Również pod względem atrakcyjności określonej możliwością uprawiania turystyki kwalifikowanej powiat zajmuje wysokie, 2 miejsce na Podkarpaciu. Wskaźnik wynosi 0,1733333333. W 2006 roku powiat bieszczadzki był 2 w województwie zarówno pod względem ilości obiektów i miejsc noclegowych. Na jeden obiekt noclegowy przypadała ilość miejsc (58,79) zbliżona do wskaźnika w całym województwie. Powiat bieszczadzki był drugi w regionie pod względem wartości wskaźnika funkcji turystycznej według Baretje’a i Deferta (8,852967). Wartość drugiego wskaźnika funkcji turystycznej (Deferta) była również wyższa od wartości dla całego województwa. Analiza wskaźnikowa pozwoliła również zaliczyć powiat bieszczadzki do regionu o wysokiej intensywności ruchu turystycznego. Niezbyt wysokie było natomiast nasycenie bazą turystyczną. Na km2 powierzchni całkowitej przypadało 1,75 miejsc noclegowych. Również niskie było nasycenie bazą gastronomiczną (0,07 obiektu na km2). Źródło: opracowanie własne 90 Tabela 20. Tabela syntetyzująca dla powiatu brzozowskiego Powiat: brzozowski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 4 obiekty zakwaterowania zbiorowego, w tym 3 całoroczne (75% ogółu). Działał hotel, ośrodek wczasowy, ośrodek kolonijny i ośrodek wypoczynku sobotnioniedzielnego. Obiekty dysponowały 205 miejscami noclegowymi, w tym 197 całorocznymi (96,1% ogółu). Z noclegów skorzystało 4154 turystów, w tym 106 zagranicznych (2,55% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 52 obiekty gastronomiczne, w tym 23 puby, 13 kawiarni, 8 restauracji, 5 pizzerii i 3 obiekty małej gastronomii. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 2 kąpieliska oraz basen, kort i strzelnica. Powiat nastawiony jest na wypoczynek sobotnio-niedzielny lokalnej ludności w okresach letnich nad zbiornikami wodnymi. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Późnogotycki kościół w Bliznem 2. Układ urbanistyczny staromiejski w Brzozowie 3. Budynek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Brzozowie 4. Kolegiata p.w. Przemienienia Pańskiego w Brzozowie 5. Cmentarz wojskowy w Brzozowie 6. Budynek stacji kolejowej w Brzozowie 7. Drewniany dwór w Domaradzu 8. Zabytkowy kościół w Domaradzu 9. Dwór z początku XIX wieku w Dydni 10. Pałac Starzeńskich w Grabownicy Starzeńskiej 11. Unikatowy gotycki kościół w Haczowie 12. Dwór Bukowskich w Izdebkach 13. Murowany dwór w Jasionowie 14. Klasycystyczny dwór w Jabłonkach 15. Klasycystyczny dwór w Końskie 16. Dworek w Krzemiennej 17. Pałac Skrzyńskich Nozdrzcu 18. Modrzewiowy dworek w Trześniowie 19. Pałac Ostaszewskich we Wzdowie 20. Murowany dwór w Wydmie 21. Sanktuarium Matki Bożej Starowiejskiej 22. Kościół w Golcowej 23. Kościół w Humniskach 24. Barokowy kościół w Jasienicy Rosielnej 25. Cerkiew w Uluczu Na obszarze powiatu brzozowskiego organizowanych jest corocznie 11 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 26264 ha obszarów prawnie chronionych. 28% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Wskaźnik atrakcyjności turystycznej powiatu brzozowskiego (0,2526864939) plasuje go 15 miejscu w województwie i jest zbliżony do wskaźnika dla całego województwa. O atrakcyjności turystycznej w 75,7% stanowi atrakcyjność przyrodnicza, zaś w 24,3% atrakcyjność kulturowa. Powiat posiada bardzo niską wartość wskaźnika określającą możliwość uprawiania turystyki kwalifikowanej. W 2006 roku w powiecie brzozowskim na jeden obiekt przypadało 51,25 miejsc noclegowych. Wskaźniki funkcji turystycznej plasowały powiat na końcowych miejscach w województwie. Podobnie było w przypadku nasycenia bazą noclegową i intensywności ruchu turystycznego. Wysoką pozycję (7) w województwie zajmował powiat pod względem nasycenia bazą gastronomiczną. Można stwierdzić, że w powiat jest atrakcyjny turystycznie ale niestety słabo zagospodarowany turystycznie. Źródło: opracowanie własne 91 Tabela 21. Tabela syntetyzująca dla powiatu dębickiego Powiat: dębicki Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 15 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 11 całorocznych (73,33% ogółu). Najwięcej (6) było innych obiektów hotelowych. Obiekty dysponowały 991 miejscami noclegowymi, w tym 651 całorocznymi (65,69% ogółu). Z noclegów skorzystało 14162 turystów, w tym 648 zagranicznych (4,57% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 52 obiekty gastronomiczne, w tym 27 pubów, 16 restauracji, 8 pizzerii i kawiarnia. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało po 4 baseny, kąpieliska i wypożyczalnie sprzętu sportowego, 3 korty i stadnina oraz wyciąg. Powiat nastawiony jest na wypoczynek sobotnio-niedzielny lokalnej ludności w okresach letnich nad zbiornikami wodnymi. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Układ urbanistyczny w Brzostku Neoklasycystyczny kościół parafialny w Brzostku Cmentarze wojskowe w Brzostku Gotycki kościół w Dębicy Synagoga w Dębicy Staromiejskie założenie urbanistyczne w Pilźnie Cmentarz miejski w Pilźnie Kościół gotycki w Pilźnie Cmentarze wojskowe w Pilźnie Ślady osadnictwa rzymskiego w Czarnej Dwór w stylu zakopiańskim w Przyborowie Pałac Raczyńskich w Zawadzie Sanktuarium Matki Boskiej Zawadzkiej Dwór ziemiański w Latoszynie Dwór ziemiański w Strzegocicach Zespół dworski w Żyrakowie Zespół dworski „Pawłowskich” w Kleciach Kaplica Św. Leonarda w Kleciach Młyny z końca XIX wieku w Gorzejowej Drewniany kościół parafialny w Gorzejowej Drewniany kościół w Jodłowej Cmentarze wojskowe w Jodłowej Kościół w Łękach Górnych Cmentarze wojskowe w Łękach Górnych Dwory ziemiańskie w Łękach Górnych Kościół w Dobrkowie Kościół w Zwierniku Kościół w Machowej Kościół w Pustyni Kościół wraz z Drogą Krzyżową w Januszkowicach Na obszarze powiatu dębickiego organizowanych jest corocznie 14 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 4270,2 ha obszarów prawnie chronionych. 24,6% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat dębicki jest 16 w województwie pod względem atrakcyjności turystycznej. Posiada jeden z niższych w województwie wskaźników atrakcyjności przyrodniczej. Na atrakcyjność turystyczną składa się w 62,5% atrakcyjność przyrodnicza i w 30,2% atrakcyjność kulturowa. W 2006 roku na jeden obiekt noclegowy w powiecie przypadało 66,07 miejsc noclegowych. Powiat zajmował wysoką 8 pozycję pod względem wartości wskaźnika funkcji turystycznej Baretje’a i Deferta. Nasycenie bazą turystyczną było zbliżone do nasycenia w całym województwie. Dość wysokie 8 miejsce w województwie powiat zajmował ze względu na intensywność ruchu turystycznego. Wskaźnik nasycenia bazą gastronomiczną był zbliżony do wskaźnika dla województwa. Źródło: opracowanie własne 92 Tabela 22. Tabela syntetyzująca dla powiatu jarosławskiego Powiat: jarosławski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 14 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 11 całorocznych (78,57% ogółu). Najwięcej było szkolnych schronisk młodzieżowych (3) oraz hoteli i ośrodków wczasowych (po 2). Obiekty dysponowały 759 miejscami noclegowymi, w tym 600 całorocznymi (79,05% ogółu). Z noclegów skorzystało 17349 turystów, w tym 3586 zagranicznych (20,67% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 41 obiektów gastronomicznych, w tym 17 pubów, 16 restauracji i 8 pizzerii. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 3 korty, po 2 wypożyczalnie sprzętu sportowego, baseny i kąpieliska oraz stadnina, lodowisko i strzelnica. Powiat nastawiony jest na wypoczynek sobotnio-niedzielny lokalnej ludności w okresach letnich nad zbiornikami wodnymi. Ponadto mają tu możliwość doskonalenia swoich umiejętności amatorzy tenisiści. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. Kościół drewniany w Michałówce Inscenizacja „Sądu i bicia Judasza” w Pruchniku Średniowieczny układ urbanistyczny w Jarosławiu Ratusz w Jarosławiu Kamienica Orsettich w Jarosławiu Średniowieczny dom handlowy w Jarosławiu Podziemna trasa turystyczna w Jarosławiu Budynek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Jarosławiu Miejska wiata targowa w Jarosławiu Stary cmentarz w Jarosławiu Kościół p.w. Św. Jana Chrzciciela w Jarosławiu Klasztor p.w. Św. Ducha w Jarosławiu Klasztor oo. Reformatów w Jarosławiu Opactwo Benedyktynek i kościół p.w. Św. Mikołaja w Jarosławiu Mury obronne w Jarosławiu Bazylika Matki Bożej Bolesnej i Klasztor Dominikanów w Jarosławiu Cerkiew w Jarosławiu Synagoga w Jarosławiu Cerkiew drewniana w Horyńcu Cerkiew w Grabowcu Cerkiew drewniana w Młynach Drewniana dzwonnica w Bobrówce Cerkiew w Starym Miękiszu Murowana cerkiew w Wietlinie Staropolskie założenie urbanistyczne w Pruchniku Pałac i park romantyczny w Wysocku Dwór drewniany w Duńkowicach Zespół folwarczny w Zamojsce Ruiny zamku w Sośnicy Neoromański kościół parafialny w Zarzeczu Kościół w Radymnie Na obszarze powiatu jarosławskiego organizowanych jest corocznie 10 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 24645,3 ha obszarów prawnie chronionych. 