Aleksandra Stachnik Temat: Organizacja materiału genetycznego

Aleksandra Stachnik
Temat: Organizacja materiału genetycznego.
Cele lekcji:
Wiadomości
Uczeń

wyjaśnia pojęcia, gen, genom, sekwencjonowanie DNA, kariotyp, chromosomy
homologiczne
 wyjaśnia znaczenie badania kariotypu
 opisuje budowę chromosomów
 wymienia poziomy organizacji materiału genetycznego w chromosomach.
Umiejętności:
Uczeń



Porównuje wielkość genomów organizmów prokariotycznych i eukariotycznych.
analizuje wewnętrznej budowy chromosomu.
schematycznie rysuje chromosomy.
Postawy i przekonania:
Uczeń

Jest świadomy znaczenia znajomości sekwencji DNA, oraz badań kariotypu.
Metody nauczania: podająca, praca z podręcznikiem, wykład,
Środki dydaktyczne: podręcznik, schematy, tabelka porównawcza (genomy organizmów)
Formy organizacji pracy na lekcji: zbiorowa, indywidualna
Strategia nauczania: asocjacyjna
Typ lekcji: poświęcona opracowaniu nowego materiału
Plan lekcji:
1. Część wstępna: sprawdzenie obecności (3 min.)
2. Uświadomienie celu lekcji sprawdzenie wiadomości z ostatniej lekcji (5 min)
3. Opracowanie nowego tematu (32 min)
4. Utrwalenie i systematyzowanie wiadomości (5 min)
Tok lekcji:
Sprawy organizacyjne.
Przypomnienie wiadomości z ostatniej lekcji:
Z czego zbudowany jest DNA?
Ile jest rodzajów nukleotydów, wymień je?
Z czego składa się nukleotyd?
Na lekcjach biologii w gimnazjum dowiedzieliście się, że w DNA zawarta jest informacja genetyczna.
Za cechy organizmów odpowiedzialne są geny, czyli krótkie odcinki DNA. Odcinki te(gen)
odpowiedzialne są za powstawanie jednego produktu( jeden gen-jeden produkt) białkowego.
Sekwencjonowanie DNA(technika odczytywania sekwencji, czyli kolejności par nukleotydowych w
cząsteczce DNA) pozwala na dokładne poznanie liczby genów danego organizmu.Cały DNA zawarty w
organizmie to jego genom.
Nauczyciel poleca zapisać definicję genomu.
Genom- komplet informacji genetycznej danego organizmu. Oznacza haploidalny zespół
chromosomów n.
Nauczyciel poleca przeanalizować tabelę z podręcznika ze str.31, po czym zadaje pytania:
U jakich organizmów genom jest najmniejszy a u jakich największy?
Ile chromosomów jest u człowieka w haploidalnej komórce a ile w diploidalnej?
Ile jest chromosomów u bakterii?
Na podstawie tabelki wyciąg wnioski dotyczące wielkości genomu, liczby chromosomów, liczby
genów u różnych organizmów.
U eukariontów DNA zorganizowany jest w chromosomy. Nauczyciel pokazuje tablicę przedstawiającą
budowę wewnętrzną chromosomów. Uczniowie analizują budowę chromosomu.
Nauczyciel poleca zapisać do zeszytów: Budowa wewnętrzna chromosomów.





DNA nawinięty na oktamer histonowy (białka histonowe) tworząc nukleonom.
Pętle nukleosomów
Chromatyna (postać luźna między podziałami komórkowymi)
Chromatyda
Chromosom
Nauczyciel pokazuje na tablicy schemat budowy chromosomu. Analiza schematu.
Uczniowie rysują schemat w zeszytach.
Nauczyciel mówi uczniom, że człowiek ma 23 pary chromosomów, z czego 22 pary stanowią
chromosomy autosomalne, a 1 para to chromosomy płci.
Osoba o dwóch chromosomach X jest kobietą, natomiast XY jest mężczyzną. Na chromosomie Y nie
ma wielu genów, które znajdują się na chromosomie X.
Nauczyciel prosi o przeanalizowanie kariotypu. Zwraca uwagę, że numerowane chromosomy
ustawiane są od największego do najmniejszego, tworząc pary homologiczne.
Uczniowi e czytają fragment tekstu i na jego podstawie odpowiadają na pytanie: Jaką rolę spełnia
badanie kariotypu?
- wykluczanie chorób genetycznych ( ubytki, zamiana chromosomów)
Podsumowanie:
Jaka jest różnica między genem a genomem?
Definicja genu ulegała zmianom. Przez krótki okres czasu genem nazywano jednostkę materiału,
która była odpowiedzialna za syntezę jednego enzymu. Obecna definicja genu, którą można skrótowo
zapisać 1 gen - 1 łańcuch polipeptydowy. Napisz krótko dlaczego pierwsza z podanych definicji genu
jest nieprawdziwa.
Podaj wzór chromosomów które są zawarte w komórkach jajowych i plemnikach.