Psychoterapia

Określenie „psychoterapia” jest pojęciem ogólnym obejmującym wiele różnych
oddziaływań psychospołecznych kierowanych do jednostek lub/i grup społecznych
(rodzinnych, zawodowych itp.).
„Psychoterapią” nazywa się zarówno leczenie zaburzeń, zwłaszcza spowodowanych
zakłóceniami w życiu psychicznym, jak i przynoszenie ulgi osobom chorującym na rozmaite
schorzenia somatyczne i psychiczne, zmniejszanie dolegliwości i cierpień zdrowych osób
(pocieszanie, życzliwe wysłuchanie opowiadania o kłopotach itp.), a także pomaganie im w
rozwoju osobistym i uczenie umiejętności przydatnych w relacjach interpersonalnych itp.
Psychoterapia mająca zastosowanie w lecznictwie jest to taka forma oddziaływań
psychospołecznych, która ma na celu korektę zaburzeń przeżywania i zachowania, ma
usunąć objawy i przyczyny choroby, w tym cechy osobowości biorące udział w powstawaniu
zaburzeń przeżywania. Narzędziem leczniczym są bodźce, których źródłem jest
psychoterapeuta.
Psychoterapeuta stara się – zwłaszcza w leczeniu zaburzeń nerwicowych – o nadanie takich
cech relacji między sobą a pacjentem (lub grupą pacjentów – a wówczas także relacji w
obrębie tej grupy) oraz o sterowanie tą relacją tak, by w wyniku spotkań pacjent mógł
poznać ukryte znaczenie swoich objawów i przyczyny tych zaburzeń, mógł wypracować sobie
nowe formy funkcjonowania („mechanizmy radzenia sobie”), a przy tym lepiej zrozumieć
motywy swojego dotychczasowego przeżywania i działania. Wykorzystuje się przy tym
związek między sytuacją społeczną (np. okoliczności mające charakter stresu) a
przeżywaniem jednostki.
Psychoterapia, której celem jest udzielanie „pomocy psychospołecznej” powinna być
bezpośrednią odpowiedzią na aktualne potrzeby „klienta” – otrzymania wsparcia,
pobudzenia do zrozumienia siebie, wysłuchania, umożliwienia wyładowania emocji
(katharsis), uzyskania akceptacji i zrozumienia, obecności drugiej osoby itp. Taka pomoc jest
także potrzebna pacjentom, w radzeniu sobie z trudnościami powodowanymi przez sytuacje
choroby i leczenia, w radzeniu sobie z kalectwem, w stanach terminalnych itp. Nie ma jednak
na celu usunięcia przyczyn choroby i jej objawów.
Psychoterapia (zarówno leczenie jak i pomaganie) powinna być poprzedzona
sformułowaniem kontraktu, w którym określane są cele i sposoby ich osiągnięcia. Świadoma
zgoda klienta na leczenie, jego zakres i rodzaj proponowane mu przez psychoterapeutę jest
jeszcze ważniejsza, niż w innych obszarach medycyny, ponieważ proces leczenia dokonuje się
„w samym chorym”, w efekcie jego własnych wysiłków, którym psychoterapeuta może tylko
nadawać kierunek swoimi interwencjami. Nie mając bezpośredniego dostępu do
przeżywania i jego zakłóceń, psychoterapeuta nie może (w przeciwieństwie do np. chirurga)
sam wprowadzić potrzebnych zmian. Podobnie w przypadku udzielania pomocy: klient,
decydujący o rodzaju i zakresie tej pomocy, musi zgodzić się na zachodzenie w nim zmian,
będących warunkiem skutecznej pomocy i aktywnie uczestniczyć w tym procesie,
zachodzącym w jego przeżywaniu.
Psychoterapia może mieć charakter krótkoterminowy (planowana na kilka – kilkanaście
spotkań, cele zazwyczaj są ograniczone) lub długoterminowy, planowana bywa nawet na
kilka lat, co jest uznawane istotne w doprowadzaniu do zmian osobowości.
Podstawową techniką psychoterapii jest „dialog” – a właściwie monolog pacjenta,
napotykający z rzadka na krótkie, bodźcujące interwencje terapeuty. W przypadku
psychoterapii grupowej podobnie – wypowiedzi pacjentów nabierające charakteru rozmowy
między nimi są przedmiotem uważnej obserwacji i budowaniu w milczeniu hipotez
interpretujących znaczenie tych wypowiedzi dla każdego z pacjentów – a następnie
interweniowania, mającego otworzyć możliwości wglądu w te ukryte znaczenia.
Inne techniki stosowane w psychoterapii – psychodrama, rysunek terapeutyczny
(projekcyjny), muzykoterapia, hipnoza, techniki behawioralne itp. powinny być stosowane
wówczas, gdy terapeuta uzna, że jest to najlepszy w danym momencie sposób uruchomienia
procesów wglądowych lub przeuczania mechanizmów radzenia sobie. Wiele spośród technik
stosowanych przez psychoterapeutów służy celom udzielania pomocy – np. uczenie
optymalizacji interakcji społecznych procedurami wypracowanymi przez analizę transakcyjną
czy „treningami interpersonalnymi”.
W Polsce – w 1998 roku – wprowadzono Certyfikat Psychoterapeuty, uzyskiwany drogą
kształcenia podyplomowego (obecnie co najmniej 1200 godzin w okresie minimum 4 lat) na
kursach atestowanych przez Polskie Towarzystwo Psychiatryczne. Przygotowują one do
stosowania psychoterapii w opiece zdrowotnej, przede wszystkim są przeznaczone dla
lekarzy, psychologów i pielęgniarek. Podobne kształcenie prowadzi Polskie Towarzystwo
Psychologiczne. Uzyskanie tych certyfikatów wymaga udowodnienia swojej wiedzy i
umiejętności przed komisją egzaminacyjną.
Psycholog policyjny w Sekcji Psychologów WKiSz w Krakowie, na mocy Zarządzenia nr 53 KGP
z dn.6.10.2014r. par.3 w ramach zadań z zakresu opieki psychologicznej i psychoedukacji
prowadzi psychoterapię policjanta lub pracownika.
Pracujemy eklektycznie, wykorzystując podejście psychodynamiczne i poznawczo –
behawioralne.
Serdecznie zapraszamy!
Więcej informacji pod numerami telefonów: 54 – 083, 54 – 086.
Sekretariat Sekcji Psychologów: pokój 114 G
Gabinet psychologa – Beata Bernatek: pokój 116G