21,7% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat jarosławski jest dopiero 20 pod względem atrakcyjności turystycznej w województwie podkarpackim. Składają się na nią w 72,8% atrakcje przyrodnicze i w 24,5% atrakcje kulturowe. W 2006 roku na jeden obiekt noclegowy przypadało średnio 54,21 miejsc noclegowych. Pod względem pełnienia funkcji turystycznej powiat zajmował wysokie 9 miejsce ze wskaźnikiem Baretje’a i Deferta na poziomie 0,621103. Na 1 km 2 przypadało w powiecie 16,86235 turystów. Pod względem nasycenia bazą noclegową region jarosławski plasował się na 12 pozycji. Dość wysoko (9) był powiat ze względu na intensywność ruchu turystycznego. Niskie za to było nasycenie bazą gastronomiczną. Powiat jarosławski był według tego wskaźnika 3 od końca na Podkarpaciu. Źródło: opracowanie własne 93 Tabela 23. Tabela syntetyzująca dla powiatu jasielskiego Powiat: jasielski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 12 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 7 całorocznych (58,33% ogółu). Najwięcej było szkolnych schronisk młodzieżowych (4) oraz innych obiektów hotelowych (3). Obiekty dysponowały 362 miejscami noclegowymi, w tym 222 całorocznymi (61,33% ogółu). Z noclegów skorzystało 14068 turystów, w tym 646 zagranicznych (4,59% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 59 obiektów gastronomicznych, w tym 27 pubów, 13 restauracji, 10 obiektów małej gastronomii, 6 pizzerii i 3 kawiarnie. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało po 4 korty, baseny i kąpieliska oraz stadnina, wypożyczalnia i wyciąg. Powiat nastawiony jest na wypoczynek sobotnio-niedzielny lokalnej ludności w okresach letnich nad zbiornikami wodnymi. Ponadto mają tu możliwość doskonalenia swoich umiejętności amatorzy tenisiści. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. Kamienny kościółek w Hucie Polańskiej Wieś rycerska w Pielgrzymce Ślady grodziska Wiślan w Brzezowej Kościół farny w Jaśle Staromiejski układ urbanistyczny w Jaśle Stary cmentarz w Jaśle Staromiejskie założenie urbanistyczne w Kołaczycach Ratusz w Kołaczycach Murowany zajazd w Kołaczycach Neogotycki kościół w Kołaczycach Kościół w Bieździedzach Klasycystyczny dwór w Bieździedzach Dwa cmentarze żołnierskie w Bieździedzach Sanktuarium w Dębowcu Kościół w Nowym Żmigrodzie Cmentarz w Nowym Żmigrodzie Kościół w Osieku Jasielskim Rynek z zabudowa w Osieku Jasielskim Ruiny zamku w Osieku Jasielskim Kościół w Samoklęskach Kościół późnobarokowy w Tarnowcu Drewniany kościół w Załężu Cerkiew w Krempnej 6 cmentarzy w Krempnej Cerkiew w Kotani Cerkiew w Świątkowej Małej Drewniana cerkiew w Świątkowej Wielkiej Cerkiew w Woli Cieklińskiej Murowana cerkiew w Myscowej Murowana cerkiew w Polanach Ślady wczesnośredniowiecznego grodziska w Goleszy Pałac neogotycki w Gorajowie Dwór klasycystyczny w Tarnowcu Dwa cmentarze żołnierskie w Krajowicach Na obszarze powiatu jasielskiego organizowane są corocznie 4 imprezy cykliczne. W powiecie znajduje się 30181,3 ha obszarów prawnie chronionych. 36,2% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Atrakcyjność turystyczna plasuje powiat jasielski na 13 miejscu w województwie podkarpackim. Ze względu na wskaźnik atrakcyjności przyrodniczej region Jasła jest na wysokim 7 miejscu. Walory przyrodnicze stanowią w 82,1% o atrakcyjności turystycznej, zaś kulturowe w 11,6%. W powiecie w 2006 roku dominowały przede wszystkim obiekty małe. Na 1 obiekt przypadało zaledwie 30,17 miejsc noclegowych. Wartość wskaźnika Baretje’a i Deferta stawiała powiat jasielski na 3 pozycji od końca. Tak samo było w przypadku wskaźnika intensywności ruchu turystycznego. Źródło: opracowanie własne 94 Tabela 24. Tabela syntetyzująca dla powiatu kolbuszowskiego Powiat: kolbuszowski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 6 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 4 całoroczne (66,67% ogółu). Najwięcej (4) było pozostałych obiektów zakwaterowania zbiorowego. Obiekty dysponowały 267 miejscami noclegowymi, w tym 140 całorocznymi (52,43% ogółu). Z noclegów skorzystało 3313 turystów, w tym 106 zagranicznych (3,2% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 34 obiekty gastronomiczne, w tym 21 pubów, 6 kawiarni, 5 restauracji oraz pizzeria i obiekt małej gastronomii. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 5 kortów tenisowych, 4 stadniny, 2 baseny oraz po 1 wypożyczalni i kąpielisku. Powiat nastawiony jest na turystykę aktywną, szczególnie jeździectwo oraz oferuje dobre warunki dla rozwijania umiejętności przez tenisistów amatorów. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Pałac Tyszkiewiczów w Weryni 2. Drewniany dwór w Wilczej Woli 3. Secesyjny dwór w Niwiskach 4. Drewniany kościółek szpitalny w Cmolasie 5. Kościół modrzewiowy w Porębach Dymarskich 6. Klasycystyczny kościół murowany w Raniżowie 7. Zagroda plebańska ze spichlerzem w Raniżowie 8. „Turki” w Plażówce 9. Skansen w Kolbuszowej Na obszarze powiatu kolbuszowskiego organizowanych jest corocznie 17 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 38229,6 ha obszarów prawnie chronionych. 34,3% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat kolbuszowski można uznać za atrakcyjny turystycznie, ponieważ zajmuje 8 pozycję ze względu na wartość wskaźnika. Wysoką pozycję (8) zajmuje powiat zarówno ze względu na atrakcyjność przyrodniczą i kulturową. Atrakcyjność turystyczną w 70,3% budują w powiecie walory przyrodnicze, zaś w 22,7% walory kulturowe. W 2006 roku średnio 1 obiekt noclegowy dysponował w regionie kolbuszowskim 44,5 miejscami noclegowymi. Wskaźnik funkcji turystycznej Baretje’a i Deferta dla powiatu był 17 w województwie, natomiast drugi z nich określający liczbę turystów przypadających na 1 km2 plasował region na ostatniej pozycji. Również pod względem nasycenia w bazę noclegową powiat był dopiero 5 od końca na Podkarpaciu, zaś pod względem intensywności ruchu turystycznego na 17 pozycji. Biorąc pod uwagę wskaźnik nasycenia bazą gastronomiczną powiat kolbuszowski znalazł się na 5 miejscu od końca. Reasumując można stwierdzić, że powiat jest atrakcyjny turystycznie, aczkolwiek nie wykorzystuje swojej szansy. Jest słabo zagospodarowany turystycznie co znajduje odzwierciedlenie chociażby w niskiej wartości wskaźnika Deferta czy Schneidera. Źródło: opracowanie własne 95 Tabela 25. Tabela syntetyzująca dla powiatu krośnieńskiego Powiat: krośnieński Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 25 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 16 całorocznych (64% ogółu). Najwięcej było szkolnych schronisk młodzieżowych (5), pensjonatów (4) oraz po 3 hotele, ośrodki wczasowe i zakłady uzdrowiskowe. Obiekty dysponowały 1470 miejscami noclegowymi, w tym 1037 całorocznymi (70,54% ogółu). Z noclegów skorzystało 20029 turystów, w tym 417 zagranicznych (2,08% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 100 obiektów gastronomicznych, w tym 39 pubów, 25 kawiarni, 19 restauracji, 16 pizzerii i obiekt małej gastronomii. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 5 kortów tenisowych, 3 wyciągi, po 2 stadniny, baseny i kąpieliska oraz wypożyczalnia i strzelnica. Powiat nakierowany jest na turystów uprawiających narciarstwo i chcących doskonalić swoje umiejętności w tenisa ziemnego. