Psychiatria - całość wykładów

Psychiatria
Przyczyny zaburzeń psychicznych – ludzkie zachowania są złożone i trudno
znaleźć jedną przyczynę. Powodują one czynniki które można uznać za
sprawcze w powstawaniu zaburzeń:
A) przyczyny
 konieczne (niezbędne ),
 wystarczające (prowadzące do zaburzenia ),
 znaczące (zwiększające prawdopodobieństwo),
 warunki dalsze i bliższe (perspektywa czasowa),
 wzmacniające (podtrzymujące niewłaściwe zachowania, które już
wystąpiły),
B) sprzężenie zwrotne i mechanizmy samonapędzania,
C) podatność na stres – diateza = skaza
Czynniki ochronne to wpływy modyfikujące osobiste reakcje na działające
stresory.
Dzieciństwo:
 obecność przynajmniej jednego okazującego serdeczność i wspierającego
rodzica,
 istnienie ograniczeń wychowawczych,
 przynajmniej jedno z rodziców powinno być ciepłe, skłonne do wyrażania
pochwał i aprobaty, oraz zdolne do podtrzymywania odrzucających
zachowań wobec dziecka,
 pozycja doświadczenia w szkole,
 wsparcie od rówieśników lub Re relacje z rówieśnikami,
 atrakcyjność fizyczna,
 iloraz inteligencji,
 kompetencje społeczne,
 wsparcie otrzymane od rodziców
Czy zaburzenia umysłu mają charakter biologiczny czy psychiczny? Są zawsze
wynikiem interakcji.
W jaki sposób geny, środowisko prenatalne, rozwój umysłu, ogólne zdrowie
psychiczne łączą się z doświadczeniami życiowymi, stwarzając warunki
zachowania psychicznego lub skłonność do zaburzeń psychicznych ?? Niektóre
geny lub ich kombinacje zwiększają wrażliwość na pewne elementy środowiska
psychicznego, jeśli te same elementy środowiska mogą warunkować pojawienie
się pewnych genów. Nieprawidłowe działania mózgu mogą czynić nas
podatnymi na zaburzenia psychiczne, lecz nasze doświadczenia decydują czy
zaburzenia te rozwiną się.
Perspektywa biologiczna zaburzeń
Wzajemne oddziaływanie genotypu tworzy fenotyp – wraz z fizycznym i
społecznym środowiskiem jednostki wpływa na przebieg rozwoju mózgu.
Kategorie czynników biologicznych:
1) zaburzenia równowagi neuroprzekaźników i hormonów w mózgu:
a ) neuroprzakaźniki (ich wydzielanie to neurotransmisja).
a) Neropinefryna (noradrenalina),
b) Dopomina (schizofrenia),
c) Serotonina (zaburzenia emocji i lękowe),
d) Glutaminian,
e) GABA – kwas gamma – aminomasłowej (lęk – xanax).
b) Hormony
a) hormony płciowe,
b) kortyzol (hormon stresu),
c) oś podwzgórze – przysadka mózgowa – kora nadnerczy
2) podatność genetyczna – przekaz cech lub skłonności z pokolenia na
pokolenie, zwykle objawia się w późniejszych latach oraz w pośredni i złożony
sposób geny wpływają na zachowania wyłącznie pośrednio.
3) skłonności organiczne konstytucjonalne – cecha wrodzona lub nabyta tak
wcześnie, że przypomina skłonność genetyczną.
4) dysfunkcja mózgu i plastyczność mózgowa, anatomiczne anomalie układu
nerwowego i rozwój układu nerwowego
 Zmiany czynności mózgowych,
 Komórki glejowe,
 Rozwój układu nerwowego (jest procesem).
5) deprywacja lub uszkodzenie fizyczne, czyli wpływ środowiska:
 Deprywacja snu,
 Duży spadek wagi,
 Uczenie się ma wpływ na rozwój fobii i lęków, zaniedbanie przez
rodziców i ograniczony dostęp do opieki medycznej,
 Brak odpowiedniej stymulacji kształtuje psychologiczną podatność i
hamuje rozwój fizyczny mózgu,
 Środowisko bogate w złożone bodźce,
 Stres.
Perspektywa psychospołeczna zaburzeń
1) perspektywa psychodynamiczna zaburzeń to zaburzenia normalne jak i
zaburzone, determinują: nieświadome procesy, wczesna relacja matki z
dzieckiem, związki interpersonalne. Teoria relacji z obiektem – Sandor
Ferenczi – M. Klein – Winnicott. Perspektywa interpersonalna - A. Adler
– ludzie nie są motywowani przez popędy, lecz przez pragnienie
przynależności i uczestnictwa w grupie (E. Erikson, K. Honney, E.
Fromm),
zaś
teoria
interpersonalna
(H.
Sullivan)
a
wczesne
doświadczenia to (Bowlby).
