Wymagania egzaminacyjne Elementy biochemii 2013/2014 Skład pierwiastkowy i chemiczny materii ożywionej, woda jako podstawa życia, cechy wspólne makromolekuł występujących w organizmach, wiązania niekowalencyjne między- i wewnątrzcząsteczkowe i ich rola. Budowa komórki (jądro komórkowe, mitochondrium, chloroplast, retkulumendoplazmatyczne szorstkie i gładkie, aparat Golgiego, lizosomy, peroksysomy, cytozol, cytoszkielet) i powiązanie poszczególnych organelli z procesami biochemicznymi. Błony komórkowe – funkcje, budowa (model płynnej mozaiki), cechy charakterystyczne. Lipidy tworzące dwuwarstwę lipidową. Białka błonowe (rodzaje, funkcje). Przepuszczalność błon i transport przez błony (m.in. transport bierny i aktywny, przenośniki, kanały, pompy). Pompa sodowo-potasowa. Powiązanie różnych form transportu w komórce na przykładzie transportu glukozy z jelita do krwi. Wszechstronność białek- pełnione funkcje. Wielkość białek. Białka globularne i fibrylarne, proste i złożone. Aminokwasy – podział na grupy pod kątem polarności, aminokwasy egzo- i endogenne, stan jonizacji aminokwasów w pH fizjologicznym. Struktura I, II(α helisa, harmonijka β, zwroty β, pętle Ω), III (prawidłowości procesu zwijania się białek, wyznaczanie struktury III rz, przewidywanie struktury III rz.)i IV rzędowa białek (hemoglobina). Denaturacja białek. Podstawowe pojęcia metabolizmu (m.in. termodynamika reakcji biochemicznych, reakcje sprzężone, ATP jako podstawowy układ magazynujący energię, rodzaje wiązań wysokoenergetycznych, związki o wysokim potencjale przenoszenia wodorów i elektronów (NAD) oraz grup (CoA); podstawowe zasady organizacji metabolizmu).Kataliza a energia swobodna. Budowa enzymów, ich funkcja i charakterystyka, klasyfikacja. Wiązanie substratu w centrum aktywnym enzymu. Czynniki wpływające na szybkość reakcji enzymatycznych. Kinetyka reakcji enzymatycznych (równanie Michaelisa-Menten, wyznaczanie i interpretacja stałych kinetycznych). Zastosowanie enzymów. Składniki pokarmowe i ich trawienie. Utlenianie biologiczne. Podstawowe etapy oddychania komórkowego i ich charakterystyka (glikoliza, reakcja pomostowa, cykl Krebsa, łańcuch oddechowy). Fosforylacja substratowa i oksydacyjna.Teoria chemiosmotyczna. Bilans fosforylacji oksydacyjnej. Zasady azotowe, nukleozydy i nukleotydy –budowa i skróty. Budowa łańcuchów DNA i RNA. Odporność na hydrolizę zasadową. Reguły Chargaffa. Budowa helikalna DNA (forma B) i wiązania ją stabilizujące. Replikacja DNA. Centralny dogmat biologii molekularnej. Kod genetyczny i jego cechy. Budowa RNA. Transkrypcja DNA i dojrzewanie mRNA. tRNA i rRNA – budowa i rola. Budowa rybosomów. Translacja. Cząsteczki innych RNA (snRNA, snoRNA, miRNA, siRNA).