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. Ruiny zamku w Odrzykoniu Uzdrowisko Rymanów Zdrój Uzdrowisko Iwonicz Zdrój Ślady spichlerza zbożowego w Iwoniczu Zdroju Modrzewiowy kościół w Iwoniczu Zdroju Cerkiew grekokatolicka w Olchowcu Obronna osada zakarpackiej ludności kultury Otomani-Füzesabony w Trzcinicy Układ staromiejski z ratuszem w Dukli Rezydencja magnacka Mniszchów w Dukli Barokowy kościół w Dukli Kościół klasztorny oo. Bernardynów w Dukli Ruiny synagogi i cmentarze żydowskie w Dukli Staromiejskie założenie urbanistyczne w Jaśliskach Kościół w Jaśliskach Kapliczki łemkowskich mistrzów kamieniarzy rozsiane po okolicach Jaślisk Oficyna dworska i dwór Stojowskich w Jaszczewie Pałac Stawiarskich w Jedliczach Pałacyk Trzecieskich w Polance Dwór Marii Konopnickiej w Żarnowcu Dwór Trzecieskich w Miejscu Piastowym Kościół w Miejscu Piastowym Dwór w Targowiskach Ruiny zamku „Kamieniec” w Korczynie Neogotyckim kościół w Krościenku Wyżnym Drewniany kościół w Rogach Drewniany kościół we Wrocance Kościół w Odrzykoniu Cerkiew w Hyrowej Drewniana cerkiew w Daliowej Stara chata żydowska w Zyndranowej Pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej w Bóbrce „Dolina Śmierci” w Dukli Na obszarze powiatu krośnieńskiego organizowanych jest corocznie 21 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 59132,2 ha obszarów prawnie chronionych 35,4% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat krośnieński należy do jednego z atrakcyjniejszych w województwie podkarpackim. Jest pod względem wartości wskaźnika 5. Region bogaty jest w walory przyrodnicze i kulturowe (5 pozycja pod względem atrakcyjności przyrodniczej i 4 kulturowej). Atrakcyjność turystyczną budują w powiecie w 63% atrakcje przyrodnicze i w 25,1% atrakcje kulturowe. Region krośnieński jest również atrakcyjny dla miłośników turystyki aktywnej (wartość wskaźnika 6 na Podkarpaciu). Można stwierdzić, że powiat dobrze realizował swoją funkcję turystyczną ponieważ posiadał 4 wartość wskaźnika Baretj’a i Deferta. Tą samą pozycję powiat zajmował pod względem intensywności ruchu turystycznego. Powiat wykorzystuje więc swoją szansę, ponieważ jest zarówno atrakcyjny turystycznie jak i dobrze zagospodarowany. Źródło: opracowanie własne 96 Tabela 26. Tabela syntetyzująca dla Miasta Krosna Powiat: Miasto Krosno Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 3 obiekty zakwaterowania zbiorowego, w tym 2 całoroczne (66,67% ogółu). Najwięcej było hoteli (2). Obiekty dysponowały 152 miejscami noclegowymi, w tym 107 całorocznymi (70,39% ogółu). Z noclegów skorzystało 8066 turystów, w tym 2399 zagranicznych (29,74% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie miasta funkcjonowało 52 obiekty gastronomiczne, w tym 17 restauracji, 15 pubów i po 10 pizzerii i kawiarni. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie miasta funkcjonowały 3 baseny oraz wyciąg i lodowisko. Miasto może przyjmować zimą narciarzy i przez cały rok zapewnia ruch zarówno dla mieszkańców jak i przyjezdnych na basenach. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Staromiejski układ urbanistyczny z rynkiem i kamienicami 2. Budynek Towarzystwa Zaliczkowego 3. Dom malarza Stanisława Bergmana 4. Kamienica Roberta Wojciecha Portiusa 5. Pałacyk Kaczkowskich 6. Gotycki kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej 7. Zespół klasztoru oo. Franciszkanów 8. Późnobarokowy zespół klasztorny oo. Kapucynów 9. Cmentarz żydowski Na obszarze miasta Krosna organizowanych jest corocznie 7 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 5,8 ha obszarów prawnie chronionych. 0,6% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Krosno zajmuje pod względem atrakcyjności turystycznej dopiero 17 miejsce w województwie. Pod względem atrakcyjności przyrodniczej jest najmniej atrakcyjne na Podkarpaciu, natomiast ze względu na atrakcyjność kulturową zajmuje 3 pozycją. Walory przyrodnicze budują atrakcyjność turystyczną Krosna w 33,6%, zaś kulturowe w 61,4%. W Krośnie istnieją słabe warunki do uprawiania turystyki kwalifikowanej. W mieście na jeden obiekt noclegowy przypadało średnio 50,67 miejsc noclegowych. Wskaźnik funkcji turystycznej Baretje’a i Deferta plasował powiat dopiero na 4 miejsca od końca na Podkarpaciu, zaś Deferta na 3 pozycji. Niską wartość, 4 od końca osiągnął wskaźnik Schneidera, natomiast wysoką wskaźnik Charvata (4). Krosno było również drugim miastem w województwie pod względem nasycenia bazą gastronomiczną. Krosno jest przede wszystkim miastem atrakcyjnym kulturowo, ubogim w bazę noclegową z dobrym zapleczem gastronomicznym. Źródło: opracowanie własne 97 Tabela 27. Tabela syntetyzująca dla powiatu leskiego Powiat: leski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 60 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 38 całorocznych (63,33% ogółu). Najwięcej (po 8) było ośrodków wczasowych, pensjonatów i zespołów domków turystycznych. Obiekty dysponowały 4935 miejscami noclegowymi, w tym 3943 całorocznymi (82,25% ogółu). Z noclegów skorzystało 121657 turystów, w tym 1670 zagranicznych (1,37% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 26 obiektów gastronomicznych, w tym 10 restauracji, po 5 pizzerii i obiektów małej gastronomii oraz po 3 kawiarnie i puby. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 7 wyciągów, 6 wypożyczalni, 5 kąpielisk, 3 baseny, 2 stadniny i kort. Powiat zarówno w lecie jak i w zimie oferuje dla turystów z całego kraju i zagranicy możliwość uprawiania turystyki aktywnej (sporty wodne i zimowe). . ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. 2. 3. 4. Cerkiew w Baligrodzie Cmentarz żydowski w Baligrodzie Cerkiew w Bezmiechowej Akademicki Ośrodek Szybowcowy Politechniki Rzeszowskiej w Bezmiechowej 5. Cmentarz cerkiewny w Cisnej 6. Kościół barkowy w Hoczewi 7. Kościół późnogotycki w Lesku 8. Ratusz w Lesku 9. Ruiny zamku Kmitów w Lesku 10. Synagoga w Lesku 11. Cmentarz żydowski w Lesku 12. Murowana cerkiew w Dziurdziowie 13. Drewniany kościół w Średniej Wsi 14. Ruiny zamku Sobień w Manasterzcu 15. Wczesnośredniowieczny kurhan w Glinem 16. Zapora w Solinie Na obszarze powiatu leskiego organizowanych jest corocznie 10 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 81977 ha obszarów prawnie chronionych. 66,9% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat leski jest 3 pod względem atrakcyjności turystycznej oraz 2 przyrodniczej na Podkarpaciu. Atrakcje przyrodnicze stanowią o atrakcyjności turystycznej w 73,5%, zaś kulturowe w 8,7%. Powiat jest atrakcyjny dla miłośników turystyki aktywnej. Pod tym względem wartość wskaźnika plasuje region na 4 pozycji. W 2006 roku na jeden obiekt noclegowy przypadało w powiecie 82,25 miejsc. Na podstawie wskaźnika Baretje’a i Deferta można stwierdzić, że powiat leski najlepiej wypełniał funkcję turystyczną. Na wysokim 4 miejscu był również powiat ze względu na wartość wskaźnika Deferta. Nasycenie bazą noclegową stawiało powiat na 3 miejscu, natomiast pod względem intensywności ruchu turystycznego region leski był najlepszy w województwie. Jedynie w przypadku nasycenia w bazę gastronomiczną powiat leski znalazł się na przedostatnim miejscu. Reasumując można stwierdzić, że powiat leski jest atrakcyjny turystycznie, przede wszystkim przyrodniczo, z dużą bazą noclegową, chętnie odwiedzany przez turystów. Jedynym mankamentem jest ubogie zaplecze gastronomiczne. Źródło: opracowanie własne 98 Tabela 28. Tabela syntetyzująca dla powiatu leżajskiego Powiat: leżajski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 5 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 3 całoroczne (60% ogółu). Obiekty dysponowały 328 miejscami noclegowymi, w tym 75 całorocznymi (22,87% ogółu). Z noclegów skorzystało 4027 turystów, w tym 630 zagranicznych (15,64% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 68 obiektów gastronomicznych, w tym 32 puby, 12 pizzerii, 11 restauracji, 9 kawiarni i 4 obiekty małej gastronomii. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 4 kąpieliska, .3 baseny, po 2 stadniny i korty i wypożyczalnia sprzętu sportowego. Powiat nakierowany jest na turystę weekendowego, który chce w okresie letnim spędzić czas nad wodą. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. Wieś o typie zabudowy łańcuchowej w kierunku wschodnim – Grodzisko Dolne Turki w Grodzisku Dolnym Dworek myśliwski Potockich w Zmysłówce Kościół w Kuryłówce Cerkiew w Kuryłówce Urbanistyczne założenie staromiejskie w Leżajsku Ratusz w Leżajsku Dawna Lodownia w Leżajsku Dawny Narodny Dom w Leżajsku Dworki w Leżajsku Bazylika oo. Bernardynów w Leżajsku Kościół p.w. Zwiastowania NMP i klasztor obronny w Leżajsku Kościół p.w. Trójcy Świętej i Wszystkich Świętych w Leżajsku Kościół katolicki p.w. Pana Jezusa Miłosiernego w Leżajsku Grób sławnego cadyka Elimelecha Weisbluma w Leżajsku Kościół w Nowej Sarzynie Zagroda plebańska w Nowej Sarzynie Szachulcowy młyn w Jelnej Kaplica drewniana w Brzyskiej Woli Folwark Potockich w Brzyskiej Woli Kaplica drewniana w Jastrzębcu Kościół w Giedlarowej Kościół w Łętowni Drewniane kapliczki w Łętowni Drewniane kapliczki w Tarnogórze Kościół w Woli Zarzyckiej Cerkiew w Dąbrowicy Cerkiew prawosławna w Kulnie Stary młyn w Ożannie Historyczny układ wsi Tarnawiec Historyczny układ wsi Jastrzębiec Na obszarze powiatu leżajskiego organizowanych jest corocznie 17 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 24591,6 ha obszarów prawnie chronionych. 