Cykl komórkowy Przebieg podziału mitotycznego komórki Faza
advertisement
Copyrights LCE LOGOS Centrum Edukacyjne www.zdammature.pl Cykl komórkowy Cykl komórkowy; to uporządkowany ciąg zdarzeń zachodzących w określonej kolejności podczas życia komórki. NA cykl ten składają się podział komórki i okres między podziałami. Okres między podziałowy w życiu komórki to tak zwana interfaza. Zajmuje znaczną część cyklu komórkowego i wyróżnia się w niej 4 stadia: - faza G1 - wysoka aktywność metaboliczna, wzrost komórki - komórka wykonuje zadania, do których została powołana, i przygotowuje się do skopiowania swojego materiału genetycznego, czyli replikacji DNA; faza S (synteza) - replikacja DNA; faza trwająca najdłużej, stanowi zasadniczy etap przygotowań do kolejnego podziału. Kończy się gdy wszystkie chromosomy ulegną podwojeniu faza G2 - końcowe przygotowania do podziału; Z końcem fazy G2 rozpoczyna się podział komórki Przebieg podziału mitotycznego komórki Faza Przebieg Interfaza Faza międzypodziałowa. Następuje tu podwojenie ilości DNA w jądrze – replikacja DNA. Chromatyna jądrowa ulega kondensacji (spiralizacji), w wyniku której powstają chromosomy. Początkowo widoczne są one jako długie i cienkie nici, z czasem stają się coraz krótsze i grubsze. Profaza Chromosomy w jądrze są już dobrze widoczne, grube i pałeczkowate. Następnie każdy z nich dzieli się podłużnie na dwie chromatydy połączone ze sobą tylko w centromerze. Pod koniec profazy zanika jąderko i błona jądrowa. Centriola komórkowa dzieli się na dwie części, z których każda wędruje ku biegunowi komórki i wytwarza tam wrzeciono podziałowe. Copyrights LCE LOGOS Centrum Edukacyjne www.zdammature.pl Metafaza Chromosomy przemieszczają się i ustawiają w płaszczyźnie równikowej jądra i wrzeciona podziałowego. Następuje podział centromerów. Anafaza Chromatydy każdego z chromosomów rozdzielają się i przemieszczają ku biegunom wrzeciona podziałowego. Chromatydy znajdujące się w okolicach biegunów komórki nazywamy już chromosomami potomnymi. Telofaza Zgrupowane w okolicach biegunów chromosomy potomne zaczynają się rozkręcać i przybierać postać długich cienkich nici, tworząc chromatynę. Zanika wrzeciono podziałowe. Wyodrębnia się błona jądrowa i jąderko. Formułują się dwa jądra potomne. Następuje podział cytoplazmy – cytokineza. Przebieg podziału mejotycznego komórki Faza Przebieg Interfaza Faza międzypodziałowa. Następuje tu podwojenie ilości DNA w jądrze – replikacja DNA. Chromatyna jądrowa ulega kondensacji (spiralizacji), w wyniku której powstają chromosomy. Początkowo widoczne są one jako długie i cienkie nici, z czasem stają się coraz krótsze i grubsze. Profaza 1 1. Chromosomy w jądrze są już dobrze widoczne, grube i pałeczkowate. 2. Każdy z nich dzieli się podłużnie na dwie chromatydy połączone ze sobą tylko w centromerze. 3. Chromosomy homologiczne łączą się w pary tworząc tzw. biwalenty – pary chromosomów. W każdym biwalencie znajduje się cztery chromatydy (tetrada) 4. Pomiędzy chromatydami chromosomów chomologicznych ( z tej samej pary) dochodzi do wymiany ich odcinków – wymiana informacji genetycznej – proces crossing over 5. Pod koniec profazy zanika jąderko i błona jądrowa. 6. Na biegunach komórki powstaje wrzeciono podziałowe. Copyrights LCE LOGOS Centrum Edukacyjne www.zdammature.pl Metafaza 1 W płaszczyźnie równikowej ustawiają się pary chromosomów homologicznych. Każdy z nich składa się z dwóch chromatyd i nie rozdzielonego centromeru. Anafaza 1 Do przeciwległych biegunów komórki wędrują pojedyncze chromosomy, po jednym z każdej pary chromosomów homologicznych. Telofaza 1 Następuje wyodrębnienie się jąder potomnych . Wyodrębnia się błona jądrowa i jąderko. Formułują się dwa jądra potomne. Następuje podział cytoplazmy – cytokineza. Powstały dwie komórki z których każda ma o połowę mniej chromosomów w stosunku do komórki macierzystej ( po jednym z każdej pary chromosomów chomologicznych) Bezpośrednio po telofazie 1 podziału mejotycznego następuje 2 podział mejotyczny, który przypomina mitozę. Jego schemat znajdziesz w podręczniku. Amitoza To bezpośredni podział jądra komórkowego, który polega na wydłużeniu i przewężeniu w części równikowej, a następnie rozdzieleniu na dwa jądra potomne. Przewężenie powstaje w wyniku zaciskania się pierścienia mikrofilamentów oraz mikrotubul wytworzonych przez centriole. Przed podziałem amitotycznym nie następuje replikacja DNA i dlatego komórki potomne są uboższe w DNA w porównaniu z jądrem komórki macierzystej. Amitoza jest obserwowana w komórkach, które utraciły zdolność do podziałów mitotycznych; często jest objawem starzenia się oraz degeneracji organizmu lub jego części, wynikających z mutacji. W niektórych komórkach amitoza jest jedynym typowym sposobem rozdziału chromatyny, np. w Copyrights LCE LOGOS Centrum Edukacyjne www.zdammature.pl jądrach posiadających zwielokrotniony genom, czyli poliploidalnych (w makronukleusach orzęsków). Przykładem komórek dzielących się amitotycznie są: komórki wątroby, niektóre typy komórek nerwowych, komórki mięśnia sercowego, komórki tworzące szyszynkę, bielmo wtórne roślin kwiatowych. Amitotycznie mogą dzielić się jądra protistów zwierzęcych, np. orzęsków, wiciowców Warunki Bezpłatnych Przedruków: Możesz wykorzystać te materiały bezpłatnie na własny użytek, na własnej stronie internetowej, albo w czasopismie poza internetem -- pod warunkiem, ze nie będziesz niczego zmieniać bez porozumienia się z nami. Na dole musi być umieszczona następująca informacja (w internecie, muszą być także linki do naszej strony): www.zdammature.pl - kursy maturalne i gimnazjalne