2) Perspektywa behawioralna i poznawczo – behawioralna zaburzeń:
uwarunkowania klasyczne i instrumentalne – rola uczenia się wpływów
procesów poznawczych na zachowania, uwagę, pamięć, myślenie,
planowanie, podejmowanie decyzji. Jeśli myśli i powtarzanie informacji
zostaną zakłócone to powstaje niedostosowanie emocji i zachowań. A.
Bandura – zachowanie jest regulowane przez procesy symboliczne –
myśli. Atrybucja – proces przypisywania przyczyny wydarzeniom. A.
Beck – schemat – to podstawowa reprezentacja wiedzy, która kieruje
przetwarzaniem informacji.
Przyczyny psychospołeczne zaburzeń – czynniki psychospołeczne, które
czynią ludzi podatnymi na zaburzenia lub mogą je zapowiadać:
 Widzenie świata i siebie,
 Przewidywalność i możliwość kontroli środowiska, w którym żyje
dziecko,
 Wczesna deprywacja potrzeb lub uraz psychiczny.
A) wczesna instytunalizacja
B) deprywacja i odrzucenie w domu (dzieci wykorzystywane rozwijają
negatywne
wzorce
przywiązania
oraz
mają
tendencje
przepisywania wrogich intencji rówieśnikom),
 uraz psychiczny
 nieadekwatne style rodzicielskie
A) rodzice z różnymi formami psychopatologii
B) kryterium ciepło – kontrola
C) komunikacja gniewna
 cechy osobowości dziecka
 małżeńska niezgoda i rozwód
 niesatysfakcjonujące relacje z rówieśnikami
Wpływy społeczno – kulturowe mają znaczenie na rozwój zaburzenia.
Psychopatologia
Trzy poziomy diagnostyczne w medycynie:
1. poziom symptomologiczny
do
2. poziom syndromologiczny
3. poziom nozologiczny (rozpoznanie na przykład fobii).
Świadomość – w psychopatologii: towarzyszące zjawiskom psychicznym
poczucie ich przeżywania. Elementarna cecha zjawisk psychicznych – nasza
świadomość podlega wahaniom: różnice osobnicze i zmiany osobowościowe np.
sen – marzenia senne
Świadomość – psychologicznie teraz: obecne zwracanie się podmiotowego ja =
jaźni ku podmiotowi poznania.
Jaźń od „ja” – podmiot przeżywania zjawisk psychicznych
 podmiot świadomości
Zaburzenia świadomości to charakter ilościowy który dotyczy:
1. nasycenia światła świadomości
 senność patologiczna = somnolencja, somnus = sen
 sopor – półśpiączka (sen głęboki),
 śpiączka – zniesienie wszystkich odruchów.
2. zwężonego pola świadomości
 stany afektu patologicznego
 stany krótkiego spięcia.
Zaburzenia świadomości to także charakter jakościowy który dotyczy:
1. majaczenie
 powstaje najczęściej w wyniku intoksykacji,
 pojawiają się omamy,
 w zespole abstynenckim,
 po zażyciu kokainy, atropiny, LSD.
2. zamoczenie
 rozpoczyna się i kończy nagle,
 nagła przemiana jakościowa świadomości,
 pojawia się osobowość jakościowa inna od podstawowej i
przybiera cechy obce podstawowej,
 stany ekstatyczne
 utrata przytomności,
 może
pozostawić
„wyspy
pamięciowe”
–
pojedyncze
wspomnienia,
 stan terminalny przez kilka godzin,
 somnambulizm (sennowładztwo),
 somnilokwencja – mówienie przez sen.
3. splątanie (najgłębsze zaburzenie świadomości i osobowości):
 nie ma śladu orientacji w jakichkolwiek kierunkach,
 przebiega z pobudzeniem psychoruchowym,
 brak śladów kontaktu intelektualnego z chorym,
 może wystąpić w następstwie ciężkiego zatrucia różnymi
substancjami toksycznymi.
Spostrzeganie i zaburzenia spostrzegania.
 Elementarny warunek poznania,
 Świat otaczający i własny organizmu – źródłem podniet,
 Podniety charakteryzowane jako elektromagnetyczne, natury chemicznej i
mechanicznej,
 Część podniet które do nas docierają jesteśmy w stanie rozpoznawać i
odbierać dźwięki narządom zmysłów np. zmysł słuchu odbiera fragment
pasma fal akustycznych – nie słyszymy naddźwięków i poddźwięków,
 Wrażenie = czucie,
Warunkiem powstania wrażeń jest sprawny narząd zmysłowy, sprawne drogi
naprowadzające, sprawna okolica mózgu odpowiedzialna za odbieranie tego
zmysłu = te trzy cele to analizator zmysłowy.
Cechy wrażeń to przede wszystkim że wrażenia mają:

siłę,
 jakość,
 modalność,
 czas trwania,
 wrażliwość,
 czułość
wyobrażenia pochodne – przywołane są ze świadomości z poprzednich wrażeń.