30,9% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat leżajski jest 9 pod względem atrakcyjności turystycznej w województwie podkarpackim. Dość wysoko powiat znajduje się pod względem atrakcyjności kulturowej (6) Walory przyrodnicze decydują w 69% o atrakcyjności turystycznej regionu Leżajska, zaś walory kulturowe w 27,5%. Na jeden obiekt noclegowy w 2006 roku przypadało 65,6 miejsc noclegowych. Pod względem wskaźnika Baretje’a i Deferta powiat znajdował się na 16 miejscu, zaś ze względu na wartość wskaźnika Deferta na 4 pozycji od końca. Również wysoko nie plasował się powiat jeżeli chodzi o wskaźnik Charvata i Schneidera. W przypadku nasycenia bazą gastronomiczną powiat znalazł się na 4 miejscu w województwie. Powiat leżajski jest atrakcyjny kulturowo aczkolwiek nie posiada dobrze rozbudowanej bazy noclegowej. Jedynie dobrze wykształcona jest baza gastronomiczna. Mimo swojej atrakcyjności kulturowej powiat przyjmuje zbyt mało turystów. Źródło: opracowanie własne 99 Tabela 29. Tabela syntetyzująca dla powiatu lubaczowskiego Powiat: lubaczowski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 16 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 10 całorocznych (62,5% ogółu). Najwięcej było szkolnych schronisk młodzieżowych (8) i innych obiektów hotelowych (5). Obiekty dysponowały 328 miejscami noclegowymi, w tym 75 całorocznymi (22,86% ogółu). Z noclegów skorzystało 8665 turystów, w tym 142 zagranicznych (1,64% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 56 obiektów gastronomicznych, w tym 31 pubów, 13 restauracji, 6 obiektów małej gastronomii i po 3 pizzerie i kawiarnie. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 3 kąpieliska oraz stadnina, wypożyczalnia, kort i basen. Powiat nastawiony jest na turystę weekendowego, który chce w okresie letnim spędzić czas nad wodą. Należy zaznaczyć, że powiat charakteryzuje się ubogą infrastrukturą. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Cerkiew w Radrużu 2. Cerkiew w Gorajcu 3. Kościół w Lipsku 4. Kościół w Narolu 5. Unikalny drewniany kościół w Łukawcu 6. Drewniana kaplica w Nowinach Horynieckich 7. Kościół murowany w Oleszycach 8. Zespół klasztorny w Wielkich Oczach 9. Zespół klasztorny w Horyńcu Zdroju 10. Ruiny dworu w Nowym Siole 11. Zespół pałacowy w Rudzie Różanieckiej 12. „Linia Mołotowa” Na obszarze powiatu lubaczowskiego organizowane są corocznie 2 imprezy cykliczne. W powiecie znajduje się 62716,2 ha obszarów prawnie chronionych. 46,9% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat lubaczowski jest 11 pod względem atrakcyjności turystycznej na Podkarpaciu. Wysoką, bo aż 4 pozycję zajmuje powiat ze względu na atrakcyjność przyrodniczą. Natomiast pod względem walorów kulturowych region Lubaczowa jest najmniej atrakcyjny. Walory przyrodnicze tworzą atrakcyjność turystyczną w 93,7%, zaś kulturowe w 4,3%. W powiecie lubaczowskim w 2006 roku przypadała najmniejsza ilość miejsc noclegowych na jeden obiekt (20,5) w województwie. Pod względem wartości wskaźnika Baretje’a i Deferta region plasował się na 11 pozycji, natomiast ze względu na wskaźnik Deferta na 3 miejscu od końca. Powiat posiadał najsłabsze nasycenie w bazę noclegową. Również w przypadku stopnia nasycenia w bazę gastronomiczną powiat znajdował się nisko, na 4 miejscu od końca. Powiat lubaczowski jest przede wszystkim atrakcyjny przyrodniczo, aczkolwiek słabo zagospodarowany zarówno w bazę noclegową jak i gastronomiczną. Jest jednak chętnie odwiedzany przez turystów. Źródło: opracowanie własne 100 Tabela 30. Tabela syntetyzująca dla powiatu łańcuckiego Powiat: łańcucki Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 10 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 8 całorocznych (80% ogółu). Najwięcej było innych obiektów hotelowych (5) i szkolnych schronisk młodzieżowych (2). Obiekty dysponowały 478 miejscami noclegowymi, w tym 288 całorocznymi (60,25% ogółu). Z noclegów skorzystało 17959 turystów, w tym 3095 zagranicznych (17,23% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 29 obiektów gastronomicznych, w tym 14 restauracji, 10 pubów i 5 pizzerii. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 5 basenów, po 4 stadniny i kąpieliska, 3 korty oraz wypożyczalnia i wyciąg. .Powiat zapewnia wypoczynek sobotnio-niedzielny nad wodą oraz oferuje możliwość uprawiania turystyki aktywnej, szczególnie jeździectwa. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Pałac Potockich w Łańcucie 2. Klasycystyczny dworek z Muzeum Gorzelnictwa 3. Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Łańcucie 4. Kościół i klasztor oo. Dominikanów w Łańcucie 5. Klasztor ss. Boromeuszek w Łańcucie 6. Synagoga w Łańcucie 7. Stary i nowy cmentarz w Łańcucie 8. Kościół w Białobrzegach 9. Zespół dworsko-parkowy w Białobrzegach 10. Kościół w Budach Łańcuckich 11. Kościół w Kosinie 12. Drewniany kościół w Krzemienicy 13. Kościół w Rakszawie 14. Kościół w Soninie 15. Kościół w Żołyni 16. Stary cmentarz w Żołyni 17. Cerkiew w Tarnawce 18. Zespół Młyński Ordynacji Potockich w Albigowej 19. Pałac myśliwski w Julinie 20. Zagroda garncarska w Medyni Głogowskiej 21. Dom tkaczy w Czarnej Na obszarze powiatu łańcuckiego organizowanych jest corocznie 16 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 9459,5 ha obszarów prawnie chronionych. 20,3% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat łańcucki zajmuje w województwie podkarpackim 13 miejsce pod względem atrakcyjności turystycznej. Wysoko, bo na 6 pozycji plasuje region atrakcyjność kulturowa. Na atrakcyjność turystyczną powiatu w 57,4% wpływają walory przyrodnicze, zaś kulturowe w 30,4%. Powiat łańcucki jest również 5 na Podkarpaciu pod względem wielkości wskaźnika określającego możliwość uprawiania turystyki kwalifikowanej. W 2006 roku w powiecie na 1 obiekt noclegowy przypadało średnio 47,8 miejsc noclegowych. Wskaźnik Baretje’a i Deferta plasował powiat na 10 miejscu, zaś Deferta na 6. Biorąc pod uwagę nasycenie bazą noclegową jak i intensywność ruchu turystycznego powiat zajmował 10 pozycję. Powiat posiada szczególnie dobre warunki do rozwijania turystyki kulturowej. Wskazana jest jednak rozbudowa bazy noclegowej i gastronomicznej. Źródło: opracowanie własne 101 Tabela 31. Tabela syntetyzująca dla powiatu mieleckiego Powiat: mielecki Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 8 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 6 całorocznych (75% ogółu). Najwięcej było hoteli (3). Obiekty dysponowały 505 miejscami noclegowymi, w tym 269 całorocznymi (53,27% ogółu). Z noclegów skorzystało 17759 turystów, w tym 3370 zagranicznych (18,98% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 59 obiektów gastronomicznych, w tym 22 restauracje, 18 pizzerii, 13 pubów, 4 obiekty małej gastronomii i 2 kawiarnie. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało po 3 stadniny i korty oraz po 2 baseny i kąpieliska. Powiat umożliwia uprawianie jeździectwa i podnoszenie umiejętności dla amatorów tenisa. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. : Zabytkowy kościół Św. Mateusza w Mielcu Drewniana dzwonnica i kościół p.w. Św. Marka Ewangelisty w Mielcu Dworek Suchorzewskich w Mielcu Pałacyk Oborskich w Mielcu Staromiejski układ urbanistyczny Radomyśla Wielkiego Kościół p.w. Przemienienia Pańskiego w Radomyślu wielkim Cmentarz żydowski w Radomyślu Wielkim Kopiec w Jaślanach Ślady prehistorycznego osadnictwa i wczesnośredniowiecznej osady w Książnicach Dzwonnica w Czajkowej Kaplica Św. Huberta w Czajkowej Kościół w Chorzelowie Zespół pałacowy w Chorzelowie Kościół w Gawłuszowicach Kościół w Jamach Drewniany kościół w Sarnowie Kościół w Zgórsku Młyn wodny w Dębiakach Zamek w Przecławiu Wieża obronna w Rzemieniu Pałac Szaszkiewiczów w Rzemieniu Park i dwór w Sadkowej Górze Murowany dwór w Woli Zdakowskiej Park i dwór Tarnawskich w Maliniach Układ przestrzenny Orłowa Domy drewniane w Bożej Woli „Wioska wiatraków” w Trzcianie Cmentarz żołnierski w Dąbiach „Kopce szwedzkie” w Łysakowie Na obszarze powiatu mieleckiego organizowanych jest corocznie 8 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 11617,5 ha obszarów prawnie chronionych 22% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat mielecki jest mało atrakcyjny turystycznie, ponieważ zajmuje pod względem wskaźnik 3 miejsce od końca. Również niską wartość osiąga wskaźnik atrakcyjności przyrodniczej (wartość 4 od końca). Atrakcyjność powiatu budują w 68,7% walory przyrodnicze i w 22,8% walory kulturowe. W 2006 roku w regionie mieleckim na 1 obiekt noclegowy przypadało 63,12 miejsc noclegowych. Pod względem wartości wskaźnika Baretje’a i Deferta powiat plasował się na dalekim 20 miejscu, zaś wskaźnika Deferta na 13. Również niską wartość osiągał wskaźnik nasycenia bazą noclegową i intensywności ruchu turystycznego. Powiat mielecki należy do mało atrakcyjnych regionów. Ponadto słabe jest jego zagospodarowanie zarówno w bazę noclegową i gastronomiczną. Źródło: opracowanie własne 102 Tabela 32. Tabela syntetyzująca dla powiatu niżańskiego Powiat: niżański Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 6 obiektów zakwaterowania zbiorowego. Wszystkie były całoroczne. Najwięcej było innych obiektów hotelowych (2). Obiekty dysponowały 230 miejscami noclegowymi. Z noclegów skorzystało 7378 turystów, w tym 312 zagranicznych (4,23% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 19 obiektów gastronomicznych, w tym 11 pubów, 6 restauracji oraz pizzeria i kawiarnia. