Mini poradnik: Dziecko + Rodzic =Wyrażanie uczuć. Uczucia – emocje jakie kierują nami przeżywając życie, są z nami zawsze i od zawsze. Jest to stan znacznego poruszenia umysłu[1]. Uczucia – stanypsychiczne wyrażające ustosunkowanie się człowieka do określonych zdarzeń, ludzi i innych elementów otaczającego świata, polegające na odzwierciedleniu stosunku człowieka do rzeczywistości. Czuje się coś do kogoś lub czegoś np. miłość. Uczucia stanowią świadomą interpretację emocji, dokonywaną na podstawie zakodowanych w pamięci człowieka wzorów kulturowych i doświadczeń oraz podyktowanej nimi oceny sytuacji. Ta sama emocja – rozumiana jako niezależny od woli proces psychiczny, będący reakcją organizmu na bodźce – może zostać zinterpretowana jako różne uczucia w zależności od sytuacji. Przykładowo zespół reakcji organizmu związany m.in. ze wzrostem poziomu adrenaliny, przyspieszonym tętnem i odpowiednim pobudzeniem układu nerwowego może być interpretowany (uświadamiany) jako strach, lęk, obawa lub panika w zależności od nasilenia emocji oraz rozpoznania wywołujących ją bodźców[2]. Dzięki przezywanym emocjom pobudzamy nasz umysł do działania i zależnie od tego czy potrafimy je wyrażać w sposób odpowiedni zależy nasze działanie w świecie „ludzi”. Nasze dzieci to, kopie nas samych – a jednocześnie nieodkryty potencjał. Każde dziecko to w psychologii nazwana czysta karta, której rodzice są poetami. To opiekunowie uczą i pokazują dzieciom jak wyrażać uczucia i emocje. Wystarczy spojrzeć na swoje dzieciństwo i zastanowić się ile procent wzorów zachowań jest realizowanych w dorosłym życiu, a co gorsze bądź lepsze przekazujemy naszym potomkom. Jest jednak coś cudownego co chciałabym uświadomić, otóż to że możemy przerwać ten ciąg. Zastanówcie się ile razy z waszych ust padły słowa „w mojej rodzinie nie rozmawiano o tym”, lub „nie potrafię powiedzieć kocham Cię bo - u mnie w domu nie mówiło się o tym uczuciu na głos”. Warto zastanowić się czy warto dalej ciągnąć potocznie mówiąc ten wzorzec. Zmieńcie to, dajcie swoim dzieciom wszystko to co sami chcieliście dostać od rodziców, którzy nie potrafili nam tego dać bo z kolei sami tego nie otrzymali. Zastanówcie się jak wielkie znaczenie ma samo słowo „Kocham Cię”. Kocham mimo wszystko, kocham za to jaki jesteś, kocham mimo wszystko, jesteś idealny, ponieważ każdy z nas jest na swój sposób idealny. Przecież nikt nie wydał księgi „ludzi normalnych, innych, idealnych i nieidealnych”. Akceptujmy siebie i nasze dzieci takimi, jakimi są. Kochajmy je okazujmy im uczucia te pozytywne ale i te negatywne. Nauczmy je że każdy ma prawo do jednych, jak i zarówno drugich. Należy uczyć dziecko wyrażania emocji nie tylko dobrych, ale również tych ujemnych, aby potrafiło znaleźć „ujście” i w odpowiedni sposób poradzić sobie z nimi, nie czyniąc ani sobie ani nikomu innemu krzywdy. W tym celu należy dzielić się ze sobą swoimi uczuciami, myślami oraz doświadczeniami, aby cieszyć się wspólnie tym, co dobre i wspierać się oraz rozumieć podczas przykrych doświadczeń, wspólnie szukać drogi wyjścia. Jako rodzice powinniście pomagać dziecku radzić sobie z uczuciami, szukać sposobów na rozładowanie napięcia. Nie wychowujmy dzieci na