Choroba niedokrwienna serca

Choroba niedokrwienna
serca
Morbus Ischeamicus cordis [MIC]-stan
uszkodzenia serca wskutek przewlekłej
lub ostrej niewydolności wieńcowej
Dr n. med. Teresa Gabryś
Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego Środowiskowego
WOZ CM UJ
1
Podział Kliniczny choroby
niedokrwiennej
• Dławica piersiowa stabilna [wysiłkowa]
• Dławica piersiowa naczynioskurczowa
[spontaniczna, Prinzmetala]
• Dławica piersiowa niestabilna
• Zawał serca
• Nieme niedokrwienie
• Kardiologiczny zespół X
2
Ostry Zespół Wieńcowy [OZW]
Zespół objawów chorobowych w
wyniku dysproporcji między
zapotrzebowaniem na tlen a jego
niedostatecznym dowozem
[pęknięcie niestabilnej blaszki miażdżycowej z
wtórnym formowaniem się zakrzepu]
3
Postacie OZW
• Niestabilna choroba wieńcowa
•
•
•
[niestabilna dławica piersiowa, UA]
Zawał m.sercowego z uniesieniem odcinka
ST [STEMI]
Zawał m.sercowego bez uniesienia
odcinka ST [NSTEMI]
Nagły zgon sercowy
4
Czynniki ryzyka
Czynniki poddające się
modyfikacji
• Dieta bogata w tłuszcze
nasycone
• Palenie tytoniu
• Nadmierne spożycie
alkoholu
• Mała aktywność fizyczna
Czynniki nie
poddające się
modyfikacji
• Wiek: mężczyzna>45,
kobieta>55,
• płeć
• Czynniki genetyczne
5
Czynniki ryzyka c.d.
•
•
•
•
•
•
•
Czynniki poddające się modyfikacji
Podwyższone stężenie cholesterolu,
trójglicerydów
Podwyższone CTK,
Otyłość
Hiperglikemia/cukrzyca
Czynniki trombogenne,
Zwiększone stężenie homocysteiny
Kwas moczowy
6
Klasyfikacja dławicy piersiowej wg CCS
• Klasa I- zwykła aktywność jak spacer, wchodzenie po
schodach nie powoduje dławicy. Występuje przy dużych
wysiłkach, gwałtownych lub przedłużonych
• Klasa II- dławica występuje podczas szybkiego spaceru,
wchodzeniu po schodach, po przejściu ponad 200m pod
górę, po posiłkach, przy działaniu zimna, wiatru, stresu,
• Klasa III – znaczne ograniczenie zwykłej aktywności
fizycznej. Dławica występuje po przejściu mniej niż 200 m,
po wejściu na 1 piętro – w zwykłych warunkach
• Klasa IV- niezdolność wykonania żadnego wysiłku
fizycznego bez dyskomfortu- objawy dławicowe mogą
występować w spoczynku
7
Ból wieńcowy
8
Postępowanie w napadzie bólu
• Eliminacja czynnika wywołującego ból [wysiłek
•
•
•
•
fizyczny, stres, nagła zmiana temp. otoczenia]
Podanie tabl. Nitrogliceryny [podjęzykowo, kolejne w
odstępach 5-min. Pod kontrola ciśn. tętniczego krwigranica 90mmHg skurczowe
Uspokojenie chorego [fachowe instrukcje, spokój
opanowanie]
Obserwacja charakteru bólu, czasu trwania,
umiejscowienia, promieniowania czynn.
nasilających i osłabiających, objawów
towarzyszących [piekący, palący, ściskający za
mostkiem, promieniujący do żuchwy, lewej ręki,
duszność, zimne poty, zasłabnięcie, uczucie lęku przed
śmiercią
Wezwanie pogotowia [gdy ból nie ustępuje po
9
podaniu nitrogliceryny i trwa dłużej niż 15 min.]
