6 I. Pieniądz finanse i przepływy finansowe 1. Definicja pieniądza 1a. Teoretyczna definicja pieniądza: Cechy współczesnego pieniądza: płynność - doskonała możliwość zamiany na wszystkie dobra i usługi (z ograniczeniami) zaufanie (fiducjarność) - płynność wynika z zaufania, zapewniane przez organy publiczne (na banknocie dolara `in god we trust'), jeżeli nie ma zaufania do pieniądza, to przestaje on być pieniądzem dematerializacja i brak towarowego charakteru (niesubstancjonalność) Funkcje pieniądza (spór na ten temat między ekonomistami): funkcja miernika wartości (standard wartości) funkcja środka płatniczego tezauryzacja (gromadzenie bogactwa) Metody kreacji (emisji) pieniądza: bankowa - pieniądz jest tworzony poprzez udzielanie kredytów; każdy akt udzielenia kredytu oznacza tworzenie pieniądza, każdy akt spłaty częściowej kredytu oznacza zniszczenie pieniądza, inaczej: pieniądz powstaje dzięki akcji kredytowej banku, wycofywany jest z obiegu przez spłatę; dominująca metoda kreacji pieniądza, skarbowa - w zasadzie jej już nie ma, ale są `relikty'; bilon to pozostałość pieniądza zdawkowego, przy użyciu metody skarbowej wydanego przez władcę; nie ma już właściwie takich państw, w celu rozróżnienia historycznego monetyzacja i demonetyzacja zagranicznych środków płatniczych - często ma charakter państwowy, narodowy; chodzi o wymianę np. dolary na złotówki, może zostać uznane za kreację pieniądza. Teorie pieniądza (zajmowali się nie tylko ekonomiści, także filozofowie i astronomowie (np. Kopernik)): wyjątkowa różnorodność, wyjątkowa zawiłość już tylko historycznie: - Teoria bankowa (J. Fullarton, T.Tock) - Teoria obiegowa - realiści - pieniądzem jest to, co ludzie uważają za pieniądz (co faktycznie nim jest) - nominaliści - pieniądzem jest to, co władza publiczna uważa za pieniądz - teorie dochodowe (K. Wicksell, A.Afalion, J.Schumpeter, J.M.Keynes) - podejście keynowskie i neokeynowskie od strony popytu na pieniądz to nowa teoria dochodowa - teorie ilościowe (M. Kopernik, D.Hume, D.Ricardo, I.Fisher, M.Friedman) - monetaryzm to nowa teoria podejścia od strony podaży, prawo Kopernika-Greschana: „pieniądz lepszy wypiera pieniądz gorszy” 1b. Empiryczna definicja pieniądza (co w praktyce uznaje się za pieniądz): Empiryczny pieniądz to agregaty pieniężne: M0- baza monetarna, M1, M3- podstawowy agregat w Polsce L (Liquiditiy) - płynność gospodarki - klasyfikacja tego, co uważa się za pieniądz według płynności, od tego co jest najbardziej płynne, czyli to co jest zawarte w M (…) … i sprzedają w celach zarobkowych) odpłatność o losowych charakterze: dywidendy zwrotność obarczona szczególnym ryzykiem -> instrumenty pochodne wykształcone tylko w celu ograniczenia ryzyka podatność na spekulacje regulacje prawne: nie w sensie kodeksowym, rynek rozwijał się w krajach w których istnieje prawo precedensowe szczególny nadzór: KNG i KDPW (Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych); regulacja… … (A. Smith - niewidzialna ręka rynku) świadczenie pracy to specyficzny rodzaj, bo istnieje płaca minimalna, a więc nie jest to tak prawdę rynek pracy, prawie nigdzie na świecie nie ma rynku pracy 3b. Przepływy redystrybucyjne (transfery) i ich cechy: ruchowi pieniądza nie towarzyszą żadne procesy realne; uruchamiane mocą uprawnień władczych, imperialnej władzy publicznej; nie ma rynku tylko jest władza np… … centralna władza pieniężna, jako podstawowa instytucja regulacji (która interweniuje w 'interesie publicznym') - w ujęciu ekonomicznym i ujęciu prawniczym np. lokata-depozyt (wg prawa - umowa nazwana, nie jest to typowy kontrakt), kredyt: obie strony mają ten sam interes ekonomiczny: ten kto lokuje pieniądze w banku liczy na korzyści ekonomiczne, a ten kto przyjmuje - w interesie gospodarczym odpłatność… … jest nadpłynność sektora bankowego, więc banki nie są zainteresowane kredytami z banku centralnego 3d. Przepływy rozrachunkowe o charakterze ubezpieczeniowym i ich cechy fakultatywność: równość interesu ekonomicznego; z prawnego pkt widzenia jest to umowa, a umowy są obopólne, ubezpieczenia mają na celu ograniczenie hazardu moralnego i rozszerzenie wspólnoty ryzyka; umowa ubezpieczeniowa jest umową nazwaną… …, od tego co jest najbardziej płynne, czyli to co jest zawarte w M0 czyli gotówka M0: - gotówka będąca w posiadaniu sektora pozabankowego (poza kasami banków) - wkłady banków komercyjnych w banku centralnym - pogotowie kasowe banków komercyjnych utrzymywane ze względów transakcyjnych M1 - M0: - wkłady a' vista - wkłady na rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych - wkłady na rachunkach transferów automatycznych (karty… …; stopa lombardowa - dziś najwyższa ze wszystkich stóp, kwota jaką NBP płaci od papierów skarbowych; jak jest deficyt budżetowy to są emitowane papiery skarbowe, musi ktoś je kupić (banki) na procent; stopa redyskontowa - związana z obrotem wekslowym, niechęć do obrotu wekslowego stopa dyskontowa - związana z obrotem wekslowym, niechęć do obrotu wekslowego nie ma stopy refinansowej, bo w Polsce… Finanse w ujęciu podmiotowym Pojęcia na kolokwium z finansów Podaz pieniadza Podstawowe kategorie finansowe Finanse zagadnienia Pomoce naukowe - pieniądz, finanse i przepływy. Reklama Prawa autorskie Reklama Kontakt