podobieństwo ich rówieśników, bo przecież skąd wiemy że ktoś robi to dobrze. Kiedy dziecko mówi „Mamo/tato on mnie nie lubi” – odpowiedzcie zwyczajnie trudno kochanie, nie wszyscy muszą Cię lubić. Kiedy dziecko mówi „mamo/tato nie lubię tej koleżanki, to nie każcie go za to mówiąc synku/córeczko tak nie wolno” – uczycie, bowiem dziecka wyrażania zakłamanych emocji, które niestety staja się wzorcem w przyszłym życiu. Pomyślcie ile razy jest tak, że nie macie na coś ochoty, ale robicie to żeby sprawić przyjemność drugiej osobie, ile razy chcecie coś powiedzieć, ale powstrzymujecie się bo nie wypada. Wyrażanie uczuć, rozmowa o uczuciach pomoże dzieciom w przyszłości lepiej żyć, w szkole, pracy, związku partnerskim. Pozwólcie im decydować o swoim życiu, podejmować wyzwania, ponosić porażki. Niech wasze dzieci mają swoje prawa, ale jednocześnie znają obowiązki. Warto wprowadzić nowe słowa do relacji rodzić – dziecko, mianowicie: sprawiłeś mi przykrość, miło by było, co mógłbym/mogłabym zrobić żebyś poczuł się lepiej, jakiego wsparcia potrzebujesz – w jakiej postaci. Dla każdego okazywanie uczuć jest, czym innym – jedni potrzebują przytulenia, inni ciepłego słowa, a jeszcze inni po prostu poklepania po ramieniu. Pamiętajmy o tym, że dzieci chodź o tym nie mówią kochają zasady, jasne zasady. Warto stworzyć wspólny kodeks pożycia w rodzicie, którego przestrzegać będą wszyscy mieszkańcy domu, zawierać one mogą następujące przyrzeczenia: nie krzyczymy na siebie, słuchamy siebie nawzajem, używamy słowa przepraszam, proszę, dziękuję, zwracamy się do siebie z szacunkiem ( wyjaśnić słowo szacunek). Ja jako nauczyciel często stosuje stare dobre powiedzenia: „Traktuj mnie tak jak sam chciałbyś być traktowany”, lub „Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie” i zapewniam mi to naprawdę działa. Powiedź swojemu dziecku jak przyjdzie do Ciebie z problemem – „widzisz kochanie wczoraj chciałam żebyś mnie posłuchał, ale Ty tego nie zrobiłeś, więc nie widzę powodu, dla którego ja miałabym wysłuchać teraz ciebie” – od razu jednak wysłuchajcie co ma do powiedzenia, a przy najbliższej okazji kiedy to znów nie będzie chciał Was wysłuchać – przypomnijcie zaistniałą sytuację. Sprawcie, aby wasze dzieci były dzielne, kochały siebie, znały swoją wartość, żeby wiedziały, że mogą osiągnąć wszystko, czego chcą. Nie wymagajcie, aby pięknie malowały, bo sąsiadki syn już pięknie maluje, zauważcie jednak fakt, że wasz syn pięknie recytuje. Uczcie wasze dzieci pozytywnego myślenia i okazywania uczuć, naprawdę warto. Zapytajcie je, czego oczekuje od was, jako od rodzica… Często słyszę w swojej pracy – „Mama i tata krzyczą na siebie”, „tata dużo pracuje, nie ma czasu dla mnie”, można tak wymieniać. Dlatego warto zapytać, czego brakuje waszym dzieciom, ale mentalnie, nie materialnie, bo tu rozpieszczanie dzieci nie jest konieczne, ale to kolejny temat na mini poradnik. Dołączam również porozumienie rodzinne, które warto wspólnie wypełnić i powiesić w widocznym miejscu w domu, niech dziecko poczuje się odpowiedzialne za swoje zachowanie. Przygotowała i zredagowała: mgr Monika Lewandowska [1] http://pl.wikipedia.org/wiki/Emocja [2] http://pl.wikipedia.org/wiki/Emocja