Spostrzeżenie – to całość złożona z wyobrażenia spostrzegawczego, sądu
realizującego i sądu klasyfikującego.
Zaburzenia spostrzegania
1) omamy (wyobrażenia, gdy na narząd zmysłu nie działają żadne podniety i
przekonanie że zadziałała podnieta). Rodzaje omamów to:
 uczuciowo – ustrojowe,
 psychiczne (ktoś czyta myśli pacjenta),
 wzrokowe (uszkodzenie centralnego układu nerwowego).
2) Złudzenia patologiczne (błędna klasyfikacja i interpretacja np. pod
wpływem strachu.
3) Nadwrażliwość – wzmożenie natężenia spostrzeżeń
4) Obniżenie natężenia spostrzegania
5) Poczucie obcości świata spostrzeżeń
6) Zmiany wielkości spostrzeżeń
Psychologiczne objawy ogniskowe to:
 Objawy neurologiczne,
 Wyrażają się dysfunkcjami psychicznymi,
 Agnozja – zaburzenie poznania zmysłowego,
 Apraksja – zaburzenia działania,
 Afazja – zaburzenia mowy.
Myślenie
 Najważniejsza czynność poznawcza,
 Ściśle związane z innymi funkcjami psychicznymi,
 Najważniejsza forma – myślenie abstrakcyjne, przyczynowo – logiczne,
 Mowa wewnętrzna a mowa zewnętrzna
 Myślenie abstrakcyjne – umiejętność tworzenia pojęć, posługiwanie się
sądami, zaś wnioskowanie to – umiejętność wysuwania nowych sądów z
jednego lub z kilku innych, rozumowanie – umiejętność snucia nowych
sądów aż do określonego kierunku – analiza i synteza – nimi się
posługujemy, zaś inteligencja to sprawność umysłowa, umiejętność
posługiwania się tymi wymienionymi oznakami myślenia.
Zaburzenia czynności myślowych
1) zaburzenia treści myślenia
a) urojenia (odporne na perswazje, przekonanie o prawdzie),
rodzaje urojeń to:
 ksobne (jest obiektem zainteresowania),
 prześladowcze
 zazdrości
 hipochondryczne
 grzeszności i winy,
 samooskarżające
b) idee nadwartościowe (mogą dotyczyć osób, które czują się wyjątkowe),
c) myśli natrętne (sprzeczne z przekonaniami chorego),
konfabulacje (zmyślanie),
d) mitomania
e) zmyślanie w celu zaimponowania innej osobie (np. swoim majątkiem).
2) Zaburzenia toku myślenia
 Tachyphrenia – przyśpieszenie toku myślenia,
 Bradyphrenia – zwolnienie toku myślenia,
 Dysocjacja – rozkojarzenie (wypowiedzi chaotyczne),
 Inkoherencja – nie widać w ogóle śladów w ogóle śladów kojarzenia
logicznego.
3) Zaburzenia sprawności umysłowej
 Niedorozwój umysłowy – nie wykształcenie się sprawności umysłowej w
dostatecznym stopniu – oligofrenia
 Zespoły otępienne – demencja
Pamięć – to zdolność do zachowania się w sposób, który został zmodyfikowany
poprzednim doświadczeniem (według Bilikiewicza).
Cechy pamięci to:
 Wierność,
 Trwałość,
 Szybkość zapiemiętywania,
 Zakres pamięci (pojemność).
Zaburzenia pamięci to przede wszystkim:
1) Niedoczynność pamięci może mieć charakter czynnościowy lub
organiczny trwały
2) Niepamięć – amnezja = luka pamięciowa co do treści lub co do
czasu
3) Inne zaburzenia pamięci to przede wszystkim:
 Złudy pamięciowe (niedokładność odtwarzania),
 Złudzenia pamięciowe (zniekształcenia wspomnień),
 Omamy pamięciowe (przekonanie chorego, że przeżył
faktycznie to, co było omamem),
 Złudy pamięciowe utożsamiające.
Uczucia – affectus = affectivitas
 Uczucia przez swą subiektywność są trudne do zbadania i porównania,
 Są związane z życiem i do czegoś potrzebne: do zachowania gatunku,
 Pierwotne uczucia to – przyjemność i przykrość,
 Istnieje ścisły związek między uczuciami a układem wegetatywnym
Trzy poziomy uczuć to:
1) Uczuciowość protopatyczna,
2) Uczuciowość archaiczna,
3) Uczucia wyższe, intelektualizowane.
Cechy uczuć to:
1. rodzaj uczucia,
2. siła i głębia uczucia,
3. trwałość,
4. zdolność do modulacji,
5. ekspresja życia uczuciowego,
6. występuje tu także zjawisko katatymii, czyli stosunku uczuć do
myśli,
7. skłonność by przenosić uczucia w stosunku do miejsca, rzeczy,
czasu, z którym wiążemy pozytywne emocje (irradiacja).