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 15 stadnin, 14 wyciągów narciarskich, , po 6 wypożyczalni sprzętu rekreacyjnego i siłowni, po 5 kortów tenisowych i krytych pływalni, strzelnica oraz Bieszczadzka Kolej Wąskotorowa. Region jest nakierowany na turystykę aktywną (narciarstwo i jeździectwo). ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Kościół w Nisku 2. Produkcja i sprzedaż wikliny w Rudniku nad Sanem 3. Drewniany kościół w Jeżowem 4. Kościół drewniany p.w. Św. Jana Chrzciciela w Ulanowie 5. Kościół cmentarny p.w. Św. Trójcy w Ulanowie 6. Kościół drewniany w Kurzynie Średniej Na obszarze powiatu niżańskiego organizowanych jest corocznie 6 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 13,5 ha obszarów prawnie chronionych. 40,9% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat niżański jest jednym z najmniej atrakcyjnych w województwie podkarpackim. Wartość wskaźnika stawia go na 4 miejscu od końca. Taką samą pozycję powiat zajmuje pod względem atrakcyjności kulturowej. Atrakcje przyrodnicze określają atrakcyjność turystyczną powiatu w 86,5%, natomiast kulturowe w 13,5%. W powiecie nie ma możliwości uprawiania turystyki kwalifikowanej. W powiecie niżańskim w 2006 roku na obiekt noclegowy przypadało 38,33 miejsc noclegowych. Region Niska zajmował niską pozycję pod względem pełnienia funkcji turystycznej zarówno według Baretje’a i Deferta jak i Deferta. Również wskaźnik Charvata i Schneidera osiągał niską wartość. Biorąc pod uwagę nasycenie w bazę gastronomiczną powiat niżański zajmował ostatnią pozycję. W odniesieniu do powiatu niżańskiego niskiej atrakcyjności turystycznej towarzyszy słabe zagospodarowanie w bazę noclegową i gastronomiczną oraz niewielki ruch turystyczny. Źródło: opracowanie własne 103 Tabela 33. Tabela syntetyzująca dla powiatu przemyskiego Powiat: przemyski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 8 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 4 całoroczne (50% ogółu). Najwięcej było ośrodków szkoleniowych (3) i innych obiektów hotelowych (2). Obiekty dysponowały 356 miejscami noclegowymi, w tym 256 całorocznymi (66,29% ogółu). Z noclegów skorzystało 9934 turystów, w tym 2000 zagranicznych (20,13% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 67 obiektów gastronomicznych, w tym 39 pubów, 18 obiektów małej gastronomii, po 4 restauracje i kawiarnie i 2 pizzerie. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 6 stadnin, 2 wypożyczalnie oraz wyciąg i kort. Powiat jest rajem dla miłośników jeździectwa. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Cerkiew Obronna w Posadzie Rybotyckiej 2. Neogotycki pałac Humnickich w Birczy 3. Pałac w Dubiecku 4. Zespół parkowo-zamkowy w Krasiczynie 5. Pozostałości dworu Pawlikowskich w Medyce 6. Twierdza „Przemyśl” Na obszarze powiatu przemyskiego organizowanych jest corocznie 5 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 85843,3 ha obszarów prawnie chronionych. 38,5% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat przemyski jest 10 na Podkarpaciu pod względem atrakcyjności turystycznej. Wartość wskaźnika atrakcyjności przyrodniczej plasuje go na 6 pozycji, zaś kulturowej dopiero na 3 od końca. Na atrakcyjność turystyczną powiatu w 78,2% składają się walory przyrodnicze i w 7% walory kulturowe. W powiecie przemyskim w 2006 roku na obiekt noclegowy przypadało 44,5 miejsc noclegowych. Powiat przemyski zajmował niską pozycję pod względem pełnienia funkcji turystycznej. Również niskie było nasycenie bazą noclegową i gastronomiczną. Pomimo atrakcyjnego przyrodniczo położenia powiat przemyski nie inwestuje w infrastrukturę turystyczną. Źródło: opracowanie własne 104 Tabela 34. Tabela syntetyzująca dla Miasta Przemyśl Powiat: Miasto Przemyśl Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 14 obiektów zakwaterowania zbiorowego. Wszystkie były całoroczne. Najwięcej było hoteli (7). Obiekty dysponowały 967 miejscami noclegowymi. Z noclegów skorzystało 45276 turystów, w tym 11672 zagranicznych (25,77% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie miasta funkcjonowało 31 obiektów gastronomicznych, w tym 15 restauracji, 8 pubów oraz po 4 pizzerie i kawiarnie. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie miasta funkcjonowało 3 wypożyczalnie, 2 baseny oraz stadnina, wyciąg, kort, kąpielisko i lodowisko. Miasto oferuje atrakcje zarówno w lecie (odpoczynek nad wodą, tenis ziemny) jak i w zimie (narciarstwo, łyżwiarstwo). ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Archikatedra p.w. Wniebowzięcia NMP i Św. Jana Chrzciciela 2. Kościół i klasztor p.w. Św. Teresy 3. Kościół p.w. Św. Antoniego Padewskiego 4. Katedra p.w. Św. Jana Chrzciciela 5. Nowa Synagoga 6. Synagoga na Zasaniu 7. Rynek i kamienice z XVI i XVII wieku 8. Wieża Zegarowa 9. Dworzec PKP 10. Dawny Klasztor Dominikanów 11. Dawny Klasztor Dominikanek 12. Fragmenty obronnych murów miejskich 13. Dworek pochodzący z XVI wieku 14. Zamek Kazimierzowski 15. Pałac Lubomirskich Na obszarze miasta Przemyśl organizowanych jest corocznie 18 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 2,1 ha obszarów prawnie chronionych. 3,7% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Przemyśl jest pod względem atrakcyjności turystycznej 4 miastem Podkarpacia. Decyduje o niej przede wszystkim atrakcyjność kulturowa. Powiat przemyski posiada najwyższy wskaźnik atrakcyjności kulturowej. Natomiast wskaźnik atrakcyjności przyrodniczej plasuje Przemyśl na przedostatnim miejscu. O atrakcyjności turystycznej Przemyśla decyduje w 25,1% atrakcyjność przyrodnicza i w 70,4% kulturowa. W Przemyślu na obiekt noclegowy przypadało w 2006 roku 69,07 miejsc noclegowych. Według wartości wskaźnika funkcji turystycznej Baretje’a i Deferta Przemyśl zajmował wysoką 3 pozycję, zaś według wartości wskaźnika Deferta 2. Również pod względem nasycenia w bazę noclegową Przemyśl był 2 na Podkarpaciu. Wskaźnik intensywności ruchu turystycznego i nasycenia bazą gastronomiczną plasował Przemyśl na 3 pozycji. Przemyśl jest najbardziej atrakcyjnym kulturowo powiatem w województwie podkarpackim. Ponadto jest dobrze zagospodarowany pod względem bazy noclegowej jak i gastronomicznej, chętnie odwiedzany przez turystów. Źródło: opracowanie własne 105 Tabela 35. Tabela syntetyzująca dla powiatu przeworskiego Powiat: przeworski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 4 obiekty zakwaterowania zbiorowego, w tym 3 całoroczne (75% ogółu). Najwięcej było pozostałych obiektów noclegowych. Obiekty dysponowały 192 miejscami noclegowymi, w tym 162 całorocznymi (84,37% ogółu). Z noclegów skorzystało 3777 turystów, w tym 610 zagranicznych (16,15% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 32 obiekty gastronomiczne, w tym 15 pubów, 7 restauracji, 5 kawiarni, 4 pizzerie i obiekt małej gastronomii.. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 2 baseny oraz wypożyczalnia i kąpielisko. Powiat jest ubogi w infrastrukturę towarzyszącą. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. 2. 3. 4. 5. Klasztor oo. Bernardynów w Przeworsku Bazylika p.w. Ducha Św. w Przeworsku Pałac i park rodu Lubomirskich w Przeworsku Zabytkowy układ urbanistyczny miasta z Rynkiem w Przeworsku Ratuszem i mieszczańskimi kamieniczkami z XVIII i XIX wieku w Przeworsku 6. Mury obronne w Przeworsku 7. Kolejka wąskotorowa Przeworsk – Dynów 8. Drewniany kościół w Siennowie 9. Kościół obronny w Nowosielcach 10. Cerkiew w Krzeszowicach 11. Cerkiew w Rudce 12. Cerkiew w Leżachowie 13. Pałac i park rodziny Rastawieckich w Hadlach Szklarskich 14. Dwór murowany w Lipniku 15. Dwór rodziny Pogonowskich w Łopuszce Małej 16. Pałac i park rodu Sieniawskich w Sieniawie 17. Pałac rodziny Turnau w Urzejowicach 18. Spichlerz dworski w Tryńczy 19. Pałac i park rodziny Dzieduszyckich w Zarzeczu 20. Pałac i park rodziny Kellerman w Żuklinie Na obszarze powiatu przeworskiego organizowane są corocznie 4 imprezy cyklicznych. W powiecie znajduje się 31492 ha obszarów prawnie chronionych. 