ZAGANIENIA DO SPRAWDZIANU Z GENETYKI DLA KLAS III 1. Znaczenie biologiczne mitozy i mejozy, rozróżnianie komórek haploidalnych i diploidalnych, budowa chromosomu (chromatydy, centromer), rozróżnianie autosomów i chromosomów płci. 2. Struktura podwójnej helisy DNA i jej rola w przechowywaniu informacji genetycznej i replikacji DNA. 3. Sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej (kolejność – sekwencja nukleotydów w DNA, kod genetyczny), różnica pomiędzy informacją genetyczną a kodem genetycznym. 4. Zależność pomiędzy genem a cechą. 5. Dziedziczenie cech jednogenowych – krzyżówki genetyczne. Posługiwanie się podstawowymi pojęciami genetyki: fenotyp, genotyp, gen, allel, homozygota, heterozygota, dominacja, recesywność. 6. Dziedziczenie grup krwi człowieka.(układ AB0, czynnik Rh) 7. Dziedziczenie płci u człowieka. Przykłady cech człowieka sprzężonych z płcią (hemofilia, daltonizm). 8. Definicja mutacji oraz przyczyny ich wystąpienia ( mutacje spontaniczne i wywołane przez czynniki mutagenne – przykłady tych czynników) 9. Mutacje genowe i chromosomowe oraz przykłady chorób człowieka warunkowanych mutacjami ( mukowiscydoza, zespół Downa). Przykładowe zadania znajdują się w podręczniku na stronie 46-47, 197-198 oraz w zeszycie ćwiczeń 28-29. Przykładowe zadania: 1. Przyrost korzenia na długość następuje w strefie nazywanej stożkiem wzrostu. Składa się ona z drobnych komórek, które nieustannie się dzielą. W komórce stożka wzrostu cebuli znajduje się 16 chromosomów. Zaznacz zestaw, który określa prawidłową liczbę chromosomów w nowo powstałych komórkach stożka wzrostu oraz gametach cebuli. zestaw A. B. C. D. 2. A. B. C. D. Liczba chromosomów w nowo powstałych komórkach stożka wzrostu korzenia 8 16 24 16 Liczba chromosomów w gametach 16 8 16 24 Które komórki pozwalają prawidłowo określić kariotyp badanego organizmu? Komórki jajowe Erytrocyty Komórki nabłonka jamy ustnej Plemniki 3. Przyporządkuj genotypy do odpowiednich organizmów. Wstaw znak X we właściwe miejsca tabeli. genotyp Homozygota dominująca Homozygota recesywna heterozygota AA Aa aa 4. A. B. C. D. Zaznacz zestaw zawierający cechy dziedziczne różnych organizmów. zwijanie języka w rurkę, blizna, kolor oczu kształt liści, rysy twarzy, barwa kwiatów barwa sierści, opalenizna, kształt nosa kolor skóry, tatuaż, leworęczność 5. A. B. C. D. Odcinek DNA, który zawiera informację o budowie białka, to: gen genom genotyp fenotyp 6. A. B. C. D. Proces tworzenia kopii DNA nazywamy replikacją translacją transkrypcją rekombinacją 7. A. B. C. D. W DNA jest zakodowana informacja o budowie: cukrów tłuszczów kwasów nukleinowych białek 8. Skrzyżowano groch o kwiatach czerwonych(homozygota dominująca) z grochem o kwiatach białych ( homozygota recesywna). Prawdopodobieństwo, że w pokoleniu F1 pojawią się kwiaty białe wynosi: A. 100% B. 25% C. 50% D. 0% 9. Jakie jest prawdopodobieństwo, że syn ojca, który jest daltonistą oraz matki, która jest homozygotą prawidłowo rozpoznającą barwy, będzie daltonistą? A. 0% B. 25% C. 50% D. 100% 10. Nagłe, trwałe, losowe zmiany w materiale genetycznym spowodowane na przykład promieniowaniem UV nazywamy: A. albinizmem B. mutacją C. heterozygotą D. nukleotydem 11. Konflikt serologiczny może wystąpić, gdy: A. matka ma grupę krwi Rh(+), płód Rh(-) B. matka i płód mają grupę krwi Rh(+) C. matka ma grupę krwi Rh(-), a płód Rh(+) D. matka i płód mają grupę krwi Rh(-) 12. Do podanych nazw podziałów komórkowych przyporządkuj odpowiednie przykłady. 1. mitoza…………. 2. mejoza…………. A. Powstawanie plemników u tygrysa B. Podziały komórek u zarodka bażanta C. Podziały komórek stożka wzrostu pędu słonecznika D. Podział komórki ameby E. Powstawanie komórek jajowych u mchu płonnika F. Podział komórki pantofelka 13. Sprawdź, jaką grupę krwi mogą mieć dzieci, jeżeli mama ma grupę krwi AB, a tata grupę krwi A i jest homozygotą. 14. Określ prawdopodobieństwo urodzenia się praworęcznych i leworęcznych dzieci rodziców, którzy są praworęcznymi heterozygotami. Weź pod uwagę fakt, iż praworęczność jest cechą dominującą, a leworęczność – recesywną, oraz że cecha ta nie jest sprzężona z płcią. 15. Pewien gatunek kraba posiada w jednej komórce 200 chromosomów. Ile chromosomów zawierają gamety tego kraba? A. 250 B. 100 C. 500 D. 375