Zaburzenia życia uczuciowego to:
1. nie pojawiają się w nich nowe jakości,
2. melancholia,
3. depresja,
4. lęk,
5. stany wzmożonego samopoczucia,
6. zmiany czasu trwania afektu,
7. lepkość afektywna,
8. ambiwalencja (sprzeczne uczucia do tego samego typu uczuć).
Analiza działania kierowanego wolą to:
1. świadomość celu,
2. rozważyć trzeba pytanie: „Jak mam działać” ?,
3. następnie zapada decyzja oraz postanowienie działania.
Jeśli wystąpi postanowienie działania dopiero wtedy można działać i realizować
cele oraz postanowienia, chociaż i to nie świadczy jeszcze bezpośredniego
rozpoczęcia działania.
Cechy woli to:
1. samodzielność aktu woli może być zaburzona w 2 kierunkach:
 poprzez nadmierną sugestywność,
 poprzez zanik sugestywności.
2. zdecydowanie, czyli zdolność do podejmowania we właściwym czasie
umotywowanych decyzji i wprowadzenia ich w życiu. Zaburzenia w
podejmowaniu decyzji przejawiają się w zbyt szybkim podejmowaniu
decyzji oraz występuje w nich nadmiar wątpliwości.
Zaburzenia woli to:
 nadmierna subiektywność (dotyka osób upośledzonych),
 obniżenie subiektywności,
 działania dowolne poprzez uszkodzenie mózgu,
 zaburzenia natręctw, czyli przymus wykonywania określonych czynności.
Zaburzenia życia popędowego to:
1. działania popędowe, czyli czyny bez zastanowienia, czynione pod
wpływem silnego popędu; cechuje je gwałtowność oraz nie liczenie się z
konsekwencjami,
2. stany afektu patologicznego lub stany krótkiego spięcia emocjonalnego,
3. inne działania gwałtowne to:
 zamach na własne życie,
 piromania,
 poriomania (popęd wędrowniczy),
 kleptomania,
 oblutowania (natręctw mycia rąk),
 tanatomania (znajdowanie przyjemności w ocieraniu się o śmierć),
 dypsomania (spożywanie alkoholu),
 ptyzeomania (przyjemność i przymus spluwania)
Paragnomem – jest to jednorazowe zachowanie nie pasujące do człowieka. Jest
to działanie pod wpływem chwili.
Popęd odżywiania:
1. wzmożenia, czyli:
 bulimia,
 polifagia psychogenna (obżarstwo),
 depresja,
 organiczne uszkodzenie struktur mózgu w okolicy skroniowej.
2. obniżenia, czyli;
 depresje,
 nerwice,
 w zespole katatonicznym – hipokinetycznym,
 u ludzi zdrowych – w stanach napięcia emocjonalnego,
 anoreksja.
Nałogi:
 Popęd samozachowawczy (popęd zachowania życia biologicznego) w
stanach nienormalnych,
 Popęd seksualny, oraz wiele innych.
 Wzmożenia tych stanów to przede wszystkim:
1. choroby afektyczności dwubiegunowej,
2. pozorne przejawy wzrostu potrzeb seksualnych, gdzie obserwujemy to
w czasie schizofrenii oraz po używkach w niewielkich ilościach.
 Obniżenia, czyli:
1. depresja,
2. schizofrenia,
3. w zespołach psychoorganicznych,
 zboczenia, czyli:
1. jeśli forma zastępcza staje się formą dominującą nad naturalną.
Poznanie organizacji życia dziecka i jego zaburzeń mogą odnosić się do:
 zachowań (np nadaktywność),
 funkcji psychicznych (np. mózgu),
 osobowości,
 relacji osoby z otoczeniem.
Klasyfikacja zaburzeń powinna uwzględniać:
 wiek,
 studium rozwojowe,
 kontekst sytuacyjny,
 zmienność zachowania się.
Czynniki zaburzeń rozwoju zależy od przyjęcia założeń o naturze człowieka:
 tradycyjna psychologia kliniczna, czyli dwa czynniki rozwoju tzn.
1. biologiczne,
2. środowiskowe.
 Czynnik patogenny ujawniający się w badaniach grupowych nie zawsze
sprowadza się do indywidualnych przypadków tzn. nie prowadził do
patologii,
 Różnice indywidualne między dziećmi w zakresie podatności na zranienie
i odporności na stres i możliwości kompensacji skutków uszkodzeń,
 Wiek, w którym zadziałał czynnik patogenny
 Znaczenia fazy rozwoju dla tworzenia się określonych form patologii,
 Czynnik patogenny zastąpiono czynnikiem ryzyka zaburzeń,
 Współcześnie poszukuję się układów czynników, od których zależy
reakcja ustroju dziecka i jego psychiki,
 Dopóki dziecko radzi sobie z brakiem lub zakłóceniami, to znajduje się w
sytuacji trudnej i podejmuje działania zaradcze, co je po części rozwija i
powoli znikają patologie.