22,4% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat przeworski nie należy do atrakcyjnych turystycznie. Wartość wskaźnika jest dopiero na 21 pozycji. Powiat posiada przede wszystkim niską atrakcyjność kulturową. Walory przyrodnicze tworzą atrakcyjność turystyczną powiatu w 86,1%, natomiast kulturowe w 13,8%. Na jeden obiekt noclegowy przypadało w powiecie w 2006 roku 48 miejsc noclegowych. Pod względem pełnienia funkcji turystycznej powiat przeworski okazał się najgorszy. Wartość wskaźnika Baretje’a i Deferta znalazła się na ostatniej pozycji, zaś Deferta na przedostatniej. Podobnie sytuacja wyglądała w przypadku nasycenia w bazę noclegową i intensywności ruchu turystycznego. Powiat jest mało atrakcyjny turystycznie. Również słabo rozwinięta jest baza noclegowa. i kulturowa. Źródło: opracowanie własne 106 Tabela 36. Tabela syntetyzująca dla powiatu ropczycko-sędziszowskiego Powiat: ropczycko-sędziszowski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 8 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 5 całorocznych (62,5% ogółu). Najwięcej było innych obiektów hotelowych (3) i zespołów domków turystycznych (2). Obiekty dysponowały 384 miejscami noclegowymi, w tym 172 całorocznymi (44,79% ogółu). Z noclegów skorzystało 11016 turystów, w tym 727 zagranicznych (6,6% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 25 obiektów gastronomicznych, w tym po 7 pizzerii, 6 restauracji, 4 obiekty małej gastronomii i kawiarnia. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 5 basenów, 3 korty oraz wyciąg i kąpielisko. Turysta zarówno w lecie jak w zimie może zagospodarować sobie czas korzystając z wypoczynku nad wodą lub jeżdżąc na nartach.. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: Zespół dworski w Iwierzycach Izba Pamięci w Kamionce Kościół p.w. Przemienienia Pańskiego w Ropczycach Sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin w Ropczycach Układ urbanistyczny miasta staropolskiego, z ratuszem w Sędziszowie Małopolskim 6. Kilka kamieniczek i domów drewnianych w Sędziszowie Małopolskim 7. Stary cmentarz w Sędziszowie Małopolskim 8. Kościół p.w. Narodzenia NMP w Sędziszowie Małopolskim 9. Klasztor oo. Kapucynów w Sędziszowie Małopolskim 10. Zbiorowa mogiła Żydów w Sędziszowie Małopolskim 11. Kościół w Brzezinach 12. Drewniany kościół w Bystrzycy 13. Kościół w Małej 14. Kościół w Witkowicach 15. Kościół w Wielopolu Skrzyńskim 16. Trzy dwory drewniane w Wiercanach 17. Drewniany dwór w Olchowej 18. Zespół dworski w Olchowej 19. Dwór w Lubzinie-Sępnicy 20. Dwór i park w Łopuchowej 21. Dwór w Sielcu 22. Dwór w Skrzyszowie 23. Dwór Romerów w Woli Osieckiej 24. Pozostałości niemieckiego poligonu doświadczalnego z okresu II wojny światowej w Ociece Na obszarze powiatu ropczycko-sędziszowskiego organizowanych jest corocznie 10 imprez cyklicznych. 1. 2. 3. 4. 5. W powiecie znajduje się 18267,7 ha obszarów prawnie chronionych. 24% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat ropczycko-sędziszowski nie należy do atrakcyjnych turystycznie. Wartość wskaźnika stawia go na 19 miejscu w województwie podkarpackim. Pod względem atrakcyjności przyrodniczej jest natomiast 16, zaś kulturowej 14. Walory przyrodnicze budują atrakcyjność turystyczną w 75,1%, natomiast kulturowe w 24,9%. Bardzo niska jest również trakcyjność powiatu określona możliwością uprawiania turystyki kwalifikowanej. W 2006 roku w powiecie przypadało średnio na obiekt noclegowy 48 miejsc. Wskaźniki funkcji turystycznej stawiały region ropczycko-sędziszowski na 12 (wskaźnik Baretje’a i Deferta) i na 14 miejscu (wskaźnik Deferta). Należy zwrócić uwagę, że powiat posiadał słabe nasycenie bazą gastronomiczną (6 od końca). Źródło: opracowanie własne 107 Tabela 37. Tabela syntetyzująca dla powiatu rzeszowskiego Powiat: rzeszowski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 18 obiekty zakwaterowania zbiorowego, w tym 17 całorocznych (94,44% ogółu). Najwięcej było innych obiektów hotelowych (11) oraz hoteli (3). Obiekty dysponowały 725 miejscami noclegowymi, w tym 675 całorocznymi (93,1% ogółu). Z noclegów skorzystało 26958 turystów, w tym 3257 zagranicznych (12,08% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 96 obiektów gastronomicznych, w tym 52 puby, 19 restauracji, 13 obiektów małej gastronomii, 8 pizzerii i 4 kawiarnie. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 11 stadnin, 6 kąpielisk, 4 wyciągi, po 2 wypożyczalnie sprzętu sportowego i baseny. Można uznać, że powiat jest rajem dla miłośników jeździectwa, zaś mieszkańcy stolicy Podkarpacia mają możliwość letniego odpoczynku nad wodą. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: Rynek z pomnikiem Władysława Jagiełły w Dynowie Staromiejskie założenie urbanistyczne w Dynowie Szkoła murowana w Dynowie Cmentarz komunalny w Dynowie Kościół p.w. Św. Wawrzyńca w Dynowie Zespół dworski i park w Dynowie Cmentarz żydowski w Dynowie Dworzec kolejki wąskotorowej na linii Przeworsk-Dynów wraz urządzeniami sygnalizacyjnymi i torowiskiem 9. Dwa schrony bojowe z tzw. „Linii Mołotowa” 10. Staropolski układ urbanistyczny w Sokołowie Małopolskim 11. Kościół neogotycki w Sokołowie Małopolskim 12. Cmentarz żydowski w Sokołowie Małopolski 13. Staromiejski układ urbanistyczny w Tyczynie 14. Sahankówka w Tyczynie 15. Kościół p.w. Świętej Trójcy i Św. Katarzyny w Tyczynie 16. Zespół dworski i park Wodzickich w Tyczynie 17. Cmentarz żydowski w Tyczynie 18. Kościół w Chmielniku 19. Synagoga w Chmielniku 20. Drewniany kościółek w Wólce Niedźwiedziej 21. Neoromański kościół parafialny w Błażowej Na obszarze powiatu rzeszowskiego organizowanych jest corocznie 14 imprez cyklicznych. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. W powiecie znajduje się 44270,1 ha obszarów prawnie chronionych. 21,2% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat rzeszowski należy do jednego z atrakcyjniejszych na Podkarpaciu i zajmuje pod względem wartości wskaźnika atrakcyjności turystycznej 6 pozycję. Atrakcyjność przyrodnicza stawia powiat na 10, zaś kulturowa na 12 miejscu w województwie. Atrakcje przyrodnicze tworzą atrakcyjność turystyczną w 53,9%, zaś kulturowe w 17%. Bardzo wysoka jest również atrakcyjność powiatu określona możliwością uprawiania turystyki kwalifikowanej. Pod tym względem powiat jest 3 na Podkarpaciu. W powiecie w 2006 roku na jeden obiekt noclegowy przypadało 40,28 miejsc. Pod względem pełnienia funkcji turystycznej według Baretje’a i Deferta region rzeszowski był dopiero18 w województwie, zaś według Deferta 9. Niską pozycję powiat zajmował pod względem nasycenia bazę noclegową i intensywności ruchu turystycznego. Powiat rzeszowski jest atrakcyjny turystycznie aczkolwiek wymaga rozbudowy bazy noclegowej. Źródło: opracowanie własne 108 Tabela 38. Tabela syntetyzująca dla Miasta Rzeszów Powiat: Miasto Rzeszów Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 21 obiektów zakwaterowania zbiorowego. Wszystkie były całoroczne. Najwięcej było hoteli (10) i innych obiektów hotelowych (6). Obiekty dysponowały 784 miejscami noclegowymi. Z noclegów skorzystało 92103 turystów, w tym 19270 zagranicznych (20,92% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie miasta funkcjonowało 123 obiekty gastronomiczne, w tym 52 restauracje, 45 pubów, 19 pizzerii i 7 kawiarni.. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie miasta funkcjonowało po 5 stadnin i basenów, 4 korty i 1 lodowisko. W Rzeszowie można nauczyć się jeździć konno, zaś przez cały rok doskonalić umiejętność pływania i jeździectwa.. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Układ staromiejski z rynkiem i kamienicami 2. Ratusz 3. Podziemna Trasa Turystyczna 4. Kolegium Pijarów 5. Budynek Towarzystwa „Sokół” 6. Wille secesyjne 7. Stary Cmentarz 8. Barokowy zespół klasztoru oo. Bernardynów 9. Kościół Wniebowzięcia NMP 10. Zespół klasztoru oo. Pijarów i kościół Św. Krzyża 11. Kościół farny 12. Zamek Lubomirskich 13. Synagoga nowomiejska 14. Synagoga staromiejska 15. Empirowy dwór i park w Słocinie 16. Zespół podworski w Załężu Na obszarze miasta Rzeszów organizowanych jest corocznie 11 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 8,1 ha obszarów prawnie chronionych. 3,2% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Rzeszów należy do jednego z najatrakcyjniejszych powiatów województwa podkarpackiego. Wskaźnik atrakcyjności turystycznej plasuje go na 7 pozycji. O atrakcyjności miasta decydują przede wszystkim walory kulturowe (pod względem atrakcyjności kulturowej Rzeszów zajmuje 2 miejsce w województwie). Miasto nie jest natomiast atrakcyjne przyrodniczo. Walory przyrodnicze kształtują atrakcyjność turystyczną miasta w 31,6%, zaś kulturowe w 59,9%. W 2006 roku w Rzeszowie na jeden obiekt noclegowy przypadało 84,95 miejsc. Według wskaźnika Baretje’a i Deferta Rzeszów był 5 na Podkarpaciu pod względem pełnienia funkcji turystycznej, zaś według wskaźnika Deferta 1. Rzeszów posiadał również najlepsze w województwie nasycenie bazą noclegową i gastronomiczną. Pod względem intensywności ruchu turystycznego Rzeszów zajmował 5 miejsce. Rzeszów jest atrakcyjny ze względu na walory kulturowe i posiada dobrze rozwiniętą zarówno bazę noclegową jak i gastronomiczną. Ponadto jest miastem chętnie odwiedzanym przez turystów. Źródło: opracowanie własne 109 Tabela 39. Tabela syntetyzująca dla powiatu sanockiego Powiat: sanocki Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 16 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 11 całorocznych (68,75% ogółu). Najwięcej było hoteli (5), szkolnych schronisk (4) i domów wycieczkowych (3). Obiekty dysponowały 997 miejscami noclegowymi, w tym 727 całorocznymi (72,92% ogółu). Z noclegów skorzystało 33307 turystów, w tym 2716 zagranicznych (8,15% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 100 obiektów gastronomicznych, w tym 54 puby, 17 restauracji, 11 kawiarni i po 9 pizzerii i obiektów małej gastronomii. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 18 kąpielisk, 6 wyciągów, 4 stadniny, 2 korty oraz wypożyczalnia sprzętu sportowego i basen. W powiecie znajduje się najwięcej w województwie kąpielisk. Ponadto powiat nakierowany jest na miłośników jazdy konnej oraz narciarstwa. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Ruiny obronnego klasztoru oo. Karmelitów Bosych w Zagórzu 2. Pałac w Nowosielcach 3. Dom klasztorny Sióstr Nazaretanek w Komańczy 4. Skansen w Sanoku 5. Gotycki zamek kazimierzowski w Sanoku 6. Budynek Zajazdu w Sanoku 7. Katedralna Cerkiew Prawosławna w Sanoku 8. Kościół i klasztor OO. Franciszkanów w Sanoku 9. Ratusz miejski w Sanoku 10. Budynek dawnego Starostwa w Sanoku 11. Kościół farny w Sanoku 12. Dom Mansjonarzy w Sanoku 13. Zabudowa mieszczańska starówki w Sanoku 14. Secesyjna willa rodziny Zaleskich w Sanoku 15. Drewniana cerkiew grekokatolicka w Sanoku Na obszarze powiatu sanockiego organizowanych jest corocznie 6 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 100148,2 ha obszarów prawnie chronionych. 50,1% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat sanocki jest jednym z najatrakcyjniejszych regionów Podkarpacia. Pod względem wskaźnika atrakcyjności turystycznej zajmuje 2 miejsce. Ponadto jest najatrakcyjniejszy przyrodniczo. Walory przyrodnicze decydują o atrakcyjności turystycznej w 77,4%, zaś kulturowe zaledwie w 5,4%. Powiat sanocki najbardziej w województwie sprzyja uprawianiu turystyki kwalifikowanej. Na jeden obiekt noclegowy w powiecie w 2006 roku przypadało 62,31 miejsc. Pod względem wypełniania funkcji turystycznej powiat zarówno według wskaźnika Baretje’a i Deferta oraz Deferta zajmował wysoką pozycję (odpowiednio 6 i 8). Biorąc pod uwagę intensywność ruchu turystycznego powiat zajmował 6 miejsce. Również jako dobre można uznać nasycenie w bazę turystyczną. Źródło: opracowanie własne 110 Tabela 40. Tabela syntetyzująca dla powiatu stalowowolskiego Powiat: stalowowolski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 8 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 6 całorocznych (75% ogółu). Najwięcej było pozostałych obiektów noclegowych (4). Obiekty dysponowały 533 miejscami noclegowymi, w tym 358 całorocznymi (67,17% ogółu). Z noclegów skorzystało 17689 turystów, w tym 3040 zagranicznych (15,35% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 57 obiektów gastronomicznych, w tym 24 puby, 15 obiektów małej gastronomii, po 7 restauracji i pizzerii i 4 kawiarnie. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 13 kortów tenisowych, 5 basenów i wyciąg. W powiecie znajduje się najwięcej kortów tenisowych w całym województwie. . ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Małomiasteczkowy układ urbanistyczny w Radomyślu 2. Tradycyjne zwyczaje Radomyśla 3. Drewniany kościół w Stalowej Woli 4. Zabytkowy kościół parafialny w Woli Rzeczyckiej 5. Nieliczne drewniane domy miejskie w Zaklikowie 6. Kościół modrzewiowy p.w. Św. Anny w Zaklikowie 7. Kościół parafialny w Zaklikowie 8. Zabytkowy cmentarz katolicki w Zaklikowie 9. Dworek letni Lubomirskich w Stalowej Woli Na obszarze powiatu stalowowolskiego organizowanych jest corocznie 6 imprez cyklicznych. W powiecie znajduje się 4083,4 ha obszarów prawnie chronionych. 50,8% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat stalowowolski jest jednym z mnie atrakcyjnych turystycznie w województwie (18 pozycja). Atrakcje przyrodnicze tworzą atrakcyjność turystyczną w 87,2%, zaś kulturowe w 12,7%. Według zastosowanych kryteriów powiat nie jest atrakcyjny dla miłośników turystyki kwalifikowanej. W 2006 roku w powiecie stalowowolskim na jeden obiekt przypadało 66,62 miejsc. Biorąc pod uwagę wskaźniki funkcji turystycznej powiat zajmował 15 (wskaźnik Baretje’a i Deferta) i 12 (wskaźnik Deferta). Pod względem wartości wskaźnika Charvata region Stalowej Woli plasował się na 14, zaś Schneidera na 15 pozycji. Źródło: opracowanie własne 111 Tabela 41. Tabela syntetyzująca dla powiatu strzyżowskiego Powiat: strzyżowski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 5 obiektów zakwaterowania zbiorowego. Wszystkie były obiektami całorocznymi. Najwięcej było innych obiektów hotelowych (3). Obiekty dysponowały 268 miejscami noclegowymi. Z noclegów skorzystało 4333 turystów, w tym 222 zagranicznych (5,12% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 29 obiektów gastronomicznych, w tym 13 pubów, 10 restauracji, 3 pizzerie, 2 obiekty małej gastronomii i kawiarnia. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie powiatu funkcjonowało 3 wypożyczalnie sprzętu sportowego, po 2 wyciągi i strzelnice oraz kort, basen i kąpielisko. W powiecie można przede wszystkim uprawiać narciarstwo. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: Niemiecki schron kolejowy- Stępina pod Żarnowską Górą Synagoga w Niebylcu Staromiejski układ urbanistyczny z rynkiem w Strzyżowie Liczne budynki użyteczności publicznej z XIX/XX wieku w Strzyżowie 5. Synagoga w Strzyżowie 6. Gotycki kościół w Strzyżowie 7. Dwór Dydyńskich w Strzyżowie 8. Drewniana cerkiewka w Bliziance 9. Drewniana cerkiewka w Gwoździance 10. Cerkiew w Bonarówce 11. Neoromańska cerkiew w Oparówce 12. Układ urbanistyczny z rynkiem w Czudcu 13. Drewniane domy mieszczańskie w Czudcu 14. Kościół p.w. Świętej Trójcy w Czudcu 15. Zespół pałacowy Grabińskich w Czudcu 16. Park i dwór Jarochowskich w Czudcu 17. Drewniany kościół w Gogołowie 18. Drewniany kościół w Gwoźnicy Górnej 19. Kościół w Kozłówku 20. Drewniany kościół w Lubli 21. Drewniany kościół parafialny w Lutczy 22. Gotycki kościół w Połomi 23. Dwór w Baryczce 24. Zespół dworski w Kobylach 25. Pałac Mycielskich w Wiśniowej Na obszarze powiatu strzyżowskiego organizowanych jest corocznie 11 imprez cyklicznych. 1. 2. 3. 4. W powiecie znajduje się 23181 ha obszarów prawnie chronionych. 25,9% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat strzyżowski zajmuje 14 miejsce w województwie pod względem atrakcyjności turystycznej. Biorąc pod uwagę atrakcje przyrodnicze powiat znajduje się na 13, zaś kulturowe 10 pozycji. Walory przyrodnicze budują atrakcyjność powiatu w 67,3%, natomiast kulturowe w 24%. W 2006 roku na jeden obiekt noclegowy przypadało średnio najwięcej miejsc w województwie (106,6). Wartość wskaźnika funkcji turystycznej według Baretje’a i Deferta plasowała powiat na wysokim 7 miejscu. Pod względem nasycenia bazą noclegową powiat znajdował się na 9 pozycji. Również wysoka była intensywność ruchu turystycznego (7 w powiecie). Źródło: opracowanie własne 112 Tabela 42. Tabela syntetyzująca dla powiatu tarnobrzeskiego Powiat: tarnobrzeski Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 5 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 4 całoroczne (80% ogółu). Najwięcej (po 2) było innych obiektów hotelowych i pozostałych obiektów noclegowych. Obiekty dysponowały 214 miejscami noclegowymi, w tym 184 całorocznymi (85,98% ogółu). Z noclegów skorzystało 11265 turystów, w tym 1301 zagranicznych (11,55% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie powiatu funkcjonowało 33 obiekty gastronomiczne, w tym 13 pubów, 10 restauracji i po 5 pizzerii i kawiarni.. Ocena bazy towarzyszącej: Infrastruktura towarzysząca powiatu jest bardzo uboga. Na jego terenie funkcjonował tylko basen. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Renesansowo-barokowy zamek w Baranowie Sandomierskim 2. Zamek i Park w Dzikowie 3. Późnoromantyczny płac w Mokrzyszowie 4. Spichlerz dworski w Wymysłowi 5. Kościół gotycki p.w. Św. Marii Magdaleny w Miechocinie 6. Zespół klasztorny oo. Dominikanów w Miechocinie 7. Kościół w Wielowsi Na obszarze powiatu tarnobrzeskiego organizowane są corocznie 3 imprezy cykliczne. W powiecie nie ma obszarów prawnie chronionych. 