Metody badawcze w psychologii

advertisement
Metody badawcze w
psychologii
Problem badawczy
Jest osadzony w teorii psychologicznej jako:
• Replikacja istniejących badań,
• Rozszerzenie istniejących badań,
• Nowy obszar badawczy opierający się na
znanych teoriach,
• Nowy obszar badawczy, na podstawie
którego powstanie nowa teoria.
Problem badawczy
• Problem badawczy służy opisaniu zakresu
badań, tj. określeniu ich celu, przedmiotu i
metod.
Hipotezy i pytania badawcze
• Hipoteza jest zdaniem twierdzącym, w
którym zawiera się stwierdzenie o pewnej
zależności. Jest określony kierunek
zmiany czynników wchodzących w skład
hipotezy.
• H – osoby o wysokim poczuciu własnej
wartości są mniej podatne na sugestie
osób trzecich
Hipotezy i pytania badawcze
• Pytania badawcze odnoszą się wprost do
hipotez, stanowiąc ich uzupełnienie
(zwracają uwagę na większą liczbę
szczegółów).
• PB – Czy osoby o wysokim poczuciu
własnej wartości będą mniej podatne na
sugestie w sytuacjach stresowych?
Zmienne
Istnieją dwa podstawowe rodzaje zmiennych:
• Niezależne,
• Zależne.
Oprócz tych zmiennych wyróżniamy jeszcze:
• Zmienne pośredniczące,
• Zmienne przeszkadzające (dystraktory).
Zmienne
• Zmienna zależna jest tym, co badamy.
Jest to zmienna nieznana, którą poznamy
dzięki analizie wyników badania. W naszej
przykładowej hipotezie to podatność na
sugestię.
Zmienne
• Zmienna niezależna jest tym, na
podstawie czego określać będziemy
zmienną zależną. Jest ona stała,
kontrolowana przez badacza. W
przykładowym badaniu jest to wysokie
poczucie własnej wartości.
Wskaźniki zmiennych
Wskaźnikami zmiennych nazywamy opis
konkretnych zachowań świadczących o
natężeniu badanej lub określającej
przedmiot badania cechy, czy innej
właściwości psychicznej. W przykładowym
badaniu może to być np. częstotliwość
ulegania reklamom – jako widoczny i
mierzalny efekt ulegania sugestiom.
Osoby badane
Typy doboru osób do badania:
• Celowy – badamy określoną grupę osób,
np. uczniów 3 klasy liceum,
• Losowy – badamy przypadkowe osoby,
bez żadnego klucza,
• Zrandomizowany – badamy grupę osób,
które są odbiciem w mikroskali naszego
społeczeństwa (jak robi to np. OBOP).
Grupy badawcze
Dwa rodzaje grup:
• Eksperymentalna – poddawana
oddziaływaniu eksperymentalnemu,
• Kontrolna – grupa nie poddawana
oddziaływaniu, do której porównuje się
grupę eksperymentalną.
Miejsce badania
Badacz określić także musi warunki, w
których przeprowadzane będzie badanie.
Są to:
• Warunki laboratoryjne,
• Warunki naturalne z elementami kontroli,
• Warunki naturalne.
Metody badawcze
• Eksperyment – metoda polegająca na
manipulacji zmiennymi niezależnymi i
warunkami badania w celu sprawdzenia
określonych zależności między zmiennymi
niezależnymi a zmienną/zmiennymi
zależnymi (najczęściej sprawdza się tą
metodą określone zachowania – patrz:
eksperyment więzienny).
Metody badawcze
• Eksperyment więzienny miał następujące
zmienne:
• Niezależne – rola strażnika i więźnia,
wytyczne dla strażników (nie bić
więźniów), całokształt stworzonego
środowiska więziennego.
• Zależna – wchodzenie w role więźniów i
strażników.
Metody badawcze
• Eksperymenty mogą być naturalne (np. robione
na ulicy) lub laboratoryjne.
• Eksperyment naturalny daje lepszy obraz
rzeczywistości, bo uczestnicy nie wiedzą, że
uczestniczą w badaniu a ich naturalne
środowisko sprawia, że czują się bezpiecznie.
• Eksperyment laboratoryjny daje badaczowi
pełniejszą kontrolę nad zmiennymi
niezależnymi, ale osoba badana czuje się
oceniana i często nie zachowuje się w sposób
naturalny.
Metody badawcze
• Badanie kwestionariuszowe – badacz
konstruuje kwestionariusze, które w
rzetelny i trafny sposób badają określone
części psychiki ludzkiej. Jest to badanie
polegające na samoopisie robionym przez
osobę badaną, tak więc jest obarczone
ryzykiem, że wyniki nie będą zgodne z
rzeczywistością (samoopis stwarza
możliwość koloryzowania).
Metody badawcze
• Wywiad – jest to ustrukturalizowana
rozmowa, podczas której badacz zadaje
przygotowane wcześniej pytania. Pytania
te są tak skonstruowane, że badacz, na
ich podstawie, może wnioskować o tym,
co bada (czyli stworzone są wskaźniki).
Metody badawcze
• Badanie korelacyjne – jego celem jest
sprawdzenie wpływu jednej zmiennej na
drugą – w jakim stopniu jedna zmienna
zależy od drugiej (np. blond włosy i
inteligencja).
Download