Zaburzenia emocjonalne:
Kliniczne kryteria oceny emocji:
Emocje – stany reaktywne, pojawiają się w odpowiedzi na bodźce płynące z
otoczenia i własnego ustroju.
Emocje są:
 Pozytywne,
 Negatywne.
Kontrola emocji:
 Jest to zdobycz rozwojowa,
 Brak zdolności do kontroli jest patologią (padaczka),
 Powody używania kontroli są ważne i mogą sprzyjać rozwojowi lub
również mogą nie sprzyjać co oznacza patologię.
 Zależność funkcjonowania od emocji innych ludzi tzn. jest to zjawisko
„udzielania się emocji”.
Emocje pełnią funkcję komunikacyjną:
 Służą utrzymywaniu kontaktu z samym sobą,
 Służą komunikacji społecznej.
Dziecko i stres.
Im wcześniej i im dłużej (stres krótkotrwały może być pożądany) i ma silniejsze
działanie stresujących czynników jest dziecko wystawione, tym ma wyższy
poziom stresu.
Oznaki nadmiernego stresu to:
 Wzrost ilości zachowań nerwowych u dziecka,
 Zaburzenia zachowania,
 Gdy zwykły stres zmienia się w silne i negatywne napięcia lub presję to
wtedy stres staje się „zły” dla dziecka.
 Gdy organizm osiągnie stopień przeciążenia to zwykłe doświadczenia
stają się wielkim dramatem dla dziecka,
 Zwiększa się poziom cholesterolu we krwi,
 Zwiększa tendencje do powstania usuwania cholesterolu,
 Zwiększa tendencje do powstawania skrzepów krwi,
 Zwiększa wytwarzanie płytek miażdżycowych i ich odkładanie się na
ściankach żył,
 Utrzymuje wysokie ciśnienie.
Przyczyny podniesionego poziomu adrenaliny u dzieci:
 Hałas,
 Zatłoczenie,
 Telewizja,
 Gry wideo,
 Naciski,
 Zagrożenia,
 Emocje.
 Podwyższona adrenalina uzależnia – tworzy osobowość typu T.
Stres wpływa na wszystkie organy, ale szczególnie na:
 Mózg,
 Serce,
 Żołądek,
 Jelita,
 Mięśnie.
Fizyczne skutki chronicznego stresu to:
 Osłabia naturalny system immunologiczny,
 Maleje ilość endorfin w mózgu,
 Maleje ilość substancji uspokajających wytwarzanych przez mózg,.
Emocjonalne symptomy stresu to:
 Depresja,
 Gniew,
 Niepokój,
 Obniżona samoocena.
Czynniki stresogenne to:
1. Zewnętrzne, czyli:
 Konflikty,
 Nadmierne współzawodnictwo,
 Szkoła,
 Studium rozwojowe,
 Kolejność narodzin dzieci w rodzinie,
 Inne.
2. Wewnętrzne, czyli:
 Nierealistyczne oczekiwania,
 Wyuczona bezradność,
 Płeć,
 Problemy z tożsamością seksualną,
 Temperament,
 Doświadczenia życiowe.
Radzenie sobie ze stresem:
 Zapewnienie atmosfery bezpieczeństwa,
 Uczenie dzieci okazywania miłości, uprzejmości i umiejętności
przebaczania,
 Wzmacnianie poczucia swojej wartości (dotyczy dzieci),
 Rozwijanie życia duchowego u dzieci,
 Rozwijanie twardości i hartowania psychiki.
Zjawisko samobójstwa u dzieci to:
 Myśli samobójcze,
 Zamiary,
 Czyny,
 Samobójstwa dokonane.
Samobójstwo – to nagła, impulsywna reakcja na sytuację stresową.
Samobójstwa u dzieci i młodzieży według Pecyny:
Centralnymi komponentami zachowania samobójczego są:
 Utrata obiektu miłości we wczesnym dzieciństwie,
 Reakcja agresywna na tę utratę,
 Poczucie winy na dokonaną agresję,
 Oczekiwanie na karę.
Konflikty leżące u podstaw zachowań samobójczych:
 Poczucie odrzucenia, winy,
 Odrzucenie i utrata miłości osób znaczących (np. rozbicie rodziny),
 Sposób ukarania siebie lub innych,
 Wołanie o pomoc.
Samobójstwa są zawsze symptomem istnienia problemów:
 Wartości,
 W rodzinie,
 Radzenia sobie w życiu.
Płużek dzieli samobójstwa na:
 Samobójstwa prawdziwe (nie chcę żyć),
 Samobójstwa rzekome,
 Gesty samobójcze (tabletki, pociąg, sznur itp.).
Pytanie kto popełnia samobójstwa ?