Postępowanie między napadami
• Regularna kontrola kardiologiczna
• Zażywanie systematyczne leków
• Unikanie sytuacji wywołujących napad
• Regularny tryb życia:
Dieta
Aktywność fizyczna
Unikanie używek
Relaksacja psychiczna
Redukcja nadwagi
10
Regularna kontrola kardiologiczna
• CTK [niższe 140/90 mm Hg], Ekg,
• Lipidogram:
cholesterol całkowity [< 5,0 mmol/l]
HDL [> 1,0 mmol/l]
LDL [ < 3,0 mmol/l],
Trójglicerydy [< 1,7 mmol/l]
• Glikemia: na czczo < 5,6 mmol/l
• BMI: 18,5- 24,9
• Kontrola schorzeń współistniejących
[cukrzyca, nadciśnienie, otyłość ]
11
Zażywanie systematyczne leków
• ASA [kwas acetylosalicylowy 75-150mg/dz.;
p/wskazany przy chorobie wrzodowej żołądka i
astmie aspirynowej] w zamian Tyklopidyna lub
klopidogrel
• Statyny [hipolipemizujace]
• β – adrenolityki [przeciw niedokrwienne]
• Azotany organiczne [p/dławicowe:
Nitrogliceryna, diazotan izosorbidu]- informacje o
przechowywaniu i stosowaniu
12
Unikanie sytuacji wywołujących napad
• Zimne powietrze [zmiana temp., mróz > -10
•
•
•
•
stopni C unikanie wychodzenia z mieszkania]
Emocje
Silny wiatr
Wyjście pod górę, schody
Obfity posiłek
Przed spodziewanymi wyżej wymienionymi
sytuacjami dodatkowe przyjęcie azotanów
13
Regularny tryb życia:
Dieta
śródziemnomorska
14
Dieta w chorobie niedokrwiennej serca
• Dieta śródziemnomorska [duże spożycie warzyw,
•
•
•
•
•
•
•
owoców, ryb, owoców morza, oliwy z oliwek,
zamiast wysokoprocentowych alkoholi wino w
małych ilościach i tylko do posiłku
Kontrolować ogólna ilość tłuszczów w codziennej
diecie
Błonnik [zmniejsza łaknienie-daje uczucie sytości,
zmniejsza wchłanianie węglowodanów, zwalcza
zaparcia]
Częściej w małych ilościach [5-6 posiłków/dz.]
Przyprawianie potraw ziołami bez soli
Ograniczyć spożycie cukru
Kontrolować ilość spożywanego alkoholu
Kontrolować efekty diety [BMI, lipidogram, CTK]
15
Aktywność fizyczna
16
Aktywność fizyczna
• Co najmniej 4-5/tydz. 30-40 min.rodzaj wysiłku od
dość lekkiego do trochę wyczerpującego [ próba
mówienia-jeżeli nie można prowadzić rozmowy podczas
wysiłku – wysiłek jest zbyt intensywny]
• Zalecane formy wysiłku [spacery,rower, gimnastyka,
taniec, pływanie, bieganie, wchodzenie po schodach
• Niezalecane formy wysiłku [siłownia,nurkowanie,
w gorące, zimne, wilgotne dni, wstrzymywanie
oddechu]
17
Unikanie używek
18
Unikanie używek
• Umiarkowane spożycie:
 U mężczyzn 1-3 jednostki [10-30 g czystego
alkoholu]
 U kobiet 1-2 jednostki [10-20 g czystego
alkoholu]
Jedna jednostka alkoholu to:
 250 ml piwa
 1 lampka wina [około 150 ml]
 1 kieliszek wódki [około 30ml]
19
Relaksacja psychiczna
20
Relaksacja psychiczna
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Rozładowanie nagromadzonych emocji
Zajęcie się czymś co sprawia przyjemność
Śmiech zmniejsza napięcie, rozluźnia mięśnie
Unikanie hałasu
Nie brać za dużo spraw w swoje ręce
Umiejętność rozpoznawania stresu
Asertywne zachowanie
Akceptacja siebie [prawo do popełniania błędów]
Przyjaciele
Czas na relaks i odpoczynek
Rozwiązywanie problemów w sposób zadaniowy
a nie emocjonalny
21
Redukcja nadwagi
22
Redukcja nadwagi
• Docelowo BMI: < 25kg/m 2
• Obwód pasa:
Kobiety < 80 cm
Mężczyźni < 94 cm
• Ograniczyć spożycie kalorii oraz zwiększyć
codzienną aktywność
23
24
Rady dla osób z czynnikami ryzyka choroby
niedokrwiennej serca
• 5.2 mmol/l – cholesterol
• 130/80 mmHg CTK
• < 5.6 mmol/l glikemia
• 94 i 80 cm obwód pasa
• 30-40 min wysiłek fizyczny 3-4
/tydz./
• 1 raz na 3 lata kontrolować poziom
glikemii
• 0 - papierosy
25
Leczenie Inwazyjne choroby niedokrwiennej serca
26
Leczenie Inwazyjne choroby niedokrwiennej serca
27
Literatura uzupełniająca
• Podolec P., Pająk A. (red.): Dlaczego
zapadamy na choroby serca i naczyń.
Wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
2006
28