32,7% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Powiat tarnobrzeski jest jednym z najmniej atrakcyjnych turystycznie (wskaźnik plasuje go na przedostatnim miejscu w województwie). Tak samo sytuacja wygląda w odniesieniu do atrakcyjności kulturowej. Walory przyrodnicze decydują w 89,8% o atrakcyjności turystycznej, zaś kulturowe w 10,2%. W 2006 roku w powiecie na jeden obiekt noclegowy przypadało 42,8 miejsc. Wartość wskaźnika Baretje’a i Deferta plasowała powiat na 19, zaś Deferta na 11 pozycji. Również na niskim poziomie kształtowały się wskaźniki Charvata i Schneidera. Powiat tarnobrzeski nie należy do regionów atrakcyjnych turystycznie. Ponadto występuje tutaj słabe zagospodarowanie turystyczne. Źródło: opracowanie własne 113 Tabela 43. Tabela syntetyzująca dla Miasta Tarnobrzeg Powiat: Miasto Tarnobrzeg Miernik atrakcyjności turystycznej: INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Ogólna ocena bazy noclegowej i jej wykorzystania: W 2006 roku na terenie powiatu funkcjonowało 10 obiektów zakwaterowania zbiorowego, w tym 9 całorocznych (90% ogółu). Najwięcej (po 4) było hoteli i pozostałych obiektów noclegowych. Obiekty dysponowały 254 miejscami noclegowymi, w tym 224 całorocznymi (88,19% ogółu). Z noclegów skorzystało 12011 turystów, w tym 549 zagranicznych (4,57% wszystkich korzystających). Ogólna ocena bazy gastronomicznej: Na terenie miasta funkcjonowało 20 obiektów gastronomicznych, w tym 7 kawiarni, 6 restauracji i 5 pizzerii.. Ocena bazy towarzyszącej: Na terenie miasta funkcjonowało 2 baseny i kort. Infrastruktura towarzysząca powiatu jest bardzo uboga. ATRAKCJE TURYSTYCZNE Zabytki architektury: Imprezy targowe, artystyczne i sportowe: Obszary prawnie chronione: Obszary leśne: 1. Budynek Rady Powiatowej 2. Kasyno Mieszczańskie 3. Budynek dworca kolejowego 4. Szpital 5. Synagoga 6. Cmentarz żydowski Na obszarze miasta Tarnobrzeg organizowanych jest corocznie 6 imprez cyklicznych. W powiecie nie ma obszarów prawnie chronionych. 7,1% powierzchni powiatu stanowią lasy OCENA WSKAŹNIKOWA Tarnobrzeg pod względem atrakcyjności turystycznej jest na ostatniej pozycji w województwie. Walory przyrodnicze wpływają w 65% na atrakcyjność turystyczną, natomiast kulturowe w 35%. Na obiekt noclegowy przypadało w 2006 roku średnio 25,4 miejsc. Pod względem pełnienia funkcji turystycznej według Baretje’a i Deferta powiat zajmował 13, zaś według Deferta 5 miejsce na Podkarpaciu. Poziom nasycenia bazą noclegową plasował powiat 5 pozycji, zaś bazą gastronomiczną na 4. Źródło: opracowanie własne 3. Wnioski Na podstawie przeprowadzonej analizy sformułowano następujące wnioski: 1. W województwie podkarpackim do najbardziej atrakcyjnych turystycznie powiatów można zaliczyć: bieszczadzki, sanocki, leski, miasto Przemyśl, krośnieński i rzeszowski. Najmniej atrakcyjny jest powiat niżański, mielecki, tarnobrzeski i Tarnobrzeg. 2. Najbardziej przyrodniczo atrakcyjnymi powiatami są: sanocki, leski, bieszczadzki, lubaczowski i krośnieński, zaś najmniej 4 miasta pozostające na prawach powiatu. 3. Walory przyrodnicze w największym stopniu budują atrakcyjność turystyczną w powiecie lubaczowskim, tarnobrzeskim, stalowowolskim, niżańskim i przeworskim, zaś w najmniejszym w Krośnie, Przemyślu i Rzeszowie. 4. Do najbardziej atrakcyjnych kulturowo można zaliczyć Przemyśl, Rzeszów, Krosno oraz powiat krośnieński i leżajski. Najmniej atrakcji kulturowych czeka na turystów w powiecie niżańskim, przemyskim, tarnobrzeskim i lubaczowskim. 114 5. Walory kulturowe w największym stopniu decydują o atrakcyjności turystycznej 4 miast pozostających na prawach powiatu oraz powiatu łańcuckiego. Najmniejszy udział wskaźnik atrakcyjności kulturowej we wskaźniku atrakcyjności turystycznej posiada w powiecie leskim, przemyskim, sanockim i lubaczowskim. 6. Największą atrakcyjność określoną możliwością uprawiania turystyki kwalifikowanej posiada powiat sanocki, bieszczadzki, rzeszowski, leski i łańcucki. Biorąc pod uwagę kryteria wyznaczające ten typ atrakcyjności w ogóle do uprawiania turystyki kwalifikowanej nie nadaje się powiat niżański, stalowowolski, tarnobrzeski i Tarnobrzeg. 7. Najwięcej obiektów i miejsc noclegowych w obiektach zakwaterowania zbiorowego w województwie znajdowało się w 2006 roku w powiecie leskim, bieszczadzkim, krośnieńskim i w Rzeszowie, zaś najmniej w powiecie tarnobrzeskim, brzozowskim, przeworskim i w Krośnie. 8. Na jeden obiekt noclegowy najwięcej miejsc noclegowych przypadało w powiecie strzyżowskim i leskim oraz w Rzeszowie i Przemyślu. Najmniejszą wartością wskaźnika charakteryzował się powiat niżański, jasielski, lubaczowski i Tarnobrzeg. 9. Według wskaźnika Baretje’a i Deferta powiatami z najbardziej rozwiniętą funkcją turystyczną były: leski i bieszczadzki. Najsłabiej rozwiniętą funkcję turystyczną miał powiat brzozowski i przeworski. 10. Biorąc pod uwagę kryteria stosowane przy budowie drugiego wskaźnika funkcji turystycznej Deferta do powiatów o najbardziej rozbudowanej funkcji turystycznej można było zaliczyć: Rzeszów, Przemyśl, Krosno, Tarnobrzeg i powiat leski. Najniższą wartość tego wskaźnika osiągnął powiat lubaczowski, przeworski i kolbuszowski. 11. Najwyższe nasycenie bazą noclegową występowało w 4 miastach pozostających na prawach powiatu oraz w powiecie leski. Wskaźnik Charvata przyjął najniższą wartość w powiecie przemyskim, niżańskim, przeworskim i lubaczowskim. 12. Największa intensywność ruchu turystycznego była w powiecie leskim, bieszczadzkim, krośnieńskim oraz w Przemyślu i Rzeszowie. Wskaźnik Schneidera kształtował się na najniższym poziomie w powiecie jasielskim, brzozowskim i przeworskim. 13. W 2006 roku najwięcej obiektów gastronomicznych było w Rzeszowie oraz powiatach: krośnieńskim, sanockim, rzeszowskim i bieszczadzkim. Najmniej obiektów gastronomicznych odnotowano w powiecie ropczycko-sędziszowski, Tarnobrzegu i powiecie niżańskim. 115 14. Rzeszów, Krosno, Przemyśl, Tarnobrzeg i powiat leżajski posiadały największe nasycenie w bazę gastronomiczną. Najniższy wskaźnik wystąpił w powiecie jarosławskim, leskim i niżańskim. 15. Najwięcej turystów przypadało na jeden lokal gastronomiczny w powiecie leskim oraz w Przemyślu i Rzeszowie. Powiat kolbuszowski, brzozowski i leżajski posiadał najniższą wartość tego wskaźnika. 116 Spis treści: 1.1 Charakterystyka województwa podkarpackiego ………………………………………2 1.2 Inwentaryzacja atrakcji i infrastruktury turystycznej poszczególnych powiatów województwa podkarpackiego…………………………………………………………9 Powiat Bieszczadzki……………………………………………………………………….9 Powiat Brzozowski……………………………………………………………………….13 Powiat Dębicki……………………………………………………………………………16 Powiat Jarosławski………………………………………………………………………..19 Powiat Jasielski…………………………………………………………………………...22 Powiat Krośnieński……………………………………………………………………….27 Powiat Leski………………………………………………………………………………32 Powiat Leżajski…………………………………………………………………………...37 Powiat Lubaczowski……………………………………………………………………...40 Powiat Łańcucki…………………………………………………………………………..41 Powiat Mielecki…………………………………………………………………………..44 Powiat Niżański…………………………………………………………………………..46 Powiat Przemyski………………………………………………………………………....47 Powiat Przeworski………………………………………………………………………...51 Powiat Ropczycko-Sędziszowski………………………………………………………...53 Powiat Rzeszowski……………………………………………………………………….55 Powiat Sanocki…………………………………………………………………………...60 Powiat Stalowowolski……………………………………………………………………63 Powiat Strzyżowski………………………………………………………………………65 Powiat Tarnobrzeski……………………………………………………………………...67 2.1 Analiza atrakcyjności turystycznej obiektów kulturowych i przyrodniczych – metodyka badań ……………………………………………………………………...69 2.2 Analiza atrakcyjności turystycznej obiektów kulturowych i przyrodniczych………..73 2.3 Analiza infrastruktury turystycznej…………………………………………………...79 2.4 Tabele syntetyzujące dla poszczególnych powiatów…………………………………89 3. Wnioski ………………………………………………………………………………114 Literatura ………………………………………………………………………………..118 117 Literatura: Opracowanie zostało wykonane na podstawie informacji nadesłanych przez samorządy powiatowe i gminne, danych pozyskanych ze stron internetowych oraz wywiadu telefonicznego. Wykorzystane zostały również informacje zawarte w niżej wymienionych wydawnictwach: - A. Panasiuk, Marketing usług turystycznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 - G. Gołembski, Regionalne aspekty rozwoju turystycznego, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1999 - Ekologiczne Wędrówki po Powiecie Dębickim - Przewodnik „Bieszczady dla prawdziwego turysty”, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2004 - Przewodnik „Beskid Niski dla prawdziwego turysty”, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2002 - Przewodnik "Bieszczady na rowerze" - Pascal 2007 - „Strategia Rozwoju Turystyki dla Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013” - Transgraniczny szlak rowerowy „Beskidzkie Muzea”, Krosno 2007 118