 Osoby chore psychicznie w depresji endogennej, w schizofrenii,
 Mężczyźni częściej,
 Starsi, niż młodsi,
 Osoby z nerwicami, bo mają krytyczne podejście do innych ludzi,
 Osoby po rozwodzie, owdowiałe, niezamężne i bezdzietne,
 Osoby z dużych miast oraz mieszkających na terenach zagęszczonych,
gdy rośnie stopa życiowa.
Osoby te można podzielić na:
 Mające zaburzenia osobowości i nieprzystosowania społecznego,
 Mające długotrwałe stany depresyjne,
 Mające związek ze stanem reakcji rezygnującej w przebiegu nerwicy.
Według K. Schneider samobójstwa osób zdrowych ze względu na motywację
dzielimy na:
 Samobójstwa bilansowe u osób starszych,
 Samobójstwa jako ucieczka od życia,
 Samobójstwa w afekcie,
 Samobójstwa szantażowe.
Cały ten system samobójstw sprowadza się do:
 Ambiwalencji pragnień i nastrojów,
 Poczucia bezradności i niemożności poradzenia sobie z problemami,
 Brak nadziei na rozwiązanie problemów życiowych,
 Poczucia wyczerpania fizycznego i psychicznego,
 Nasilenie lęku, gniewu i winy,
 Poczucia
chaosu
i
dezorganizacji
wewnętrznej
z
niemożnością
wprowadzenia ładu życiowego,
 Zawężenie
widzenia
problemów
przy
niemożności
alternatywnego rozwiązania trudności,
 Zaniechanie zwykłych czynności życiowych,
 Zaburzenia snu i łaknienia,
 Inne, powodujące że osoby popełniają samobójstwo.
znalezienia
Zaburzenia emocjonalne – do tej grupy zaburzeń zaliczamy przede wszystkim:
 reaktywne zaburzenie przywiązania,
 lęk separacyjny,
 fobie,

depresja dziecięca.
Do ogólnych zaburzeń rozwojowych zaliczamy przede wszystkim:
 Autyzm,
 Zespół Retta,
 Dziecięce zaburzenie dezintegracyjne,
 Zespół Aspergera,
 Upośledzenie umysłowe,
 Zaburzenia uczenia się.
Zaburzenie emocjonalne rozpoczynające się w dzieciństwie – zaburzenie to
polega na bardziej przerysowaniu normalnych tendencji rozwojowych niż na
nowych jakościowych zmianach.
Lęk separacyjny w dzieciństwie – jest to strach przed separacją i to jest
głównym źródłem lęku u dziecka. Od normalnego lęku przed separacją różni się
znacznie większym natężeniem oraz poważnymi trudnościami funkcjonowania
społecznego.
Fobia – są to lęki, które odznaczają się specyficznością rozwojową większym
niż w normie natężeniem i pojawiają się (do pewnego stopnia), u większości
dzieci. Inne lęki, które pojawiają się w dzieciństwie (np. agorafobia), ale nie są
one normalnymi elementem rozwoju psychospołecznego. Fobia jest skutkiem
nauczenia się jej, ale oczywiście możemy się jej oduczyć poprzez spotkania ze
specjalistą, oraz pojawia się ona w większości wypadków w zdarzeniach
traumatycznych. Dlatego terapia polega na desentyzacji, czyli na odczulaniu od
danej dolegliwości organizmu.
Lęk uogólniony – jest to postać lęku, która jest jakby przeciwieństwem fobii. W
tego rodzaju lęku występują tendencje do widzenia wszystkiego w stanach
lękowych.
Zespół obsesyjno – kompulsywny – objawy OCD to przede wszystkim:
 Bardzo silne koncentrowanie się na brudzie i zarazkach,
 Ciągle pojawiające się wątpliwości (czy drzwi są zamknięte),
 Natrętne myśli dotyczące przemocy, skrzywdzenia kogoś, zabicia lub
zrobienia krzywdy sobie,
 Spędzania dużej ilości czasu na dotykaniu przedmiotów, liczeniu itp.,
 Nadmierne zwracanie uwagi na symetrię, porządkach, dokładności w
wielu rzeczach,
 Natrętne myśli na dokonywanie odrażających aktów seksualnych,
 Niechciane myśli przeczące wierzeniom religijnym osoby,
 Nadmierne koncentrowanie się na szczegółach,
 Nadmierne zamartwianie się, że coś strasznego może się wydarzyć,
 Agresywne myśli, impulsy i zachowania.
Depresja – jest to najprościej mówiąc smutek, jest to przeżycie ze sfery
emocjonalnej, które może mieć wiele postaci (np. agresja), oraz wiąże się ona z
wielkim pesymizmem, dochodzi także do przypadków myśli przeciwko samemu
sobie, co niestety prowadzi do aktów samobójczych. W depresji osoba jest mało
aktywna emocjonalnie i społecznie.
Najważniejsze przyczyny depresji to:
 Nieprawidłowe funkcjonowanie mózgu na poziomie neuroprzekaźników,
 Czynniki psychospołeczne,
 Czynniki środowiskowe.
Reaktywne zaburzenia przywiązania – w tym przypadku mamy do czynienia
nieprawidłowymi relacjami społecznymi. Główne postacie tej choroby to przede
wszystkim zahamowania oraz odhamowania. Jest to forma dystansu od bliskich
oraz przeciwna forma tzn. nawet jeśli dziecko nie zna danej osoby to bardzo
chętnie do niej podchodzi i nawiązuję z nią kontakt emocjonalny (przytula się).
Przyczyną tej choroby są głównie niezaspokojone potrzeby życiowe dziecka
oraz stale zmieniający się najbliższy opiekun dziecka. (stan odhamownia).
Domy dziecka są przykładem takich zachowań u dzieci.
Uogólnione zaburzenia rozwojowe – czynnik patogenny w tym przypadku
dotyka całego dziecka i dotyczy wielu sfer funkcjonowania.
Autyzm – polega na zamknięciu relacji społecznych z bliskimi osobami
bliskimi, w chorobie tej wszystkie sfery funkcjonowania rozwijają się inaczej.
Przykładem zachowania takiego jest np. brak reakcji na daną osobę. Mowa u
dziecka autystycznego nie pełni funkcji komunikacyjnej, lub dziecko w skrajnej
postaci nie mówi w ogóle (mutyzm), ale rozumie co się do niego mówi. Dzieci
te fascynują zabawki, które można wprowadzić w ruch wirowy, bawią się w
sposób stereotypowy, a nie w sposób twórczy. Maja one utrudniony sposób w
utrzymaniu kontaktu, natomiast w procesach poznawczych często wykazują
postać krzyku np. w sytuacji gdy dla dziecka dotyk jest nieprzyjemny.
Przyczyny biologiczne autyzmu to:
 Ciężka choroba neurologiczna,
 Nieprawidłowa budowa mózgu,
 Problemy z ilością neuroprzekaźników, problemy te są wielogenowe,
 Różnice w przekazywaniu informacji pomiędzy półkulami mózgu.
Przyczyny psychospołeczne autyzmu to:
 Chłodna matka, która utrzymuje dystans od dziecka,
 Separacja dziecka od osób bliskich,
 Osobowość lękowa i małoodporna na czynniki zewnętrzne.
Zespół Retta – choroba genetyczna, która polega na zanikaniu funkcji
życiowych takich jak mowa lub dotyk. Chorobę tą leczy się tylko objawowo i
dotyka ona głównie dziewcząt.
Dziecięce zaburzenie dezintegracyjne – pierwsze objawy tego zaburzenia
pojawiają się w wieku przedszkolnym, bowiem dziecko w tym okresie zaczyna
się dziwnie zachowywać na wielu płaszczyznach życiowych. Przyczyny tego
zaburzenia są niestety nieznane. Zaburzenie dotyka głównie chłopców.
Zespół Aspergera – około 6 roku życia dziecka pojawia się zaburzenie głównie
u chłopców w postaci utrudnionych kontaktów społecznych, dziecko takie jest
zamknięte w sobie. Terapia polegać powinna na kontakcie ze specjalistą.
Upośledzenie umysłowe – jest to obniżenie funkcji intelektualnych oraz są to
trudności w adaptacji do życia społecznego. Osoby upośledzone mają zdolność
do myślenia abstrakcyjnego oraz mają one lepszą pamięć mechaniczną niż
logiczną. W przypadku osób upośledzonych inteligencje mierzy się testem
Werschlera, który mówi że krzywa upośledzenia zaczyna się od 70 punktów.
Najważniejsze przyczyny upośledzenia to:
 Upośledzenia mózgu,
 Genetyczne,
 Infekcje różnego rodzaju,
 Niezgodność immunologiczna płodu z matką,
 Zakażenia,
 Urazy głowy,
 Czynniki chemiczne oraz żywieniowe.
Zaburzenia odżywiania i nawyków:
 Pica – (czyt. Pika) – jedzenie rzeczy niejadalnych (piasek, wapno
itp.)choroba ta może być samodzielnym objawem lub może wynikać ze
względu na inne uszkodzenia.
 Zaburzenia wydalania – zanieczyszczenie się nieorganiczne kałem. Jest to
powtarzające się celowe lub mimowolne oddawanie stolca, o prawidłowej
konsystencji w miejscach do tego nieodpowiednich. Stan ten może
stanowić nieprawidłową kontynuację prawidłowego dziecięcego nie
trzymania stolca, oraz polega on na utracie, już osiągniętej kontroli
zwieraczy. Przyczyny to:
1. zaparcia z następującym nieotrzymaniem kału – jest to wrodzona
predyspozycja , celowe wstrzymywanie defekacji z lękiem przed bólem,
2. nieskuteczny trening czystości – pierwotne zanieczyszczanie się kałem,
nieprawidłowo (niekonsekwentnie, ostro), prowadzonego tego treningu,
3. lęk przed korzystaniem z toalety,
4. utrata kontroli nad zwieraczami indukowane przez stres – wtórne
zanieczyszczanie się kałem,
5. zanieczyszczenie się prowokacyjne – jest wyrazem głównie problemów w
funkcjonowaniu rodziny i samego dziecka.
Zaburzenia zachowania i emocji w wieku młodzieńczym:
 tiki – to mimowolne, szybkie nawracające się, nierytmiczne ruchy
lub wytwory głosowe. Charakteryzują się początkiem przed 10
rokiem życia dziecka oraz mają nagły początek. Nie można się im
oprzeć, można je jednak stłumić na pewien czas. Są one również
proste lub złożone i zanikają podczas snu dziecka. Choroba ta jest
częstsza u chłopców i nasila się ona podczas pobudzenia
emocjonalnego, przy czym występuje brak rytmiczności w ruchach
dziecka.
 Przewlekłe złożone ruchy utrzymujące się ponad 1 rok, oraz tiki
wokalne składają się na Zespół Fourette’a:
1. po 2 roku życia ale przed 15 r.ż. występują niekontrolowane
przez dziecko tiki wokalne,
2. pojedyncze tiki ruchowe oraz wypowiedzi obsceniczne
(koprolalia). Przyczyny zaburzenia to:
 czynniki psychologiczne (stres, napięcia emocjonalne,
tłumienie motoryki, uczenie się od rodziny),
 organiczne
uszkodzenia
Centralnego
Układu
Nerwowego.
Najważniejsze objawy zaburzenia to przede wszystkim:
 nie podlega świadomej kontroli,
 nie jest wynikiem złego zachowania,
 terapia behawioralna najlepszym rezultatem leczenia w postaci technik
relaksacyjnych.
Kolejnym zaburzeniem w zaburzeniach zachowania i emocji jest:
 ADHD – jest to zaburzenia hiperkinetyczne, jest to zaburzenie, które
cechuje się brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagających
zaangażowania poznawczego, oraz tendencją do przechodzenia od
jednej aktywności do drugiej, bez ukończenia żadnej z nich.
Występuje
tu
słabo
kontrolowana
nadmierna
aktywność
psychoruchowa oraz mogą występować inne nieprawidłowości typu:
skłonności do wypadków, lekkomyślność, impulsywność, kłopoty z
dyscyplina raczej z powodu bezmyślnego łamania zasad niż z powodu
przemyślanego nieposłuszeństwa. Dzieci z adhd mają bardzo często
zachowany dystans w stosunku do dorosłych, dlatego są niepopularne
wśród nich i wśród swoich rówieśników, przez co są izolowane od
kontaktów społecznych. Wtórne komplikacje obejmują zachowania
aspołeczne oraz niską ocenę własnej wartości. W przypadku tej
choroby zaczyna się ona ujawniać już przed 5 rokiem życia dziecka i
często pojawiają się w niej osłabienia funkcji poznawczych. Choroba
charakteryzuje się odmienną pracą mózg, która uniemożliwia dziecku
kontrolowanie
swoich
zachowań
w
sferze
uwagi
Psychologowie i lekarze wymieniają przyczyny adhd typu:
 Uwarunkowania genetyczne,
 Dziedziczenie wielożenne,
i
emocji.
 Niedobór sytuacji neuroprzekaźnikowej,
 Komórki mózgowe są niedojrzałe.
Dodatkowe czynniki ryzyka to m. in.:
 Niewłaściwe odżywianie matki w okresie ciąży,
 Urazy mechaniczne w okresie ciąży,
 Ciężki przebieg chorób zakaźnych oraz urazy czaszki w okresie
wczesnego dzieciństwa,
 Przewlekłe zatrucia ołowiem,
 Dostarczanie organizmowi nadmiernej ilości barwników, konserwantów i
salicylanów.
Hazard – rodzaj działalności ludzkiej cechująca się na zdobycie zysku, skutek
zależy natomiast od straty lub wygrany materialnej. Z pojęciem tym ściśle wiąże
się pojęcie gra – jest to bowiem aktywność, która nie prowadzi do żadnych
osiągnięć i precyzyjnych celów – sama w sobie jest bowiem celem, natomiast
gra hazardowa wiążę się z rządzą wygranej.
Cechy gry hazardowej:
 Losowość,
 Można zyskać lub stracić pieniądze,
Dlaczego zaczynamy grać ? Gramy, ponieważ:
 Chcemy zaimponować innym,
 Chcemy zmierzyć się z wyzwaniem,
 Poszukujemy nowych wyzwań i wrażeń,
 Pragnienie posiadania pieniędzy,
 Z ciekawości,
 Chcemy doświadczyć przyjemności.